[μουσικές αναφορές]
Δεκαεπτά χρόνια μετά την όπερα «Πυλάδης»
«Η ΣΚΗΝΗ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ» ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΥΡΟΥΠΟΥ
ανεβαίνει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
κάντε κλικ στο εικονίδιο-μεγάφωνο, |
Μια μαύρη κωμωδία είναι η όπερα δωματίου, ''Η σκηνή των θαυμάτων'', του Γιώργου Κουρουπού, ο οποίος "συνεργάζεται" στην μουσική της υλοποίηση με τον Μιγκέλ ντε Θερβάντες του 17ου αιώνα, για να αναδείξει την επιμονή του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας ως αθεράπευτες παθήσεις όλων των κοινωνιών και όλων των εποχών. Θέλω ο θεατής, ενώ θα ‘χει σκάσει στα γέλια, να σκεφτεί τελικά ότι δεν είναι και τόσο αστεία η υπόθεση της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού που ζούμε και σήμερα. Η αιτία για να δημιουργηθεί χάος δεν εξέλιπε ποτέ».
Τη μουσική προετοιμασία έχει κάνει ο Θανάσης Αποστολόπουλος και στη μουσική διεύθυνση θα είναι ο Νίκος Τσούχλος.
Ο Γιώργος Κουρουπός επιλέγει την κιθάρα, το κατ' εξοχήν λαϊκής προέλευσης όργανο της ισπανικής μουσικής ταυτότητας, για να δομήσει τη σύνθεσή του. Την πλαισιώνει με το ηχόχρωμα του φλάουτου, τη διακριτική συνοδεία του βιολοντσέλου και κρουστά, τα οποία με ευφάνταστους τρόπους πλουτίζουν ρυθμικά κάθε φράση. (Έλενα Παπανδρέου κιθάρα, Δημήτρης Δεσύλλας κρουστά, Μαριλένα Δωρή φλάουτο, Βαγγέλης Νίνα βιολοντσέλο).
Από κάποιες πλευρές, λέει ο Κουρουπός, το έργο αυτό είμαι εγώ… και για όσους τον γνωρίζουν, έτσι είναι!
Η Retablo de las Maravillias, γραμμένη από τον συγγραφέα του Δον Κιχώτη, στις αρχές του "χρυσού" ισπανικού αιώνα, μετατρέπεται με τη μουσική του Γιώργου Κουρουπού σε ένα σκηνικό θέαμα -για οκτώ τραγουδιστές, έναν ηθοποιό-χορευτή, δύο ηθοποιούς και μουσικό σύνολο- που θα διασκεδάσει τον θεατή, αλλά και θα τον προκαλέσει να αναλογιστεί ότι ο φόβος του του διαφορετικού και του «άλλου», η δαιμονοποίησή του παραμονεύουν κυριολεκτικά έξω από την πόρτα μας, όπως λέει ο ίδιος ο συνθέτης.
Το ιντερμέδιο του Θερβάντες (1547-1616), ένα από τα οκτώ που έγραψε δύο χρόνια πριν πεθάνει, οδήγησε τον Γιώργο Κουρουπό να εμπνευστεί μια σύγχρονη μουσική ιστορία, που μπορεί να προσφέρει τα μηνύματά της και να συνεισφέρει στην κοινωνική επικαιρότητα. Το σενάριο με λίγα λόγια έχει ως εξής: Ένα ζεύγος μπαγαμπόντηδων θεατρίνων κι ένας ατάλαντος μουσικός περιοδεύουν κάνοντας… αρπαχτές. Το πρόγραμμά τους αποτελείται από δήθεν θαύματα, τα οποία, όπως προειδοποιούν τους θεατές, δεν μπορεί να τα δει όποιος είναι νόθος ή Εβραίος. Γι’ αυτό κανείς από τους προύχοντες του χωριού στο οποίο παρουσιάζονται τα «θαύματα» δεν τολμά να αντιδράσει. Η κατάσταση οδηγείται σε πλήρες χάος όταν αιφνίδια καταφτάνει κι ένας στρατιωτικός ουλαμός. Καθώς άλλοι νομίζουν πως πρόκειται για… θαύμα κι άλλοι ξεθαρρεύουν και καταγγέλλουν τους τσαρλατάνους, γίνεται σύρραξη κι όλοι πέφτουν νεκροί. Οι μόνοι που διαφεύγουν είναι οι τρεις απατεώνες…. Μέσα στο “πλακατζίδικο” κλίμα της ιστορίας, βασική προσπάθεια είναι να μη χαθεί ούτε λέξη από τους διαλόγους που τραγουδιούνται ολόκληροι. Η αισθητική άποψη ανιχνεύει τη δυνατότητα ενός ελληνικού τρόπου τραγουδίσματος στην όπερα, σχολιάζει ο συνθέτης.
Η προηγούμενη όπερα του Κουρουπού που είδαμε ήταν η λυρική τραγωδία «Ιοκάστη» (Δελφοί, 2002). Το 2000 είχαν παρουσιαστεί με μεγάλη επιτυχία οι «Δραπέτες της Σκακιέρας» στη Λυρική Σκηνή, ήταν όμως μια ανάθεση και πρωτοβουλία της «Αττικής Πολιτιστικής» της Ελένης Μουσταϊρα. Ο συνθέτης είχε πρωτοδοκιμαστεί στο είδος το ‘91, όταν η όπερα δωματίου «Πυλάδης», σε κείμενο Γιώργου Χειμωνά και σκηνοθεσία και σκηνογραφία του Διονύση Φωτόπουλου, είχε κάνει διθυραμβική αίσθηση όταν παίχτηκε στο Μέγαρο. Ήταν εξ άλλου η πρώτη ελληνική όπερα που παρουσιάστηκε στο Μέγαρο. Αν όμως δεν είχε πάρει το Μέγαρο πρωτοβουλία για να ανέβει η «Σκηνή των Θαυμάτων», δεν αποκλείεται να είχε τύχη ανάλογη με το «Καράβι του Ελάτου», μια μεγάλη όπερα για παιδιά, γραμμένη από τον Κουρουπό εδώ και 10 χρόνια, η οποία δεν έχει ακόμα παρουσιαστεί. Και να σκεφτούμε ότι ο συνθέτης έχει δεκαετίες τώρα δώσει δείγματα γραφής, αξιέπαινης επαγγελματικής στάσης και καλλιτεχνικής - καθόλα –παρουσίας…
Ο Κουρουπός αμύνεται διακριτικά: Ήθελα να γράψω μια όπερα δωματίου. Κι αυτό το κρυμμένο διαμαντάκι ανταποκρινόταν σε ό,τι ακριβώς αναζητούσα. Μια αστεία ιστορία, με χαρακτήρα αλληγορικό. Έτσι λειτούργησε το “εδώ και τώρα”, χωρίς καν να σκεφτώ αν το έργο θα παιχτεί. Μ’ έπιασε μεγάλος πυρετός. Έγραψα τη “Σκηνή των Θαυμάτων” μέσα σε ένα χρόνο, κάνοντας απολύτως το κέφι μου.
Σε παγκόσμια πρώτη παρουσίαση λοιπόν, η Σκηνή των Θαυμάτων, ανεβαίνει στην Αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας του Μεγάρου Μουσικής, την Τρίτη 9 Φεβρουαρίου και θα επαναληφθεί για δύο ακόμη παραστάσεις (10 και 11 φεβρουαρίου) ενταγμένη στις Σειρές "Γέφυρες και Μουσικές του 20ού και 21ου αιώνα".
Τραγουδούν ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος (βαρύτονος) στο ρόλο του Πανουργιά, η 'Αρτεμις Μπόγρη (σοπράνο) ερμηνεύει την Τσιρίνα, τον Ρεμπελίνο ο Χάρης Ανδριανός (μπασοβαρύτονος), τον Κυβερνήτη ο Τάσος Αποστόλου (μπάσος), τον Μπενίτο Λαχανίδα ο Ζάχος Τερζάκης (τενόρος), τον Χουάν Καστράτο η Mαργαρίτα Συγγενιώτου (μέτζο σοπράνο), τη Χουάνα Καστράτα η Χριστίνα Γιαννακοπούλου (λυρική σοπράνο), την Τερέζα Λαχανίδα η Ελπινίκη Ζερβού (ελαφριά σοπράνο) και τον Πέδρο Καπάτσο ο ηθοποιός Γιάννης Γιαννούλης. Συμμετέχουν οι ηθοποιοί-χορευτές: Φώτης Νικολάου, Παναγιώτης Αργυρόπουλος, Ιωάννα Αποστόλου, Νίκος Καλογεράκης, Ρούλα Κουτρουμπέλη.
|
|
Την παράσταση σκηνοθετεί ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, τα σκηνικά είναι του Αντώνη Δαγκλίδη, η κινησιολογία της Αγγελικής Στελλάτου, τα κοστούμια της Clare Bracewell και οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη.
Από τη συνέντευξη τύπου δανειζόμαστε μια ερώτηση δημοσιογράφου προς τον συνθέτη: Η Λυρική δεν θα πρέπει να επιδιώκει τη στήριξη της σύγχρονης ελληνικής δημιουργίας;
Θα κάνω εις απάντησιν μια πιο σκληρή ερώτηση. Γιατί από το ‘91 δεν μου δόθηκε η ευκαιρία να ξαναγράψω μια μικρή όπερα, όταν με τον “Πυλάδη” είχε σημειωθεί τέτοια επιτυχία; Έλεος! Επίσης, μετά από μια δημιουργική πορεία που κάτι έχει αποδείξει, δεν έχω δικαίωμα να αναρωτηθώ γιατί μια όπερά μου δεν έχει παιχτεί εδώ και δέκα χρόνια; Κι όμως το “Καράβι του Έλατου” έχει προταθεί στη Λυρική δύο φορές – και μάλιστα όχι από εμένα. Αλλά ούτε φωνή ούτε ακρόαση.
Απαντώ εγώ τώρα από την άλλη πλευρά, αγαπητέ και σεβαστέ μου Γιώργο Κουρουπέ: γιατί το Μέγαρο Μουσικής δεν μπαίνει καν στον κόπο να απαντήσει ποτέ σε δεκάδες ενδιαφέρουσες προτάσεις που δέχεται η καλλιτεχνική του διεύθυνση αφήνοντας άρωμα τρικοκοσμικής συμπλεγματικής συμπεριφοράς προς όλους; Γιατί ποτέ, όσες φορές και να επιδιώξεις συνάντηση, συζήτηση, ακόμα και απλώς τηλεφωνική με τους διευθυντάδες του δεν παίρνεις παρά μόνον υπόσχεση γραμμένη σαν σε μαγνητοταινία, από γραμματείς, ότι.. θα επικοινωνήσουν εκείνοι; Κι εγώ, σου τα λέω εκ πείρας… και, στην πιο πάνω διατυπούμενη ερώτηση, πραγματικά δεν σου ζητώ απάντηση!
Μήπως, λέω, μήπως είσαι και ο μόνος που ως καλλιτεχνικός προϊστάμενος της Ορχήστρας των Χρωμάτων, απαντάς στα τηλέφωνα, σκέπτεσαι δημιουργικά όλους τους συναδέλφους, απαντάς σε ιδέες και προτάσεις αναξερτατήτως της τελικής προγραμματικής επιλογής;
Καλή επιτυχία, από όλους μας εδώ στο www.tar.gr!
Έφη Αγραφιώτη
effie.tar@gmail.com
(Φεβρουάριος 2010)
Επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας