Χριστίνα Αγαμανώλη
Μια Ελληνίδα συνθέτρια στην Αμερική
Η όμορφη κοπέλα της φωτογραφίας είναι συνθέτρια, Ελληνίδα στην καταγωγή, που γεννήθηκε και ζει στην Αμερική, στο Akron του Οχάιο. Μου τράβηξε την προσοχή η περίπτωσή της και κατάφερα να τη βρω για μια συνέντευξη στο Tar. Απάντησε στα αγγλικά γιατί αν και μιλάει τη γλώσσα μας, σαν Ελληνίδα δεύτερης γενιάς νιώθει ανετότερα έτσι.
εδώ μπορείτε να δείτε και να διαβάσετε για τη δουλειά της, αξίζει τον κόπο!
http://www.sonicstill.com/credits.html
ΕΑ. Η πρώτη ερώτηση ας αφορά τις πρώτες εμπειρίες μουσικής στα παιδικά σου χρόνια
Είχα φανταστική, διασκεδαστική και… τολμηρή παιδική ηλικία στο Άκρον του Οχάιο των Ηνωμένων Πολιτειών. Η μουσική έγινε μέρος της ζωής μου από νωρίς. Η οικογένειά μου άκουγε μουσική συχνά, είτε πηγαίνοντας σε συναυλίες της ορχήστρας του Κλήβελαντ, είτε ακούγοντας δίσκους στο καθιστικό του σπιτιού μας. Εγώ ανέλυα τις ιστορίες που μου προκαλούσε η μουσική και χόρευα πάνω σε αυτό που σκεφτόμασταν με τον αδελφό μου ότι περιέγραφε η κάθε μουσική. Ο αδελφός μου άρχισε πρώτος μαθήματα πιάνου. Θέλησα να παίξω κι εγώ. Έτσι άρχισα πιάνο σε ηλικία τριών ετών και έκανα συνεχώς μαθήματα έως τα 14. Από τα πρώτα παιδικά μου χρόνια πειραματίστηκα επίσης στην παραγωγή μουσικής από μουσικά όργανα σε συνδυασμό με τον προγραμματισμό στους υπολογιστές. Επίσης, όταν ήμουν 10 χρονών, έγινα μέρος μιας τραγουδιστικής ομάδας, ενός συγκροτήματος. Εκεί είχα θέση ως soprano. Τέλος, περίπου 12 ή 13 χρόνων, άρχισα να ενδιαφέρομαι πολύ θερμά για τη μουσική που άκουγα στις ταινίες. Συνειδητοποίησα ότι η μουσική ασκούσε τεράστια επίδραση στον τρόπο με τον οποίο οι θεατές «αισθάνονταν» τον κινηματογράφο. Ήμουν επίσης φανατική πραγματικά ακροάτρια της μουσικής των Satie και Chopin τότε. Χωρίς να σκεφτώ πολύ πήρα απόσταση από τα μαθήματα πιάνου και στράφηκα σοβαρά στο γράψιμο της μουσικής. Έγραφα τα μοτίβα των τραγουδιών μου στο πιάνο και τα κατέγραφα στο μίνι μαγνητόφωνό μου. Κάποια στιγμή είχα κοντά στα 40 σύντομα κομμάτια, που τα είχα απομνημονεύσει και τα έπαιζα συχνά για την οικογένειά μου σε συγκεντρώσεις. Στα 14, βρήκα την παλαιά κλασσική κιθάρα του πατέρα μου, άρχισα τα μαθήματα κλασσικής κιθάρας και έμαθα και τις κλίμακες. Αυτό το πάθος άνθισε γρήγορα και ως προς τις ηλεκτρικές κιθάρες. Ένωσα μάλιστα τα ενδιαφερόμενα παιδιά του σχολείου μου για τη τζαζ σε γκρουπ, εγώ ήμουν η κιθαρίστα και μπασίστρια. Εδώ στο ρεπερτόριο μας άρχισα να βάζω και ολόκληρα κομμάτια δικής μου μουσικής. Εκτέλεσα αρκετές από αυτές τις συνθέσεις με τις ομάδες συμμαθητών μου στο γυμνάσιο. Είχα επίσης ένα πάθος για την εκμάθηση τρόπων γύρω από τη καταγραφή και τη μίξη των συνθέσεων αυτών. Άρχισα να μαθαίνω τα βασικά του ήχου και πώς να χρησιμοποιήσω έναν υπολογιστή στη σύνθεση. Μέχρι το τέλος του γυμνασίου, ήταν σαφές σε μένα ότι επιθυμούσα να στραφώ στον τομέα της σύνθεσης, αλλά ήμουν αβέβαιη για το πώς πρέπει να ενεργήσω. Τα περισσότερα προγράμματα σπουδών εστίαζαν στο γράψιμο για τα ορχηστρικά όργανα. Αν και είχα αγαπήσει από πάντα τη κλασική μουσική, είχα ένα ενδιαφέρον για τη σύνθεση της «νέας μουσικής» της μουσικής που περιελάμβανε και κάποια ηλεκτρονική πτυχή. Θέλησα μάλιστα να ωθήσω κάπως τα όρια και να επιδιώξω να βρω έναν απολύτως μοναδικό ήχο. Βρήκα το σωστό σχολείο για το πάθος μου, το ωδείο Oberlin. Διαφήμιζαν ένα πρόγραμμα «τεχνολογία στη μουσική και τις σχετικές τέχνες» (TIMARA). Το πρόγραμμα επέτρεπε στους συνθέτες να μελετήσουν σοβαρά τη θεωρία, την ανάλυση, και την ιστορία της μουσικής ενώ συγχρόνως μελετούσαν αυτό που προκαλείται με τη χρήση της τεχνολογίας, δηλαδή το πώς να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία για να δημιουργήσουν τη μουσική. Χρησιμοποιήσαμε στα μαθήματα παλιότερα συνθεσάιζερ όπως των πρωτοπόρων Moog, Buchla, την ταινία διπλής διαδρομής, τεχνικές συγκεκριμένης μουσικής, και μια απέραντη ποικιλία προγραμμάτων υπολογιστών, Max, Csound, Vision, Sound Designer, που το 1994 ήταν στο απόγειο και κατάφερναν να δίνουν νέους ήχους, που οι άνθρωποι δεν είχαν ακούσει πιο πριν. Επιπλέον, μάθαμε εκεί πώς να δημιουργούμε τα βίντεο και να χρησιμοποιούμε τις interactive τεχνολογίες. Ήταν ένας συναρπαστικός χρόνος στη ζωή μου και υπερείχα στην κατηγορία μου. Έξω από τα μαθήματα, προσπάθησα και σε στούντιο στο Κλήβελαντ να μάθω καλύτερα πώς να καταγράψω και να κάνω μιξάζ στη μουσική. Μελέτησα επίσης την ορχηστρική τεχνική ηχογράφησης, στο φεστιβάλ μουσικής Aspen. Ολοκλήρωσα τις σπουδές μου - Bachelor in Music - στο Oberlin το 1997. Είχα και την ευχαρίστηση να διδάξω τις πρώτες-πρώτες συνθέσεις μου στο Oberlin. Το 1998, άρχισα το επόμενο στάδιο προσπάθειας, ήταν το μάστερ των Καλών Τεχνών, Master of Fine Arts , που το πήρα το 2000 από το Ινστιτούτο Καλών Τεχνών Καλιφόρνιας (CALARTS), στο Λος Άντζελες. Εδώ είχα τη καταπληκτική ευκαιρία να μελετήσω με μερικά από τα σπουδαία ταλέντα στον τομέα, όπως οι Mark Trayle, Morton Subotnic, James Tenney, Lucky Mosko. Στο CALARTS, έμαθα περισσότερα για τη συνεργασία μεταξύ των διαφορετικών τεχνών -όπως μουσική & χορός, μουσική & ταινία-. Το CALARTS με προετοίμασε όχι μόνο πάνω στη νέα μουσική, αλλά κατηύθυνε επίσης τη μεταπτυχιακή πορεία μου να συνθέσω μουσική για ταινίες και για την τηλεόραση.
ΕΑ. πάμε λοιπόν πιο κοντά στη φάση που παίρνεις πια τελική απόφαση να στραφείς στη σύνθεση.
Όπως ανέφερα στην προηγούμενη απάντησή μου, η μουσική με συνεπήρε βαθειά από πολύ νεαρή ηλικία. Όλα τα είδη της μουσικής με ενέπνεαν, από Μότσαρτ, Chopin, Satie, Beethoven, Beatles, Elvis, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, ο John Williams, το χιπ χοπ, ο Μάικλ Τζάκσον, η Madonna, οι Michael Kamen, James Horner κ.λπ. Αυτά τα ονόματα τα αραδιάζω σε μια τυχαία παράθεση. Υποθέτω ότι θέλησα να μπορώ κάποια στιγμή να ξαναδημιουργήσω συναισθήματα παρόμοια με αυτά που αισθάνθηκα ακούοντας εγώ τη μουσική άλλων ανθρώπων. Αγάπησα πραγματικά (και ακόμα τώρα αγαπάω) το πιάνο, την κιθάρα, και το τραγούδι, αλλά αγάπησα την ιδέα της ύπαρξης του συνθέτη περισσότερο από όλα. Θέλησα να κρατήσω για μένα το δικαίωμα να αποφασίζει ποια όργανα θα παίξουν τι, με ποιο ρυθμό, την ηχηρότητα, τη γενική σύσταση και τη συγκίνηση της απόδοσης, και τα στοιχεία που θα αναμιχθούν στην καταγραφή του μουσικού αποτελέσματος. Αυτοί οι συνθέτες που χρησιμοποιούσαν την τεχνολογία μόλις που άρχιζαν να έρχονται στην επιφάνεια εκείνη την εποχή που άρχισα να μελετώ εγώ παρόμοια θέματα. Ήταν συνθέτες που χρησιμοποίησαν τη τεχνολογία για να τους βοηθήσει στη γραφή. Τους βοηθούσε όμως όχι μόνο να γράψουν μουσική, αλλά και να ηχογραφήσουν, να αναμείξουν, να παράγουν το τελικό ζητούμενο αποτέλεσμα.
Σκέφτομαι ότι στην αρχή ένας άλλος παράγοντας στη λήψη της απόφασης για μένα ήταν ότι θέλησα να αποδείξω ότι μια γυναίκα, μπόρεσε να επιτύχει σε αυτόν τον αρσενικό μέχρι τώρα τομέα. Βέβαια πάντα υπάρχουν πολλές επιτυχημένες γυναίκες εκτελεστές, αλλά δύσκολα βρίσκεις το όνομα μιας γυναίκας να προσδιορίζει κάποιον που εργάστηκε πίσω από τις σκηνές – από τη στιγμή που όλα αρχίζουν μέχρι που τελειώνουν. Μεγαλώνοντας, δεν μπορώ να θυμηθώ οποιουσδήποτε θηλυκούς συνθέτες για ταινίες, γυναικεία ονόματα συνθετριών νέας μουσικής ή οποιωνδήποτε γυναικών μηχανικών ή παραγωγών καταγραφής αρχείων. Υποθέτω λοιπόν ότι θέλοντας εγώ να ξεπεράσω αυτό το όριο θα δώσω ευκαιρία να εμφανιστούν και άλλα κορίτσια στο μέλλον.
ΕΑ. αναρωτιέμαι Χριστίνα πώς σήμερα προσδιορίζεις τις επιρροές που έχεις δεχτεί από το διεθνές μουσικό κλίμα;
Σε όλη τη διάρκεια της ζωής μου, σχεδόν όλα όσα ακούω ασκούν επιρροές στον τρόπο που γράφω. Ακούω κλασική μουσική, ροκ, λαϊκά, τζαζ, μουσική από ταινίες του Hollywood, ξένες, μικρού και μεγάλου μήκους, τη μουσική από την TV, που βγαίνει από τα σόου ή άλλες εμπορικές παραγωγές, την παγκόσμια μουσική. Πρόσφατα έχω ακούσει και πολλή βραζιλιάνικη μουσική αλλά και ελληνική μουσική. Από όλη τη διεθνή μουσική που πιάνω εδώ και εκεί, θα έπρεπε να πω ότι η μουσική στις διεθνείς ταινίες με έχει εμπνεύσει πιο πολύ. Για πολύ χρόνο είχα ένα ισχυρό πάθος για τις ταινίες μικρού μήκους και παρευρέθηκα μάλιστα σε διάφορα φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους. Λοιπόν ένα μεγάλο μέρος της μουσικής των συνθετών τους Ισραηλιτών, Ιταλών, Γιαπωνέζων, Γάλλων, είναι εντυπωσιακές! Μου αρέσει που αυτοί οι συνθέτες από όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν τόσο διαφορετικές ενορχηστρώσεις και στοιχεία μουσικής. Επιπλέον, πολλές φορές επηρεάζομαι από τους ήχους γύρω μου, το όμορφο ουρλιαχτό των εθνικών οδών αργά τη νύχτα, το βόμβο που κάνουν τα ψυγεία στο μανάβικο της γειτονιάς μου, τον ήχο του θερμοσίφωνά μου, το ευγενές αεράκι που φυσά εν μέσω των φύλλων του φθινοπώρου. Αυτοί οι ήχοι αλλάζουν στο ταξίδι από πόλη σε πόλη, από κράτος σε κράτος, από χώρα σε χώρα. Το πρόσφατο ταξίδι μου στην Ελλάδα ήταν ηχητικά όμορφο, απόλαυσα τη σειρά συναυλιών της «ευρωπαϊκής ημέρας της μουσικής» με τους εξαδέλφους μου! Βρίσκω πολλή έμπνευση για τις συνθέσεις μου ακόμα και μέσω των συχνοτήτων που βρίσκονται στη φύση και από τα μηχανήματα.
ΕΑ. θα ήθελα να μου μετέφερες τις σκέψεις σου για την σχέση της παλιάς κλασικής σύνθεσης με τις σημερινές της εξελίξεις.
Φανταστική ερώτηση! Θα κάνω το καλύτερό μου να απαντήσω. Κατά περιόδους στην ιστορία μας, οι συνθέτες έπρεπε να εργαστούν μέσα σε ένα πολύ δομημένο πλαίσιο, να τηρήσουν ορισμένους κανόνες της αρμονίας και της μελωδίας αυστηρά, προκειμένου να ικανοποιηθεί το ακροατήριό τους ή οι κυβερνώσες εξουσίες τους (εκκλησία, κράτος). Καθώς ο χρόνος πέρναγε, χαλάρωσαν οι κανόνες και οι συνθέτες μπορούσαν να πάρουν περισσότερες ελευθερίες στο πώς ενορχήστρωναν τα κομμάτια τους και στο πώς χρησιμοποιούσαν μελωδίες αντίθετες προς την επικρατούσα άποψη, στο πώς έγραφαν ατονικά κόντρα στον τονικό τρόπο που προηγήθηκε. Σήμερα, δεν υπάρχει κανένας κανόνας, μπορώ να πω. Είναι καταπληκτικό, από πολλές απόψεις, έχει αλλάξει η ιδέα περί του περιεχόμενου αυτού που αποκαλούμε μουσική ή περί του ποιον πρέπει να αποκαλούμε συνθέτη. Με την τεχνολογία για οποιοδήποτε θέμα μπορούμε να γράψουμε κάποιο τύπο μουσικής. Και με ευρεία αντίληψη μπορούμε να θεωρήσουμε σωστή κάθε μουσική (ή τέχνη). Βλέπω τα πράγματα με έναν τρόπο που συγχρόνως είναι μια ευλογία και μια ατυχία συγχρόνως. Στο ωδείο απογοητεύτηκα μερικές φορές από τους νέους σπουδαστές μουσικής που ήταν περισσότερο μαθηματικοί/επιστήμονες υπολογιστών παρά συνθέτες, που έγραφαν έναν αλγόριθμο σε ένα πρόγραμμα και το ονόμαζαν μουσική. Έτσι όμως μου φαινόταν να λείπει μια χαρακτηριστική διαδικασία της σύνθεσης όπου ο συνθέτης θα επέλεγε προσεκτικά πού και πότε και τι θα συνέβαινε στη μουσική του προκειμένου να προκαλέσει ένα συναίσθημα ή ποιο συναίσθημα θα ειπωθεί με μια ιστορία. Αυτό πάντα ήταν και είναι η σημαντικότερη πτυχή της μουσικής σε μένα: αναρωτιέμαι «αυτό το κομμάτι με κάνει να αισθανθώ κάτι;» Την ίδια στιγμή αυτές οι ίδιες οι συνθέσεις ήταν τόσο διαφορετικές που με προκάλεσαν να ανοίξω το πνεύμα μου σε ερωτήματα όπως «γιατί έγινε αυτή η μουσική; Αυτό είναι μουσική;». Για να υπάρχει μουσική πρέπει κάποιος να τα έχει σκεφτεί όλα προσεκτικά με κάθε λεπτομέρεια, ή μπορεί μουσική να είναι κάτι στερεότυπο όπως ένας μαθηματικός τύπος που τίθεται σε ενέργεια; Δείτε όμως πολλούς αυτοσχεδιασμούς που έχουν πίσω την ίδια ιδέα, δηλαδή ίδιες ντιρεκτίβες σύνθεσης αλλά διαφορετικό αποτέλεσμα. Είχα επηρεαστεί από την παρατήρηση αυτή και από τότε έχω προκαλέσει τον εαυτό μου να γράψει κομμάτια κάτω από αυτές τις συγκεκριμένες δοσμένες αρχές, για να καταλάβω τις συγκεκριμένες διαδικασίες χρησιμοποιώντας ίδιες κατευθυντήριες τεχνικές και να αφήσω τον υπολογιστή να ξεκουραστεί. Δίνεται η ευκαιρία έτσι να κινηθείς πάνω σε αρχές που καταλαβαίνεις πιο καλά. Με τον τρόπο αυτό άρχισα να θαυμάζω εξ ίσου όλα τα διαφορετικά είδη μουσικής, παλιάς και νέας, και να θαυμάζω μερικές φορές συνθέσεις που δεν βασίζονται πάνω σε ένα τομέα της τέχνης αλλά έχουν δημιουργηθεί για τα multimedia. Έχω επανατοποθετήσει έννοιες όπως συνθέτης, ερμηνευτής, υπολογιστής, επιστήμη του ήχου, τρόποι, αυτοσχεδιασμοί, σε μοντέλα γραφής παλιά ή νέα, διαισθητικά, ιστορικά επεξεργασμένα.
ΕΑ. μίλησε μας λοιπόν για την εξέλιξη του ύφους στα έργα που έχεις συνθέσει μέχρι σήμερα.
Πέρασα από διάφορα στάδια ως συνθέτης που θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω εν συντομία. Όπως είπα νωρίτερα, οι πιο πρόωρες συνθέσεις μου ήταν για πιάνο και γράφτηκαν διαισθητικά κατ' ευθείαν από την καρδιά που είχαν πάντα μια δομή, ήταν απλές και μεστές από συγκίνηση. Σαν έφηβη ήμουν επηρεασμένη από τη ροκ στις συνθέσεις μου. Στα 18 μου ο τρόπος με τον οποίο συνέθετα άλλαξε. Ήταν τότε που οι γονείς μου αγόρασαν και μου χάρισαν έναν υπολογιστή. Μετά ακολούθησαν οι σπουδές στο ωδείο Oberlin, οπότε μεγάλωσαν οι δυνατότητες να χρησιμοποιώ τις γνώσεις μου για να συνθέτω μακριά πια από το κλαβιέ, να προσθέτω ήχους, να ενορχηστρώνω κλπ. Συγχρόνως, ήμουν πολύ κοντά στη μουσική του Βαγγέλη και στους συνθέτες ηλεκτρονικής μουσικής όπως Subotnick, Tenney, Berio, Boulez, Ligeti, Harvey, Varesse, Gaburo, κ.λπ. Αγάπησα τον τρόπο που συνδύαζαν τις μελωδίες με τους έξω από αυτούς παγκόσμιους ήχους. Όλο αυτό το άκουσμα άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο θέλησα να ακούω τη μουσική μου. Αφέθηκα να γράψω διαισθητικά, αλλά εκτός από το γράψιμο των όμορφων μελωδιών, αυτό που επιθύμησα πιο πολύ ήταν να γραφτεί μουσική που θα άλλαζε εντελώς την ατμόσφαιρα του ακροατή κάθε φορά που θα την άκουγε, στο σπίτι ή σε μια αίθουσα συναυλιών. Οι συνθέσεις μου άρχισαν από ένα όργανο, αλλά αυξάνονταν μέσω μιας ηλεκτρονικής διαδικασίας. Οι Gary Nelson, Richard Povall, και Peter Snapper άσκησαν μεγάλη επίδραση στην εργασία μου. Καθώς πλησίαζε το τέλος του χρόνου σπουδών στο Oberlin, άρχισα να πειραματίζομαι γράφοντας για ταινίες, για παραστάσεις χορού, για interactive media,έκανα τις ταινίες μικρού μήκους μου επίσης. Απόλαυσα πραγματικά την πρόκληση της συνεργασίας με άλλους καλλιτέχνες και της ομαδικής δημιουργίας. Συνέχισα αυτές τις συνεργασίες όταν πήγα στο CALARTS, άρχισα επίσης να διευρύνω τους ορίζοντές μου με τον αυτοσχεδιασμό και δοκίμασα να διασταυρωθώ με ένα νέο είδος, να γίνω αυτό που θα το λέγαμε «καλλιτέχνης πολυμέσων» -
EA. Πώς κρίνεις λοιπόν τις εμπειρίες σου στο CALARTS τώρα που βλέπεις τη μουσική εμπειρία ως επαγγελματίας;
Στο CALARTS ήταν όλα βοηθητικά για την ώθηση των ορίων του ανθρώπου και της δημιουργικότητας μέχρι το άκρο αυτού που λέμε μουσική ή τέχνη. Θα σου πω ότι ένα από το αγαπημένα πειράματα μου, γράφτηκε για ένα υποβρύχιο και τις υποθαλάσσιες ηχητικές συχνότητες. Ήμουν αρκετά τυχερή βέβαια να μελετήσω τότε με τους Mosko, Morton Subotnick, Mark Trayle, και Sara Roberts. Ίσως ο άνθρωπος που με επηρέασε βαθύτερα εκ των δασκάλων αυτών στη μέχρι σήμερα μελέτη μου ήταν ο Mosko. Μετά από το CALARTS, πήρα γρήγορα δουλειές στη μουσική βιομηχανία και άρχισα να γράφω μουσική για ταινίες και για την τηλεόραση με δύο άλλους πτυχιούχους του CALARTS, τη Mariana Bernoski και τον Willow Williamson. Αυτός ο έντονος τρόπος γραψίματος και ο υπερβολικά γρήγορος ρυθμός ανταπόκρισης ήταν εξαιρετικά ευχάριστος και εξαιρετικά προκλητικός για μένα. Είχα την ευχαρίστηση να μάθω τα του γραψίματος σε τόσες πολλές διαφορετικές μορφές της μουσικής, και να κάνω όσα είχα ονειρευτεί από μικρή. Τα τελευταία χρόνια, έχω πάρει αποστάσεις από το γρήγορο ρυθμό απόδοσης στην επιχείρηση ψυχαγωγίας και γράφω περισσότερο ζωντανή, οργανική μουσική. Έχω εκτελέσει στην κιθάρα σε μερικά προγράμματα κάποια κομμάτια. Στις συνθέσεις μου, ελάττωσα τη χρήση ηλεκτρονικών ήχων και επέστρεψα στα πιο καθιερωμένα. Εργάζομαι αυτή τη περίοδο στη μουσική για μια χορογραφία του Ken James.
Ευχήθηκα στο ταλαντούχο αυτό κορίτσι τα καλύτερα και βάλθηκα να αποκρυπτογραφήσω μέσα από τη μουσική της όσα δεν προλαβαίνει κανείς υποθέτω να δει σε μια συνέντευξη, ακόμα και την πιο επαγγελματική…
ΑΚΟΥΣΤΕ ΣΤΟ ΤaR-radio.com:
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΓΑΜΑΝΩΛΗ (Επτά Συνθέσεις)
ΔΕΙΤΕ και ΑΚΟΥΣΤΕ
http://www.youtube.com/watch?v=r4f8mStaFB0
http://www.abandomoviez.net/db/pelicula.php?film=569
Έφη Αγραφιώτη
effie@tar.gr
_1.jpg)
