ΕΝΑΣ ΜΗ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Guitar and Fruit Dish – Georges Braque, 1909
Είναι δουλειά του χρόνου να φεύγει. Είναι δουλειά δική μας να φοράμε το βλέμμα της κάθετης θέασής του, ώστε τα σημαντικά πράγματα που αυτός περιέχει να εγγράφονται διά παντός στον ψυχικό αμφιβληστροειδή. Υπάρχουν στιγμές που λειτουργούν εκ των υστέρων ως τροχιοδεικτικά ή ως βραδείας ανάφλεξης πυροκροτητές, που κινούν τη μεταλλική τους άρθρωση την κατάλληλη στιγμή μέσα στη ζωή μας, τότε που το έχουμε απόλυτη ανάγκη, εκρήγνυνται και την νοηματοδοτούν. Πιστεύω ότι ο δεύτερος κύκλος αυτού του σεμιναρίου κατάφερε σε έναν βαθμό ετούτη την ευχή.
Τα θέματά μας ήταν δύσκολα, επικίνδυνα, σχεδόν αποτρεπτικά αν αναλογιστεί κανείς την τόλμη που απαιτούσαν για να ασχοληθείς μαζί τους: “Ηχείο της κιθάρας και ηχεία του σώματος – ηχείο της ψυχής; ή Το όργανο ως ψυχικό αντηχείο και το ηθικό βάρος της σχέσης μας μαζί του”. “Μεταγραφές στην κιθάρα και “αυθεντικά” έργα ή Το πρώτο μου πόσο μισώ τους εκδότες σχόλιο”. “Η τεχνική ως παράγωγο ή Γιατί ο Βαμβακάρης δεν χρειαζόταν δάσκαλο”…
Πιάνοντάς τα ανάποδα, στην τρίτη μέρα δοκιμάσαμε να ξεχάσουμε κάθε κατακτημένη τεχνική, για να μπούμε με τον πιο ειλικρινή τρόπο στις ανάγκες του έργου που είχαμε να “σκηνοθετήσουμε”. Οι συμμετέχοντες κατάφεραν κάτι πρωτόγνωρο ίσως στα δεδομένα των δικών μας σεμιναρίων: Να παίξουν ως παραδοσιακοί μουσικοί, έχοντας συναίσθηση των αλλαγών που αυτό επέφερε στα δάχτυλά τους, κι αυτό μη φανταστείτε ότι είναι κάτι απλό για ανθρώπους που έχουν επενδύσει ένα μεγάλο κομμάτι του χρόνου τους επιτυγχάνοντας πτυχία και διπλώματα, ανθρώπους που παράλληλα με την κάλυψη κάθε άλλου μουσικού αιτήματος αναγκάστηκαν να παραμείνουν για καιρό δεμένοι στο άρμα του ψυχαναγκασμού μιας δεδομένης και αδιαπραγμάτευτης τεχνικής. Τοποθετώ φυσικά τον εαυτό μου ανάμεσα σε αυτούς τους ανθρώπους…
Στη δεύτερη μέρα αφήσαμε μια εκκρεμότητα για τον επόμενο κύκλο: Μεταγραφές έργων που ο Νίκος Κυπουργός μας εμπιστεύτηκε για να κάνουμε όλοι μαζί. Συμφωνήσαμε σε μια αποϊεροποίηση του μεταγραφέα, είδαμε πώς οι ανακλάσεις των ήδη υπαρχουσών μεταγραφών στοιχειώνουν τη μνήμη κάθε επίδοξου νέου χρήστη αυτής της ευλογίας που μας τροφοδότησε η φτώχεια του ρεπερτορίου, και το πώς λειτουργούν αυτές οι ανακλάσεις ως συλλογική βιβλιοθήκη, απ’ όπου ο καθένας μπορεί να πάρει το κομμάτι που τον ενδιαφέρει. Κυρίως όμως είδαμε πως καμιά μεταγραφή δεν είναι “ιερή”, εκτός ίσως απ’ την εντελώς δική μας. Ακόμα και τα έργα που γράφτηκαν στον απόηχο της ιδέας της μεταγραφής (με τον κιθαριστή δίπλα στον συνθέτη) περιέχουν στη γραφή τους την χρονική στιγμή του συγκεκριμένου “οργάνου-κιθαριστή” και μπορούν απ’ αυτή την άποψη να θεωρηθούν όχι οριστικά. Τα δεχόμαστε ως τέτοια μόνο από σεβασμό στη στιγμιαία επιλογή του συνθέτη και από εμπιστοσύνη στο μυστήριο της τυχαιότητας, υποπτευόμενοι πως η συγκεκριμένη επιλογή θα ήταν άλλη αν ο κιθαριστής δίπλα του ήταν άλλος ή αν αυτός ο κιθαριστής συνέβαινε να διαλέξει κάτι ελαφρώς διαφορετικό τότε. Όλα είναι συνάρτηση της στιγμής, και έτσι κινηθήκαμε και εκεί…
Στην πρώτη μέρα -που εξαιτίας της δύσκολης φύσης της διαχύθηκε στο σύνολο των ημερών μας, και εκτός σεμιναρίου εννοώ- τολμήσαμε να αγγίξουμε το θέμα της ψυχικής στάσης απέναντι σ’ αυτό που επιχειρούμε ως εκτελεστές, ως πρόσωπα πλήρη με άποψη για τη ζωή, αυτήν εδώ την ώρα, αυτήν εδώ τη στιγμή, που είναι με τη σειρά της νοηματοδοτημένη από το σύνολο των ημερών μας. Τολμήσαμε μια μεταφορική (αλλά και κυριολεκτική) αγκαλιά, κι ένα κοίταγμα στον βυθό της κόρης των ματιών, εκείνου του σημείου με τη συναισθηματική ουδετερότητα την πιο κοντά στη γέννηση και στον θάνατο. Τολμήσαμε να αγκαλιάσουμε τον διπλανό μας (και μέσα απ’ αυτόν τον εαυτό μας) ως νεογέννητο και ως ετοιμοθάνατο, με έναν τρόπο που μόνο η απόλυτη εμπιστοσύνη προς τον άλλον θα επέτρεπε. Γίναμε έτσι λίγο καλύτεροι άνθρωποι. Ναι, εκείνη η στιγμή μας συμφιλίωσε σαν πρόσωπα με κοινή μοίρα, τσάκισε τα πόδια όποιου ανταγωνισμού θα μπορούσε να αναδυθεί, έβαλε και τον “δάσκαλο” στην πραγματική του θέση, ενός παρατηρητή των γεγονότων, γεγονότων που εγγράφονται συναισθηματικά και ψυχικά, όταν.. Από εκείνη την περιοχή παίξαμε τη μουσική μας, και ήταν “άλλη” αυτή η μουσική.
Στο σημείο αυτό χρωστάω με τη σειρά μου ευγνωμοσύνη προς κάθε πρόσωπο που αφέθηκε στην ομάδα και εμπιστεύτηκε τη χειραψία του διπλανού του. Τέτοια στιγμή δεν την έχω ξαναζήσει στον χώρο μας, και τολμώ να πω ότι αυτές οι ώρες λειτουργούν σαν “αρραβώνας” με το πιο βαθύ μας κομμάτι, δίνουν ραντεβού σε ένα μέλλον μας που θα είναι χωρίς αμφιβολία σημαντικό.
Στον πρώτο κύκλο του σεμιναρίου είχαμε μιλήσει για τα επίπεδα ανάγνωσης των έργων και για τον τρόπο που μπορούμε να τα σκηνοθετήσουμε αναλύοντας τους ρόλους και την ηχοχρωματική ενδυμασία των “προσώπων” που συμμετέχουν. Ήταν μια πρώτη γνωριμία με τον παράξενο τρόπο που πρότεινα να κινηθούμε. Τα παιδιά όχι μόνο δεν τον φοβήθηκαν και τον ακολούθησαν, αλλά έμμεσα πρότειναν τη δύσκολη συνέχεια του δεύτερου κύκλου, που χωρίς τη δική τους ευγένεια δεν θα ήταν εφικτή. Ευχαριστώ αυτά τα πρόσωπα από εδώ…
Στον τρίτο κύκλο (20, 21 και 22 Απριλίου) θα “δυσκολέψουν” ακόμα περισσότερο τα πράγματα, αφού εκείνο που καταφέραμε σε προσωπικό επίπεδο θα κληθούμε να το δοκιμάσουμε στην επικοινωνία μας με τους άλλους, στη συνεργασία μας με άλλους μουσικούς, που εδώ προτείνεται ως πεδίο Άσκησης, με την έννοια των πνευματικών Ασκητών. Η συνεργασία μας θα είναι με τους συμμετέχοντες στο σεμινάριο φλάουτου της Στέλλας Γαδέδη, που πραγματοποιείται παράλληλα με το δικό μας σε άλλη αίθουσα. Εκεί θα κληθούν πραγματικά να δοκιμαστούν όλοι, και φυσικά δεν εξαιρώ απ’ αυτό το “όλοι” και εμένα με τη Στέλλα, που ο ρόλοι μας θα πρέπει να ερευνηθούν και να “καθαριστούν” από τα επίκτητα στοιχεία τους με τη χρήση ίσως του “αντιεργαλείου-αμαρτιών” που προτείναμε στον πρώτο κύκλο. Θα έχει ενδιαφέρον να το δούμε αυτό…
Παράλληλα θα μιλήσουμε για την prima-vista ως θεϊκό ή ως διαβολικό στοιχείο, αλλά κυρίως για τις διαδοχικές μάσκες της ανάγνωσης του έργου, που υποχρεωτικά ως εκτελεστές φοράμε και μερικές φορές υιοθετούμε. Θα έχει και για μένα πολύ ενδιαφέρον να διερευνηθεί αυτό το πλούσιο παλίμψηστο των ψυχικών επιστρώσεων που αρτιώνει τον εκτελεστή σαν “σκηνοθέτη”, “ηθοποιό” και ταυτόχρονα πλήρες Πρόσωπο της εποχής του που τη ζει και τη σχολιάζει στο εδώ, αλλά με προοπτική ένα μέλλον που υπερβαίνει και τη ζωή του την ίδια…
Ραντεβού στο Athenaeum, στην πρώτη μέρα του τρίτου κύκλου, το Σάββατο 20 Απριλίου. Εκείνη η συνάντησή μας θα κρατήσει ολόκληρη τη μέρα ώστε να μπορέσουμε να ανοίξουμε και να ακουμπήσουμε επαρκώς τα θέματα που θα μας απασχολήσουν…
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΔΩ
25 Μαρτίου 2013
http://yorgosmouloudakis.wordpress.com/