ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΝΑΡΑΣ: Mουσικό οδοιπορικό σε Ελλάδα, Αφρική, Ασία και Αμερική (της Τ. Βαρουχάκη)

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΝΑΡΑΣ:
Mουσικό οδοιπορικό σε Ελλάδα, Αφρική, Ασία και Αμερική

Όσοι ταξίδεψαν με τη μουσική  του Βασίλη Καναρά μέσα από το cd του, “cosmos guitar”, δεν θα είχαν φαντάζομαι καμία αντίρρηση να τον ακολουθήσουν και σε ένα άλλο  μουσικό οδοιπορικό-όχι μόνο στην Ελλάδα- αλλά εκτός Ευρώπης, σε Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική, ξεκινώντας από το διεθνές καλλιτεχνικό κέντρο Athenaeum.

To ταξίδι «αστραπή» κράτησε μόλις δυο ώρες, αλλά αυτή η εναλλαγή παραστάσεων από τη μια ήπειρο στην άλλη, μας γοήτευσε και μας ξεκούρασε πραγματικά.
Στο πρώτο μέρος του προγράμματος, ο Βασίλης Καναράς ερμήνευσε αποκλειστικά έργα Ελλήνων συνθετών: «Θεώρησα χαρά  και υποχρέωσή μου να παρουσιάσω έργα Ελλήνων συνθετών. Κάθε ένα από αυτά, ήταν διαφορετικού ύφους και είχε να πει την δική του σημαντική ιστορία» επισήμανε  στη σύντομη συζήτησή μας,  μετά το τέλος της συναυλίας.
Το πρόγραμμά του ξεκίνησε με την «Εισαγωγή» και τον «Χορό»  από το έργο «Ροή», του Γιώργου Κούτρα. Στη συνέχεια, επέλεξε τις «Ηρωικές μέρες» του Λεωνίδα Κανάρη, το οποίο εντάσσεται στο έργο Opus 1, «Τα Λυρικά Κομμάτια – 12 κομμάτια για κιθάρα (έργα γραμμένα την περίοδο 1985-1991)»[1]. Στη συνέχεια, ακολούθησαν δυο έργα του  Νίκου Αθανασάκη: από τη Σουίτα «Έλξις» (β΄μέρος) και «Ταύγετος»  (έργο αφιερωμένο στην Εύα Φάμπα). Και τα δυο έργα περιλαμβάνονται στο cd “Greek Guitar Music” vol1 [2].
To πρόγραμμα της συναυλίας, συνεχίστηκε με το ενδιαφέρον  έργο  «Κυκλόνειρο» του συνθέτη και Καθηγητή, Σταύρου Κατηρτζόγλου. Ακολούθησαν δυο έργα  του  συνθέτη και συγγραφέα Kώστα Μυλωνά «Τσιγγάνικη νύχτα» και «Ονειροπώληση». Αμφότερα, αποτελούν έργα μουσικής δωματίου, (από το cd «Μποτίλια στο Πέλαγο», αλλά έχουν διασκευαστεί  για κλασική κιθάρα και με αυτή τους τη μορφή  περιλαμβάνονται στο cd του συνθέτη με τίτλο:  «Μέρες Φθινοπώρου». Στη συνέχεια, ο Βασίλης Καναράς, μας οδήγησε σε πιο παραδοσιακά μονοπάτια, ερμηνεύοντας το έργο του   Γιάννη Ανδρόνογλου «Φαντασία σε ένα Θρακιώτικο λαϊκό τραγούδι», καθώς και άλλα  δυο παραδοσιακά, αμφότερα σε διασκευή Γ. Σιωρά, τα οποία, σημειωτέον, περιλαμβάνονται και στο cd του Βασίλη Καναρά “Cosmos Guitar”: «Χασάπικο Πολίτικο» (δεν γνωρίζουμε τον συνθέτη), καθώς και το γνωστό παραδοσιακό τραγούδι «Βουνό»  (Λ. Νταράλα).

Το οδοιπορικό σε Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική μόλις ξεκίνησε! Μα, πριν προλάβουμε να προτείνουμε προορισμούς, ο Βασίλης Καναράς, μας οδήγησε στην Αίγυπτο υπό τους ήχους όχι μόνο κιθάρας, αλλά και κρουστών, από τον μουσικό Νίκο Νταρίλα. Ο συνδυασμός κιθάρας – κρουστών ταίριαζε πολύ και έδινε μια ιδιαίτερη πρωτοτυπία στο μουσικό μας ταξίδι. «Θεώρησα ότι το καλύτερο όργανο για μια συναυλία σαν την δική μου, ήταν τα κρουστά με δεδομένο ότι η κιθάρα είναι πολυφωνικό όργανο και μπορούσε να ανταπεξέλθει μόνη της στις υπόλοιπες ανάγκες» σχολίασε σχετικά ο Βασίλης Καναράς, ερωτηθείς με ποιο κριτήριο επέλεξε να ερμηνεύσει τα έργα συνοδεία κρουστών. Αλλά υπήρχε και ένας πρόσθετος λόγος γι΄αυτή του την επιλογή: «με γοήτευε μια «συνομιλία» των κρουστών ήχων που παράγονται από την κιθάρα με τα αυθεντικά κρουστά όπως έγινε στο κομμάτι του Luis Bonfa Samba Batucada και σε άλλα. Εδώ θα αναφερθώ και στην καλή τύχη να συνεργάζομαι με ένα τόσο καλό μουσικό σαν τον Νίκο Νταρίλα» επεσήμανε εμφατικά.
Πρώτη μας στάση, η Αίγυπτος. Οι λιγοστές μου γνώσεις από έθνικ μουσική με οδήγησαν στην αναζήτηση περαιτέρω πληροφοριών από τον ίδιο τον κιθαριστή: «Οι  Λατινοαμερικανοί συνθέτες είναι αρκετά  γνωστοί όλοι τους. Ιδιαίτερη αναφορά θα κάνω στον Αιγύπτιο συνθέτη Ibrahim Al Aryan (1892-1953). Με καταγωγή από μουσική οικογένεια σπουδαίος δεξιοτέχνης στο σαντούρι. Επίσης στον πολύπλοκο και ενδιαφέρον ρυθμό (3-2-2-3 ) Semai Bayati που πρόσθεσε μια διαφορετική εικόνα στην συναυλία» ανέφερε ο Βασίλης Καναράς «ξεναγώντας» με  σε αυτή την αισθητική, με την οποία ομολογώ ότι δεν είχα απόλυτη εξοικείωση.
Παρά το ιδιάζον ηχόχρωμα αυτού του έργου, η επιθυμία μας να μείνουμε στην Αίγυπτο και να ακούσουμε και άλλα αντίστοιχα για να σχηματίσουμε μια πληρέστερη εικόνα δεν πραγματοποιήθηκε. Έπρεπε σύμφωνα με το πρόγραμμα της συναυλίας να φύγουμε αμέσως από κει  και να μεταφερθούμε  σε πιο γνώριμους προορισμούς. Υπό τους ήχους  του  πασίγνωστου και από τη Cesaria Evora[3] «Sodade» ( Α. Cabral, L. Morais), φθάσαμε μέχρι  το «Πράσινο Ακρωτήριο»! (διασκευή Π. Πολίτης). Μα  ενώ το θαυμάζαμε μαγεμένοι, μας είπε κάποιος: «καλά, είναι δυνατόν να μην  έχετε επισκεφθεί την Ιαπωνία την Άνοιξη;» Και χωρίς να συνειδητοποιήσουμε πώς, ως εκ θαύματος βρεθήκαμε στη μακρινή Ιαπωνία! Ναι, μύρισε Άνοιξη με την εξαίρετη μελωδία του έργου  «Sakura» του Yoquihiro Yokoh. Πρόκειται για ένα έργο με θέμα και παραλλαγές από ένα γιαπωνέζικο τραγούδι “Cherry Blossom” του ιδίου συνθέτη. Μα όσο και αν μας γοήτευσε αυτό το έργο, ως κιθαριστές, μας έλειπε η μουσική της Λατινικής Αμερικής.
Αφήσαμε λοιπόν τη μακρινή Ιαπωνία και ταξιδέψαμε μέχρι την  Αργεντινή. Και εκεί μείναμε περισσότερο από κάθε άλλη φορά απολαμβάνοντας «μουσικές εξαίσιες και αγαπημένες»: από τη γλυκιά μελαγχολία του “Chiqulin de Bachin” (Astor Piazzolla) (μήπως τραγικά επίκαιρο το θέμα ενός παιδιού που πουλάει λουλούδια;) παραμείναμε στην επίσης μελαγχολική «Μελωδία του αποχαιρετισμού» “Melodia del adios” του δημοφιλούς Αργεντίνου συνθέτη και συγγραφέα  Atahualpa Yupanqui. Του ιδίου συνθέτη, καθώς και του Χιλιανού I. Illimani, ήταν το έργο  “Huajra” που ακούσαμε στη συνέχεια του μουσικού μας ταξιδιού.

«Σαν πολύ δεν μείναμε στην Αργεντική;» δυσανασχέτησε κάποιος. Τότε κατευθυνθήκαμε μέχρι το Περού  υπό τους ήχους του γνωστού «Virgines del Sol» (Jorge Bravo de Rueda). Μα και πάλι επιστρέψαμε στην Αργεντινή, αναζητώντας πιο  γνώριμα μουσικά μονοπάτια «Oblivion» (Astor Piazzolla) και το δημοφιλές νανούρισμα «Duerme mi Tripon» του Otilio Galindez.

Γοητευμένοι, αποφασίσαμε να κάνουμε ακόμη μια υπέρβαση: να περάσουμε στο Πουέρτο Ρίκο υπό τους ήχους του  «El Coqui» (Jose Ignatio Quinton). Μετά από αυτό το γοητευτικό ταξίδι καταλήξαμε  στη Βραζιλία χορεύοντας «Samba – Batucada»! (Luis Bonfa).

Ξαποστάσαμε για ένα καφεδάκι, είχαμε ανοίξει χάρτες (έντυπους και ηλεκτρονικούς) και σχεδιάζαμε που αλλού θα μπορούσαμε να πάμε… Ξαφνικά, ένα παρατεταμένο χειροκρότημα στο κατάμεστο από κόσμο Athenaeum,  διέκοψε απότομα την ονειροπώλησή μας.
Σε λίγο βρισκόμουν στη σειρά για τα  συγχαρητήρια. Περιμένοντας, αναρωτιόμουν για τις τεχνικές δυσκολίες των λατινοαμερικάνικων έργων εν συγκρίσει με των αντίστοιχων του κλασικού ρεπερτορίου της κιθάρας. Την απορία μου έλυσε με προθυμία ο Βασίλης Καναράς: «δυσκολίες συναντάμε κυρίως σε κάποια ηχοχρώματα. Για παράδειγμα, όταν παίζω ένα Περουβιανό, έχω στο μυαλό μου ήχους οργάνων της  χώρας αυτής και φτιάχνω μια ενορχήστρωση με αντίστοιχα ηχοχρώματα της κιθάρας». Μου φάνηκε δύσκολη αυτή η διαδικασία, αλλά μετά «προσγειώθηκα» στην πραγματικότητα: τίποτε αξιόλογο δεν γίνεται χωρίς χρόνο και κόπο. Στο κάτω, κάτω, «αγαθά κόποις κτώνται».
Άξια συγχαρητηρίων  η ερμηνεία του κ Καναρά, αλλά και η πρωτοτυπία του προγράμματος.  
Δεν έχει σημασία σε τι άλλους προορισμούς θα μπορούσαμε να είχαμε πάει. Σημασία έχει ότι απολαύσαμε ένα ασυνήθιστο μουσικό ταξίδι…

Τίνα Βαρουχάκη 
varouchaki.tar@gmail.com 
Μάϊος  2016

Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)

[1] Πηγή: ιστοσελίδα του συνθέτη, http://www.leonidaskanaris.com/ergografia/erga-ana-katigoria/7-05-2016

[2]  Περισσότερες πληροφορίες: http://www.tar.gr/content/content/print.php?id=4727

[3] Από το άλμπουμ  Cesaria Evora: Live at L'Olympia, (2008) https://www.amazon.com/gp/product/B00260I19E?ie=UTF8&redirect=true