Camaron De La Isla: Sοy Gitano
Διάλεξα για πρώτη παρουσίαση flamenco CD για το TaR το Sοy Gitano (Eίμαι τσιγγάνος) του περίφημου τραγουδιστή Camaron De La Isla, ο οποίος μαζί με τον Paco De Lucia έθεσε τον θεμέλιο λίθο της ανανέωσης του flamenco και του ανοίγματος του είδους στη διεθνή σκηνή και τα μεγάλα θέατρα. Σε αυτήν την ηχογράφηση συμπράττει με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου και τρεις καταπληκτικούς κιθαριστές: τον Tomatito, τον Vicente Amigo και τον Rimundo Amador.
To Soy Gitano είναι το πιο “σεβιλλιάνικο” άλμπουμ του Camaron, που σχεδιάστηκε και γράφτηκε στο μεγαλύτερό του μέρος στη Σεβίλλη. Με τον Camaron συνεργάστηκαν μερικές από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του flamenco, όλοι γεννημένοι κι εγκατεστημένοι στη Σεβίλλη, όπως οι Jesus Bola, Diego Carrasco, Miguel Magnesin, Manuel Soler, Raimundo Amador, Las Peligro (αδελφές της Remedios Amaya), Manglis, τα αδέλφια Joselito και Paco Fernandez El Chuli, Equipo A και Mimi de Triana. Πρόκειται για το άλμπουμ με την πυκνότερη ενορχήστρωση σε σχέση με όλα όσα έχει ηχογραφήσει ο Camaron. Περιέχει στοιχεία μουσικής salsa, αραβικής και new-flamenco, μέσα από τα οποία ο Camaron αναζητά την τσιγγάνικη ταυτότητά του. Χρειάστηκαν πολλές ώρες δουλειάς στο στούντιο για να μπορέσουν να προσαρμοστούν όλα αυτά στη δυνατή ρυθμική αίσθηση του flamenco του Camaron.
Ο δίσκος ηχογραφήθηκε αρχικά στη Σεβίλλη το 1989 και στη συνέχεια στο Λονδίνο, στο Abbey Road (ένα από τα σημαντικότερα στούντιο του Λονδίνου) με τη Φιλαρμονική του Λονδίνου.
Οι μουσικοί της ορχήστρας, αν και έμπειροι, είχαν να αντιμετωπίσουν πολλά προβλήματα με τα μέτρα και το φραζάρισμα του flamenco. Πέρα από αυτό, το όλο εγχείρημα έπεσε έξω από τον αρχικό του προϋπολογισμό. Τελικά, ύστερα από πολλά νεύρα και απογοητεύσεις, η δουλειά ολοκληρώθηκε.
Το Soy Gitano έπιασε αμέσως τα πρώτα νούμερα στις πωλήσεις και αποτέλεσε ορόσημο στην αγορά του flamenco, καθώς επίσης και σημείο αναφοράς όλων των σύγχρονων καλλιτεχνών.
Για τον ίδιο τον Camaron υπήρξε σίγουρα μια πολύ μεγάλη στιγμή στην καριέρα του και στη ζωή του. Δυστυχώς ήταν και το κύκνειο άσμα του, αφού την περίοδο αυτήν η υγεία του ήταν κλονισμένη (πέθανε το 1994). Παρ’ όλα αυτά, μέχρι το τέλος της ζωής του ήταν δοσμένος με την ψυχή και το σώμα στην τέχνη του.
Στο βιβλιαράκι του CD, εκτός από το ότι αναφέρονται όλοι οι συντελεστές, είναι γραμμένοι και οι στίχοι των τραγουδιών (στα ισπανικά με αρκετούς τσιγγάνικους ιδιωματισμούς). Από αυτά τα τραγούδια διαλέγω και μεταφράζω τα δύο σε ακριβή (όχι ποιητική μετάφραση) που θεωρώ πολύ χαρακτηριστικά. Πρόκειται για το πρώτο –που φέρει και τον τίτλο του CD– και το τέταρτο. Και στα δύο αυτά τραγούδια διακρίνουμε τα στοιχεία υπερβολής που είναι τόσο χαρακτηριστικά στο flamenco, αλλά και παραλόγου – ένα είδος σουρεαλισμού που συχνά συναντάμε στους στίχους και τις letras.
ακούστε: 4 κομμάτια στο TaR-radio.com
SOY GITANO – ΕΙΜΑΙ ΤΣΙΓΓΑΝΟΣ (Tango)
Δεν μπορώ ν’ αντέχω τον εαυτό μου
ούτε και να ζω μ’ αυτόν τον τρόπο
γιατί δεν θέλω
ούτε κι ο Θεός να το ’θελε
γιατί δεν μπορώ
γιατί δεν μπορώ
να ζω χωρίς αυτήν.
ΡΕΦΡΕΝ
Είμαι τσιγγάνος
κι έρχομαι στο γάμο σου
και σχίζω το πουκάμισο
το πουκαμισάκι που έχω
και σχίζω το πουκάμισο
που φορώ.
Απομακρύνομαι
φεύγω από την ψάθα
φεύγω απ’ την ελιά
κρίμα (λυπάμαι) το αμπέλι μετανιώνω
που σ’ έχω αγαπήσει τόσο
και φεύγω απ’ την ελιά.
ΡΕΦΡΕΝ
Είμαι τσιγγάνος...
Μ’ αρέσει να γεύομαι (ν’ απολαμβάνω)
Το χορτάρι, το δυόσμο
Μια Solea
μια φωνή βραχνή και ήρεμη
μια κιθάρα και τα μάτια σου
δίπλα από ένα καντήλι.
Το επόμενο κομμάτι έχει τίτλο “Dicen de mi” που σημαίνει “μιλάνε (λένε) για μένα”.
Η φόρμα του είναι Bulerias por Seguiriya. Εδώ συνδυάζεται η δραματικότητα του cante jondo (βαθύ άσμα) της Seguiriya με τη ζωηράδα του cante chico της buleria.
DICEN DE MI
ΡΕΦΡΕΝ
Λένε για μένα
ότι με απειλεί ο χρόνος
Λένε (συζητούν) για μένα
αν είμαι ζωντανός ή πεθαμένος.
Κι εγώ τους λέω
Λέω και ξαναλέω
ότι αφού η καρδούλα βράζει
εγώ θα νικήσω τον εχθρό.
ΡΕΦΡΕΝ
Λένε για μένα...
Αν με δεις μια μέρα με το βλέμμα χαμένο
με την τρέλα στην όψη μου
συγχώρεσέ με, μη με καταραστείς
γιατί οι λύπες μου είναι δεμένες
στα κρόσσια του αέρα.
ΡΕΦΡΕΝ
Λένε για μένα...
Αν με δεις μια μέρα
με νικημένα (κουρασμένα) μάτια, να κλαίω την αυγή
συγχώρεσέ με, μη με καταραστείς
γιατί η δυστυχία πάει δεμένη
(μαζί) με την κοίτη του νερού.
ΡΕΦΡΕΝ
Λένε για μένα ...
Αν με δεις μια μέρα να βλέπω τον ουρανό
να ικετεύω το Θεό, συγχώρεσέ με,
μη με καταραστείς, γιατί τα βάσανά μου αναπνέουν
από τις ακτίνες του ήλιου.
Λένε για μένα
ότι με απειλεί ο χρόνος
Λένε (συζητούν) για μένα
αν είμαι ζωντανός ή πεθαμένος.
Κι εγώ τους λέω
Λέω και ξαναλέω
ότι αφού η καρδούλα μου βράζει
εγώ θα νικήσω τον εχθρό.
(Το CD κυκλοφορεί από τη UNIVERSAL με αριθμό 0602498676608)
Χριστος Τζιφάκις
tzifakis@tar.gr
(Δεκέμβριος 2006)