EINOJUHANI RAUTAVAARA - Ο ποιητής της σύγχρονης φινλανδικής μουσικής (Της Έφης Αγραφιώτη)

EINOJUHANI RAUTAVAARA

Ο ποιητής της σύγχρονης φινλανδικής μουσικής

Εντυπωσιακός ήχος που διεισδύει βαθιά μέσα μας και αποβαίνει θρησκευόμενης αξίας δύναμη, από έναν άνθρωπο παγκόσμιας αναγνώρισης, χαμηλών τόνων, διακριτικής ευγένειας και σεμνότητας μοναδικής , που μελέτησε για πολλές δεκαετίες τη φιλοσοφία και την ιστορία των λαών και του πολιτισμού τους, εβδομήντα τουλάχιστον χρόνια σκεπτόμουν κάθε τι σχετικό, όπως ο ίδιος λέει. Μια συνέντευξη αποκαλύπτει τη δομή της σκέψης του και τις απόψεις του για πολλά σημαντικά θέματα.

http://www.bruceduffie.com/rautavaara.html

Γεννήθηκε στο Ελσίνκι το 1928 και ζει με τη μουσική από τότε. Δυνάμεις ζωής πήρε από την μελέτη του λόγου του Ρίλκε και της τέχνης του Ματίς. Σήμερα προσδοκά μόνο ένα δίκαιο τέλος. Χαίρεται όμως πολύ όταν μαθαίνει ότι ένα έργο του ανεβαίνει κάπου στον κόσμο. Είναι σαν κάποια χαρά να χτυπά το κουδούνι Α9 της πολυκατοικίας όπου μένει.

 

 

 

Μελέτησε πολύ, δίδαξε, έζησε την εμπειρία του ανεβάσματος έργων πολύ δύσκολων για τους μουσικούς και τους τραγουδιστές. Έτσι είναι όμως η δημιουργία, πονάει πολύ και έχεις και το ρίσκο να μη γίνεις καν  αντιληπτός…

 

 

 

O Rautavaara είναι εντυπωσιακά παραγωγικός συνθέτης. Έχει συνθέσει μουσική περνώντας από πολλές φόρμες και στυλ. Πειραματίστηκε πάνω σε σύγχρονες τεχνικές από πολύ νέος, αλλά αυθόρμητα τις άφηνε πίσω για να υποστηρίξει μουσικά μια καινούρια συνθεσιακή ιδέα, που τον ενέπνεε και τον προκαλούσε να ξεπεράσει τον πήχη. Ο ίδιος λέει ότι δεν μπορείς να ορίσεις  με σαφήνεια το είδος και τη φόρμα σε μια μουσική. Στην τρίτη συμφωνία του, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί σειραϊκές τεχνικές, αλλά ο ήχος σε πολλά σημεία παραπέμπει καθαρά στον Anton Bruckner.

 

 

Μετά τη δεκαετία του 60 τα έργα του έχουν έντονο μυστικιστικό χρώμα. Είναι γνωστό ότι πολλά εξ αυτών έχουν τίτλους που αναφέρονται σε αγγέλους και θρησκευτικά σύμβολα. Σχεδόν όλα τα έργα του Rautavaara έχουν καταγραφεί από  την δισκογραφική εταιρία Ondine, κάποια έργα από την Naxos και ένα άλμπουμ με τίτλο "Rautavaara - Τραγούδια" ηχογραφήθηκε από τη σουηδική εταιρεία BIS Records.

 

 

Σπούδασε στην Ακαδημία Sibelius στο Ελσίνκι με τον Aarre Merikanto από το 1948 μέχρι το 1952. Προτάθηκε για υποτροφία για σπουδές στο Juilliard School της Νέας Υόρκης, όπου εκεί μελέτησε με τον Vincent Persichetti, και μετά βρέθηκε κοντά στους Roger Sessions και Aaron Copland στο Tanglewood. Στην Κολωνία μαθήτευσε σε σεμινάρια σύγχρονης μουσικής σημειολογίας. Κέρδισε το διαγωνισμό Johnson Thor για τη σύνθεση του  Ένα ρέκβιεμ στην στην εποχή μας το 1954 και σε λίγους μήνες όλος ο μουσικός κόσμος αναζητούσε να βρει πληροφορίες για την ιδιοφυή αυτή περίπτωση.

Ο Rautavaara υπηρέτησε ως δόκιμος καθηγητής στην Ακαδημία Sibelius (1957-1959), αρχειοθέτης στην Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ελσίνκι (1959-1961), διετέλεσε πρύτανης του Käpylä Music Institute στο Ελσίνκι (1965-1966), τακτικός καθηγητής στην Ακαδημία  Sibelius (1966-1976), Καθηγητής - Καλλιτέχνης  από το 1971 για μια πενταετία (οι κατέχοντες τον τίτλο τιμής επιλέγονται από το Συμβούλιο Τεχνών της Φινλανδίας), και καθηγητής σύνθεσης στην Ακαδημία Sibelius (1976-1990). Μετά τηνσυνταξιοδότηση συνέχισε να γράφει και να χαίρεται τη μουσική του παιγμένη από τις μεγαλύτερες ορχήστρες του κόσμου και διαπρεπείς σολίστ.

 

 

Ο Rautavaara υπέστη πολύ σοβαρή επιπλοκή ανευρίσματος αορτής,  τον Ιανουάριο του 2004. Βγήκε νικητής με μικρές απώλειες, αφού πέρασε σχεδόν μισό χρόνο σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Ένα χρόνο μετά άρχισε να συνθέτει και να χαμογελάει. Η ηλικία της δημιουργίας δεν μετριέται όπως η ηλικία του ανθρώπου… εκεί το μέτρο είναι διαφορετικό! Δεν είναι υπέροχο;

 

 

 

Έφη Αγραφιώτη
Effie.tar@gmail.com
Ιούνιος 2016

Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)