23 Νοεμβρίου 1989
ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ
Η πρώτη εμφάνιση της Ορχήστρας των Χρωμάτων έγινε στην αίθουσα «Παλλάς» της Αθήνας, στις 23 Νοεμβρίου του 1989, υπό τη διεύθυνση του ιδρυτή της, Μάνου Χατζιδάκι. Το πρόγραμμα περιελάμβανε έργα Vivaldi, Bach, Mozart και Brahms με σολίστ τη Ντόρα Μπακοπούλου.
Ο Μάνος Χατζιδάκις οραματιζόταν ένα συμφωνικό σύνολο, αποτελούμενο από τους καλύτερους εκτελεστές οργάνων, που ήταν διαθέσιμοι για το μεγάλο εγχείρημα, το οποίο να παρουσιάζει πρωτότυπα προγράμματα, με ιδιαίτερη έμφαση στην παρουσίαση έργων Ελλήνων συνθετών. Προς αυτή την κατεύθυνση πλαισιώθηκε από ταλαντούχους μουσικούς, όπως Γ. Κουρουπό, Ν. Κυπουργό, Μ. Λογιάδη, Σ. ‘Ανθη, Σπ. Καζιάνη, Γ. Κινδύνη, Α. Ροδουσάκη και πολλούς άλλους σημαντικούς εκτελεστές, τους οποίους γνώριζε καλά ο Μάνος από τις συναυλίες και τις ηχογραφήσεις του.
Στους τέσσερις κύκλους συναυλιών που οργανώθηκαν από τον Νοέμβριο του 1989 έως τον Ιούνιο του 1993, ο Μάνος Χατζιδάκις περιέλαβε στα προγράμματα της ορχήστρας πολλά άγνωστα στην Ελλάδα έργα συνθετών του 20ού αιώνα, όπως Copland, Menotti, Poulenc, Milhaud, κ.ά. με εξέχουσα θέση την ελληνική μουσική (Πετρίδης, Βάρβογλης, Παλλάντιος, Ξενάκης, Σισιλιάνος, Μαμαγκάκης, Αντωνίου, Κουρουπός), χωρίς να λείψουν και οι νεώτεροι δημιουργοί (Ανισέγκος, Κριτσωτάκης). Ειδικά αφιερώματα έγιναν στον Μανώλη Καλομοίρη, τον Νίκο Σκαλκώτα, τον Γιάννη Χρήστου και τον Μίκη Θεοδωράκη.
Ο Χατζιδάκις ήθελε να πληρούνται όλοι οι όροι λειτουργίας της ορχήστρας που θα μπορούσαν να εγγυηθούν ένα άρτιο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Κατά την πρώτη αυτή περίοδο ζωής της, από το 1989 έως το 1993, η Ορχήστρα των Χρωμάτων έδωσε το στίγμα των προθέσεων αλλά και των προοπτικών της, χωρίς ωστόσο να ολοκληρώσει τους στόχους της, αφενός λόγω μεγάλων οικονομικών δυσχερειών, καθώς αρχικά δεν υπήρχε ακόμη καμιά κρατική βοήθεια, αφετέρου λόγω της σταδιακής επιδείνωσης της υγείας του ιδρυτή της.
Η τελευταία συναυλία που διηύθυνε ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν αυτή της 22ας Φεβρουαρίου του 1993 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με τίτλο «Διαμαρτυρία κατά του Νεοναζισμού». Τις επόμενες συναυλίες θα τις διηύθυνε ο Μίλτος Λογιάδης, ο οποίος πρωτοσυνεργάστηκε με την Ορχήστρα των Χρωμάτων το 1991.
Μετά το θάνατο του Χατζιδάκι στις 15 Ιουνίου 1994, ο ταλαντούχος μαέστρος Μίλτος Λογιάδης θα ήταν ο μόνιμος αρχιμουσικός στα Χρώματα, έτσι όπως επιθυμούσε ο ιδρυτής.
Την ίδια χρονιά η Ορχήστρα επανιδρύθηκε ως ορχήστρα επιχορηγούμενη από το Υπουργείο Πολιτισμού. Ο Θάνος Μικρούτσικος, ως Υπουργός Πολιτισμού τότε, τήρησε την υπόσχεση που είχε δώσει στον ιδρυτή της Ορχήστρας και εξασφάλισε την επιβίωσή της, με τη βοήθεια του κράτους αυτή τη φορά. Έτσι, στις 27 Δεκεμβρίου 1994, ιδρύθηκε νέος φορέας ιδιωτικού δικαίου, επιδοτούμενος από το ΥΠ.ΠΟ., διατηρώντας την επωνυμία «ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ». Πρόεδρος του νέου φορέα ορίστηκε ο Γιώργος Στεφανάκης και Καλλιτεχνικός Διευθυντής ο Γιώργος Κουρουπός. Τη θέση του Μόνιμου Διευθυντή Ορχήστρας ανέλαβε ο Μίλτος Λογιάδης και τη Διεύθυνση Διοικητικού και Παραγωγής η Βίκυ Γαλάτου.
Στους στόχους και στα οράματα του Μάνου Χατζιδάκι στηρίχθηκε και το νέο ξεκίνημα της Ορχήστρας των Χρωμάτων. Η πρώτη της εμφάνιση έγινε στις 29 Απριλίου του 1995 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με έργα Fauré, Παλλάντιου (σολίστ η Μαρία Χαιρογιώργου) και Χατζιδάκι στην πρώτη δημόσια εκτέλεση του «Χαμόγελου της Τζοκόντας». Στο πρόγραμμα της συναυλίας ο Γιώργος Κουρουπός σημειώνει : «Πριν ακόμα συμπληρωθεί ένας χρόνος από το θάνατο του ιδρυτή της, Μάνου Χατζιδάκι, η Ορχήστρα των Χρωμάτων χάρη στην ευαισθησία του Υπουργού Πολιτισμού, κ. Θάνου Μικρούτσικου, είναι σε θέση να επαναλειτουργήσει. Βαριά κληρονομιά για όλους εμάς, φίλους και συνεργάτες, που πιστοί στην επιθυμία του ίδιου του συνθέτη αναλαμβάνουμε την ευθύνη της χάραξης μιας νέας πορείας, καλούμενοι να αποδείξουμε ότι πέρα από την προσωπικότητα, την ευφυΐα, το ταλέντο και το ήθος του ιδρυτή της, η Ορχήστρα αυτή ενσαρκώνει εντέλει μιαν άλλη φιλοσοφία, μιαν άλλη στάση απέναντι στη μουσική, που δικαιώνει απόλυτα την ύπαρξή της. Η Ορχήστρα των Χρωμάτων καταξιώθηκε χάριν του Μάνου Χατζιδάκι. Τώρα πρέπει να επιζήσει χάριν των ιδεών του.»
Καθοριστικό ωστόσο ρόλο στη διαμόρφωση του νέου προσώπου της Ορχήστρας των Χρωμάτων θα παίξει η ίδρυση ενός μεγάλου διαγωνισμού, διεύθυνσης ορχήστρας και σύνθεσης, εναλλάξ, με την επωνυμία «ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ». Με τον νέο θεσμό η Ορχήστρα αφενός διεκδικούσε μια περίοπτο θέση στο διεθνές μουσικό τοπίο, αφετέρου σηματοδοτούσε τη βαρύτητα που θα αποκτούσε γι΄αυτήν στο εξής η σύγχρονη δημιουργία.
Η αντίστροφη μέτρηση για το κλείσιμο της ορχήστρας ξεκίνησε το 2009. Αν κι οι γκρίνιες είχαν κάνει την εμφάνισή τους νωρίτερα. «Επί Παπαζώη και Τατούλη δεν παίρναμε καθόλου λεφτά. Εκεί αρχίσαν οι μουρμούρες, αλλά ήτανε ακόμα ελεγχόμενες», υποστηρίζει ο Γ. Κινδύνης, ο οποίος χαρακτηρίζει «χειρότερο υπουργό», για τη στάση που κράτησε απέναντι στην Ορχήστρα του Χατζιδάκι, τον Παύλο Γερουλάνο. «Μετά τον Μπένο και τον Μικρούτσικο δεν υπήρξε κανένας που να ενδιαφερθεί πραγματικά»…
Στις 6 Ιουνίου 2011 παραιτήθηκε ο μαέστρος της ορχήστρας Μίλτος Λογιάδης δηλώνοντας ότι: «Δεν ξανασηκώνω τα χέρια μου να διευθύνω, όταν ο μουσικός από κάτω είναι απλήρωτος.Ο Μάνος Χατζιδάκις δεν θα το ανεχόταν ποτέ αυτό για την Ορχήστρα που δημιούργησε» και υποστηρίζοντας ότι το ΥΠΠΟΤ παράνομα μηδένισε την επιχορήγηση για το 2011.
Στις 27/7/2010 είχε ήδη παραιτηθεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Ορχήστρας Γιώργος Κουρουπός.
Στις 27/5/2014 ο μαέστρος Μιχάλης Οικονόμου ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής, διοριζόμενος από τον Υπουργό Πολιτισμού Πάνο Παναγιωτόπουλο.
Η δισκογραφία της ορχήστρας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τα Tραγούδια του Αιγαίου, H Κοκκινοσκουφίτσα κι ο Kαλός Λύκος, το Μονόγραμμα, Έργα Πιατσόλλα, Γ. Χρήστου, Γ. Κωνσταντινίδη, Φ. Τσαλαχούρη, Γ. Κουμεντάκη, Π. Πετρίδη, Δ. Μητρόπουλου, Ν. Σκαλκώττα κ.α.
Η ορχήστρα έχει στο ενεργητικό της πάνω από 200 εκτελέσεις έργων 88 Ελλήνων συνθετών, πολλά από τα οποία είναι παραγγελία της ίδιας της Ορχήστρας ή πρώτες εκτελέσεις.
Σπύρος Μαυρόπουλος
Νοέμβριος 2017
https://www.facebook.com/spyros.mavropoulos
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)