[Αφιέρωμα] Το \"ΠΟΛΥΤΟΝΟν\" Πέντε χρόνια μαζί μας
(της Έφης Αγραφιώτη)

[αφιέρωμα]
Το "ΠΟΛΥΤΟΝΟν"
 Πέντε χρόνια μαζί μας

(τεύχος Ιανουαρίου 2009)

Πρωτοκυκλοφόρησε ως "Αντίφωνον", τον Νοέμβριο του 2003. Μια μικρή ομάδα ρομαντικών αλλά και δυναμικών συνάμα συναδέλφων, αποφάσισαν ότι καλό θα ήταν να (ξανα)γίνει μια προσπάθεια που θα χρησιμοποιήσει για καλό όλες τις παρόμοιες προηγούμενες. Σήμερα μπορούμε να λέμε ότι  είναι  ένα μουσικού περιεχομένου  έντυπο… φιλικό στον φιλόμουσο αναγνώστη,  το οποίο προωθεί τη "λόγια" μουσική (και τις λογικές της), Ελληνική ή ξένη. Στην ύλη του περιλαμβάνεται μια μεγάλη ομάδα θεματικών κύκλων, όπως εξ άλλου και στα αντίστοιχα ξένα περιοδικά. Μερικές φορές ο κύβος ρίπτεται σε ένα θέμα και αφήνει κάποια άλλα να περιμένουν αλλά και πώς αλλιώς να γίνει; Δεν λείπουν πάντως σχεδόν ποτέ οι συνεντεύξεις, οι ειδήσεις, οι παρουσιάσεις συνθετών και συνθέσεων, βιβλίων, δίσκων, πρωτοβουλιών, άρθρα για επαγγελματικά μας θέματα μουσικής, για την τεχνολογία του ήχου κλπ. Εδώ οι συντάκτες μας (που ξεκίνησαν ανειδίκευτοι και έχουν εξελιχθεί σε αστέρια του έντυπου και των πρακτικών του) προβάλλουν ευρύτερα τις δραστηριότητες, τις ανησυχίες, αλλά και τις προσδοκίες της σύγχρονης μουσικής οικογένειας σε τούτο τον έρμο μαύρο τόπο. Είναι αλήθεια ότι με τον καιρό το περιοδικό άρθρωσε άποψη και όρθωσε αισθητική και γραμμή, μη το βλέπετε εύκολο, δεν ήταν καθόλου απλό και διόλου αυτονόητο…

Η Ένωση Ελλήνων Μουσουργών, το ιστορικό σωματείο των Ελλήνων συνθετών, που σας προτείνει το Πολύτονον, ιδρύθηκε το 1931. Μέλη της έχουν υπάρξει σημαντικοί συνθέτες, ανάμεσα τους ο Δ. Λαυράγκας, ο Μ. Καλομοίρης (για πολλά χρόνια Πρόεδρός της), ο Δ. Μητρόπουλος, ο Ι. Ξενάκης, ο Γ. Α. Παπαϊωάννου, ο Δ. Δραγατάκης. Βασικός στόχος της Ένωσης υπήρξε πάντα η προβολή και η στήριξη, της τρέχουσας μουσικής δημιουργίας με όλους τους τρόπους: συναυλίες, εκδόσεις, ηχογραφήσεις, συνέδρια και διαγωνισμούς σύνθεσης. Άλλοτε τα κατάφερνε κι άλλοτε ήταν τραγικά αρνητική, αδιάφορη, ίσως κατώτερη των περιστάσεων. Ας ελπίσουμε ότι οι νεώτεροι συνθέτες, παιδιά της σημερινής παγκοσμιοποιημένης εποχής μας, μένουν μακριά από τα αρνητικά της τακτικής των προηγούμενων, προσαρμόζονται, αλληλο-υποστηρίζονται, καλύπτονται από ίδιες ιδεολογικά  τακτικές, αγωνίζονται για το καλό του συνόλου. Το περιοδικό αυτό δείχνει να βαδίζουμε καλά.
Τον Νοέμβριο του 2003 βαφτιστήκαμε  "Αντίφωνον". Δύο χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο του 2005, το περιοδικό μετονομάστηκε σε "μουσικής Πολύτονον", συνεχίζοντας απρόσκοπτα την δική του διαδρομή στο σύνολο  των ελληνικών πολιτιστικών εντύπων. Μη νομίζετε ότι η χώρα μας υστερεί σε ανάλογα περιοδικά πολιτισμού; Όχι, σε άλλα υστερεί … Στην Ελλάδα υπάρχουνε  περίπου 700 πολιτιστικά περιοδικά και ιστοσελίδες! Όλα προσπαθούν από το μετερίζι τους να ενδυναμώσουν τακτικά, όχι ευκαιριακά, την  καλλιτεχνική ζωή και το ενδιαφέρον μας γι αυτήν.

Όταν πριν 5 χρόνια -τον Νοέμβριο του 2003- ξεκίνησε η έκδοση του περιοδικού της ΕΕΜ, ο πρώτος στόχος ήταν να μπούμε στη μέση, ανάμεσα στη δημιουργία και την προβολή της προς το κοινό. Οι  δραστηριότητες του καλλιτεχνικού μας χώρου –μικρές και μεγάλες – για μας είναι σεβαστές και πρωταγωνιστούν.  Και να που οι ενδιαφερόμενοι για το χώρο μας δεν είναι λίγοι, είναι μάλλον πολλοί. Αρκεί να τους μιλάς με μια γλώσσα που δεν σε δείχνει όπως δεν είσαι, αντίθετα σε φέρνει δίπλα στον αναγνώστη, σε συστήνει με το κοινό σου. Για το κοινό δεν είσαι επιστήμων ούτε επαΐων, είσαι απλά ο συντάκτης και έτσι πρέπει να μείνεις.

Το "ΠΟΛΥΤΟΝΟν" δεν είναι  ειδικό, θεωρητικό περιοδικό. Καλύπτει τη  τρέχουσα μουσική πραγματικότητα και τα επίκαιρα της μουσικής ζωής. Κυκλοφορεί κάθε δύο μήνες, δίνεται δωρεάν. Διανέμεται σε συναυλίες  της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών, του Μεγάρου  Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης, στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, το Goethe Institut, τον Παρνασσό και το Μουσείο Μπενάκη. Ταχυδρομείται σ τα μέλη της Ένωσης και τους συνδρομητές. Υπάρχει  μια.. επιβάρυνση που σας δίνει τον τίτλο «συνδρομητής»: η ετήσια συνδρομή για 6 τεύχη, για όποιον το θέλει,  είναι κολοσσιαίου ύψους, ανέρχεται στο… ιλιγγιώδες  ποσό των 20 ευρώ. (Πληροφορίες-συνδρομές: Μαρία-Χριστίνα Κριθαρά (2106713 086(Υπεύθυνη Οικονομικών, Επικοινωνίας). Το περιοδικό βρίσκεται επίσης στα κεντρικά μουσικά καταστήματα και τα δισκοπωλεία, αρκεί να το αναζητάτε πολύ έγκαιρα, γιατί είναι αλήθεια, εξαντλείται γρήγορα.

Ο σχεδιασμός και η σύνταξη γίνονται από τέσσερα μέλη της ΈΕΜ: τους Λ. Κανάρη, Μ. Χ. Κριθαρά, Κ. Α. Λυγνό & Ε. Σκάρκου, που αποτελούν την Συντακτική Επιτροπή. (Μέλη της Συντακτικής Επιτροπής υπήρξαν στο παρελθόν και οι συνθέτες Κ. Διαμαντόπουλος και Ι. Βαλέτ). Η ομάδα πλαισιώνεται από πολλούς φίλους και μέλη της Ένωσης που συνεργάζονται ως μόνιμοι ή έκτακτοι συνεργάτες. Ανάμεσά τους οι Τ. Καλογερόπουλος, Γ. Καλοδίκη, Αλ. Μούζας, Σπ. Νταϊφάς, Λ. Ράμου, Θ. Ταμβάκος, ο Α. Χαρκιολάκης και η υπογράφουσα τούτο το σύντομο κείμενο.

---

Δανείζομαι μικρά αποσπάσματα, άρωμα από τη διαδρομή των τευχών, σε τυχαία σειρά:

από το πρώτο μας τεύχος, Νοέμβριος 2003:

Ιούλιος-Αύγουστος 2004

Σεπτέμβριος Οκτώβριος 2005
(το Αντίφωνον γίνεται Πολύτονον)

Ιούλιος-Αύγουστος 2007
«ΤΟ ΗΡΩΔΕΙΟ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΧΩΡΟΣ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟΣ...»

«... θα πρέπει να υπάρχει προσοχή στις εκδηλώσεις που παρουσιάζονται εκεί. Η χρήση του θα πρέπει να περιοριστεί.»Με αυτά περίπου τα λόγια ο κ. Γ. Λούκος, εξέθεσε τις απόψεις του για τη χρήση του ιστορικού χώρου, που για χρόνια υπήρξε η «καρδιά» του Φεστιβάλ Αθηνών, στην παρουσίαση του περσινού προγράμματος του Ελληνικού Φεστιβάλ. Προχωρώντας μάλιστα περισσότερο ανέφερε ως παράδειγμα την Αρένα της Βερόνα που χρησιμοποιείται μόνο για καλοκαιρινές παραστάσεις όπερας και κατέληξε προτείνοντας τη χρήση του Ηρωδείου μόνο για τις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ. Η αλόγιστη χρήση του μνημείου είναι αδιαμφισβήτητη. Πολιτικο-καλλιτεχνικές πιέσεις και λογικές βολέματος των «ημετέρων» έχουν βαθιές ρίζες και σαφώς για την κατάσταση αυτή δεν ευθύνεται το Ελληνικό Φεστιβάλ. (Βλ. σχόλιο σ.11) Το πόσο βαθιά είναι ριζωμένη αυτή η πρακτική φάνηκε σχεδόν αμέσως, για μία ακόμη φορά όταν πέρυσι μετά την ανακοίνωση του νέου χρονικά περιορισμένου  προγράμματος ανακοινώθηκε πληθώρα άλλων εκδηλώσεων που κάλυψαν, όπως πάντα, όλη την περίοδο ως το τέλος Σεπτεμβρίου. Επί της ουσίας δηλαδή η χρήση παρέμεινε η ίδια. Πρόκειται για μία - σωστή κατά την γνώμη μας - πρόταση η οποία αγνοήθηκε. Δυσκολευόμαστε ωστόσο να παρακολουθήσουμε την σκέψη του κ. Λούκου όταν δηλώνει σε συνέντευξή στο περιοδικό Highlights, ότι το Ηρώδειο είναι «προβληματικό θέατρο» για μουσική. (Σε άλλες σελίδες του περιοδικού απαντάμε αυτή την άποψη).

Μάιος-Ιούνιος 2008
Πειραματική Λυρική: Ολική επαναφορά

Ύστερα από την, εντελώς αδικαιολόγητη, περσινή διακοπή η Πειραματική Σκηνή της Λυρικής επανήλθε με τις παραγωγές των δύο προγραμμάτων που είχαν ήδη σχεδιαστεί από το 2007, για να αναβληθούν - την τελευταία στιγμή- από την προηγούμενη διεύθυνση. Το πρώτο πρόγραμμα παρουσιάστηκε σε τέσσερις παραστάσεις (10,12, 13 και 14 Απριλίου) σε μουσική διεύθυνση Θ. Αντωνίου, σκηνοθεσία Τζ. Αρσένη, σκηνικά-κοστούμια Ν. Πολίτη και φωτισμούς Ι. Αποστολέλλη. Μέσα στον Ιούνιο (19, 20,21 και 22), θα παρουσιαστεί και το δεύτερο σε μουσική διεύθυνση Ι. Κονιτόπουλου, σκηνοθεσία Παγουλάτου, σκηνικά-κοστούμια Κ. Μακ Λέλαν και φωτισμούς Ι. Αποστολέλλη. Σε σχέση με τις παλαιότερες παραγωγές της, η φετινή Πειραματική είναι σημαντικά αναβαθμισμένη. Αρχίζοντας από τις υποδομές, το στούντιο της Πειραιώς 199 ανακαινίστηκε και άλλαξε. Η διάταξη της σκηνής και των καθισμάτων αντιστράφηκε με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας λειτουργικότερος χώρος που επιτρέπει την τοποθέτηση ορχήστρας και μαέστρου στο πιο λογικό ακουστικά και οπτικά σημείο: στο κέντρο της «αίθουσας», μπροστά από την λίγο υπερυψωμένη (και τώρα πολύ πιο ευρύχωρη), σκηνή. Λύθηκαν επίσης μία σειρά από δευτερεύοντα τεχνικά προβλήματα και τοποθετήθηκε κλιματισμός κάτι που κάνει δυνατή τη χρήση του χώρου και το καλοκαίρι. Αναβάθμιση υπήρξε και στον τομέα της παραγωγής. Τα δύο φετινά ξένα έργα είναι η σχετικά γνωστή πρώιμη opera buffa του Κουρτ Βάιλ «Ο τσάρος φωτογραφίζεται» (λιμπρέτο Γκέοργκ Κάιζερ) και «Ο βασιλιάς της Ατλαντίδας» του Τσέχου Βίκτορ Ούλμαν (λιμπρέτο Πέτερ Κλάιν). Τόσο ο «Τσάρος» όσο και ο «Βασιλιάς» χρησιμοποιούν σχετικά μεγάλο θίασο (δέκα και επτά πρόσωπα αντίστοιχα), καθώς επίσης και ορχήστρα δωματίου από αρκετά όργανα.
Τα τέσσερα ελληνικά έργα είναι αναθέσεις του  καλλιτεχνικού διευθυντή της Πειραματικής Θ. Αντωνίου, σε ισάριθμους συναδέλφους.

 Ιούλιος Αύγουστος 2006

Τι να ευχηθούμε;
Να γιορτάσουμε και τα δέκα, τα είκοσι και τα εκατό χρόνια του περιοδικού, να είναι από τα λίγα γερά κι αθάνατα διαχρονικά δημιουργήματα αυτής της ονειροπόλας, δυνατής, αποφασισμένης, αν και  δεινοπαθούσας, οικογένειας των μαχόμενων Ελλήνων μουσικών.
 

---

...και μια μικρή συνέντευξη

Στον Κωνσταντίνο Λυγνό,
εκδότη κατά τον νόμο του περιοδικού της ΕΕΜ, θέσαμε 2 θέματα – σαν γενικά ερωτήματα - με πρώτο
τη Θέση της Πολιτείας απέναντι στη Μουσική,
αφήνοντας του το περιθώριο να απαντήσει στα σκέλη του γενικού ερωτήματος, που θεωρεί σημαντικότερα. Ιδού οι απαντήσεις:

Νομίζω ότι τη θέση μας την έχουμε εκθέσει πολλές φορές στα Editorial. Βλέπε π.χ. "Τα λεφτά είναι αλλού", σε συνδυασμό και με το εξώφυλλο, στο τ. 30, αλλά και στο επετειακό τ. 31, με την φράση για το "ποιός γραμματέας θα ασχοληθεί σήμερα με την μη καταβληθείσα επιχορήγηση...." κλπ. Από εκεί και πέρα, έχουν υπάρξει πολλά σχόλια. Κυρίαρχα σε αυτά ήταν τα σχετικά με τα "Χρώματα", που πολλές φορές έχουν φτάσει στο χείλος του γκρεμού. Τέλος συχνά θέτουμε ανάλογες ερωτήσεις στις συνεντεύξεις που παίρνουμε. Είναι μία θέση που γενικά συμμερίζονται όλοι όσοι καταλαβαίνουν τα προβλήματα του χώρου, την οποία εμείς έχουμε προσπαθήσει να γενικεύσουμε. Εξηγώ το τελευταίο: Συχνά διαπιστώσεις τέτοιου είδους γίνονται από την στενή οπτική γωνία του καθενός. Μία Ορχήστρα ή ένας φορέας γκρινιάζει γιατί δεν έχει πάρει λεφτά, σταματάει μόλις του τα δώσουνε και λίγο κοιτάει την γενική εικόνα.
Δύο λόγια λοιπόν για το γενικό πρόβλημα: Η στάση αυτή καθορίζεται από τη γενικότερη απαξίωση στην οποία έχει περιέλθει (ως ένα βαθμό ανεπαισθήτως και μέσα από διάφορες αδράνειες), ο Πολιτισμός γενικά στη χώρα μας. Έχω πολλές φορές γράψει και πει ότι στη κοινωνία και το δημόσιο χώρο λειτουργεί ακόμα το "πολιτιστικό μοντέλο της Μεταπολίτευσης", ο Λαϊκισμός, η αμεσότητα πρόσληψης, η χοντροκομμένη σύνδεση με το πολιτικό. Παράγωγα αυτών, η πλήρης αδιαφορία για δουλειά σε βάθος και επένδυση σε εκπαιδευτικές διαδικασίες. Το πρόβλημα οξύνεται στο χώρο της σοβαρής, - ας την πούμε έτσι - Μουσικής, που όχι μόνο είχε από παλιά πολλά προβλήματα, αλλά συχνά οφείλει αν απολογείται για την ύπαρξή του και για το ότι δεν είναι το ίδιο με το χώρο του τραγουδιού.
Σταματώ εδώ γιατί ήδη πολλά είπα.  Απαντώ όμως σε μία πιθανή άλλη ερώτηση:
Γιατί δεν φωνάζουμε ίσως περισσότερο;
Η απάντηση έχει δύο σκέλη . Ούτως ή άλλως υπολογίζουνε το χώρο τόσο λίγο, που δεν νομίζουμε ότι αυξάνοντας την ένταση της διαμαρτυρίας θα πετυχαίναμε τίποτα καλύτερο εκτός ίσως από το να χάσουμε τη σοβαρότητα μας και να γίνουμε γραφικοί, φωνακλάδες. Το δεύτερο έχει να κάνει με το ευρύτερο κοινό που μας διαβάζει, το οποίο δεν μπορεί (και δεν ενδιαφέρεται), να βομβαρδίζεται συνεχώς από παράπονα και επαγγελματικά αιτήματα ενός χώρου. Αν αρχίσουν να μας βλέπουνε σαν συνδικαλιστικό έντυπο καήκαμε! Κοντολογίς είναι θέμα αποτελεσματικότητας.

 Ερώτηση δεύτερη και εξ ίσου γενική:
Στόχοι και σχέδια του Πολύτονου:
Τα περισσότερα συναρτώνται από τα καλύτερα οικονομικά. Ευτυχώς εδώ κάτι γίνεται. Έχουμε σταθεροποιήσει τα έσοδά μας από τη διαφήμιση, οι συνδρομητές μας παρουσιάζουν μία -αργή μεν- αλλά αυξητική τάση, και επίσης οι συνάδελφοι και φίλοι βοηθάνε με κάποιες φιλικές προσφορές. Έχουμε κάποιο απόθεμα που μπορεί να λειτουργήσει ως δίχτυ ασφαλείας και να βγάλει ως και δύο τεύχη, ακόμα και αν από εδώ και πέρα δεν εισπράξουμε ούτε ένα ευρώ από πουθενά.
Η εξεύρεση μιας γερής χορηγίας είτε από ιδιωτικό φορέα ή από το Υπουργείο (περί τις 20.000, δηλαδή σιγά το ποσό...), θα μας απογείωνε. Στο επόμενο διάστημα θέλουμε να αφιερώσουμε κάποιο χρόνο προς την κατεύθυνση αυτή. Εδώ να πω ότι το Υπουργείο «μας έχει γράψει» κανονικά. Στις αρχές του καλοκαιριού μας κανονίσανε συνάντηση με τον Γ. Γ. γύρω το Φθινόπωρο. Όταν ξαναπήγαμε το Σεπτέμβριο να κλείσουμε τη συνάντηση,  είπανε να "ξανα-υποβάλλουμε" τα στοιχεία..

Συνεχίζοντας λοιπόν με βάση την υπόθεση ότι έχουμε κάποια λεφτά:
Η γενναία αλλαγή στο γραφιστικό format και layout. Επανασχεδιασμός, που για να γίνει, (ακόμα και από φίλη γραφίστρια), χρειάζεται κάποια λεφτά, όχι πολλά, όμως αυτή τη στιγμή είναι ρίσκο να τα δώσουμε. Μεταφορά του μεγαλύτερου μέρους ή και όλου του στησίματος στην Typicon.
Αύξηση των έγχρωμων σελίδων ή/και αύξηση των σελίδων. Αύξηση του τιράζ, καλύτερος και πιο πλήρης τρόπος διανομής. Τέλος αναζητούμε συνεργάτες, όχι τόσο για τη γενική αρθρογραφία όπου καλά τα πάμε, αλλά για συγκεκριμένες στήλες "λάντζας" όπως οι Διαγωνισμοί και τα Σεμινάρια, κάλυψη εκδηλώσεων στο "Ειδήσεις-Σχόλια" κλπ. Και εδώ κάτι έχει γίνει τελευταία.

 Αυτά είναι τα τυπικά και ουσιαστικά πάντως ρεαλιστικά καταγεγραμμένα θέματα της έκδοσης του περιοδικού Πολύτονον. Θα έχουμε όλοι κέρδος από την υποστήριξη προς αυτό και από την προώθησή του. Ας το κάνουμε, καθώς θα οργανώνουμε σιγά-σιγά τα επόμενά του γενέθλια.

Έφη Αγραφιώτη
effie@tar.gr
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΣΕΛΙΔΑΣ: Κώστας Γρηγορέας