ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΤΟ ΒΙΟΛΙ (Ή ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ) (του Νίκου Παναγιωτίδη)

Η ιστορία με την (από κάθε άποψη παράνομη, αλλά ας μην επεκταθώ εδώ) κατάργηση της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε., εκτός από τα προβλήματα που αφορούν την ίδια την εταιρεία και την ολοφάνερη διολίσθηση της κυβέρνησης σε ακροδεξιές λογικές και πρακτικές, ανέδειξε και ένα άλλο σοβαρό θέμα: Την πολυμέτωπη, ανοιχτή πλέον επίθεση που υφίσταται ο τομέας του Πολιτισμού. Προφανώς οι κυβερνώντες τον θεωρούν άχρηστο, βάρος για την περιβόητη “ανάπτυξη” αλλά και επικίνδυνο (για τους ίδιους), στο βαθμό που οξύνει τον νου του ακροατηρίου τους. Η ΕΡΤ χωρίς να είναι το μόνο, είναι το πιο χτυπητό παράδειγμα: η πολυποίκιλη πολιτιστική προσφορά της απουσιάζει εντελώς από την κυβερνητική “επιχειρηματολογία” περί το θέμα, η οποία έντεχνα επικεντρώνεται στα περί (κυβερνητικής ούτως ή άλλως προελεύσεως) “αδιαφάνειας και σπατάλης” και το εργασιακό ζήτημα, με τις γνωστές συκοφαντίες κατά του συνόλου των υπαλλήλων. Όσα στερούμαστε σήμερα όλοι – Γ’ Πρόγραμμα, Μουσικά Σύνολα, εκπομπές για το βιβλίο και τον πολιτισμό εν γένει, ποιοτικά παιδικά προγράμματα, διεθνείς συμπαραγωγές, στήριξη του κινηματογράφου, χορηγία επικοινωνίας για πάμπολλες εκδηλώσεις, παραστάσεις και συναυλίες, αφορούν εκτός του κοινού και μια πλειάδα καλλιτεχνικών κλάδων που κινδυνεύουν να σβήσουν χωρίς τη στήριξη της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης, αφού αποκλείεται να βρουν χώρο να εκφραστούν στα ιδιωτικά εμπορικά μέσα. Οι συνέπειες για την κοινωνία πολλαπλασιάζονται γεωμετρικά.

Το πρόβλημα δεν είναι βέβαια καινούργιο: για παράδειγμα, το Τρίτο, ενώ πάντα είχε τον μικρότερο προϋπολογισμό στο ραδιόφωνο, συνεχώς υφίστατο περικοπές, όχι επειδή δεν υπήρχαν χρήματα, αλλά γιατί “αφορούσε λίγους” και άρα περίσσευε, κατά το σκεπτικό των ανεγκέφαλων πιστών του θεού της “αγοράς” και των νόμων του. Μέχρι και τους πομπούς τού πήρανε, ν’ ακούγεται μόνο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, σου λέει τι να το κάνουν οι βλάχοι οι επαρχιώτες το Τρίτο; Και χρειάστηκε τεράστιος αγώνας του Γιώργου Τσαγκάρη ώσπου να επανακτήσει την πανελλήνια εμβέλεια. Αφορά λίγους, τι ωραία δικαιολογία, σας είδαμε και τότε που ο Χατζιδάκις κατάφερε να αφορά πολλούς, με τι λύσσα τον πολεμήσατε και οι μεν (της συντήρησης) και οι δεν (της “αλλαγής”).

Όμως, η παραδοσιακή αδιαφορία της Πολιτείας, η εγκατάλειψη και πλήρης απουσία σχεδίου για τον Πολιτισμό, έχει πλέον μεταλλαχθεί σε μαζικό και άτακτο “κλάδεμα”. Η Ορχήστρα των Χρωμάτων έκλεισε πριν καιρό. Πιο πρόσφατα το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, του οποίου το κενό σπεύδει με κάθε τρόπο να καλύψει ο “Ιανός” – όλως τυχαίως διασυνδεδεμένος με τον Άκη Τσοχατζόπουλο και τα ύποπτης προέλευσης χρήματά του. Ε πόσους αφορά τέλος πάντων το βιβλίο; Κλείστε το κι αυτό και διαβάστε Μίκυ Μάους. Ή …δείτε τηλεόραση, βρε αδερφέ!

Τα Κρατικά Θέατρα έχουν, εδώ και τουλάχιστον 2 χρόνια, μεγάλα προβλήματα στο να χρηματοδοτήσουν τις παραγωγές τους. Η Καμεράτα επίσης είναι από καιρό στο όριο του κλεισίματος, αλλά τώρα τίθεται ευθέως ζήτημα λειτουργίας του Μεγάρου Μουσικής, του οποίου δεσμεύτηκαν οι Τραπεζικοί λογαριασμοί γιατί έχει μεγάλα χρέη (και να δούμε αν και πότε θα τα πληρώσει, όσον αφορά τα δεδουλευμένα σε καλλιτέχνες που δεν είναι και μεγάλο ποσοστό στο σύνολο). Κανείς βέβαια δεν εξετάζει πώς δημιουργήθηκαν τα χρέη και σε ποιο βαθμό μπορεί να οφείλονται σε κακή διαχείριση ώστε να αναζητηθούν ευθύνες (…τώρα μάλιστα) ή αν είναι απλώς το φυσιολογικό φαινόμενο του να είναι λογιστικά ζημιογόνος ένας φορέας πολιτισμού. Όπου να ‘ναι θα δούμε την κυβέρνηση να υιοθετεί όλες τις κατά καιρούς ενστάσεις για την πολιτική του Μεγάρου (που οι δημοσιογράφοι ούτε να τις γράψουν δεν τολμούσαν και τις κόβανε από τις συνεντεύξεις, καθώς υπήρχαν άγραφοι νόμοι…) για να παραστήσει την αδέκαστη προστάτιδα του δημοσίου συμφέροντος και να δικαιολογήσει τη συρρίκνωση της δράσης του. Εξάλλου, αφού υπάρχει το Ωνάσειο που είναι ιδιωτικό, γιατί να στηρίξουμε το Δημόσιο;

Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης

Το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, το μόνο κρατικό, κινδυνεύει άμεσα με έξωση λόγω χρεών προς το ΙΚΑ – χρέη του κράτους προς το κράτος που δεν μπορούν να ρυθμιστούν. Το Ωδείο Αθηνών σε περιπέτειες, τα Δημοτικά Ωδεία όλης της χώρας σε ντόμινο κατάργησης ή ιδιωτικοποίησης αφού, κατά παράβαση του νόμου, τους περιορίζονται δραματικά οι προσλήψεις καθηγητών. Οι Επίτροποι στους Δήμους, το έχω ξαναγράψει, φέρνουν διαρκώς εμπόδια στην έγκριση εξόδων για τον πολιτισμό, με το φοβερό “επιχείρημα” “εδώ ο κόσμος καίγεται, εσείς θέλετε να κάνετε εκδηλώσεις”; Συνεπικουρούμενοι βεβαίως, κατά περίσταση, από αμόρφωτες “τοπικές κοινωνίες”, στελέχη της αυτοδιοίκησης που αγωνιούν αποκλειστικά για την επανεκλογή τους και, εννοείται, λογής δημοσιογραφικά σκουπίδια. Ενώ και η κλωστή που κρατάει τα Μουσικά Σχολεία είναι πιο αδύνατη από ποτέ, με δεδομένη τη βούληση του υπουργείου να σταματήσουν οι προσλήψεις αναπληρωτών – ας το ξανασκεφτούν αυτό όσοι συνάδελφοι απόφοιτοι των Πανεπιστημιακών τμημάτων πολεμούσαν τους (συναδέλφους και δασκάλους τους) αποφοίτους των Ωδείων μην τυχόν τους πάρουν θέσεις εργασίας αντί ν’ ακούσουν τη φωνή της λογικής πως το ζητούμενο είναι …να υπάρχουν οι θέσεις. Για να μη τα βάζουμε μόνο με τους αμόρφωτους δηλαδή, τα ‘δαμε και με τους “μορφωμένους”.

Και τα Μουσεία όμως, έχουν σοβαρές ελλείψεις προσωπικού και λειτουργικά προβλήματα, ενώ το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων (που προορίζεται και για κατάργηση!) έχει να δώσει λεφτά στις Εφορείες Αρχαιοτήτων από τα …Χριστούγεννα. Η διαμάχη των εργολάβων του Μετρό Θεσσαλονίκης με τους αρχαιολόγους για τον αρχαίο Ρωμαϊκό δρόμο κάτω απ’ την Εγνατία μόνο χάρη στις αντιδράσεις δεν έχει ακόμα αποβεί υπέρ των πρώτων. Το Φεστιβάλ Αθηνών χρωστάει σ’ όποιον μιλάει Ελληνικά (γιατί με τους ξένους υπάρχουν ρήτρες) και συνεχίζει με το ζόρι. Όπου γυρίσεις το βλέμμα, διεργασίες εξόντωσης και εικόνα χρεωκοπίας. Δεν αντιλαμβάνονται άραγε οι κυβερνώντες τη σημασία του πολιτισμού; Μάλλον ακριβώς επειδή την αντιλαμβάνονται προσπαθούν να διαλύσουν τα πάντα. Να τελειώνουμε μ’ όλους αυτούς τους “αριστεριστές” (που είπε κι ο πρωθυπουργός μας, “όλοι διορίζαμε στην ΕΡΤ, αλλά κυρίως ανθρώπους της αριστεράς”!, αυτό ήταν δηλαδή το λάθος!!), να μείνουνε λοιπόν μόνο τα σκυλάδικα και τα Τούρκικα σήριαλ που είναι και “τζάμπα”. Να δω τι θα λένε οι υποστηρικτές της ιδιωτείας όταν τα υπερχρεωμένα ιδιωτικά κανάλια επιβάλουν συνδρομή στις ψηφιακές συχνότητες που θα τους χαρίσει το κράτος, άμα καταφέρει τελικά να τις στερήσει από την ΕΡΤ… Σάμπως πρώτη φορά είναι που θα δικαιωθούν καταπατητές δημόσιας περιουσίας;

Είναι φανερό ποιο είναι το “όραμα” των νεο-ακροδεξιών που μας κυβερνάνε: μια Ελλάδα παραδομένη στην “ανάπτυξη” των συμφερόντων, προκρουστείως προσαρμοσμένη στα ξένα μοντέλα, συμβιβασμένη με την ήττα της, υποταγμένη, αποξενωμένη εντελώς από την ταυτότητά της, “αγνώριστη” όπως ακριβώς είπε ο Μεταξάς – ω παρντόν, ο Σαμαράς ήθελα να πω.

Είναι καθήκον μας, όλων μας, να προασπίσουμε με κάθε τρόπο τους δημόσιους φορείς του πολιτισμού και το έργο τους. Καθήκον που απορρέει από το ακροτελεύτιο του Συντάγματος αλλά και τη συνείδησή μας. Και δεν έχω αυταπάτες, έχουμε σοβαρό έλλειμμα από δαύτη, αφού (απίστευτο αλλά αληθινό) δεν έλειψαν ακόμα και οι ζηλόφθονες φωνές μουσικών υπέρ του κλεισίματος της ΕΡΤ, γιατί τάχα οι εκεί συνάδελφοί μας είναι οι “βολεμένοι”. Να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα κι ο γείτονας ο ίδιος. Φτώχεια!…

Jose Antonio Abreu

Θα σταθώ στα λόγια του εμπνευστή του El Sistema της Βενεζουέλας, Jose Antonio Abreu: “Φτώχεια δεν είναι μόνο η έλλειψη τροφής και στέγης. Είναι το να αισθάνεσαι Κανένας, το να στερείσαι ταυτότητας. Η μουσική, το να είσαι πρωταγωνιστής σε μια ορχήστρα, το να παίζεις, να τραγουδάς, δημιουργεί στο παιδί αυτοεκτίμηση, μια υγιή και ωραία περηφάνια που το βγάζει από τη φτώχεια. Γιατί το παιδί με το που παίρνει το μουσικό του όργανο, παύει αμέσως να είναι φτωχό. Ένα παιδί με ένα βιολί δεν είναι φτωχό…”

Νίκος Παναγιωτίδης
http://panagiotidistar.wordpress.com/
Ιούνιος 2013

Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας