Η ΑΝΔΑΛΟΥΣΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΑ ΚΑΙ ΧΟΡΕΥΕΙ ΑΚΟΜΑ
(Πρώτο μέρος)
El Cante - Το νέο αίμα του Nuevo flamenco
ESTRELLA AURORA CARBONEL MORENTE
To λαμπερό αστέρι της Γρανάδας.
Εστρέλλα Μορέντε-Πάντα εκφραστική και γεμάτη από ένα δυσεύρετο, δαιμονικό duende.
…..Και πραγματικά, όταν μια έγκριτη εφημερίδα της Μαδρίτης όπως η El Pais, με ειδική στήλη φλαμενκοκριτικής εδώ και τουλάχιστον πενήντα χρόνια σε καθιερώνει με τον τίτλο «Βασίλισσα του φλαμένκο»... Πάσα σιγή παυσάτω. Για τους φίλους και aficionados του TAR ιδού η δημοσίευση (3/1/2012):
«...Η Estrella Morente επιστρέφει στο Liceo (Barcelona) σε ένα κονσέρτο στερημένο από την παρουσία του πατέρα της Enrique. H βασίλισσα του φλαμένκο ανοίγει το Festival Flamenco de Cajon de Barcelona, που αυτή την χρονιά θα φιλοξενήσει καλλιτέχνες όπως ο Jose Merce, ο Miguel Poveda, ο Antonio Carmona, κλπ.
....Η Estrella Morente, με την ευκαιρία της παρουσίας της στην σπουδαία αίθουσα της Βαρκελώνης, θα παρουσιάσει έργα από τον τελευταίο της δίσκο, του οποίου η έκδοση ανεστάλη λόγω του θανάτου του πατέρα και μέντορά της Enrique Morente…»
Γέννημα-θρέμμα της Γρανάδας και του παρακείμενου Sacromonte, με τσιγγάνικο αίμα στις φλέβες της, η Estrella αποτελεί, κατά την δική μου εκτίμηση, μια εκφραστική φωνή της νέας γενιάς των καλλιτεχνών του φλαμένκο που ισορροπεί απόλυτα ανάμεσα στο παραδοσιακό-τελετουργικό της τέχνης και στην σύγχρονη έκφανση μιας πιο sotto voce απόδοσης της copla.
Χωρίς την ανδαλουσιάνικη μεγαλοπρέπεια μιας Rocio Jurado, ή την εκρηκτικότητα της Perla de Cadiz και της Pepa de Utrera, η Estrella Morente μπορεί άνετα να συγκινήσει με την δεδομένη γλυκύτητα του duende της, την χορευτική της ικανότητα που συμβαδίζει με μια ελκυστική σκηνική παρουσία, και πάνω απ’ όλα, την ειλικρίνεια τής επικοινωνίας της με τον θεατή, σίγουρα κληρονομημένης από τις αναρίθμητες juergas στις σπηλιές του Sacromonte.
Μια μεγάλη καλλιτέχνιδα της νέας γενιάς του φλαμένκο,που θα της ταίριαζε, πανάξια, ο τίτλος « Ιέρεια» της Τέχνης.
Αλλά ας ανοίξουμε εδώ μια μικρή παρένθεση πριν απολαύσετε το βίντεο που ακολουθεί. Ας μιλήσουμε λίγο για την juerga, (σ.σ: προφ. Χουέργα και ετυμολογείται (κατά πολλούς) από την αρχαιοελληνική λέξη «όργιο»-τον ορισμό μιας κατανυκτικής, έντονης διασκέδασης φίλων που μοιράζονται κοινά βιώματα) δηλαδή τη λειτουργία του μη εμπορικού φλαμένκο, του φλαμένκο της μικρής, κλειστής συγκέντρωσης. Σε μια τέτοια juerga λοπόν, ο καλλιτέχνης του φλαμένκο πληρώνεται μεν, κατόπιν συμφωνίας, για τις υπηρεσίες του στην κιθάρα, το χορό ή το τραγούδι αλλά έχει την ικανοποίηση, εφόσον και οι συμμετέχοντες τού δείξουν ότι κατανοούν και σέβονται την τέχνη του, να μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα και δημιουργικά!
Είναι αλήθεια ότι, όταν υπάρχει πάλκο, υπάρχουν χορογραφίες, πρόβες, σχεδιασμοί, κλπ, ενώ στην-πετυχημένη-juerga υπάρχει αυτοσχεδιασμός, αυθορμητισμός, έμπνευση, συμμετοχή και συλλογική ψυχική-πνευματική ανάταση!
Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι υπήρξαν juergas που κράτησαν μέχρι και δύο μερόνυχτα!
Ο χώρος μπορεί να είναι το πατάρι μιας ταβέρνας, ένα μεγάλο δωμάτιο ξενοδοχείου, υπόγεια «κλειστά» μπαράκια, ή ακόμα και τα casas de vecinos (τα σπιτάκια του γείτονα), όπου η συνάθροιση γίνεται στα μικρά λαϊκά χαριτωμένα ανδαλουσιάνικα patios που μοσχοβολούν βασιλικό, μέντα και γεράνια.
Όλα αυτά τα περιγράφει υπέροχα και αναλυτικά ο πρωτοπόρος φλαμενκολόγος Donn Pohren στα βιβλία του «Η Τέχνη του Φλαμένκο» και «Ένας τρόπος ζωής».
Το βίντεο με την juerga της Estrella Morente που ακολουθεί, λαμβάνει χώρα στις τσιγγάνικες σπηλιές του Sacromonte, στα περίχωρα της Γρανάδας. Χαρείτε το κι εσείς όσο το χαίρονται και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες. (Οι οικογένειες των Habichuela, Carbonnel και Morente, που συμμετέχουν, πέρα από την συγγενική τους οικειότητα, προβάλλουν και μια εκπληκτική χημεία ).
Η Δισκογραφία:
H Estrella Morente ακολουθώντας ίσως και τους στόχους που είχε προτάξει ο πατέρας της, ο μεγάλος δάσκαλος του cante Enrique Morente, δεν επιδιώκει την δημιουργία μιας δισκογραφίας per se, προτιμώντας να μεταδώσει τα καλλιτεχνικά και αισθητικά της βιώματα και εμπνεύσεις μέσα από live καταστάσεις, συναυλίες, κ.λ.π. Γι αυτό και οι δίσκοι της είναι περιορισμένοι σε αριθμό:
1. Calle del Aire (2001)
Από αυτή τη δουλειά θα ‘θελα να ξεχωρίσω το Nana, los cuatro muleros, μια σύνθεση που κινείται στους απόηχους του μεγάλου συμπατριώτη Γραναδίνου Federico Garcia Lorca. Η buleria με τίτλο Buleria por Solea αντανακλά την τσιγγάνικη σπιρτάδα που ακολουθεί την Estrella στο ξεδίπλωμα της καλλιτεχνικής της έκφρασης.
2. Mi Cante y un poema (2001).
Εδώ ξεχωρίζω την Coquinas-μια ντελικάτη, ελκυστική ηχητικά Alegria-αλλά και το tango-tiento en lo alto del cierro.
3.Mujeres (2006).
Στο δίσκο αυτό κάθε σύνθεση προβάλλει το δικό της ύφος, όπως το Tangos de Grana και Buleria. Υπάρχει επίσης και το γνωστό Volver, από το soundtrack της ομώνυμης ταινίας του Pedro Almodovar, αλλά και μια «φλαμενκοποιημένη» version τού Ne me quitte pas τού Jaques Brel, η οποία δεν μπορώ να πω ότι με εντυπωσίασε,
Σε γενικές γραμμές πάντως η Estrella στην δισκογραφία της προβάλλει αυτό το δυσεύρετο mezzo voce duende της, έχοντας την υποστήριξη μιας κιθαριστικής συνοδείας υψηλών προδιαγραφών.
Από τον δίσκο αυτό σας αφήνω να απολαύσετε την Zambra χωρίς άλλα σχόλια.
Στάθης Γαλάτης
galatielen@ath.forthnet.gr
Σεπτέμβριος 2012
