Ο BEETHOVEN, Ο GOYA ΚΑΙ Η ΣΤΡΥΧΝΙΝΗ - Πιανιστικές, και όχι μόνο, αποδράσεις της ΛΟΡΕΝΤΑΣ ΡΑΜΟΥ (του Παναγιώτη Θεοδοσίου)

[Το Κάλλος του Ήχου]

Ο Beethoven, ο Goya και η στρυχνίνη.

Πιανιστικές, και όχι μόνο, αποδράσεις
της Λορέντας Ράμου

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα απόπειρα σύμπραξης των τεχνών προτείνει η πιανίστα Λορέντα Ράμου με την συνεργασία της ομάδας Medea Electronique, αλλά και ένα διαφορετικό ρεσιτάλ πιάνου με την ίδια στο ρόλο του «ηθοποιού».
Στις 5 και 6 Φεβρουαρίου, στις 21:00, στη Μικρή Σκηνή της «Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών» μέσα από μια αλληλουχία εικόνων βίντεο και ζωντανής πιανιστικής ερμηνείας στο πρόγραμμα «Beethoven – Goya: δρόμοι σιωπής», σκιαγραφείται ένας παραλληλισμός ανάμεσα στη ζωή και τη δημιουργία δύο μεγάλων καλλιτεχνών.
Στις 18 Φεβρουαρίου στην αίθουσα Δ. Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, στις 20:30 θα πραγματοποιηθεί μια ξεχωριστή παράσταση στα πλαίσια του θεματικού κύκλου «Σύγχρονοι Περφόμερ» με τίτλο «Η Πιανίστα με τη Στρυχνίνη», μια θεατρική ερμηνεία στο πιάνο με έργα συνθετών, όπως οι J. Cage, C. Berberian, F. Rzewski, αλλά και Λορέντας Ράμου. O Δημήτρης Ανδρικόπουλος έχει κάνει τη σύνθεση ήχου στο έργο της Λ. Ράμου και ο χορευτής Νίκος Λυμπεράτος έχει επιμεληθεί την κίνηση.

Η δημιουργός και σολίστ των δύο  performance Λορέντα Ράμου ανταποκρίθηκε στη συνέντευξη μας.

1.Ας ξεκινήσουμε με την παράσταση  «Beethoven – Goya: δρόμοι σιωπής». Ποιό ήταν το έναυσμα για τη σύλληψη  αυτής της ιδέας;

Ξεκινάει από πολύ παλιά, ήμουν ακόμη μαθήτρια Λυκείου και την ίδια εποχή είχε προβάλλει η τηλεόραση μια ισπανική σειρά για τη ζωή του Γκόγια και τη σειρά για τις Συμφωνίες του Μπετόβεν με τον ηθοποιό Μαξιμίλιαν Σελ. Από τότε είχα διακρίνει κοινά στοιχεία και στις δύο βιογραφίες και ήθελα να κάνω κάποτε κάτι μ’αυτή την ιδέα.

2. Ποιο ήταν το σκεπτικό με το οποίο συνδυάστηκαν τα μουσικά έργα του Beethoven με τους πίνακες του Goya και γενικότερα το ηχητικό με το εικαστικό στοιχείο; 

Υπάρχουν έργα που αναφέρονται σε κοινά ερεθίσματα από γεγονότα της εποχής, όπως τους Ναπολεόντιους πολέμους και έργα που σηματοδοτούν στους δύο μια αλλαγή στην πορεία τους από τη στιγμή που απομονώνονται από τον περίγυρό τους λόγω της κώφωσης. Επίσης στο πορτραίτο που ο Γκόγια απεικονίζει τον εαυτό του μαζί με τον γιατρό του υπάρχει μια επιγραφή που θυμίζει έντονα αυτήν που έχει ο Μπετόβεν στο αργό μέρος του κουαρτέτου έργο 132 σε λυδικό τρόπο. Όταν λοιπόν οι «γέφυρες» από τη μια βιογραφία στην άλλη είναι ιδιαίτερα σαφείς, τότε συνδυάζονται οι πίνακες του ενός με τη μουσική του άλλου-αλλοιώς βλέπουμε στο βίντεο τα έργα του Γκόγια με άλλες μουσικές, όχι μόνο Μπετόβεν. Το βίντεο διακόπτεται σε τρία σημεία από ζωντανή πιανιστική ερμηνεία. Παίζω τις Μπαγκατέλλες  έργο 33 και τις Σονάτες έργο 26 και έργο 110.

3. Είναι ίσως η πρώτη φορά που ένα τέτοιο εγχείρημα «υποστηρίζεται» παιδαγωγικά από μια σειρά προπαρασκευαστικών συναντήσεων. Αναφέρομαι στον κύκλο εργαστηρίων με τίτλο «Ο Ήχος των Εικόνων» που προηγείται της παράστασης. Μίλησε μας γι αυτό.

Η ιδέα αυτών τω εργαστηρίων ήταν να δώσουμε στα παιδιά την ευκαιρία να αντιδράσουν δημιουργικά σε ερεθίσματα της εποχής μας με εικαστικό και με μουσικό τρόπο και μετά να δούμε πώς αυτά τα δύο στοιχεία μπορούν να συνδυαστούν σε ένα βίντεο. Στη συνέχεια τους δείχνουμε ότι και η λογική στην οποία έχει βασιστεί το βίντεο της παράστασης είναι παρόμοια, απλώς αναφερόμαστε σε μια καλλιτέχνική πραγματικότητα πριν δύο αιώνες.

4. Ας περάσουμε όμως στην άλλη εμφάνιση σου «Η Πιανίστα με τη Στρυχνίνη». Πρόκειται για αναφορά στον Γιάννη Χρήστου και τα δύο του έργα «Ο Πιανίστας» - η ερμηνεία του οποίου ανήκει εκτός από τον Γρηγόρη Σεμιτέκολο και σε σένα που την απέδωσες πριν λίγο καιρό με ιδιαίτερη επιτυχία – και «Η Κυρία με τη Στρυχνίνη»;

Η «Πιανίστα με τη Στρυχνίνη» είναι ο γενικός τίτλος της παράστασης υποδηλώνοντας ότι τα έργα που θα παρουσιαστούν έχουν και μια θεατρική διάσταση και ότι μάλλον κάτι παράξενο θα συμβεί στο πιάνο... Αυτό είναι άμεσα αντιληπτό σε ένα ελληνικό κοινό που γνωρίζει το έργο του Χρήστου. Συγχρόνως είναι και ο τίτλος του δικού μου έργου που θα παρουσιαστεί τελευταίο. Βασίζεται σε κάποιες ιδέες που προέρχονται από την «Κυρία με τη στρυχνίνη». Ο «Πιανίστας» ίσως να με έχει επηρεάσει σαν συναυλιακή εμπειρία, καθώς είχα την τύχη να κάνω το έργο υπό τη διεύθυνση και την καθοδήγηση του Θόδωρου Αντωνίου, αλλά δεν υπάρχουν άμεσες αναφορές, ηθελημένες τουλάχιστον, σ'αυτό. Στο δικό μου έργο –αλλά και σε όλη την παράσταση-  υπάρχει περισσότερο μια χιουμοριστική πλευρά, είμαι ακόμη στο στάδιο της ανακάλυψης αυτών των εκφραστικών δυνατοτήτων. Η μουσική αισθητική του Χρήστου είναι μοναδική και εντελώς προσωπική, σε καμία περίπτωση δεν ήθελα να δηλώσω μια τέτοιου είδους συγγένεια με τον τίτλο που χρησιμοποίησα.

5. Είμαστε ανυπόμονοι να ακούσουμε το δικό σου έργο. Μπορείς, χωρίς να αποκαλύψεις λεπτομέρειες, να μας δώσεις μια υποψία γι αυτό;

Το έργο μου είναι καταρχήν για «σιωπηλό πιανίστα», δηλαδή δεν περιέχει «κανονικό» πιανιστικό παίξιμο, αλλά κυρίως σκηνική δράση που εμπνέεται και βασίζεται στην παρουσία του πιάνου σαν θεατρικού αντικειμένου πάνω στη σκηνή.  Από την «Κυρία με τη στρυχνίνη» έχει κρατήσει μια παρόμοια θεατρική αρχή και την ιδέα ότι η στρυχνίνη δεν είναι ένα θανατηφόρο δηλητήριο αλλά ένα παραισθησιογόνο που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπει κανείς τα πράγματα. Στην προκειμένη περίπτωση, αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε το πιάνο, που περνά από μια σειρά σκηνικών μεταμορφώσεων.

Επίσης παρουσιάζονται στην υπερβολή τους και μερικές πιανιστικές εμμονές-το γεγονός ότι τώρα μελετάω πολύ Μπετόβεν για το πρώτο ρεσιτάλ, θα «βγει» μ’ένα πολύ απροσδόκητο τρόπο σε μια θεατρική εκδοχή. Η καθεμία από αυτές τις μικρές σκηνές του έργου, που δεν είναι νοηματικά συνδεδεμένες μεταξύ τους, έχει ένα τίτλο που είναι τις περισσότερες φορές μια χιουμοριστική παράφραση τίτλων των Πρελουδίων του Ντεμπυσσύ. Σας δίνω ένα παράδειγμα: “To κορίτσι με τα λιναρένια μαλλιά» γίνεται «Το κορίτσι με τα εβένινα μαλλιά» (υποδεικνύοντας ειρωνικά την υποφαινόμενη) κλπ. 

Θεοδοσίου Παναγιώτης
panagiotis.theodossiou@gmail.com
(Ιανουάριος 2011)
Επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας