Rhodes International Guitar Festival
(Ημέρες Κιθάρας – Ρόδος 2021)
(24-26 Σεπτεμβρίου 2021)
Δημοτικό Ωδείο Ρόδου
Δημοτικός Οργανισμός Πολιτισμού-Αθλητισμού Ρόδου (ΔΟΠΑΡ)
(Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ: Ευάγγελος Ασημακόπουλος)
Έχω την εντύπωση πως τα περισσότερα μουσικά Φεστιβάλ που πραγματοποιούνται στη χώρα μας, κατά γενική ομολογία, είναι τα Φεστιβάλ Κλασικής κιθάρας. Σε αυτά, έχουν την ευκαιρία να λαμβάνουν μέρος πολλοί νέοι κιθαριστές, οι οποίοι μπορούν να παρακολουθήσουν masterclass, με δασκάλους σολίστες, έμπειρους, με διεθνή εμπειρία και, κυρίως, υψηλού καλλιτεχνικού και αισθητικού επιπέδου.
Τα περισσότερα από τα ελληνικά κιθαριστικά Φεστιβάλ, κρατάνε τον χαρακτήρα τού διεθνούς επιπέδου, από την στιγμή που συμμετέχουν ενεργά κιθαριστές άλλων χωρών με επιτυχίες, τόσο με την παρουσία τους σε παγκόσμια Φεστιβάλ, με τις ζωντανές τους εμφανίσεις, όσο και σε δισκογραφικές παραγωγές με μεγάλες και γνωστές εταιρίες δίσκων.
Αυτό, είναι σπουδαίο για την εξέλιξη του οργάνου κιθάρα και για το πνεύμα επικοινωνίας και ενημέρωσης, που είναι αναγκαίο για την εξέλιξη των νέων γενεών στη χώρα μας.
Θα μπορούσα να ισχυριστώ πως αυτές οι Κιθαριστικές συναντήσεις και οι εμπειρίες των συμμετεχόντων νέων, καλύπτουν κάπως το κενό και ισοδυναμούν με τις μουσικές Ακαδημίες, οι οποίες λείπουν παντελώς από τη χώρα μας, σε αντίθεση με τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες όπου ανθούν και αναπτύσσονται εδώ και πολλά χρόνια.
Έτσι, με αυτόν τον σύντομο πρόλογο, υποστηρίζω πως τα υπάρχοντα Φεστιβάλ Κιθάρας και κάθε νέο μουσικό Φεστιβάλ που οργανώνεται, είναι μια π ο λ ι τ ι σ μ ι κ ή και εκπαιδευτική προσθήκη στον χώρο της μουσικής στη χώρα μας.
Είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω στο 1ο Φεστιβάλ κιθάρας τής Ρόδου, που οργανώθηκε από τις 24 έως τις 26 Σεπτεμβρίου από το Δημοτικό Ωδείο Ρόδου, με την αρωγή του Δήμου της πόλης με… μπροστάρη τον ενεργό πολίτη – αντιδήμαρχο Πολιτισμού κο Αλέξανδρο Κολιάδη «Άλεξ», με τους ακούραστους-αεικίνητους συνεργάτες τού Ωδείου Γιάννη Γιακουμάκη και Γιάννη Κατσιμπρή, με πάντα παρόντα και ενεργό τον καλλιτεχνικό διευθυντή - εμπνευστή Ευάγγελο Ασημακόπουλο, στον οποίο ανήκουν και οι επιλογές των υψηλού επιπέδου συμμετεχόντων κιθαριστών. Γι’ αυτό και αποφάσισα, με την ευκαιρία, να γίνω και… ανταποκριτής για την ενημέρωση του διαδικτυακού TaR.
Συμμετείχα με ομιλία σχετικά με τους τρόπους μελέτης του οργάνου και με τίτλο: ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΤΙΝΩΝ· στη συνέχεια πήρε τη σκυτάλη το κοινό, σε μια συζήτηση κατά την οποία κατατέθηκαν ερωτήματα και ενδιαφέρουσες απόψεις σχετικά με θέματα που προέκυψαν από πολυποίκιλες αναφορές στη ομιλία μου.
Πρέπει να σημειώσω πως το κοινό των συμμετεχόντων ενσωμάτωνε όλη τη γκάμα των ηλικιών· από λιλιπούτειους κιθαριστές, μέχρι ηλικίας 30 χρόνων περίπου και αυτό είναι σημειολογικά σημαντικό, αφού το συναντάμε πάντα και σταθερά σε κάθε Φεστιβάλ κιθάρας.
Μέσα στο πλέγμα μιας δύσκολης καθημερινότητας, με τον covid να εμποδίζει τις κινήσεις, τα ταξίδια, τη διαμονή και την ελευθερία κινήσεων των επισκεπτών στην επικράτεια, φυσικά και στη Ρόδο, η συμμετοχή των κιθαριστών υπήρξε κάτι παραπάνω από εντυπωσιακή, υπογραμμίζοντας, άλλη μια φορά, τη συνεχή δίψα για μάθηση και πληροφόρηση γύρω από την κιθάρα· όργανο δύσκολο, ως προς την κατάκτηση της αναγκαίας τεχνικής αρτιότητας, για να φτάσεις στο επίπεδο που θα νιώσεις ως μαθητής την ιδιαίτερη μουσική απόλαυση που χαρίζει η κιθάρα!
Θέλω να σταθώ και να επισημάνω τη σοβαρότητα όλων αυτών των κιθαριστών, οι οποίοι παρακολούθησαν ανελλιπώς κι επισταμένως τον καθημερινό προγραμματισμό, με πολλή προσοχή και υπομονή.
Ομολογώ πως τις τρεις αυτές ημέρες χόρτασα υψηλού επιπέδου κιθάρα! Δεν είναι εύκολο, ούτε σύνηθες, να συμβεί αυτό σε ανθρώπους, οι οποίοι ασχολούνται με το όργανο επί έξη ή επτά δεκαετίες... Τα ρεσιτάλ που παρουσιάστηκαν, πρέπει να πω πως τοποθέτησαν τον πήχη πολύ ψηλά, τόσο σε μαθητικό επίπεδο, όσο και σε σολιστικό. Τα κορυφαία ρεσιτάλ των, από Πολωνία, Ρωσία και Ελλάδα, σολίστ, μάς εντυπωσίασαν και προκαλώντας θετικότατα σχόλια και σκέψεις, κυρίως για τη μουσική αρτιότητα, τη σιγουριά, την πειθαρχία, το σύγχρονο πνεύμα και την τεχνική άνεση, καθ’ όλη τη διάρκεια της παρουσίας τους.
Τους κιθαριστές αυτούς, όπως τον Πολωνό και τον Ρώσο, τους πρωτοείχαμε ακούσει ως σολίστες στο Φεστιβάλ τής Πάτρας που διευθύνουν, κάθε χρόνο επί 30 συναπτά έτη, ο Ευάγγελος Ασημακόπουλος και η Λίζα Ζώη. Ο Γιάννης Πετρίδης με την Αλεξάνδρα Χριστοδήμου (αλλά και πρόσφατα ο νεαρός Θοδωρής Θεοδωρούδης), είναι πλέον «δικοί» μας άνθρωποι, αφού γνωρίζουμε τις εξαιρετικές καλλιτεχνικές δεινότητες, εδώ και καιρό.
Ο Πολωνός Marsin Dylla (γ. 1976, με 19 πρώτα βραβεία σε αντίστοιχους διεθνείς διαγωνισμούς) έπαιξε με μια εξαιρετική κιθάρα τού Αντώνη Χατζηνικολάου, ο οποίος, σε πολύ μικρό διάστημα, αναδεικνύεται ως ένας από τους σπουδαίους Έλληνες κατασκευαστές. Ο Dylla είναι σπουδαίος τεχνίτης και ερμηνευτής με την κάθε φράση να την χειρίζεται με απόλυτη λεπτότητα και βαθιά επιμέλεια. Ερμήνευσε έργα των: Bach, V. Asencio (1908-1979), Erik Hojsgaard (ελληνιστί: Χόγκαρντ, γ. 1954). Ακούσαμε έργα που σπάνια παρουσιάζονται, με ιδιαίτερη προσοχή, ως προς την αντιληπτικότητα των νεότερων σύγχρονων ηχητικών μουσικών ρευμάτων, κυρίως στο έργο του Hojsgaard.
Ο Ρώσσος Anton Baranov, είναι κι αυτός μια μεγάλη και εντυπωσιακή μουσική προσωπικότητα! Δεν θα το πίστευα, εάν δεν τον άκουγα, πώς, αυτός ο «μάγος» με αυτά τα λεπτεπίλεπτα δάχτυλα, θα κατάφερνε να «απογειώσει» την κιθάρα, με τον ογκώδη ήχο του και ερμηνεία που καθήλωσε το κοινό, ενώ παράλληλα μάς ώθησε να σκεφτούμε, μέχρι πού θα ανεβαίνει άραγε αυτός ο ποιοτικός «πήχης» της κιθάρας …
Το ρεσιτάλ του (με Ρώσους συνθέτες, αλλά και Sagreras, Bellinati, Legnani, Llobet) ήταν μια απόλαυση για όλους όσοι παρατηρούν τις ικανότητες, τις επιδόσεις και τις επιλογές από χρόνο σε χρόνο, των κιθαριστών που εμφανίζονται στην παγκόσμια σκηνή.
Ο Baranov, διαθέτει στόφα άρτιου ερμηνευτή και τεχνίτη τού οργάνου. Να σημειώσουμε πως δεν μας είχαν συνηθίσει σε μια τόσο υψηλή καλλιτεχνική ποιότητα και τεχνική αρτιότητα οι Ρώσοι κιθαριστές. Ξαφνιαστήκαμε! Ψάξτε τον στη διαδικτυακή σας πληροφόρηση· είμαι σίγουρος πως θα σας απασχολήσει σοβαρά στο εγγύς μέλλον…
Το δοκιμασμένο ντουέτο Γιάννη Πετρίδη και Αλεξάνδρας Χριστοδήμου, έχει διανύσει αρκετό χρονικό διάστημα και έχει αποδείξει την ποιότητα και την σοβαρότητα που απαιτούν δύο κιθάρες. Στην εποχή μας πλέον, οι επιλογές των έργων για δύο νυκτά όργανα, είναι ίσως πολύ πιο σύνθετες από παλαιότερα, αφού υπάρχουν πλέον περισσότερες συνθέσεις για ντουέτα. Παλαιότερα το ρεπερτόριο αποτελούνταν κατεξοχήν από διασκευές άλλων οργάνων· υποθέτω πως σήμερα δεν υπάρχει τόσο έντονα αυτό το θέμα. Οι δυο κιθαριστές, στάθηκαν στο καλλιτεχνικό τους ύψος, τόσο στα σημεία με τις δυσκολότατες κλίμακες, όσο και με τις ώριμες ερμηνείες τους σε κομμάτια τού Βασίλη Τενίδη, τού Κώστα Γρηγορέα και τού Ρόδιου Γιάννη Γιακουμάκη (και οι τρεις κιθαριστές οι ίδιοι, με βαθιές γνώσεις τού ρεπερτορίου), συνθέσεις με επιρροές από τη μουσική μας παράδοση· κομμάτια τα οποία «δοκιμάζονται» στις σημερινές ακροάσεις μας, μαζί με τη σύγχρονη «ματιά» τής εξέλιξης του ρεπερτορίου τής κιθάρας…
Ο νέος φέρελπις Θοδωρής Θεοδωρούδης (γεννημένος το 2000) εντυπωσίασε με τις μετρημένες – ισορροπημένες ερμηνείες του σε συνδυασμό με την άρτια κατάκτηση της τεχνικής του. Με ένα καλοστημένο πρόγραμμα, ο ήδη πολυβραβευμένος κιθαριστής, αντιμετώπισε με σύνεση και περισσό συναίσθημα τις συνθέσεις των Granados, Takemitsou, Piazzolla, Dyens. Αισθάνθηκα όμως ελαφρώς απορημένος, στο ξεκίνημα του ρεσιτάλ του, με το δικό του κομμάτι, με τίτλο: Behind the Shadows.
Σκεφτόμουν πως η σύνθεση για νυκτά όργανα δεν είναι εύκολη υπόθεση, γιατί αφενός οφείλει να πλουτίζει την αρμονική διάσταση των φράσεων, αφετέρου να κρατάει και το ενδιαφέρον του μουσικόφιλου κοινού με περισσότερη μουσική σαφήνεια. Ο Θεοδωρούδης, έχει όλο τον χρόνο στη διάθεσή του για να συνθέτει και να παρουσιάζει έργα του, αλλά έχει ανάγκη επίσης από επιπρόσθετη γνώση, εμπειρίες και τριβή, τα οποία είμαι σίγουρος πως θα του προσθέσουν την αντίστοιχη επιβράβευση όταν η στιγμή θα το επιτρέψει…
Τα ρεσιτάλ είχαν την καλή ευκαιρία να πραγματοποιηθούν στον πανέμορφο κι επιβλητικό χώρο τού Palace of the Grand Magister (Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου)· χώρος επιβλητικός και εμβληματικός, με την παλαιότατη ιστορία του, καλοδιατηρημένος και φροντισμένος από τις αρμόδιες Αρχαιολογικές Υπηρεσίες. Μέσα στην παλιά πόλη, στο κάστρο, ανάμεσα στα μεσαιωνικά κτήρια, το θέαμα και το ακρόαμα ενός ρεσιτάλ – μουσικού δρώμενου, λαμβάνει ιδιαίτερες διαστάσεις και γοητεία. Εάν έλειπε η ακατάπαυστη, θορυβώδης συχνότητα των αεροπορικών προσγειώσεων, πάνω ακριβώς από τα κεφάλια μας, το όλο θέαμα-ακρόαμα θα ήταν μια μουσική μυσταγωγία ανεπανάληπτη…
Δεν γνωρίζω αν αυτή η αεροπορική γραμμή πορείας μπορεί να αλλάξει τα προγραμματισμένα δρομολόγια· ίσως να είναι ένα… θεματάκι ώστε να προβληματιστεί ο Δήμος για να αναλάβει πρωτοβουλίες, σε συνεννόηση με το τοπικό αεροδρόμιο ώστε να προστατεύσει τις πολιτιστικές εκδηλώσεις από τους θορυβώδεις ρύπους, των Dylla, Baranov, Ασημακόπουλου και Ζώη, οι διαλέξεις των Ασημακόπουλου και Μαυρουδή καθώς και η έκθεση με τις κιθάρες του Αντώνη Χατζηνικολάου, πραγματοποιήθηκαν στην αίθουσα εκδηλώσεων του ξενοδοχείου Mediteranian με ενδιαφέρουσες κατατιθέμενες απόψεις γύρω από ηχητικούς κατασκευαστικούς προβληματισμούς και ανιχνεύσεις.
Οι εργασίες του Φεστιβάλ ολοκληρώθηκαν πανηγυρικά την Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου, με μια ενδιαφέρουσα συναυλία από δεκαπέντε κιθαριστές που συμμετείχαν στα σεμινάρια, με υψηλό επίπεδο ποιότητας. Όλα αυτά κύλησαν μέσα σε πνεύμα φιλίας και έκδηλης ανάγκης για μουσική συνεργασία, ενώ ομόφωνη επιθυμία όλων ήταν να πραγματοποιηθεί αυτό που δήλωσε ο πάντα εύχαρις αντιδήμαρχος Αλέξανδρος Κολιάδης: «Αισιοδοξούμε πως το Φεστιβάλ αυτό θα γίνει ετήσιος θεσμός στην πόλη τής Ρόδου».
Δεν το συζητάμε· είναι η ευχή όλων μας…
Νότης Μαυρουδής
Οκτώβριος 2021
ΦΩΤΟ ΑΛΜΠΟΥΜ
