ΆΡΒΙΝΤ ΓΙΑΝΣΟΝΣ
(Λιεπάγια Λετονίας 10.Χ.1914-Μάντσεστερ 21.ΧΙ.1984)
Εκατό χρόνια από τη γέννηση και τριάντα χρόνια από το θάνατό του
Πατέρας του διάσημου στις ημέρες μας μαέστρου Μάριςς Γιάνσονς (γενν. Ρίγα Λετονίας, 1943), ο άδικα λησμονημένος Σοβιετικός (λετονικής καταγωγής) αρχιμουσικός ΄Αρβιντ Γιάνσοινς, με λεπτομερή και απαιτητική τεχνική στις δοκιμές του, με οικονομία κινήσεων και με «ερμηνείες μεγάλης αυθεντίας» (κατά τον David Patmore, A-Z of conductors, έκδ. δισκογραφικής εταιρείας Naxos, 2007, σ. 452-454), διέπρεψε στο συμφωνικό και μπαλλετικό ρεπερτόριο, με μια αξιόλογη (αν και όχι διαδεδομένη δισκογραφία), αλλά και με δύο σωζόμενα πολύτιμα ντοκουμέντα της συνοδευτικής μαεστρικής του τέχνης στο ιστοσελιδικό you tube: αφενός στον Ρώσσο τσελλίστα Ντανιίλ Σαφράν στο Κονσέρτο του Σούμανν (με την Κρατική Ακαδημαϊκή Συμφωνική της ΕΣΣΔ, από συναυλία του 1974 στη Μεγάλη Αϊθουσα του Ωδείου της Μόσχας) και αφετέρου στονΡώσσο βιολονίστα ΄Ιγκορ ΄Οιστραχ και στον Τσέχο ομότεχνό του Βάτσλαβ Χούντετσεκ, στο πρώτο μέρος του διπλού Κονσέρτου του Γ.Σ. Μπαχ (με την Τσεχική Φιλαρμονική, από συναυλία του 1975 στην Πράγα).
----
Με βασικές μουσικές σπουδές στην πατρογονική του Ρίγα της Λετονίας, κοντά στον εξόριστο Γερμανό μαέστρο (διωγμένο από τους Ναζί) Λέο Μπλεχ, και με Β΄ βραβείο στον εθνικό διαγωνισμό μουσικής διεύθυνσης της ΕΣΣΔ, ο ΄Αρβιντ Γιάνσονς έμελλε να διαπρέψει στο πόντιουμ της Λετονικής Ραδιοφωνικής Ορχήστρας (1947-1952) και, κυρίως, σ΄εκείνο της περίφημης Κρατικής Φιλαρμονικής του Λένινγκράντ (σημ. Φιλαρμονικής Αγίας Πετρούπολης), διευθύνοντας συχνά στο πλευρό του μεγάλου Ευγένιου Μραβίνσκυ αλλά και του επίσης σπουδαίου Ανατολικογερμανού Κουρτ Ζάντερλινγκ, την περίοδο από το 1952 ως το θάνατό του (βλ. σχετικά Α. Σαββίδης, Μεγάλοι μαέστροι, 2η έκδ., Αθήνα, Πατάκης, 2009, σ. 97-98). Ιδιαίτερα πρέπει να μνημονευτεί και η επιτυχημένη θητεία του εκτός ΕΣΣΔ (σε πολύ δύσκολες εποχές για χορήγηση αδειών σε Σοβιετικούς καλλιτέχνες), αφενός ως κύριου προσκεκλημένου μαέστρου της βρεταννικής Ορχήστρας «Χαλλέ» του Μάντσεστερ (1965-1984), στο πόντιουμ μάλιστα της οποίας τον βρήκε ο θάνατος από καρδιακή προσβολή (Νοέμβριος 1984), κατά την ερμηνεία της 5ης Συμφωνίας του Γκούσταφ Μάλερ, και αφετέρου ως προσκεκλημένου μαέστρου της ιαπωνικής Συμφωνικής του Τόκυο (1972-1984).
Η δισκογραφία του (πρβλ. John Holmes, Conductors on record, Λονδίνο, Gollancz, 1982, σ. 303), συμπεριλαμβάνει έξοχες ηχογραφήσεις, κυρίως στη γνωστή ρωσσική εταιρεία Melodiya, με την Κρατική Ακαδημαϊκή Συμφωνική της ΕΣΣΔ, την Μεγάλη Ορχήστρα Ραδιοτηλεόρασης της ΕΣΣΔ και τη Ραδιοφωνική Συμφωνική της Μόσχας, της Φανταστικής Συμφωνίας του Μπερλιόζ, της Συμφωνίας του Σεζάρ Φρανκ, της 5ης Συμφωνίας του Σοστακόβιτς, του μπαλλέτου «Ωραία κοιμωμένη», της 3ης «Πολωνικής» Συμφωνίας και της 1ης ορχηστρικής Σουίτας του Τσαϊκόσφκυ, της 5ης Συμφωνίας του Μάλερ, του συμφωνικού ποιήματος «Τάσσο» του Λιστ, καθώς και των μπαλλέτων του Ντε Φάλλια «Μάγος έρως» (με σολίστα την επιφανή Ρωσσίδα μεσόφωνο Ιρίνα Αρχίποβα) και «Τρίκωχο καπέλλο».
Ο σημαντικός αυτός αρχιμουσικός, που αξίζει να ακουστεί περισσότερο, είναι θαμμένος στο νεκροταφείο του Βόλκοβο του Λενινγκράντ, δίπλα στον επίσης επιφανή (αλλά και αυτόν σχεδόν άγνωστο σήμερα) ομότεχνό του, Καρλ Ελίασμπεργκ (1907-1978).
Αλέξιος Γ.Κ. Σαββίδης
asavv@otenet.gr
Δεκέμβριος 2014
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας