[in memoriam 2008]
Ο αινιγματικός Παγκανίνι του πιάνου
CHARLES VALENTIN ALKAN,
Η ΑΠΛΩΣ ΑΛΚΑΝ
(1813-1888)
ALKAN - Toccatina-Op 75 (Effie Agrafioti - piano)
Δεν τον συζητάμε σχεδόν καθόλου στις μέρες μας, είναι σχετικά άγνωστος στη χώρα μας και όχι μόνον, αν και πολυγραφότατος και με δισκογραφική παρουσία, δεν τον παίζουμε πια σε ρεσιτάλ, ίσως γιατί τα περισσότερα έργα του απαιτούν υπερβατικές δεξιοτεχνικές ικανότητες ενώ παραμένουν στη σκιά άλλων αντίστοιχων κομματιών για πιάνο που το κοινό προτιμά να ακούει. Προπολεμικά κάποιο από τα έργα του παιζόταν σε διπλωματικές ωδειακές εξετάσεις ή σε ωδειακές συναυλίες. Με τον καιρό και αυτή η συνήθεια οπισθοχώρησε. Παρ όλη την απαξίωση πρέπει να θυμηθούμε ότι πολλοί συνθέτες, όπως ο Μπουζόνι για παράδειγμα τον κατέτασσαν στους πέντε σημαντικότερους μετά τον Μπετόβεν! Για τον Χανς φον Μπύλοου ήταν ο Μπερλιόζ του πιάνου!
Υπήρξε μια ιδιότυπη εκκεντρική προσωπικότητα. Εκπληκτικός πιανίστας στα πρώτα χρόνια, απλώς πολύ καλός αργότερα. Στις αίθουσες συναυλιών πρωταγωνιστής από τα δώδεκα του χρόνια. Όπως και τα τέσσερα αδέλφια του, σε μικρότερο βαθμό. Στον φιλικό του περίγυρο βρίσκονταν ιστορικοί, φιλόσοφοι, συγγραφείς της εποχής, ο Ντελακρουά και ο Βίκτωρ Ουγκώ, η Σάνδη, ο Αλέξανδρος Ντυμά, στο Παρίσι τον αναγνώριζαν παντού.
Ο πατέρας του ήταν ιδιοκτήτης ενός ιδιωτικού μουσικού σχολείου αλλά προτίμησε να οδηγήσει το γιο του στο παρισινό ωδείο για να πάρει από έμπειρους δασκάλους συνολική μουσική μόρφωση, πιάνο, όργανο, βιολί και θεωρητικά της μουσικής, όπως και έγινε. Θαύμαζε τον Σοπέν και τον Λιστ, εξ άλλου η τεχνική γραφής θεωρείται σχετική προς την δική τους. Οι σπουδές για πιάνο του Αλκάν πάντως υπερβαίνουν σε δυσκολίες τις Σπουδές Υπερβατικής Δεξιοτεχνίας του Λιστ!
Αυτός ο παράξενος τύπος λοιπόν, στα είκοσι του αποφάσισε να αποτραβηχτεί από τη σολιστική εργασία για να διδάξει, να συνθέσει και να μελετήσει (γνωστικά αντικείμενα εκτός μουσικής). Διακήρυξε μάλιστα με πάθος την ανάγκη να ζήσει μόνος μιας και οι άνθρωποι δεν του ενέπνευσαν τα συναισθήματα που επιθυμούσε έως τότε. Παρ’ όλες τις απόλυτες θέσεις του, έδινε ετησίως έξι συναυλίες όπου έπαιζε πάντα τα νέα του κομμάτια για πιάνο. Το 1844 μάλιστα, για τέσσερα χρόνια, ξανά - μπαίνει στο χώρο των συναυλιών καραδοκώντας με πιο πλούσιο βιογραφικό να διεκδικίσει τη θέση του Γιόζεφ Τσίμερμαν στο Ωδείο των Παρισίων, την οποία όμως παίρνει ο μέγας και τρανός Φρανσουά Μαρμοντέλ. Ο Αλκάν εξαφανίζεται για έξι χρόνια και επιστρέφει έχοντας συνθέσει το γνωστότερο από τα έργα του για πιάνο, τις δώδεκα σπουδές έργο 39, στους ελάσσονες τόνους.
Ο Αλκάν πέθανε από ένα περίεργο και ανεξιχνίαστο ατύχημα, μέσα στο σπίτι του. Έπεσε, είπαν, όταν έσπασε η βιβλιοθήκη του, όσο αυτός αναζητούσε κάποιο από τα χιλιάδες βιβλία του.
.png)
Δείτε και ακούστε:
http://www.youtube.com/watch?v=-tt-yWQEXeo
http://m.youtube.com/details?v=FWUvI7bMMB0&warned=1
http://www.broadcastyoutube.com/watch?v=7Q_s5WsiHoQ&feature=related
Έφη Αγραφιώτη
effie@tar.gr
