Για τον Κώστα Πασχάλη
«Οι Έλληνες έχουμε μια γλύκα στη φωνή», είχε δηλώσει στην τελευταία του συνέντευξη ο βαρύτονος Κώστας Πασχάλης, στο «Βήμα» στις 10/9/2006.
Η στιβαρή, καλλιεργημένη, γλυκιά και βαθιά αυτή φωνή του λυρικού θεάτρου σίγησε στις 10 Φεβρουαρίου, αφού διένυσε μια λαμπρή καριέρα στα σημαντικότερα λυρικά θέατρα του κόσμου τιμώντας την τέχνη, το ταλέντο και τη χώρα του.
Ο σπουδαίος αυτός καλλιτέχνης γεννήθηκε στη Λιβαδειά το 1929 και στα 10 του χρόνια σπούδαζε ήδη μουσική στο Ωδείο Αθηνών, με το όνειρο να γίνει μια μέρα μαέστρος…
Περίεργη που είναι η ελληνική γη. Γεννάει σπουδαία ταλέντα, ενώ η Πολιτεία είναι από αδιάφορη έως και εχθρική σε ό, τι αφορά τον Πολιτισμό και τις Τέχνες. Τότε και τώρα..
Σκεφθείτε παρακαλώ το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο που έζησε ως παιδί ο Κώστας Πασχάλης, που είδε το φως επτά χρόνια μετά την Μικρασιατική καταστροφή, με τη χώρα ρημαγμένη οικονομικά και γεμάτη πρόσφυγες. Τι ήταν αυτό άραγε που έκανε ένα παιδί να ονειρευτεί, παθιασμένα καθώς φαίνεται, να γίνει μουσικός και να το οδηγήσει στο Ωδείο, την ώρα μάλιστα που το φάσμα του πολέμου έδειχνε ήδη το αποτρόπαιο πρόσωπό του;
Ποια μαγεία λειτούργησε άραγε και λειτουργεί ακόμα και σήμερα στους νέους που ακολουθούν τους δύσκολους, αλλά γοητευτικούς δρόμους της Τέχνης;
Στο Ωδείο Αθηνών ο Κώστας Πασχάλης ακολούθησε τις προτροπές των δασκάλων του και μελέτησε τραγούδι και βυζαντινή μουσική. Στα 20 χρόνια του προσλαμβάνεται στη, Εθνική Λυρική Σκηνή ως χορωδός και δύο χρόνια μετά, το 1951, η συγκυρία τον οδηγεί στον ρόλο του «Ριγκολέτο» στην ομώνυμη όπερα του Βέρντι. Η ερμηνεία αυτή θα είναι η αρχή της μεγάλης και ξεχωριστής πορείας του στο λυρικό θέατρο. Η δύναμη του φωνητικού και υποκριτικού του ταλέντου, θα τον οδηγήσει στις πιο καταξιωμένες μουσικές σκηνές. Για παράδειγμα, για περισσότερο από δύο δεκαετίες θα συνεργασθεί με την Κρατική Όπερα της Βιέννης, ενώ θα εμφανισθεί στη Μετροπόλιταν Όπερα της Ν. Υόρκης, στο Κόβεν Γκάρντεν, καθώς και σε άλλα σημαντικά θέατρα της παγκόσμιας λυρικής σκηνής. Στην σπουδαία αυτή πορεία θα συνεργασθεί με κορυφαίους μαέστρους όπως τον Δημήτρη Μητρόπουλο, τον Χέρμπερτ Φον Κάραγιαν, τον Κάρλο Μαρία Τζουλίνι, ενώ σπουδαίοι ερμηνευτές όπως η Μονσερά Καμπαγιέ, η Ρενάτα Τεμπάλδι, ο Λουτσάνο Παβαρότι, ο Χοσέ Καρέρας, ο Πλάθιντο Ντομίνγκο, μοιράστηκαν μαζί του μοναδικές στιγμές σε σπουδαία έργα της οπερετικής φιλολογίας.
Ο νόστος τον επιστρέφει στην χώρα που τον γέννησε, τη δεκαετία του ’80. Τη χώρα που, ειρήσθω εν παρόδω, συνεχίζει να μην διαθέτει άξια λόγου υποδομή για ένα λυρικό θέατρο όπως αρμόζει στα ταλέντα της, όπου η μουσική παιδεία, τόσο στην δημόσια εκπαίδευση όσο και στα Ωδεία, αναστενάζει και φυτοζωεί, από την επίσημη αδιαφορία. Εδώ, συνεχίζει την δραστηριότητά του είτε ως ερμηνευτής, είτε στον ρόλο του σκηνοθέτη, στην Λυρική Σκηνή, είτε ως δάσκαλος στο Ωδείο Αθηνών και στο Εθνικό Θέατρο. Είναι αλήθεια ότι και η επίσημη Ελλάδα τον τίμησε, ίσως για να «κλέψει» λίγο από την αίγλη της δόξας του.
Ο Κώστας Πασχάλης μπόρεσε να βιώσει το όνειρο των παιδικών του χρόνων με επιτυχία, γευόμενος παγκόσμια αναγνώριση, δόξα και τιμές. Φαντάζομαι πως έφυγε ευχαριστημένος από την επιλογή του και πως το μικρό παιδάκι από την Λειβαδιά, που έκρυβε μέσα του, θα του έκλεινε παιχνιδιάρικα το μάτι κάθε φορά που υποκλινότανε μπροστά στο κοινό που τον αγάπησε και τον χειροκρότησε σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης.
Πατήστε εδώ για να διαβάσετε την τελευταία συνέντευξη που έδωσε ο μεγάλος βαρύτονος στον Σ. Κακίση στο ΒΗΜΑ.
Βάσω Μαυρουδή
Vasso@tar.gr
