[καλλιτεχνιατρικά] \"Αριστερόχειρες μουσικοί\"
(του Νότη Μαυρουδή)

Αριστερόχειρες μουσικοί

Το θέμα, παρ’ όλο που είναι σοβαρό,  μας πάει κατ’ ευθείαν στον αστεϊσμό. Αριστερός ή Δεξιός; Ίσως και Κεντρώος! Αυτές είναι έννοιες που έχουν να κάνουν με την πολιτική, αλλά εμάς εδώ, ενδιαφέρει η συνήθεια των χεριών. Έτσι, θα εστιάσουμε την προσοχή μας στους τρεις πόλους: στον δεξιόχειρα ((δχ), τον αριστερόχειρα (αχ), και τον αμφίχειρα (αμφ).
Όχι λοιπόν, και οι τρεις κατηγορίες δεν έχουν σχέση με τους πολιτικούς σχηματισμούς, έχουν όμως σχέση με δύσκολες, ή εύκολες προσαρμογές μέσα στο κοινωνικό σύνολο, μέσα στην οικονομία, την εκπαίδευση, την καθημερινότητα.
Το πρόβλημα, είναι εμφανές πως έχει να κάνει με τους αχ και ιδιαίτερα στο χώρο της μουσικής εκτέλεσης, συναντώνται τα γνωστά προβλήματα προσαρμογής στο όργανο, με πρώτο κυρίαρχο «το χέρι το καλό» που θα καθορίσει την τοποθέτηση του σώματος στο όργανο. Ο αρ είναι το αθώο πρόβατο που (το πιθανότερο) είναι γόνος οικογένειας ή παππούδων αρ, που σημαίνει «μερική κληρονομικότητα» ή γενετήσια αιτία. Η παγκόσμια κοινωνία εδραίωσε την δεξιόχειρη συνείδηση και γι αυτό επικέντρωσε όλες τις μηχανικές χρήσεις στον δεξιόχειρο χειρισμό. Ότι κάνουμε με τα χέρια (χειρονακτική ή μηχανική εργασία) υπακούει στην δχ συνείδηση. Οι δείκτες των ρολογιών, το στυλό, το αυτοκίνητο, το τηλέφωνο, οι σελίδες των βιβλίων, η γραφή, το ψαλίδι, το ανοιχτήρι, το άνοιγμα της πόρτας, έως οτιδήποτε άλλο, στηρίζουν την σκέψη και την πράξη στον δχ.
Και η μουσική και τα όργανά της, με βάση τους δχ αναπτύχθηκε. Έτσι, ένας «της άλλης όχθης», ένας αχ, θα βρεθεί μέσα σε αυτό το σύστημα και θα δυσκολευτεί. Το θέμα το συναντάμε ουκ ολίγες φορές σε μαθητές αρ και καλούμαστε να βρίσκουμε λύσεις (εμείς οι δχ) όταν, γνωρίζουμε πάρα πολύ λίγα πράγματα ως προς τον μηχανισμό ανακλαστικών και σκέψης των αρ. Είναι αυτονόητο πως στις σελίδες ενός περιοδικού κιθάρας θα μας απασχολεί διαρκώς ένα τέτοιο θέμα, που ασφαλώς δεν περιορίζεται μόνο στους κιθαριστές, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο των μουσικών ερμηνευτών, όλων των οργάνων.
Πριν από λίγους μήνες, σε ένα σύντομο ρεπορτάζ της «Ελευθεροτυπίας» (20/5/06) του Α. Κυριακόπουλου διαβάσαμε μια έρευνα του τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιά, περί του θέματος αφού (όπως λένε τα στοιχεία) το 10% της ανθρωπότητας είναι αρ και είναι αναγκασμένοι να προσαρμοστούν σε κοινωνίες δχ που είναι …κατασκευασμένες για δχ! Έτσι, με έναν πρόχειρο στατιστικό υπολογισμό βγαίνει πως 500.000 άνθρωποι αρ ταλαιπωρούνται, αφού όλα είναι φτιαγμένα για τους δχ.
Μαθαίνω πως οι πολικές αρκούδες γεννιούνται αρ, αλλά οι …πονηρές έχουν επιλέξει να ζουν εκεί στην άκρη του κόσμου, σε περιβάλλον που είναι έξω από κάθε λογική της μιας ή της άλλης συνήθειας, ζουν και βιώνουν την ιδιαιτερότητά τους δίχως να επιβάλλουν ότι έχει να κάνει μόνο με τη δική τους αριστεροχειροκεντρική πρακτική…

  
ATAHUALPA YUPANQUI

Επιστρέφοντας στην στατιστική:
Όταν οι γονείς είναι αρ, οι πιθανότητες το παιδί να γεννηθεί αρ είναι 0,46%. Όταν μόνο ο ένας γονιός είναι αρ, τότε το παιδί θα έχει 0,17% πιθανότητες να γεννηθεί αρ. Όταν και οι δύο γονείς είναι δχ η πιθανότητα για αριστεροχειρία είναι μόλις 0,02%.
Οι άντρες έχουν μιάμιση φορά περισσότερες πιθανότητες να γεννηθούν αχ, και τέλος, η προσαρμογή στο «καλό χέρι», (είτε δχ, είτε αχ) προκύπτει από τα πέντε έως τα οχτώ πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου.

Επισημάνσεις και ιδιαιτερότητες:
Ασφαλώς το θέμα αυτό είναι επιστημονικό και δεν θα ήθελα να διακινδυνέψω και να εκτεθώ σε χώρους που δεν κατέχω, αλλά θα μπορούσα να υποστηρίξω το αυτονόητο: η συνήθεια και η χρήση της μιας ή της άλλης πλευράς, έχει να κάνει με κέντρα εγκεφάλου και γενετικής διεργασίας. Κατά καιρούς έχω συναντήσει (και διδάξει κιθάρα) σε αρ ξεκινώντας τους με την πάγια θέση, δηλαδή με την δχ πρακτική. Καθ’ ότι το όργανο κιθάρα είναι κατασκευασμένο με τις χορδές όπως τις γνωρίζουμε από κάτω προς τα πάνω (μι-σι-σολ-ρε-λα-μι και όχι αντίθετα), καθ’ ότι και οι δύο καβαλάρηδες (άνω και κάτω) έχουν καθορισμένη κλίση για να δεχτούν μπάσα και καντίνια, καθ’ ότι τα βιβλία και οι σημειογραφίες των χορδών και των δαχτύλων είναι παγιωμένες για δχ, φαντάζει ιδιαιτέρως δύσκολο να προσαρμοστούν δάσκαλος και μαθητής (ο ένας αχ και ο άλλος δχ) ώστε να βρουν βατούς τρόπους συνεννόησης.
Το όλο ζήτημα ξεκινάει από την αφετηρία, δηλαδή από μηδενική στιγμή της μαθητείας, όταν οι ρόλοι του δεξιού και του αριστερού χεριού θα πρέπει να δοθούν και να περάσουν στη συνέχεια στον εγκέφαλο.

Ορισμός των ρόλων:
Ας σκεφτούμε έναν αρχάριο μαθητή κιθάρας. Δεν έχει περάσει τίποτα από τους ρόλους των χεριών στη συνείδησή του. Δεν μπορεί να σκεφτεί, ούτε τον απασχολεί (εκείνη τη στιγμή) πως το ένα χέρι θα κρούει και το άλλο θα πατάει τις χορδές. Παίρνει τις εντολές από τον δάσκαλο και αρχίζει να ορίζει τους ρόλους στην παρθενική κατάσταση των δακτύλων. Δεν έχει να κάνει με καμία βίδα, ούτε με το κουμπί του ενισχυτή (volume), ούτε με τον διακόπτη του ρεύματος (όλα δεξιόστροφα). Όλα θα οριστούν από το σημείο «μηδέν» και θα ανατεθούν οι ρόλοι των δακτύλων. Δεν είναι το πιάνο, που η ανιούσα των πλήκτρων είναι πάγια, από αριστερά προς τα δεξιά (αλήθεια, υπάρχει «ανάποδο πιάνο»;) Δεν είναι το ακορντεόν που έχουμε τις δύο δεδομένες πλευρές των πλήκτρων (δεξιά η πιανιστική σειρά και αριστερά τα μπάσα). Κι εδώ ο μαθητής θα προσαρμόσει τη συνήθεια σε δεδομένες από το όργανο τοποθετήσεις.
Ο αρχάριος αριστερόχειρας μαθητής της κιθάρας δεν χρειάζεται να σκεφτεί αντιθετικά, διότι δεν υπάρχει προς το παρόν τίποτα που να του εμποδίζει τη σκέψη για τους ρόλους των δακτύλων με τις χορδές πάνω στην ταστιέρα. Έτσι, θα αρχίσει να μαθαίνει τους ρόλους μιας νέας σκέψης, όπως και ο δεξιόχειρας. Το παρθένο έδαφος της έως τώρα άγνοιας, θα βοηθήσει να αποτυπωθούν οι νέες πληροφορίες και εντολές.
Οι αντίθετη τοποθέτηση, το αντίθετο κράτημα της κιθάρας, θα μπερδέψει τα πράγματα προς αδιέξοδες κατευθύνσεις, χρονοβόρες και ψυχοφθόρες, αφού όλα γι αυτόν (τον αχ) είναι φτιαγμένα ανάποδα, σύμφωνα με την συντριπτική πλειοψηφία του 90% της ανθρωπότητας. Οι πιέσεις και η επιβολή της αντίληψης σε έναν αχ να συμπεριφερθεί και στο κράτημα της κιθάρας ως δχ, δεν κάνει άλλο, από το να φορτώνει με επί πλέον «αποστολές»και λαβυρίνθους στην ήδη βεβαρημένη σκέψη τους γύρω από την προσαρμοστικότητα.
Κάποτε η χρήση του αριστερού χεριού εθεωρείτο ελάττωμα  και οι οικογένειες το είχαν επτασφράγιστο μυστικό, όπως είναι ακόμα και στην εποχή μας η δυσλεξία! Υπάρχουν πλήθος παραδείγματα αριστερόχειρων που έχουν τιμωρηθεί ακόμα και με ξύλο από γονείς και διδασκάλους (!) για να τους επιβληθεί «η σωστή»! Η κοινωνία των δχ δεν έκανε καμία σοβαρή προσπάθεια που θα βοηθούσε του αχ να αποκαλύψουν κρυφές δυνάμεις και ιδιαίτερα ταλέντα. Παρ’ όλα αυτά, οι αχ μουσικοί βρήκαν τη δύναμη να προσαρμοστούν μέσα σ’ αυτό το δεξιοκεντρικό σύστημα και στους μηχανισμούς του, που λειτουργεί σε αυτό το μονόδρομο της μιας πλευράς
Πάντως, η γνώμη των ειδικών πάνω στο θέμα θα έχει περισσότερο ενδιαφέρον από τη δική μου παρέμβαση, που εξ’ άλλου βασίζεται μόνο στην ως τώρα εμπειρία μου. Περιττό να πω πως θα είναι ανοιχτές οι σελίδες του Tar από τους αναγνώστες του πάνω σ’ αυτό το άκρως ενδιαφέρον θέμα.

Νότης Μαυρουδής
mavroudis@tar.gr
(Φεβρουάριος 2007)

JIMI HENDRIX