Για τον Δημήτρη Φάμπα
Ομιλία του Βαγγέλη Μπουντούνη από τη εκδήλωση της 19ης Μαΐου 2006 στην αίθουσα του Ωδείου Φίλιππος Νάκας με τίτλο «Δημήτρης Φάμπας, ο Δάσκαλος. 10 χρόνια μετά»Συνηθίζω να λέω πως η κιθάρα είναι ένα μέρος της μουσικής και η μουσική ένα μέρος της ζωής μας. Για τον Δημήτρη Φάμπα αυτό δεν ίσχυε. Η κιθάρα γι’ αυτόν ήταν όλη του η ζωή. Έζησε σε μια εποχή πολύ δύσκολη που για να επιβιώσει κανείς ως μουσικός – και μάλιστα με ένα όργανο καινούριο στο χώρο τη μουσικής – έπρεπε να φτιάξει ένα όνειρο, να χτίσει έναν έρωτα και να προσπαθήσει να τον ζήσει.
Με την κιθάρα, ο Φάμπας, έζησε έναν μεγάλο και αληθινό έρωτα. Της τα έδωσε όλα και της έμεινε πιστός ως το τέλος. Σχετικά όμως με την ισορροπία αυτής της σχέσης διατηρώ μιαν αμφιβολία, που έχει να κάνει με το κατά πόσο η κιθάρα του επέστρεφε μερικά από όσα της έδινε. Έφταιγε το φτωχό της ρεπερτόριο, η μεγάλη δυσκολία, έφταιγε ο μικρός της ήχος ή όλα αυτά μαζί, το σίγουρο πάντως είναι πως η κιθάρα δεν υπήρξε ποτέ – αντικειμενικά - το τεράστιο και μοναδικό όργανο που είχε στο μυαλό και την καρδιά του.
Οι μαθητές του εισπράξαμε με υπερβολική ένταση αυτόν τον έρωτα και, ασφαλώς, επηρεαστήκαμε από την, με κάθε μέσο, προσπάθεια του να μας κάνει να ερωτευθούμε την κιθάρα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Έτσι και έγινε! Αποκτήσαμε το ίδιο σχεδόν πάθος πράγμα που είχε τα καλά είχε και τα κακά του. Το αρνητικό ήταν ότι η κιθάρα άρχισε να ξεφεύγει απ’ αυτό που ήταν - ένα γοητευτικό μουσικό όργανο δίπλα σε πολλά άλλα – και άρχισε να μεταμορφώνεται σε ιδεολογία με απρόβλεπτες συνέπειες. Οι κιθαριστές κινδύνευαν να μπουν στο περιθώριο, να απομονωθούν και να μετατραπούν σε μουσικούς με «ειδικές ικανότητες». Ο πανέξυπνος Μάνος Χατζιδάκις το «έπιασε» και μου έλεγε πως οι κιθαριστές του θυμίζουν μέλη μιας «μυστικής παραθρησκευτικής οργάνωσης» (έλεγε μάλιστα ότι θα έπρεπε να συλλαμβάνονται όσοι έχουν μακριά νύχια στο δεξί χέρι).
Αυτοί οι κίνδυνοι, βέβαια, δεν υφίστανται όσον αφορά στους σημερινούς κιθαριστές οι οποίοι, χωρίς υπερβολικούς ρομαντισμούς, ψάχνουν να βρουν, μέσω της κιθάρας, ένα επάγγελμα και μια κατοχύρωση (μήπως τελικά ο Φάμπας, μέσα στην υπερβολή του ήταν πιο ευτυχισμένος;). Παρ’ όλα αυτά, η αφοσίωση και η προσφορά του Φάμπα στους μαθητές του υπήρξε συγκινητική. Δεν έκανε τίποτα λιγότερο για μας, απ’ ότι έκανε για τα ίδια του τα παιδιά.
Δε θα ξεχάσω ποτέ την ορθοστασία στην πόρτα της οδού Μελαντίας 57 και ενώ είχαμε ήδη τελειώσει το μάθημα και του έλεγα καληνύχτα! Με κρατούσε άλλες δυο ώρες να μου μιλάει για την κιθάρα και το μέλλον μου, μέχρι να ακουστεί η επιβλητική φωνή της κας Τζένης να τον επαναφέρει στην "τάξη". Δεν θα ξεχάσω ούτε την εποχή που – για χρόνια – τηλεφωνούσε σχεδόν καθημερινά στον πατέρα μου για να μαθαίνει αν μελετάω. Δεν δίσταζε να τσακωθεί όταν πίστευε πως μας αδικούσαν (!). Στο διαγωνισμό στο Πίλσεν της Τσεχοσλοβακίας τα έβαλε με όλη την επιτροπή επειδή δεν μου έδωσαν το 1ο βραβείο (χωρίς μάλιστα να γνωρίζει τη γλώσσα!).
Δε θα ξεχάσω τις συγκεντρώσεις και τα ψητά της κας Τζένης κάθε τόσο στο σπίτι τους, ούτε την μπουγάτσα που με κέρναγε στην Ομόνοια κάθε φορά που φεύγαμε μαζί από το Εθνικό.
Όλα αυτά, τότε, τα θεωρούσαμε φυσιολογικά. Όπως το παιδί που θεωρεί φυσιολογική την προσφορά του πατέρα του. Όσο απομακρύνεσαι όμως από τα πράγματα, τόσο πλησιάζεις την αλήθεια. Και η αλήθεια είναι πως, για το Φάμπα, το μάθημα της κιθάρας ήταν η πρόφαση για να καταθέτει την ψυχή του. Η μόνη ανταμοιβή που περίμενε ήταν η αναγνώριση και η αγάπη από τους μαθητές του. Εγώ προσωπικά δεν αισθάνομαι ότι του προσέφερα αυτή την αναγνώριση και την αγάπη όσο ζούσε. Ο Φάμπας έφυγε πικραμένος. Αυτό το γνωρίζουμε όλοι. Έχω και εγώ μερίδιο ευθύνης. Αυτή είναι μια ενοχή που θα με ακολουθεί πάντα αφού, όσα ωραία και παχιά λόγια κι αν πω, αυτό θα έχει να κάνει με τη δική μου λύτρωση και όχι με εκείνον. Νιώθω ότι ακόμα και αυτά που είπα σήμερα είναι κατόπιν εορτής…
Ευχαριστώ
Βαγγέλης Μπουντούνης
Μάιος 2006