Μάρκος Τσέτσος
Το μουσικό αγαθό
Θεωρίες καλλιτεχνικής αξίας
Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα – Επιστημονική Βιβλιοθήκη,
Αθήνα 2020, σελ. 241, ISBN: 978-960-42-3
Παρότι η κυρίαρχη θεωρητική αντίληψη αμφισβητεί την αντικειμενικότητα της αξίας στην τέχνη, η τελευταία εξακολουθεί να αναπαράγεται μέσα από πρακτικές που δείχνουν να επικυρώνουν αυτήν ακριβώς την αντικειμενικότητα. Στην κριτική επανεξέταση του ζητήματος της καλλιτεχνικής αξίας ωθεί όχι μόνο η παραπάνω διάσταση θεωρίας και πράξης, αλλά και η σημερινή υπονόμευση του κοινωνικού και δημόσιου χαρακτήρα της τέχνης.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, και με τέχνη αναφοράς τη μουσική, επιχειρείται μια κριτική αναδρομή στις κύριες θεωρίες υποκειμενικότητας και αντικειμενικότητας της καλλιτεχνικής αξίας, με έμφαση στους Hume, Kant, Beardsley και Adorno. Στο δεύτερο μέρος αναπτύσσεται μια θεωρία κριτικού αντικειμενισμού της καλλιτεχνικής αξίας, στη βάση της οποίας τίθεται η ιδέα της τέχνης και των έργων της ως αγαθών, ως προϊόντων δηλαδή μιας αναγκαίας και κανονιστικά ρυθμιζόμενης ανθρώπινης δραστηριότητας.
Ως αγαθά, τα μουσικά έργα είναι φορείς πλήθους μορφικών, λειτουργικών και ιστορικών ιδιοτήτων που συγκαθορίζουν διαλεκτικά το μέγεθος της αξίας τους υπό συνθήκες κριτικής πρόσληψης. Η αξία αυτή γνωρίζει διαβάθμιση αλλά και ποιοτικά άλματα προς την επικράτεια της σημαίνουσας ή «μεγάλης», όπως λέει ο Adorno, τέχνης.
Ως συμβολή σε μια κριτική επαναθεμελίωση του κανόνα της σημαίνουσας μουσικής, στο τέλος του βιβλίου αναπτύσσονται μια σειρά από αναλύσεις μουσικών έργων, από τον Bach, τον Mozart και τον Beethoven έως τις μέρες μας.