ΑΓΓΕΛΟΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ – ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ (Στην Τίνα Βαρουχάκη)

ΑΓΓΕΛΟΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

 

Το κοινό των γραμμάτων της Αθήνας, γνωρίζει τον Άγγελο Νικολόπουλο με την ιδιότητά του ως Διευθυντή της «Στοάς του Βιβλίου». Το κιθαριστικό κοινό, τον έχει ταυτίσει περισσότερο με την ίδρυση και καλλιτεχνική διεύθυνση του  Φεστιβάλ Κιθάρας Ερμούπολης.  
Η επιλογή μου να επικεντρώσω τη συνέντευξη αποκλειστικά στο θεσμό αυτό, απεδείχθη λανθασμένη. Ο ομιλών, με την ευρύτητα πνεύματος που τον διακρίνει, είχε να θέσει και πολλές άλλες πτυχές του πολυσχιδούς έργου του, στο οποίο δεν είχα εμβαθύνει όσο θα όφειλα. Αυτή η συνειδητοποίηση, με έκανε να αισθανθώ άβολα  κατά τη  διάρκεια της γόνιμης συζήτησής μας και να αποδώσω το γεγονός στη  χαλαρότητα της θερινής ραστώνης.

Ιδιαιτέρως ευγενής και μετρημένος, ο   Άγγελος Νικολόπουλος, επιβεβαίωσε εμπράκτως την αντίληψη ότι οι πραγματικά αξιόλογοι άνθρωποι είναι «σεμνοί». Ως εκ τούτου, ο  ομιλών δεν ενοχλήθηκε όταν-ειλικρινώς φερόμενη-ομολόγησα άγνοια  για τους τρείς τόμους από τις «κιθαροζωγραφιές»,  που εισάγουν τα παιδιά με ένα πρωτότυπο και αισθητικά προσεγμένο τρόπο στον κόσμο της κλασικής κιθάρας. Πρόκειται για βιβλία κλασικής κιθάρας που περιλαμβάνουν διασκευές οικείων στα παιδιά ακουσμάτων, τα οποία έχει διασκευάσει ο ίδιος και φιλοτεχνήσει ο αδελφός του, ο γνωστός σκιτσογράφος Soloup. Επίσης, η ενδιαφέρουσα συζήτησή μας, μου έδωσε την αφορμή να πληροφορηθώ, μεταξύ άλλων και,  για τη μουσική αξιοποίηση του υλικού της πέτρας! Εντυπωσιάστηκα από το ηχογράφημά του “Strings & Stones με διασκευές του για κιθάρα, αναγεννησιακό λαούτο και αληθινές πέτρες!
Ας αφήσουμε όμως τον ίδιο να μας ξεναγήσει στις ενδιαφέρουσες πτυχές των δραστηριοτήτων του. Έχει τόσο πάθος με όσα κάνει, που ήδη, πριν καλά καλά ολοκληρωθεί το  24^ο Φεστιβάλ Κιθάρας Ερμούπολης, έχει το βλέμμα του στραμμένο στην 25^η διοργάνωση. «Θα είναι επετειακή!» αναφέρει με ενθουσιασμό. Ενθουσιάζομαι και εγώ με τις ιδέες και τα σχέδιά του και συμφωνούμε επί του παρόντος να τα κρατήσουμε μυστικά…


«Με συγκίνηση παρατηρώ πόσο έχει αγκαλιάσει και αγαπά το  κοινό της Σύρου το Φεστιβάλ! Το περιμένει ανυπόμονα κάθε χρόνο, κάνει κριτικές στις συναυλίες, σχολιάζει έργα που άκουσε, συγκρίνει!  Σε κάθε συναυλία συγκεντρώνεται περισσότερος κόσμος από τις διαθέσιμες θέσεις!» (..) «Αξίζει να σημειωθεί ότι  όλες οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ ήταν και είναι δωρεάν. Ποτέ δεν είχαμε εισιτήριο. Σκοπός είναι να φέρεις τη μουσική όσο γίνεται πιο κοντά στο κοινό, να την κάνεις προσιτή σε όλους, επομένως θα πρέπει προσπαθήσεις να καλύψεις τα έξοδα σου από άλλους πόρους».

Ορχήστρα 2017 - Α. Νικολόπουλος

T.B. To Φεστιβάλ Κιθάρας Ερμούπολης, του οποίου έχετε την καλλιτεχνική διεύθυνση, μετράει 24 χρόνια ζωής. Θα θέλατε να πείτε λίγα λόγια για την ιστορία του θεσμού και κάποιες από τις προσωπικότητες που κατά τη γνώμη σας τον σημάδεψαν;

Άγγελος Nικολόπουλος: Το Φεστιβάλ ξεκίνησε το 1994, με βάση δύο κατευθυντήριες γραμμές: πρώτον, τη θέληση για τη διοργάνωση ενός φεστιβάλ σε διεθνή πρότυπα με επίκεντρο την κιθάρα και δεύτερον, τη μεγάλη αγάπη μου για τη Σύρο και τον πολιτισμό της, παρόλο που δεν κατάγομαι από τον τόπο. Γνώρισα το νησί καλεσμένος για ένα ρεσιτάλ, το ερωτεύτηκα και θεώρησα ότι διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις για να πραγματοποιήσω το όραμα μου: ένα «ανοιχτό» φεστιβάλ, μια δημιουργική συνεύρεση σπουδαστών και μουσικών, που φέρνει τη μουσική κοντά στο κόσμο και αξιοποιεί ποικίλους χώρους. Ταιριάζει ξέρετε και με τη φύση του οργάνου, μεταφέρεται  εύκολα και προσαρμόζεται  σε διάφορες συνθήκες, αλλά και είδη μουσικής. Στη διάρκεια των 24 χρόνων, έχουν τιμήσει το φεστιβάλ διακεκριμένοι κιθαριστές. Αναφέρω ενδεικτικά τους: Harvey Hope (Αγγλία), David Grimes (ΗΠΑ), Nikita Koshkin (Ρωσία), Andrea Dieci (Ιταλία), Lorenzo Micheli (Ιταλία), Eugenio Becherucci (Ιταλία), Gerard Abiton (Γαλλία), Laurine Phelut (Γαλλία), Nathasja van Rosse (Ολλανδία), Christian Haimel (Αυστρία), Sebastien Vachez (Γαλλία), Thomas Zwijsen (Ολλανδία), Ivan Petricevic (Σερβία), Florian Palier (Αυστρία), Julia Malischnig (Αυστρία) κ.α. Έχουν έρθει επίσης και εκπληκτικά σύνολα όπως: "Fullerton Guitar Orchestra" (ΗΠΑ), Groningen Guitar Duo (Ολλανδία), Κουαρτέτο "ARS NOVA" (Ιταλία), "Esther Steenbergen Trio" (Ολλανδία), Verso Duo (Ολλανδία) κ.α.
Το φεστιβάλ όμως προσφέρει πάντα βήμα και σε νέους καλλιτέχνες. Κάποιοι μουσικοί που έκαναν τα πρώτα τους βήματα στο φεστιβάλ είναι αυτή τη στιγμή διεθνώς αναγνωρισμένοι.

 

 

Τ.Β.  Πως θα περιγράφατε τους βασικούς άξονες δημιουργίας αυτού του θεσμού;

Άγγελος Nικολόπουλος: Από την πρώτη στιγμή  αναζητούσα ένα φεστιβάλ “ανοιχτό” και προσιτό στην τοπική κοινωνία. Επεδίωξα να αποφύγω μια κλειστή συγκέντρωση μουσικών, κατά την οποία βρισκόμαστε, παίζουμε, ανταλλάσσουμε ιδέες, αλλά η τοπική κοινωνία συμμετέχει από ελάχιστα έως καθόλου. Ήθελα ένα φεστιβάλ, του οποίου ο πυρήνας να είναι μεν οι μαθητές και οι κιθαριστές, αλλά παράλληλα να γίνεται προβολή του μουσικού  έργου και να καλλιεργείται η ενεργή συμμετοχή με τους ανθρώπους του νησιού. Με συγκίνηση παρατηρώ πόσο έχει αγκαλιάσει και αγαπά το  κοινό της Σύρου το Φεστιβάλ! Το περιμένει ανυπόμονα κάθε χρόνο, κάνει κριτικές στις συναυλίες, σχολιάζει έργα που άκουσε, συγκρίνει!  Σε κάθε συναυλία συγκεντρώνεται περισσότερος κόσμος από τις διαθέσιμες θέσεις! Θυμάμαι χαρακτηριστικά όταν είχαμε προσκαλέσει το Βαγγέλη Γερμανό και διοργανώσαμε μια συναυλία στην πλατεία της Ερμούπολης … μαζευτήκαν γύρω στα 1500 άτομα! Είναι ασυνήθιστα μεγάλο ακροατήριο για ένα φεστιβάλ κιθάρας! Τέλος ένα σημαντικό στοιχείο του Φεστιβάλ είναι, ότι αν και έχει επίκεντρο την κιθάρα, ανοίγεται σε όλα τα είδη της μουσικής, π.χ. τζαζ, παραδοσιακή, μπλούζ, κλασική. Αυτές είναι σε γενικές γραμμές οι κατευθύνσεις που έχει το Φεστιβάλ.

 

 

T.B. Στις 24-28 Ιουλίου, διοργανώθηκε το 24^ο Φεστιβάλ Κιθάρας Σύρου. Ποιοι ήταν οι στόχοι της φετινής διοργάνωσης;

Άγγελος Nικολόπουλος: Χαρακτηριστικό της φετινής διοργάνωσης ήταν η παρουσία πολλών μουσικών συνόλων. Ξεκινήσαμε με τη συναυλία ενός κιθαριστικού συνόλου στο αίθριο του Δημαρχιακού Μεγάρου, αποτελούμενο από πέντε κιθαριστές, τους Βασίλη Καναρά, Μιλτιάδη Καραΐσκο, Δέσποινα Πλυτά, Μπέττυ Μαυροπούλου και Βασίλη Κανελόπουλο. Την επόμενη μέρα, παρουσιάστηκε το σύνολο  «Piratas de la guitarra» σε διεύθυνση της Λέττας Βασιλείου, και φυσικά την τελευταία μέρα έκλεισε το 24^ο φεστιβάλ η κιθαριστική ορχήστρα από τους συμμετέχοντες. Είναι ένα σύνολο που υφίσταται διαχρονικά, σε όλη τη διάρκεια του θεσμού: δημιουργούμε  μια ορχήστρα από τους παρευρισκόμενους κιθαριστές, διαμορφώνουμε ένα μικρό ρεπερτόριο και το παρουσιάζουμε στη συναυλία τη τελευταία μέρα του φεστιβάλ. Τα τελευταία χρόνια διευθύνω προσωπικά το σύνολο αυτό και επιμελούμαι τις διασκευές. Συνήθως είναι βιωματικές, τα παιδιά τραγουδούν κάποιες φορές ή σφυρίζουν, χρησιμοποιούν τις κιθάρες σαν κρουστά, παίζουν άλλα μικρά όργανα… Είναι κάτι που το διασκεδάζουμε όλοι πάρα πολύ και στις πρόβες αλλά και στη συναυλία.

 

 

Τ.Β. Είναι έργα τα οποία μαθαίνουν τα παιδιά στο πλαίσιο υλοποίησης του Φεστιβάλ και μέσα σε πέντε μέρες;

Άγγελος Nικολόπουλος:  Ναι, οι συμμετέχοντες, λαμβάνουν τα κομμάτια    15 μέρες περίπου πριν έρθουν στο Φεστιβάλ. Τα έχουν ήδη μελετήσει όταν ξεκινάμε τις πρόβες και δουλεύουμε μαζί τον συντονισμό, τον συγχρονισμό (να μάθει να ακούει ο ένας τον άλλον), τις  δυναμικές και τα εκφραστικά στοιχεία. Ο χρόνος είναι πιεστικός, έχουμε στη διάθεσή μας μόνο 3-4 πρόβες, αλλά τα καταφέρνουμε. Μπορούμε έτσι και παίζουμε κομμάτια τα οποία είναι αδύνατον να προσεγγίσεις με μια μόνο κιθάρα. Φέτος, παίξαμε 3 μπαλάντες των  Simon & Garfunkel, ένα κλασσικό κομμάτι τζαζ και τολμήσαμε ένα κομμάτι Hip hop με μεγάλη επιτυχία. Έχουμε παίξει κομμάτια Ροκ, Blues, μελωδίες της Pop από τη δεκαετία του ΄60, μουσική Ρέγκε κ.ά. Στην ιστοσελίδα του φεστιβάλ (http://www.guitarfestival.gr/) αλλά και στο youtube μπορείτε να δείτε βίντεο  από τις συναυλίες αυτές.

 

 

Τ.Β. Το Φεστιβάλ ξεκίνησε με ένα αφιέρωμα στις μουσικές του κόσμου. Πιστεύετε ότι είναι επαρκές το έθνικ ρεπερτόριο για την κλασική κιθάρα;

Άγγελος Nικολόπουλος: Η κιθάρα είναι ένα όργανο, το οποίο δεν έχει «κλασικοφάνεια», όπως άλλα. Ξεκίνησε ως λαϊκό και  αργότερα εξελίχθηκε και ως κλασικό όργανο. Την έχουν αγκαλιάσει σχεδόν όλοι οι λαοί του κόσμου, οπότε είναι φυσικό να έχει έθνικ επιρροές. Έχει χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες που την κάνουν να προσαρμόζεται εύκολα σε διαφορετικά είδη μουσικής. Ωστόσο, κάποιες φορές, ίσως από ενθουσιασμό, προσπαθούμε να παίξουμε ακούσματα τα οποία δεν της ταιριάζουν. Είναι πολύ λεπτή η διαχωριστική  γραμμή και τίθεται στη διακριτική ευχέρεια του κάθε μουσικού, να «φιλτράρει» αυτό που παρουσιάζει και να αποφασίσει αν ταιριάζει στη κιθάρα πραγματικά.

 
Μ. Καραΐσκος, Δ. Πλυτά, Β. Καναράς, Μ. Μαυροπούλου, Β. Κανελόπουλος

T.B. Μια εκ των συναυλιών του φεστιβάλ ήταν ο συνδυασμός ρεμπέτικων και τάνγκο. Tι κοινά χαρακτηριστικά έχουν κατά τη γνώμη σας το ρεμπέτικο με το αργεντίνικο τάνγκο;

Άγγελος Nικολόπουλος: Στο πρώτο άκουσμα, πράγματι τα δύο είδη δεν έχουν καμία σχέση, καμία επαφή. Το σύνολο «Duo De Dos», που το αποτελούν ο Κώστας Βλαχόπουλος, στη χρωματική φυσαρμόνικα και ο Λάμπρος Καρκανόπουλος στην κιθάρα, παίζουν πολλά χρόνια μαζί και έχουν μια συγκεκριμένη κατεύθυνση προς αυτά τα δυο είδη μουσικής. Ο Κώστας αγαπάει το τάνγκο, ο Λάμπρος το ρεμπέτικο.  Έχουν κάνει ένα «πάντρεμα» πολύ όμορφο, το οποίο παρουσίασαν στην Άνω Σύρο, στα  σοκάκια  έξω από το  μουσείο του Μάρκου Βαμβακάρη. Εκεί συνδυάστηκαν τα δυο είδη μουσικής με έναν μοναδικό τρόπο. Πολλές φορές  ξεκινούσαν με ένα τάνγκο το οποίο ξαφνικά εξελισσόταν σε  ρεμπέτικο… Το κοινό, δεν μπορούσε  να καταλάβει πώς και πότε ακριβώς  γινόταν αυτή η εκπληκτική εναλλαγή της μουσικής και πώς έδεναν τόσο μαγικά μαζί το τραγούδι, το χρώμα και ο ρυθμός.
Θα ήθελα να επισημάνω πόσο δύσκολη είναι η χρωματική φυσαρμόνικα σε σχέση με την απλή, η οποία είναι «κουρντισμένη» σε μια κλίμακα. Στη χρωματική ουσιαστικά κουρδίζεις μέσω ενός μηχανισμού τη στιγμή που το χρειάζεσαι (δηλαδή όταν θέλεις να παίξεις μια δίεση, πρέπει να πατήσεις το πλήκτρο και να το αφήσεις για συνεχίσεις). Υπάρχουν πολύ λίγοι που παίζουν χρωματική φυσαρμόνικα και είναι πιο διαδεδομένη στην Αμερική και κυρίως στη τζαζ μουσική. Ο Κώστας ίσως είναι  ο  μοναδικός μουσικός στην Ελλάδα που παίζει αυτό το όργανο τόσο καλά.

Duo De Dos - Άνω Σύρος

 

 

T.B. Πώς κρίνετε το επίπεδο των μαθητών που διαγωνίσθηκαν στο πλαίσιο του φεστιβάλ;

Άγγελος Nικολόπουλος: Μιλώντας γενικά για τους διαγωνισμούς και όχι μόνο για το δικό μας φεστιβάλ, παρατηρώ ότι το μουσικό και τεχνικό επίπεδο των διαγωνιζομένων έχει ανέβει εκπληκτικά τα τελευταία χρόνια! Το διαπιστώνουμε αυτό σε όλες τις ηλικίες, ακόμη και σε μικρά παιδιά, 12 -15 ετών!  Το επίπεδο λειτουργεί φαίνεται αντιστρόφως ανάλογα της κρίσης, και οφείλεται φυσικά στην εξαιρετική δουλειά που κάνουν κάποιοι καθηγητές και Ωδεία. Στους «Κιθαριστικούς αγώνες» της Ερμούπολης, συμμετέχουν  Έλληνες, αλλά και κιθαριστές  από πολλές άλλες χώρες. Πρώτο βραβείο στην ιστορία της διοργάνωσης έχουν κερδίσει Γερμανοί, Κινέζοι, Καναδοί, Ιρλανδοί, Ούγγροι και φυσικά Έλληνες, όπως συνέβη φέτος με τη διάκριση του Κώστα Μανωλκίδη.  Πολλοί νικητές του διαγωνισμού κάνουν σήμερα διεθνή καριέρα. Το επίπεδο έχει ανέβει πραγματικά πάρα πολύ!
Επίσης κάτι σημαντικό, που γίνεται στην Ερμούπολη τόσα χρόνια και αξίζει να αναφερθεί είναι η προσπάθεια να καλλιεργήσουμε την άμιλλα και τον υγιή ανταγωνισμό.

T.B. Νικητής του διαγωνισμού που έγινε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ στην κατηγορία χωρίς ηλικία, είναι ο Κώστας Μανωλκίδης, ο οποίος  θα έχει το δικαίωμα να πραγματοποιήσει συναυλία στο 25^ο Φεστιβάλ Κιθάρας. Από την εμπειρία σας, αυτές οι διακρίσεις αποτελούν κινητήριο δύναμη για την ανάδειξη νέων σολίστ?

Άγγελος Nικολόπουλος: Ο Κώστας, ο οποίος πήρε φέτος το Α΄Βραβείο, είναι ήδη ένας εξαίρετος μουσικός. Σημειωτέον δε, ότι είναι η τρίτη φορά που συμμετέχει στο συγκεκριμένο διαγωνισμό. Είχε λάβει το δεύτερο βραβείο πριν 2 χρόνια και το τρίτο το 2014. Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στον ίδιο, αλλά και στον Καθηγητή του, τον Άγγελο Μπότση.
Αποτελεί όμως και ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του φιλικού κλίματος και άμιλλας που προσπαθούμε να καλλιεργήσουμε. Δεν απογοητεύουμε όσους δεν κερδίζουν, τους προσεγγίζουμε, συζητάμε μαζί τους και  εντοπίζουμε τι έφταιξε (ήταν θέμα ημέρας, μελέτης, προετοιμασίας, επιλογής ρεπερτορίου;)
Έτσι ακριβώς και με τον Κώστα, συζητήσαμε, μελέτησε, επανήλθε και κατάφερε να αποσπάσει πανάξια το Α΄ Βραβείο.

(Δείτε τα Αποτελέσματα_διαγωνισμού_24ου_Φεστιβάλ_Κιθάρας_Ερμούπολης)

T.B. Θα μου επιτρέψετε να φύγουμε λίγο από τα καλλιτεχνικά δρώμενα και να σας θέσω μια κάπως «πεζή» ερώτηση: από πού πηγάζει η χρηματοδότηση του Φεστιβάλ Σύρου;

Άγγελος Nικολόπουλος: Τα τελευταία χρόνια έχουν δυσκολέψει πάρα πολύ οι συνθήκες για τον πολιτισμό γενικά στη χώρα μας. Ο Δήμος της Ερμούπολης βοηθά και στηρίζει όσο μπορεί από τότε που ξεκίνησε το φεστιβάλ, αλλά οι χορηγίες είναι απαραίτητες για να καλυφθούν τα έξοδα. Μας έχουν βοηθήσει σημαντικά οι συνεργασίες με Πρεσβείες, Μορφωτικά ιδρύματα και  Πανεπιστήμια ξένων χωρών οι οποίες καλύπτουν έξοδα μουσικών για τη συμμετοχή τους στο Φεστιβάλ της Ερμούπολης.
Ειδικά τις τελευταίες δύσκολες χρονιές σημαντική βοήθεια προσφέρουν κάποιες χορηγίες σε είδος, όπως ακτοπλοϊκά εισιτήρια, διαμονές σε ξενοδοχεία κ.τ.λ
Αξίζει να σημειωθεί ότι  όλες οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ ήταν και είναι δωρεάν. Ποτέ δεν είχαμε εισιτήριο. Σκοπός είναι να φέρεις τη μουσική όσο γίνεται πιο κοντά στο κοινό, να την κάνεις προσιτή σε όλους, επομένως θα πρέπει προσπαθήσεις να καλύψεις τα έξοδα σου από άλλους πόρους.

 

 

T.B. Η οικονομική κρίση αποτέλεσε εμπόδιο στην παρούσα διοργάνωση;

Άγγελος Nικολόπουλος: Η οικονομική κρίση αποτελεί εμπόδιο στον πολιτισμό γενικά. Έχουν κλείσει Ωδεία, θέατρα, βιβλιοπωλεία, μουσικοί οίκοι,  αίθουσες… Η κρίση έχει πλήξει φυσικά  την κιθάρα, αλλά και τη μουσική γενικότερα.

T.B. Το Φεστιβάλ έκλεισε με την Ορχήστρα των κιθαριστών υπό τη δική σας διεύθυνση. Τι δυσκολίες έχει η οργάνωση μιας ορχήστρας κιθαριστών και τι θα συμβουλεύατε τους καθηγητές κιθάρας που επιθυμούν να  επιχειρήσουν κάτι ανάλογο;

Άγγελος Nικολόπουλος: Για να συμμετάσχει κάποιος σε ένα μουσικό σύνολο δεν χρειάζεται να είναι κορυφαίος σολίστας. Απλά, οφείλει  να είναι συνεπής και να έχει μελετήσει καλά την πάρτα που έχει μπροστά του. Το σημαντικό σε ένα σύνολο είναι να μπορεί το κάθε μέλος να καταλαβαίνει τι συμβαίνει γύρω του, να ακούει η μία φωνή την άλλη. Και σε αυτό ακριβώς το σημείο θα πρέπει να δώσει βάρος η διδασκαλία. Επίσης σε ένα κιθαριστικό σύνολο δεν έχουμε τα πλούσια ηχοχρώματα μιας ορχήστρας (έγχορδα, πνευστά κτλ) και χρειάζεται ευρηματικότητα στη δημιουργία  δυναμικών μεταξύ των φωνών και διαφόρων εφέ. 

 

 

Τ.Β. Φαντάζομαι είναι δύσκολο να συνυπάρξουν παιδιά διαφορετικών ηλικιών και επιπέδων. Πώς το αντιμετωπίζετε αυτό;

Άγγελος Nικολόπουλος: Κάθε σύνολο έχει 3 – 4 φωνές συνήθως, αλλά δεν χρειάζεται να είναι όλες στο  ίδιο επίπεδο δυσκολίας. Διασκευάζουμε τις  μικρές φωνές, (τρίτη και τέταρτη) πιο «εύκολες» από τις πρώτες προκειμένου να συμμετάσχουν σπουδαστές διαφορετικών επιπέδων. Η ορχήστρα μπορεί να αποτελείται από παιδιά που παίζουν μόνο ένα – δυο χρόνια κιθάρα, οπότε παίζουν κάποια απλή μελωδία στα μπάσα, μέχρι τελειόφοιτους που μπορούν να χειριστούν πολύ δύσκολα έργα. Σε μια ιδανική περίπτωση θα ήταν σαφώς υπέροχο όλα τα μέλη μιας ορχήστρας να είναι στο ίδιο υψηλό επίπεδο. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση,  στόχος μας είναι να παίξουν όλοι!

Ορχήστρα 2017 - Α. Νικολόπουλος

Τ.Β. Θα θέλατε να μας μιλήσετε περισσότερο για τις  διασκευές; Ποιες είναι οι «ευκαιρίες» και ποιες οι «απειλές» σε αυτό το εγχείρημα;

Άγγελος Nικολόπουλος: Πολλές φορές σε συζητήσεις με τα παιδιά που συμμετέχουν στο Φεστιβάλ αναδεικνύονται ιδέες για το ρεπερτόριο τη επόμενης χρονιάς. Συμβάλλουν τα ίδια εκπληκτικές ιδέες για το τι μπορούμε να επιχειρήσουμε.
Διασκευάζοντας ένα κομμάτι θα πρέπει να προσθέσεις ή να αφαιρέσεις κάποια στοιχεία, ανάλογα πώς θέλεις να στήσεις ένα σύνολο. Έχεις την ευκαιρία να προσεγγίσεις πολλά είδη μουσικής, αλλά θα πρέπει να είσαι και αυστηρός κριτής στο κατά πόσο το τελικό αποτέλεσμα, πέρα από τον ενθουσιασμό τη στιγμής, έχει κάποια μουσική αξία για να αξίζει να προχωρήσει η προσπάθεια.

T.B. Έχετε συγγράψει εκπαιδευτικά εγχειρίδια σε τρείς τόμους, με τίτλο «κιθαροζωγραφιές». Θα θέλατε να μας μιλήσετε σχετικά;

Άγγελος Nικολόπουλος: Το πρώτο βιβλίο των  κιθαροζωγραφιών (http://www.kitharozografies.gr/)  εκδόθηκε το  1996 από το μουσικό οίκο «Ανδρομηδά». Η ιδέα προέκυψε από τη διάθεση των μικρών μου μαθητών να παίξουν κομμάτια που ήδη γνώριζαν από το νηπιαγωγείο και το σχολείο. Άρχισα να  διασκευάζω και να τους δίνω τις μελωδίες που μου ζητούσαν με αποτέλεσμα να ενθουσιάζονται και να δείχνουν περισσότερο ζήλο στη μελέτη της κιθάρας. Κάποια στιγμή το υλικό οργανώθηκε και προέκυψε το πρώτο βιβλίο (το πράσινο). Οι μελωδίες εμπλουτίστηκαν με ανάλογα σκίτσα τα οποία το παιδί μπορεί να ζωγραφίσει με τις μπογιές και τη φαντασία του, μετατρέποντας τη διδασκαλία σε ένα παιχνίδι ανάμεσα στο δάσκαλο και το μαθητή. Για τα σκίτσα επιστράτευσα το γνωστό σκιτσογράφο Soloup, ο οποίος τυγχάνει να είναι και αδελφός μου!
Το εγχείρημα πέτυχε και το βιβλίο το αγάπησαν μαθητές και καθηγητές, τόσο που φάνηκε ένα κενό όταν τέλειωνε ή ύλη του. Έτσι, και μετά την προτροπή πολλών συναδέλφων κιθαριστών, εκδόθηκαν σταδιακά το 2^ο  και 3^ο βιβλίο. 
Δεν αποτελούν μέθοδο για την εκμάθηση του οργάνου, αλλά  βοηθούν τα μικρά κυρίως παιδιά να προσεγγίσουν εύκολα τη μουσική.
Ακολουθούν μια εξελικτική παιδαγωγική σειρά, από απλές μελωδίες στις πρώτες χορδές, μέχρι ολοκληρωμένα κομμάτια στο τελευταίο βιβλίο, με εκφραστικά και δυναμικά στοιχεία. Είναι το πρώτο στο είδος του στην Ελλάδα, ενώ ο πρώτος τόμος βρίσκεται στη 12^η του έκδοση. Μια πρωτοτυπία των βιβλίων είναι ότι, ενώ συνήθως όσα απευθύνονται σε  παιδιά έχουν έγχρωμες εικόνες, στις Κιθαροζωγραφιές εκτός από το εξώφυλλο,  όλα τα σκίτσα  είναι ασπρόμαυρα και καλούν τα παιδιά να τους δώσουν χρώμα.

 

Τ.Β. Πάρα πολύ ωραία είναι! Αποτελεί πόλο έλξης για τα παιδιά

Άγγελος Nικολόπουλος: Ναι αυτή ήταν η επιδίωξη από την πρώτη στιγμή. Κακά τα ψέματα, δεν είναι και τόσο παιδαγωγικό να ξεκινά ένα μικρό παιδί κιθάρα παίζοντας ασκήσεις και μελωδίες από βιβλία που έχουν εκδοθεί έναν αιώνα πριν! Συνάδελφοι καθηγητές με ενημερώνουν ότι οι κιθαροζωγραφιές τους έχουν βοηθήσει στο να διατηρήσουν το ενδιαφέρον των παιδιών για το όργανο και να ξυπνήσουν μέσα τους αυτή τη «σπίθα» της μουσικής, ώστε να προχωρήσουν  σταδιακά σε άλλα βιβλία, σπουδές κτλ. Λειτουργούν ως ένα θέλγητρο, είναι μελωδίες που μπορούν να παίξουν τα παιδιά άμεσα, δεν είναι μόνο ασκήσεις, σκάλες, κτλ. Στα βιβλία περιλαμβάνονται και μερικά εύκολα ντουέτα, ώστε να συνηθίσουν να παίζουν τα παιδιά μαζί με κάποιον άλλον, είτε τον καθηγητή, είτε κάποιο συμμαθητή.

Τ.Β. Ένα από τα ηχογραφήματά σας, αξιοποιεί μουσικά το υλικό της πέτρας. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για το ηχογράφημα  “String & Stones”;

Άγγελος Nικολόπουλος: Το cd αυτό εκδόθηκε το 1998. Περιλαμβάνει διασκευές από Ιρλανδέζικες, Εβραικές, και Σεφραδίτικες μελωδίες, καθώς και μερικές πρωτότυπες συνθέσεις για  Κιθάρα ή Αναγεννησιακό λαούτο και πέτρες. Οι Πέτρες είναι  αυθεντικές, απλές πέτρες από τη Μάνη, χωρίς καμιά επεξεργασία,  ακουμπούν πάνω σε λάστιχα και σχηματίζουν ένα κούρντισμα ανάλογα με το μήκος τους. Είναι μια πρωτοποριακή ιδέα που είχε ο Παχώμιος Τσαβαρής.  Χρησιμοποιεί τις πέτρες σαν κρουστά με μπακέτες (πετρόφωνο) παράλληλα όμως δημιουργεί και εφέ μέσω της τριβής τους.  Ήταν ένα άνοιγμα προς το έθνικ στοιχείο, το πρωτοποριακό,  το αυτοσχεδιαστικό, κάτι καινούριο! Ενδεχομένως, να παρουσιάσουμε  κάτι στην επόμενη διοργάνωση του Φεστιβάλ.

T.B. Τι σχέδια έχετε για την επόμενη διοργάνωση;

Άγγελος Nικολόπουλος: Η επόμενη διοργάνωση είναι επετειακή αφού συμπληρώνονται αισίως 25 χρόνια του φεστιβάλ! Έχουν αρχίσει ήδη οι επαφές και οι προετοιμασίες στην πρόσκληση προσωπικοτήτων που έχουν προσφέρει όλα αυτά τα χρόνια. Σχεδιάζουμε ένα μεγάλο και πλούσιο  πρόγραμμα για το 25^ο Φεστιβάλ με έμφαση στην Ευρωπαϊκή μουσική.  Είναι αρκετά νωρίς για να πω περισσότερα αυτή τη στιγμή, αλλά θα έχετε ενημέρωση σύντομα. 

Τ.Β. Δεδομένης της ιδιότητάς σας ως Διευθυντή της Στοάς του βιβλίου, θα θέλατε να μας μιλήσετε για τα σχέδια της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς;

Άγγελος Nικολόπουλος: Η «Στοά του βιβλίου» (http://www.stoabibliou.gr/) διοργανώνει πνευματικά γεγονότα: συνέδρια, παρουσιάσεις βιβλίων, επιμορφωτικές ημερίδες, εικαστικές εκθέσεις κ.α.  Είναι ένας χώρος πολιτισμού στο κέντρο της Αθήνας που διαθέτει την απαραίτητη υποδομή για την υποστήριξη των δράσεων αυτών. Τα τελευταία 12 χρόνια στεγάζει το  «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο», στο οποίο διδάσκουν Πανεπιστημιακοί καθηγητές και Ακαδημαϊκοί σε διαφορετικές θεματικές, κυρίως από τον χώρο των Ανθρωπιστικών Επιστημών. Οι σειρές μαθημάτων αφορούν στη γλώσσα, στο θέατρο, στη φιλοσοφία, στη μουσική, στην κοσμολογία κ.ά.
Η Στοά αποτελεί έναν ζωντανό πολιτιστικό πυρήνα στο κέντρο της πόλης που αντιστέκεται στον υποβιβασμό του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Κάτι τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό: όλες οι εκδηλώσεις της Στοάς του Βιβλίου πραγματοποιούνται με ελεύθερη είσοδο.

Τίνα Βαρουχάκη 
varouchaki.tar@gmail.com
Οκτώβριος 2017

Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)