Φεστιβάλ Παλαιάς μουσικής 2011 στο ΟΥΡΜΠΙΝΟ της Ιταλίας (του Βασίλη Τιγγιρίδη)

Φεστιβάλ Παλαιάς μουσικής 2011
στο Ουρμπίνο της Ιταλίας

Όλοι έχουμε την επιθυμία να επαναλαμβάνουμε ένα ευχάριστο βίωμά μας. Έτσι τόσο το 2010 όσο και το φετινό καλοκαίρι, σε πείσμα της οικονομικής κρίσης, ξαναπήγαμε στο Ουρμπίνο για τρίτη φορά εγώ και ο φίλος μου Αλέξανδρος Κάλκος.

Το φετινό φεστιβάλ παλιάς μουσικής είναι το 43^ο κατά σειράν και συγκέντρωσε συνολικά πάνω από 200 μαθητές..
Υπενθυμίζω, σε όσους δεν είχαν διαβάσει το προ δύο ετών άρθρο μου για το 41^ο φεστιβάλ ( http://www.tar.gr/content/content.php?id=2360 ), ότι γίνεται κάθε χρόνο την ίδια ακριβώς ημερομηνία: 19 μέχρι 28 Ιουλίου.
Δέκα χορταστικές ημέρες με υπέροχες μουσικές εμπειρίες: μαθήματα τα πρωινά, συναυλίες κάθε βράδυ, πρόβες για τις εμφανίσεις μας, μεσημβρινά προαιρετικά μαθήματα στα οποία συμμετέχουν σχεδόν οι πάντες, διαλέξεις, έκθεση οργάνων αλλά και λαϊκοί χοροί κάθε δύο ή τρία βράδια για όποιον θέλει, καθαρά για διασκέδαση μετά τις συναυλίες.

Υπάρχουν δύο τρόποι σε γενικές γραμμές για να βιώσει κανείς τις ημέρες αυτές. Είτε να συμμετέχει σε όσον το δυνατόν περισσότερες από τις δραστηριότητες, είτε να παρακολουθεί απλώς τα μαθήματα και χαλαρά κάποια ίσως από τα υπόλοιπα δρώμενα. Εμείς βέβαια οι δύο, αλλά και οι περισσότεροι συμμετέχοντες, διαλέξαμε τον πρώτο τρόπο παρακολουθώντας όλα τα μαθήματα, παίζοντας σε σύνολα και πηγαίνοντας σε όλες τις συναυλίες.
Οι διοργανωτές έχουν κάνει πολύ καλή επιλογή και ως προς τον τόπο, την εκπληκτική αυτή μικρή Αναγεννησιακή πόλη που δεν θα βαρεθούμε ποτέ να θαυμάζουμε, αλλά και ως προς την διάρκεια του φεστιβάλ. Αν ήταν μικρότερη θα νιώθαμε στερημένοι, αν ήταν περισσότερη ίσως να μας κούραζε , λόγω κυρίως των πολλών και έντονων βιωμάτων και νέων πληροφοριών, που θέλει κανείς να επεξεργαστεί με ηρεμία πίσω στο σπίτι του , ώστε να τα αφομοιώσει.

Κύριος πόλος έλξης για λαουτίστες και κιθαριστές είναι φυσικά η μεγάλη προσωπικότητα των νυκτών οργάνων ο Paul O’Dette. Τα μαθήματα μαζί του είναι εμπνευσμένα και ευχάριστα. Ο Paul O’Dette είναι ιδιαίτερα προσηνής και απλός ως άνθρωπος. Δεν προτάσσει το κύρος της προσωπικότητάς του, πράγμα που εύκολα θα μπορούσε να κάνει βασιζόμενος στις βαθύτατες γνώσεις, στα ιδιαίτερα μουσικά του χαρίσματα και στην τεράστια φήμη του που απορρέει από αυτά.

Στα ερωτήματά μας οι περισσότερες απαντήσεις που λαμβάναμε είχαν ισχυρή τεκμηρίωση. Σε λίγες περιπτώσεις με ειλικρίνεια δεχόμασταν ως απάντηση μία εικασία ή την μη ύπαρξη βεβαιότητας επί του θέματος.
Στον χώρο της παλιάς μουσικής δεν υπάρχουν σαφείς απαντήσεις σε όλα τα αναφυόμενα ερωτήματα. Η έρευνα στις πηγές είναι διαρκής και αυτό εξηγεί το γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα των μουσικών που ασχολούνται με Μεσαιωνική, Αναγεννησιακή ή Μπαρόκ μουσική ακόμη και αν είναι Νοτιοαμερικανοί ή Ιάπωνες, ζουν στην Ευρώπη .
Έτσι έχουν πρόσβαση στις πηγές (χειρόγραφα σε μουσεία ή ιδιωτικές συλλογές) αλλά και για να είναι μέσα στο μουσικό γίγνεσθαι (συναυλίες-διδασκαλία).

Αλλά και σε όλα τα διδασκόμενα θέματα στο Ουρμπίνο οι διδάσκοντες μουσικοί είναι πάντα πολύ υψηλού επιπέδου.
Διδάσκονται σχεδόν όλα τα είδη οργάνων από τον μεσαίωνα έως και την μπαρόκ εποχή. Ενδεικτικά θα αναφέρω μερικούς από τους καθηγητές με κίνδυνο να αδικήσω αυτούς που δεν θα αναφέρω.

Μεσαιωνική μουσική από την Claudia & την Livia Caffagni.

Αναγεννησιακή πολυφωνία από τον Diego Fratelli.

(Στα δύο ανωτέρω μαθήματα υπήρχαν απογευματινά τμήματα όπου μπορούσε κανείς να παίξει σε σύνολα).

Μάθημα μπαρόκ τραγουδιού από τις Lavinia Bertotti, Claudine Ansermet.

Μάθημα τραγουδιού μαδριγαλιών από τον Alessandro Quarta.

Η μονωδία στον Μοντεβέρντι από τον Rinaldo Alessandrini.

Μπαρόκ βιολί από την Susanne Scholz.

Μπαρόκ βιολοντσέλλο από τους Gaetano Nasillo, Sara Bennici.

Βιόλα ντα γκάμπα από τους Paolo Pandolfo, Amélie Chemin.

Κόντρα μπάσο και βιολόνε από τον Roberto Sensi.

Μπαρόκ όμποε, φλάουτο τραβέρσο, φλάουτο ντόλτσε (φλογέρες), κορνέτο, κλαρινέτο και φυσικό κόρνο.

Όργανο ( το λεγόμενο καταχρηστικά στην Ελλάδα « εκκλησιαστικό »)

Διδάσκονται επίσης Ιταλικοί και Γαλλικοί χοροί του 15^ου αιώνα και Γαλλικοί χοροί του 17 &18^ου αιώνα.

Και τέλος συμμετοχή στην ορχήστρα αλλά και συνοδεία δηλ. μπάσο κοντίνουο.

Όσον αφορά τις συναυλίες θα αναφέρω τρεις από τις σημαντικότερες:

1. Ο Enrico Gatti Μπαρόκ βιολί & ο Guido Morini τσέμπαλο, σε συνθέσεις των Frescobaldi, Uccellini κ.α. Κατά την γνώμη μου ίσως η καλύτερη συναυλία του φετινού φεστιβάλ.

2. Ο κορυφαίος Hopkinson Smith, μπαρόκ κιθάρα: De los castillos y calles de España, μουσική της Ισπανίας του 17^ου αι.

3. Η εξαιρετική κοντράλτο Sara Mingardo, & ο Rinaldo Alessandrini, τσέμπαλο και φορτεπιάνο: οι δύο αυτοί καλλιτέχνες έπαιξαν την ίδια μέρα δύο διαδοχικά ρεσιτάλ, το πρώτο με έργα του C. Monteverdi και του G.F. Händel, και το δεύτερο με έργα του W.A. Mozart και του F. Schubert. Η ερμηνεία της Mingardo στον Schubert μας έκοψε την ανάσα..

Τις πέντε τελευταίες ημέρες κατά τις απογευματινές ώρες λαμβάνουν χώρα οι μαθητικές συναυλίες, πολλές φορές δύο διαδοχικά σε μία μέρα, στις οποίες συνήθως παρουσιάζονται τα σύνολα που προετοιμάζονται κατά την διάρκεια των προηγουμένων ημερών .
Το φεστιβάλ έκλεισε όπως κάθε χρόνο με την συναυλία της Ορχήστρας που αποτελείται από τους συμμετέχοντες μαθητές, φέτος υπό την εποπτεία της βιολονίστριας Susanne Scholz σε έργα J. B. Lully και J.P Rameau.

Έτσι τελειώνει ένα δεκαήμερο πολύ δημιουργικό αλλά και ιδιαίτερα ψυχαγωγικό κατά την διάρκεια του οποίου από κάθε μικρή γωνιά στο όμορφο Ουρμπίνο αντηχεί υπέροχη μουσική . Δεν είναι να απορεί λοιπόν κανείς που οι μαθητές συρρέουν από τα πέρατα του κόσμου κυριολεκτικά. Ενδεικτικά αναφέρω Αργεντινή, Αυστραλία, Χονγκ Κονγκ, Ιαπωνία κ.α.

Στον παρακάτω διαδικτυακό τόπο των διοργανωτών μπορεί κανείς να διαβάσει περισσότερες λεπτομέρειες:
http://www.fima-online.org/

Ενδιαφέροντα βίντεο από το Φεστιβάλ:

Περισσότερα βίντεο στο: http://www.fima-online.org/site01/index.php?option=com_content&view=article&id=207&Itemid=89&lang=it

Βασίλης Τιγγιρίδης
Σεπτέμβριος 2011
Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Κάλκος

Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας