[Ηλεκτρική & Ακουστική Κιθάρα] MODULATION EFFECTS (Μέρος α’ )
(του Μιχάλη Καραγιάννη)

“EFFECTS”   Η όγδοη τέχνη; (4^ο Μέρος)

MODULATION EFFECTS (Μέρος α’ )

  

CHORUS,  FLANGER.

 Τα Modulation Effects, είναι εφέ, που τα χρησιμοποιούμε περισσότερο σε καθαρά παιξίματα. Είναι πολύ καλά για συνοδεία. Στο Solo, δεν προσφέρονται για πολύ γρήγορες φράσεις, γιατί τα εφέ αυτά θέλουν το χρόνο τους για να αναδείξουν αυτό που είναι. Και έτσι συνήθως τα χρησιμοποιούμε σαν ατμοσφαιρικά εφέ. Σε αυτό βοηθάει πολύ, όταν τα Modulation Effects τα συνδυάζουμε με Reverb, ή με Delay ή και με τα δύο. Αυτό που δεν είναι καλό, είναι να συνδυάζουμε Modulation Effects μεταξύ τους πχ. Chorus με Flanger ή με Tremolo κλπ. Σπανιότερα κάποια από αυτά, θα τα συνδυάσουμε με Distortion. Τίποτα όμως δε μας εμποδίζει να δοκιμάσουμε και να πειραματιστούμε. Αυτό που έχω να πω είναι, ότι χρειάζεται πολύ προσοχή όταν έχουμε πολλά εφέ να συνδυάσουμε. Αντιλαμβάνεστε πόσες παραμέτρους έχουμε να διαχειριστούμε. Κάθε παράμετρος επηρεάζει σημαντικά τον ήχο. Πρέπει να προσέξουμε λοιπόν τις τιμές που ορίζουμε σ’ αυτές, ώστε να μην καταλήξει εις βάρος της ποιότητας. Δηλαδή το ένα εφέ να μην λειτουργεί εις βάρος του άλλου, γιατί  το αποτέλεσμα θα είναι ένας υπερφορτωμένος και ασαφής ήχος.

Τι είναι τα Modulation Effects.

 Είναι μια ομάδα εφέ που οι επεξεργαστές τους λειτουργούν με την ίδια φιλοσοφία. Τη διαμόρφωση της συχνότητας.
Δηλαδή μια γεννήτρια παρεμβαίνει στο πρωτογενές σήμα που περνάει μέσα στο εφέ. Αλλάζει στιγμιαία τη συχνότητα και κατόπιν την επαναφέρει με αποτέλεσμα να αλλάζει, όπως είναι φυσικό, το κούρδισμα προς στιγμή και μετά να επανέρχεται. Εμείς πρέπει να ορίσουμε με τις παραμέτρους, το μέγεθος της αλλοίωσης της συχνότητας και την ταχύτητα που θέλουμε να έχει αυτή η διαδικασία, ως την επαναφορά της στην κανονική συχνότητα. Όπως έχω γράψει και σε προηγούμενα άρθρα, κάθε εταιρεία  διαφέρει σε αριθμό παραμέτρων και ρυθμιστικών αλλά και στην ονομασία των παραμέτρων. Αυτό είναι κάτι που το παλεύουμε συνεχώς. Είναι πραγματικά κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει γιατί μπερδεύει τον καταναλωτή, όταν μάλιστα αυτός δεν είναι και πολύ γνώστης του αντικειμένου.

CHORUS

Το Chorus είναι το πιο διακριτικό εφέ από αυτήν την κατηγορία των Modulation Effects, και δεν είναι τυχαίο που χρησιμοποιείται περισσότερο από όλα τα άλλα αυτής της ομάδας. Πιστεύω ότι είναι απαραίτητο για έναν κιθαρίστα, αλλά και πολύ χρήσιμο για το ηλεκτρικό μπάσο, το ηλεκτρικό  πιάνο, για τα synthesizer, που ήδη το έχουν ενσωματωμένο μέσα στο λειτουργικό τους. Στις φωτογραφίες βλέπετε την πληθώρα των εταιρειών που παράγουν Chorus και υπάρχουν παρά πολλές ακόμα εταιρείες που δεν μπόρεσα να βάλω. Η αγορά είναι γεμάτη από μεμονωμένα πεντάλ, αλλά και μονάδες πολυεφέ που όλες, μα όλες ανεξαρτήτου τιμής, ποιότητας, μεγέθους κλπ. εμπεριέχουν οπωσδήποτε chorus μέσα στη λίστα των εφέ.    

Στο ηχητικό παράδειγμα που ακολουθεί, εκτός από Chorus έχω χρησιμοποιήσει και αρκετό Reverb.

 Ηχητικό παράδειγμα 1

Θα μπορούσαμε φυσικά να το χρησιμοποιήσουμε και σε πιο κοφτό συνοδευτικό παίξιμο, ή εάν θέλαμε να δώσουμε και λίγο Jazz ύφος όπως στο ηχητικό παράδειγμα 2.

 Ηχητικό παράδειγμα 2

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ

Όπως είπαμε και όπως βλέπετε και από τις φωτογραφίες, όλα τα πεντάλ δεν έχουν τα ίδια ρυθμιστικά και την ίδια ονομασία. Σε γενικές γραμμές όμως, όπως θα εξηγήσω παρακάτω κάνουν την ίδια δουλειά. Αυτό που πρέπει να προσέχετε εσείς σε μια αγορά ενός τέτοιου πεντάλ ,είναι να σας ικανοποιεί το ηχητικό αποτέλεσμα, έστω και εάν βγαίνει από δύο μόνο παραμέτρους.

RATE ή SPEED

Αυτήν την παράμετρο θα τη συναντήσουμε με ένα από αυτά τα δύο ονόματα RATE ή SPEED. Καθορίζει την ταχύτητα, το ρυθμό με τον οποίο θα ολοκληρωθεί ο κύκλος της αλλοίωσης της συχνότητας (του ξεκουρδίσματος δηλ.) και της επαναφοράς στη σωστή συχνότητα.

DEPTH ή WIDTH

Και αυτήν την παράμετρο θα τη συναντήσουμε με ένα από αυτά τα δύο ονόματα DEPTH ή WIDTH. Διαφωνούν και εδώ οι εταιρείες. Η μια λέει βάθος και η άλλη λέει πλάτος. Ουσιαστικά όμως και οι δύο ονομασίες στην πράξη καταλήγουν, ότι αυτή η παράμετρος καθορίζει το μέγεθος της αλλοίωσης της συχνότητας, δηλαδή πόσο έντονη ή διακριτική  θα είναι η αλλοίωση του τόνου.

MIX ή BALANCE ή WET- DRY ή BLEND ή E. LEVEL

Αυτήν την παράμετρο δεν την έχουν όλες οι μονάδες. Μας επιτρέπει να κάνουμε μια μίξη μεταξύ του πρωτογενούς σήματος (του καθαρού δηλ. όπως βγαίνει από το όργανο) και του σήματος που έχει επηρεαστεί από το εφέ.

HI FILER- LOW FILTER ή TONE ή COLOR ή BASS-TREBLE ή EQ
Εδώ πρόκειται για διάφορες μορφές Εq που επηρεάζουν τα μπάσα ή τα πρίμα του γενικού ήχου κατά την έξοδο. Δεν το έχουν όλες οι μονάδες αλλά και αυτές που το έχουν μπορούν να κάνουν μόνο κάποιες μικρές διορθώσεις στον ήχο ή να φιλτράρουν κάποιες συγκεκριμένες συχνότητες. Σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά μια κανονική μονάδα EQ. Οπότε εάν διαθέτουμε EQ, τότε μπορούμε να διορθώσουμε από εκεί το γενικό μας ήχο.

DELAY TIME ή PRE DELAY

Πολύ σπάνια θα συναντήσουμε αυτήν την παράμετρο σε πεντάλ.
Συνήθως όμως υπάρχει στα πολυεφέ. Είναι μία παράμετρος που μας δίνει τη δυνατότητα να καθυστερήσουμε την παρέμβαση του εφέ για μερικά millisecond (από 0 έως 50 millisecond περίπου). Παρόλο δηλ. που ο πρωτογενής ήχος έχει ήδη αρχίσει να εξέρχεται, το εφέ θα ενεργοποιηθεί μετά από τα millisecond που θα ορίσουμε. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να ελέγχουμε καλύτερα την ατάκα του σήματος.
Ένα τρυκ που μπορούμε να κάνουμε με αυτήν την παράμετρο, είναι να αυξήσουμε την τιμή του Pre Delay και να βάλουμε στο μηδέν την τιμή Rate. Θα έχουμε ένα άλλο εφέ που λέγετε Doubling.  
Ένα πολύ εντυπωσιακό αποτέλεσμα έχουμε, όταν μας δίνεται η δυνατότητα να εκμεταλλευτούμε τη λειτουργία στέρεο. Και το λέω αυτό, διότι δεν είναι πάντα εύκολο να διαθέτει κάποιος δύο ενισχυτές. Μπορείτε όμως, όσοι δεν έχετε δύο ενισχυτές να το συνδέσετε στο στερεοφωνικό. Για τα καθαρά ίσως είναι και καλύτερα από τους ενισχυτές. Εάν κάποιος διαθέτει Home Studio, το συνδέει στην κονσόλα . Επίσης στο life είναι εύκολο να σας συνδέσουν Stereo και όταν σας δίνετε αυτή η ευκαιρία να το κάνετε, ακούγεται καταπληκτικά!

FLANGER

Το Flanger θα μπορούσαμε να πούμε, ότι δεν είναι καθόλου διακριτικό εφέ. Χρειάζεται λοιπόν πολύ προσοχή και ως προς τη ποσότητα του εφέ που βάζουμε και ως προς τη συχνότητα της χρήσης του. 

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ

Το ίδιο σκηνικό και εδώ. Υπάρχουν διαφορές στον αριθμό των ρυθμιστικών και στα ονόματα των παραμέτρων από τη μια εταιρεία στην άλλη. Όλες όμως συμφωνούν έστω και με διαφορετική ορολογία  σε δύο πράγματα, στη ρύθμιση της ταχύτητας (RATE ή SPEED) και στο μέγεθος αλλοίωσης της συχνότητας (DEPTH ή WIDTH), που λίγο πολύ αυτές τις παραμέτρους τις έχουν όλα τα πεντάλ και αφορά σε γενικές γραμμές τη φιλοσοφία των Modulation Effects.       

RATE ή SPEED

Καθορίζει την ταχύτητα, με την οποία θα ολοκληρωθεί ο κύκλος της αλλοίωσης της συχνότητας.  

DEPTH ή WIDTH

Αυτή η παράμετρος καθορίζει το μέγεθος της αλλοίωσης της συχνότητας. Προσδιορίζει το βάθος του εφέ κατά τους μεν, ή το πλάτος κατά τους δε.

MANUAL

Με αυτήν την παράμετρο ρυθμίζουμε την κεντρική συχνότητα, την οποία θα επηρεάσει το εφέ. Δεν την έχουν όλα τα πεντάλ σαν ξεχωριστή παράμετρο.

RESONANCE ή FEED-BACK

Και αυτήν την παράμετρο δεν την έχουν όλα τα πεντάλ σαν ξεχωριστή παράμετρο. Είναι μια παράμετρος, που καθορίζει την ανάδραση στο ποσό της αντήχησης. Για να το πω πιο απλά, δίνει αυτήν την έμφαση στο χαρακτηριστικό ήχο του. 

SEPARATION

Ρυθμίζουμε τη διασπορά του εφέ. Δεν το έχουν όλα τα πεντάλ.

DIRECT LEVEL
Ρυθμίζει την ένταση του καθαρού σήματος. Δεν το έχουν όλα τα πεντάλ. 

EFFECT LEVEL
Ρυθμίζει την ένταση του ήχου με Flanger. Δεν το έχουν όλα τα πεντάλ.

Ας ακούσουμε λοιπόν τι κάνει το Flanger. Στο ηχητικό παράδειγμα 3 κάνω ας πούμε μια τυπική και διακριτική χρήση του εφέ.  

 Ηχητικό παράδειγμα 3

Special Effects

Στο παραπάνω παράδειγμα δεν έκανα τίποτε άλλο από αυτό που είναι κατασκευασμένο να κάνει το συγκεκριμένο εφέ. Το Flanger όμως  εκτός των άλλων, εάν το γνωρίσουμε καλά, μπορεί να μας δώσει πάρα πολλά ηχητικά εφέ. Πολύ εντυπωσιακά και αληθοφανή. Αυτό είναι η άλλη πλευρά του Flanger που δεν τη φαντάζετε κανείς. Στο επόμενο ηχητικό παράδειγμα, (ηχητικό παράδειγμα 4) ψάχνω για το ασυνήθιστο το φτάνω στα άκρα και ανακαλύπτω τελείως αλλά πράγματα. Πολεμικό τοπίο, φανταστείτε κάπου στον «κόλπο», ίσως τη νύχτα στα Ίμια; δεν ξέρω. Όλα έγιναν με μια κιθάρα και ένα Flanger. Χρησιμοποίησα  ένα αχνό ηχητικό background. Μπορείτε εκτός από το Flanger σε τέτοιες περιπτώσεις, να επεξεργαστείτε και άλλους θορύβους της κιθάρας. Ένα «βόμβο» από αθωράκιστο καλώδιο ή όταν έχουμε Distortion χωρίς noise gate, αργό σύρσιμο του χεριού μας στις μπάσες χορδές. Επεξεργαστείτε τους ήχους με EQ και αρκετό Reverb.

 Ηχητικό παράδειγμα 4

Εάν θέλετε να κάνετε τον ήχο του ελικοπτέρου, θα βάλετε στην υψηλότερη τιμή την παράμετρο Depth και γύρω στο 80 με 90 την παράμετρο Rate. Βάζουμε στην κατώτερη τιμή την παράμετρο Direct Level (ή Direct Effect) Αφού φτιάξετε αυτές τις παραμέτρους ο ήχος είναι σχεδόν έτοιμος. Τις υπόλοιπες παραμέτρους εάν χρειαστεί, θα τις ρυθμίσετε με το αυτί σας. Για να βγει φυσικό το εφέ χτυπήστε ελαφρά με το χέρι σας τις χορδές και συγχρονιστείτε με τον ήχο που παράγεται. Για να γίνει ο ήχος πιο σκληρός μπορείτε να βάλετε και μια δόση Distortion, το πόσο, εσείς θα το κρίνετε.

 Ηχητικό παράδειγμα 5

Αυτό είναι ένα από τα ηχητικά backgrounds που χρησιμοποίησα στο παράδειγμα 3. Το έκανα και αυτό με Flanger. Εάν θέλετε και εσείς να χρησιμοποιήσετε τέτοια ηχητικά backgrounds για μουσική Ambience ή απλά να δημιουργήσετε ένα βροχερό κλίμα, αέρα, τρικυμία κλπ. Μπορείτε να το κάνετε με ένα Flanger. Για να φτιάξετε τέτοια εφέ βάλτε πολύ μικρή ταχύτητα στο Rate, ώστε το σήμα να βγαίνει ίσιο χωρίς κυματισμούς. Βάλτε τις άλλες παραμέτρους στην ανώτερη τιμή και τέλος βάλτε στην κατώτερη τιμή την παράμετρο Direct Level (ή Direct Effect). Για να βγει φυσικό το εφέ πρέπει να σύρετε το δεξί σας χέρι στις χορδές πάνω κάτω. Την ταχύτητα που θα πρέπει να κινείτε το χέρι θα την καταλάβετε από το αποτέλεσμα που παράγετε. Για να έχετε και ένα άλλο ηχόχρωμα χτυπήστε ελαφρά το πίσω μέρος του μπράτσου στο ύψος των κλειδιών. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και άλλα εφέ που θα υποστηρίξουν το αποτέλεσμα, όπως Distortion, Compressor, Octave, Pitch Shifter, πάντοτε όμως με πρωταγωνιστή, ένα καλό Flanger.

Εδώ τελειώνει το πρώτο μέρος από τα Modulation Effect. Στο επόμενο άρθρο θα μας απασχολήσουν το Phaser, το Vibrato-Tremolo και το Rotary που ανήκουν σ’ αυτήν την κατηγορία των εφέ.

(Τέλος  4^ου  μέρους)

Μιχάλης Καραγιάννης
                                                                                karagiannis@tar.gr
(Μάρτιος 2009)