ΓΙΑ ΤΗΝ «ΜΟΝΙΜΗ» ΑΠΟΥΣΙΑ
ΤΟΥ ROLAND DYENS
Η είδηση έπεσε ως κεραυνός!
Έφυγε ο Roland Dyens στα εξήντα ένα του (29/10/2016). Ο πιο «δικός μας» ξένος κιθαριστής, με την έννοια πως αν συνέχιζε τις επισκέψεις του στη χώρα μας τόσο συχνά-πυκνά, εδώ και χρόνια, θα μπορούσε να… δικαιούται ιθαγένεια ή υπηκοότητα ελληνική…
Ένα μεγάλο μέρος των νεότερων γενεών των Ελλήνων κιθαριστών, έχουν διδαχτεί από εκείνον και έχουν πάρει από τα φώτα του και την διεισδυτικότητά του τόσο στο όργανο κιθάρα, όσο και στην μορφολογία των έργων, που τόσο επέμενε στις αμέτρητες ώρες διδασκαλίας του στη χώρα μας.
Εάν κανείς θελήσει να «εισχωρήσει» στην προσωπικότητα του Roland Dyens θα πρέπει να ανοίξει πολύ τη βεντάλια και τους ορίζοντες της ανάλυσης. Δεν θα είναι εύκολο να το κάνω εγώ εδώ, γιατί θα περιορίσει την κατανόηση για τις μουσικές φόρμες που επίμονα επέλεγε στις συνθέσεις του και στις τόσο ευφάνταστες διασκευές που έγραφε.
Δεν θα προβώ τώρα σε μια ολοκληρωμένη μουσική ανάλυση. Ίσως αυτό να είναι δουλειά ειδικού μουσικού αναλυτή και δεν επιθυμώ να μπλεχτώ στα εδάφη του. Όμως, με παίρνει να πω πως ο εκλιπών ανανέωσε κατά μεγάλο μέρος τον τομέα των ηχητικών εφέ καθώς και των επινοήσεων (ρυθμολογικών, αντιστικτικών), που τόσο έχει ανάγκη η μορφή της κλασικής κιθάρας στην εποχή μας. Με λίγα λόγια, θεωρώ πως ο Dyens έρχεται τριάντα χρόνια μετά από τον εμβληματικό Leo Brouwer, ο οποίος από τη δεκαετία του 1960, μας τροφοδοτούσε με άκρως ενδιαφέροντα ηχητικά στοιχεία και συνθέσεις που είχαν ταράξει τα ήρεμα νερά της κλασικής φόρμας. (Εμείς εδώ, στο χώρο της ελληνικής κιθάρας και του ρεπερτορίου της, είχαμε ως ελληνικό ρεπερτόριο κυρίως τα βιβλία και τις συνθέσεις του Δημήτρη Φάμπα, ορισμένα αμήχανα κομμάτια και διασκευές του Γεράσιμου Μηλιαρέση, καθώς και αφελείς «συνθέσεις» των Χαράλαμπου Εκμεκτσόγλου κ.α. Είχαμε καμάρι μας στη δεκαετία του ’80 τον Κυριάκο Τζωρτζινάκη με σύγχρονες (για την εποχή του) συνθετικές σκέψεις, αργότερα ο Βαγγέλης Μπουντούνης που ακολούθησε αντίστοιχου πλαισίου συνθέσεις με πολλές ηχητικές επινοήσεις και ο Κώστας Γρηγορέας με σοβαρότατες συνθέσεις, απόψεις για βαθύτερα έργα, και άλλοι συνθέτες που προσπαθούν να στοιχειοθετήσουν ολοκληρωμένο έργο.)
Ο Roland κατάφερε και έγινε «οικείο» πρόσωπο στα εδάφη μας και δημιούργησε φιλίες που τον κατέστησαν οικεία περσόνα σε Αθήνα, Πάτρα, Θεσσαλονίκη, και αλλού, μέσα από ατομικά ρεσιτάλ, Φεστιβάλ, Σεμινάρια, διαγωνισμούς. Δίδαξε, ερμήνευσε και όλοι μας εκτιμήσαμε τις αρετές του σε πολλά και ποικίλα επίπεδα. Εξελίχθηκε σε «σημείο αναφοράς» και έγινε αντικείμενο σεβασμού από τον μαθητικό και διδασκαλικό κόσμο των Ελλήνων κιθάρας, με επίκεντρο-μεταξύ μας-το γυναικείο στοιχείο που πρόσθεσε-κατά τη γνώμη μου-έναν περιρρέοντα ερωτισμό στην προσωπικότητά του…
Θέλησα να γράψω δυο λόγια για τον Roland, έναν σπουδαίο κιθαριστή που όσοι τον γνωρίσαμε, άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο, αποκομίσαμε σπουδαίες απόψεις, μορφολογικές και τεχνικές εμπειρίες. Εκτός από τις συνθέσεις του που ξεχώρισαν για τις άκρως ενδιαφέρουσες ρυθμολογίες και τις πλούσιες αρμονικές του επινοήσεις, συναντάμε τις ευφάνταστες διασκευές του σε γνωστές μελωδίες-τραγούδια, τα οποία χειρίστηκε αριστοτεχνικά με απόλυτη πολυφωνική και αντιστικτική φαντασία. Αριστοτεχνικός χειριστής της κιθάρας φέρεται και ως δεινός αυτοσχεδιαστής. Το πιθανότερο! Δεν είχα ποτέ την τύχη να τον ακούσω να αυτοσχεδιάζει αλλά τα παιξίματά του και ο τρόπος γραφής των συνθέσεών του «μαρτυράει» καθαρά αυτοσχεδιαστικό modus, που δεν χωράει αμφιβολία…
Ας μην επεκταθώ περισσότερο. Ο θάνατος του Roland Dyens σηματοδοτεί σαφώς σημαίνουσα απουσία και λόγω της στενής σχέσης με πολλούς από τους Έλληνες κιθαριστές χρόνια τώρα, το αναπάντεχο «τελευταίο ταξίδι» του, άπλωσε μέσα μας μελαγχολικά χρώματα. Το πάντα ανήσυχο πνεύμα του, η οξύνοια και η ικανότητα να οσφραίνεται τις νέες τάσεις στις μουσικές φόρμες, μας στερεί έναν τέτοιας ποιότητας άνθρωπο της κιθάρας.
Ανατρέξτε στα τόσα έργα του. Συνθέσεις και διασκευές του που αποδεικνύουν το πνεύμα στο οποίο κινείτο. Ίσως είναι ένας καλός τρόπος να κατανοήσει κανείς έμπρακτα το σκεπτικό του πνεύματος το οποίο ήταν πάντα ανήσυχο και αεικίνητο. Ήταν ένα υπόδειγμα μουσικής αναφοράς της εποχής μας. Ίσως για να κατανοήσουμε το σύγχρονο πνεύμα της κιθάρας, καθώς και μια στέρεη φιλοσοφία της σύγχρονης μουσικής φόρμας, θα πρέπει να ανατρέχουμε στην εργογραφία του, η οποία ήταν ένα περίτεχνο μίγμα των πολύχρωμων μίξεων που είχε συσσωρευτεί στη βαλίτσα εμπειριών τού ρεπερτορίου τής κιθάρας. Ο κλασικισμός, η ιβηρική επιρροή, η λάτιν αποδοχή, η τζαζ περισυλλογή, η αυτοσχεδιαστική ελευθερία, όλα αυτά και άλλα «κρυμμένα» που ελλόχευαν στην υψηλή πνευματικότητά του, είναι εκείνα που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε την σημαίνουσα αυτή απουσία…
Θα θυμόμαστε πάντα πως είχαμε την τύχη να τον συναντήσουμε και να τον γνωρίσουμε στη ζωή μας…
Νότης Μαυρουδής
(2/11/2016)
http://mavroudistar.wordpress.com/
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)
.jpg)
