ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ PACO DE LUCIA
Ο Paco του Ziryab (δεκαετία του 80). Ετσι θα τον θυμόμαστε!
«....Σαν χτες ήταν που άκουσα την είδηση που μ’έκανε να παγώσω εκείνο το μουντό μεσημέρι του Φλεβάρη από το ραδιόφωνο του αυτοκινήτου καθώς επέστρεφα στο σπίτι...
…Έφυγε ο μεγάλος Ισπανός κιθαριστής Paco de Lucia...
Ο εκφωνητής του σταθμού είχε μια απρόσμενα θλιμμένη ζεστασιά στη φωνή του... Σκέφτηκα ότι θα του ήταν γνωστός σαν κιθαριστής..»
Δύσκολο ακόμα και τώρα να το πιστέψω ότι ο maestro, ο δικός μου maestro έφυγε από τη ζωή αφήνοντας ανολοκλήρωτη μια τεράστια καμπύλη μουσικής δημιουργίας ακριβώς πάνω στο ζενίθ της... Γιατί ο Paco είχε πολλά ακόμα να προσφέρει!
Σαν μια ελάχιστη πράξη αναγνώρισης της μουσικής του προσφοράς, θεώρησα καλό να επιλέξω και να σας προσφέρω να ακούσετε μερικές από τις συνθέσεις του που θεωρώ ιδιαίτερες και σημαντικές:
ALMORAIMA (1991).
Ενα βινύλιο που έφερε μια μικρή επανάσταση στον χώρο της κιθάρας φλαμένκο. Με κεντρικό θέμα μια εκρηκτική σε ρυθμό buleria, με μια απίστευτη virtuosite, alzapua με ταχύτητα αστραπής, με πρωτόγνωρες αρμονικές αρπισμάτων στο δεξί χέρι και μια απλή κατανοητή σε μελωδική γραμμή falseta, κατάφερε να αναδείξει την δυνατότητα τής τέχνης του φλαμένκο να μπορεί να συναρπάσει ακόμη και τον εντελώς αμύητο ακροατή αλλά και να σταθεί άνετα ως άκουσμα σε μεγάλους συναυλιακούς χώρους.
Με συνθέσεις όπως το Rio ancho (Rumba), την Plaza alta (Solea), ή την Almoraima (buleria), το βινύλιο αυτό αποτελεί για μένα την επιτομή μιας από τις πιο δημιουργικές και ευτυχείς στιγμές του μεγάλου συνθέτη και κιθαριστή.
PLAZA ALTA (1991).
Aπό το βινύλιο Almoraima επίσης, η Plaza Alta είναι μια σύνθεση που σε ταξιδεύει στην ομώνυμη πλατειούλα των παιδικών του χρόνων, στο φρύδι του λόφου στο Algeciras, που αγναντεύει απέναντι το μυστηριακό Mαρόκο. Θυμάμαι ένα ταξίδι μου στην Ανδαλουσία το καλοκαίρι του 2006 που ως κύριο στόχο είχε να επισκεφθώ γενέτειρες, γειτονιές, παλιά tablaos, μπαράκια που σε πείσμα του χρόνου λειτουργούσαν ακόμα σε γνήσιο ambiente flamenco. Ε, λοιπόν, η πλατειούλα αυτή διατηρούσε την μαγεία της, κυρίως με τις διαστάσεις της, το μικρό συντριβανάκι γεμάτο azulejos, (χρωματιστά κεραμικά πλακίδια), τα παιδιά που τρέχανε χαρούμενα τριγύρω, και τους palmeros που σου αποδείκνυαν κάθε στιγμή το πόσο η τέχνη του φλαμένκο τρέχει στο αίμα τους.
Η Plaza Alta, σαν μουσική σύνθεση ακολουθεί την ρυθμική δομή και τις αρμονικές της παραδοσιακής Solea διατηρώντας την τελεστική σοβαρότητα αυτού του πανάρχαιου cante grande, τολμώντας όμως παράλληλα να περιπλανηθεί και σε περιοχές μουσικά ανεξερεύνητες ως τότε.
H γραφική Plaza Alta στο Algeciras-στην γενέτειρα του Paco.
Mi nino Curro, Rondena, (1991).
Αστείρευτη πηγή έμπνευσης για τον Paco πάντοτε υπήρξαν οι παραδόσεις, οι ιστορίες των λαικών ηρώων αλλά και οι τοπικές μουσικές συνήθειες.
Η περίφημη Ronda, ένα γραφικό χωριουδάκι χτισμένο στο φρύδι μιας βουνοκορφής της Sierra Nevada, περίπου σαράντα χιλιόμετρα πίσω από την Μάλαγα, καταφύγιο διάσημων ληστών τύπου Ρομπέν των δασών του 19ου αιώνα, με την αρχαιότερη αρένα ταυρομαχίας στην Ιβηρική, ενέπνευσε τον μεγάλο κιθαριστή του φλαμένκο Ramon Montoya στην δημιουργία της Rondena-μιας κιθαριστικής σύνθεσης που ακροβατούσε πάνω σε μια διαφωνική μελωδική γραμμή, τεχνικά διανθισμένης με πρωτόγνωρα για την εποχή αρπίσματα (και tremolo πεντάηχο) και αντανακλούσε την αίσθηση της ανεξαρτησίας από την καθεστηκυία τάξη..
Η Ronda.! Καταφύγιο παράνομων, λαθρεμπόρων και ληστών, όπως ο περίφημος Tempranillo που έφτασε με τον μικρό στρατό του να εξουσιάζει την Νότια Ανδαλουσία!
Πως μπορούσε λοιπόν ο Paco, ένα πνεύμα τόσο δημιουργικά ανεξάρτητο να μην εμπνευσθεί από την ιστορία αυτής της πόλης που, μεταξύ των άλλων γέννησε μια δυναστεία από διάσημους matadores de toros, όπως οι Ordonez?
Η Rondena λοπόν του Paco, ξεπερνώντας τ’αχνάρια του μεγάλου δασκάλου του, ιχνογραφεί μια μελαγχολική μελωδική περιπλάνηση πάνω από αυτό το άντρο των παρανόμων που ποτέ δεν προσκύνησαν την εξουσία.! Η σύνθεση τιτλοφορείται « Mi nino Curro»-το όνομα δηλαδή του αγαπημένου γιού του.
Κλείνοντας, απολαύστε μια από τις πιο προχωρημένες και ώριμες συνθέσεις του Paco-αντάξιες μουσικά ενός Ravel ή ενός Glinka!
Cancion de Amor
«Paco, η Ανδαλουσία τραγουδά και χορεύει ακόμα. Hasta la hora, hermano…».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
PACO DE LUCIA (1947-2014) -
Αφιέρωμα του Στάθη Γαλάτη στον μεγάλο κιθαριστή
egalat@tee.gr
Φλεβάρης 2015
Τεχνική Επιμέλεια: Κώστας Γρηγορέας
Υ.Γ. Δεν μπορώ να μην επισημάνω το γεγονός ότι έναν χρόνο μετά τον θάνατο του μεγάλου maestro, πέρα από μια απλή αναμετάδοση της θλιβερής είδησης, δεν έπεσε στην αντίληψή μου ούτε ένα στοιχειώδες αφιέρωμα, που, αν μΗ τι άλλο, θα έκανε κατ’ελάχιστο γνωστό το μουσικό έργο ενός Ανδαλουσιάνου που αγάπησε πολύ, και εμπνεύσθηκε από την πατρίδα μας. Σημεία των καιρών;
