[κιθαριστικά πορτραίτα]
JOHN WILLIAMS
Το ‘Νέο Κύμα’ της κλασικής κιθάρας
.jpg)
Ο κιθαριστής John Williams είναι ίσως ο τελευταίος ‘εν ενεργεία’ από τις γενιές των «μύθων» της κλασικής κιθάρας. Η μεγάλη εξάπλωση του οργάνου και το εντυπωσιακό επίπεδο πάρα πολλών εκ των μετέπειτα κιθαριστών «άνοιξαν το χώρο», με αποτέλεσμα οι μεγάλοι δεξιοτέχνες να γίνουν μια πιο καθημερινή κατάσταση, άρα όχι πλέον και τόσο ‘μυθική’.
John Williams playing at the Alhambra palace:
Prelude from Lute suite no.4 (BWV1006) by J.S.Bach
Ο ίδιος ο ανοιχτόμυαλος John μάλιστα έβαλε αρκετά το χεράκι του στο να περάσουμε σε αυτή την ίσως πιο καλλιτεχνικά υγιή κατάσταση (μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ανάμεσα στους πραγματικούς μύθους είχαν χωθεί και πολλοί faux -αλλά αυτό είναι μια μεγάλη κουβέντα που την αφήνω για άλλη φορά).
Ο John υπήρξε λοιπόν «Νέο Κύμα». ‘Πέταξε’ από τους πρώτους το φράκο, μιας και είδε ότι όσο κι αν η κιθάρα θέλησε να παίξει το παιχνίδι της σοβαροφάνειας, τελικά «δεν της βγήκε». Κάτι οι λαϊκές της ρίζες που δε λέει να τις εγκαταλείψει, κάτι η μη ‘συμφωνική’ της φύση, κάτι η τεράστια ικανότητά της να κολυμπάει σε όλα τα είδη την κάνουν τελικά να παίζει καλύτερα στο δικό της, ιδιαίτερο γήπεδο.
Το είδε λοιπόν το γήπεδο ο ικανότατος John και όρμησε να παίξει μπάλα. Και η αλήθεια είναι ότι έπαιξε πάρα-πάρα πολύ, και μάλιστα συνεχίζει ακάθεκτος!
.jpg)
Ανεξάρτητα αν κάποιοι μπορεί να έχουν αντίρρηση για κάποιες “easy listening” επιλογές του, ο Williams έχει προσφέρει ένα τεράστιο όγκο έργου σε αυτό που αποκαλούμε ‘σοβαρό ρεπερτόριο της κιθάρας’. Τα νέα έργα που προστέθηκαν στο ρεπερτόριο και η τεράστια και εντυπωσιακά αξιόπιστη δισκογραφία του αποτελούν ογκόλιθο για την εξέλιξη του οργάνου. Οι νεωτεριστικές του ιδέες σε σχέση με την ενίσχυση (δια του μικροφώνου) της κιθάρας δημιούργησαν ‘προηγούμενο’ για τους νεώτερους. Η απενοχοποίηση του μικροφώνου από έναν τόσο μεγάλο μουσικό βοήθησε στο να μπει περισσότερο η κιθάρα μέσα στα σύνολα, ακόμα και στην ορχήστρα. Κι όπως ο ίδιος λέει: «Επιτέλους!... κι αυτός που κάθεται στην τελευταία σειρά έχει το δικαίωμα να ακούσει το forte που εγώ αποφάσισα να του προσφέρω».
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Με τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό του, επί σκηνής
Σε αυτά τα πλαίσια πολύτιμη υπήρξε και η αναζήτηση του σε σχέση με τα όργανα. Υποστήριξε με πάθος την κατασκευή του Greg Smallman (http://en.wikipedia.org/wiki/Greg_Smallman) ανοίγοντας το δρόμο και για άλλους κατασκευαστές, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πλέον όργανα με εντυπωσιακό εύρος δυναμικών.
O Williams μπορεί ίσως να κατηγορηθεί ότι δεν έδωσε τόσο βάση στην αθωότητα, τον ποιοτικό ήχο και τις παραδοσιακές αξίες της κιθάρας, όμως δε νομίζω ότι κανείς μπορεί να αμφισβητήσει ότι, αν και ‘παλιός μύθος’, είναι από τους λίγους και εκλεκτούς που της άνοιξαν την πόρτα για τον 21ο αιώνα.
.jpg)
Ο John Williams, γεννήθηκε στις 24 Απριλίου του 1941. Πατέρας του είναι ο Leonard (Len) Williams, γνωστός κιθαριστής επίσης (κυρίως της τζαζ) που μετανάστευσε από τη Μεγάλη Βρετανία στην Αυστραλία. Εκεί γεννήθηκε και ο John. Ο Len ήταν ο πρώτος δάσκαλος του John στην κιθάρα και σύντομα κατάλαβε το εξαιρετικό του ταλέντο. Το οποίο μάλιστα ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους που η οικογένεια αποφάσισε να γυρίσει πίσω στο Λονδίνο το 1952, έτσι ώστε το καμάρι τους να έχει τη δυνατότητα για καλύτερες μουσικές σπουδές.
Είχε την τύχη να παρακολουθήσει μαθήματα από τον θρυλικό Andrés Segovia, κάτι που έγινε στην Accademia Chigiana στη Σιένα, Ιταλία, για 3 συνεχείς περιόδους από το 1952. Παρ’ όλες όμως τις σπουδές μαζί του, αλλά και την εκτίμηση που του είχε ο Segovia ο ανοιχτόμυαλος Williams δεν μπόρεσε να ταυτιστεί με τον απόλυτο χαρακτήρα (άρα και τρόπο διδασκαλίας) του διάσημου δασκάλου, με αποτέλεσμα να δηλώνει ότι οι σπουδές μαζί του έπαιξαν μικρό ρόλο στην μετέπειτα εξέλιξη του. (Όμως είναι αναμφισβήτητο ότι το παίξιμό του είναι βασισμένο στην τεχνική του Segovia. Όπως αναμφισβήτητο είναι ότι ήταν εκείνος που του έδωσε τη μεγάλη ώθηση στην καριέρα δηλώνοντας το περίφημο "Έρχεται ο Πρίγκιπας της κιθάρας" και συστήνοντάς τον το 1960 στον ιμπρεσσάριό του, τον φημισμένο Sol Hurok).
.jpg)
.jpg)
Ο John πρωτοεμφανίσθηκε στην αίθουσα Conway στο Λονδίνο το 1955, κάνοντας μεγάλη εντύπωση.
Το επίσημο επαγγελματικό ντεμπούτο του όμως, το έκανε το 1958 στο Λονδίνο, στην ιστορική για την κιθάρα αίθουσα του Wigmore Hall παίρνοντας εξαιρετικές κριτικές. Αυτό υπήρξε το ξεκίνημα μιας πολύμορφης και τεράστιας καριέρας που έφτασε ακόμα και μέχρι ένα βραβείο Grammy Award for Best Chamber Music Performance που πήρε μαζί με τον άλλο «μύθο», τον Julian Bream για το δίσκο Julian and John (1973) Ο Julian Bream (συμφοιτητής του στην τάξη του Segovia) υπήρξε άλλωστε ο κιθαριστής από τη γενιά του με τον οποίο ανέπτυξε την πιο στενή και δημιουργική σχέση. Έχουν εμφανιστεί μαζί σε συναυλίες και έχουν ηχογραφήσει πολλές φορές, δημιουργώντας ένα από τα πιο ιστορικά duo της κιθάρας.
Ντούο με τον Julian Bream: La Vida Breve (Manual de Falla)
Ο J.W. έχει περιοδεύσει σε όλο τον κόσμο δίνοντας άπειρες συναυλίες ως σολίστ αλλά και ως μουσικός συνόλων με διάφορους συνδυασμούς οργάνων. Η εκπληκτική του ικανότητα στην prima-vista σε συνδυασμό με την σταθερότατη τεχνική και τον συστηματικό χαρακτήρα του είχαν ως αποτέλεσμα ένα τεράστιο εύρος ρεπερτορίου, πολλούς πειραματισμούς με διάφορα είδη μουσικής και μια εντυπωσιακή δισκογραφία, στην οποία περιλαμβάνεται σχεδόν το σύνολο του καταξιωμένου ρεπερτορίου της κιθάρας.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Έχοντας την τύχη να διατελέσω μαθητής του (αλλά και μαθητής του… μαθητή του Gordon Crosskey) έχω άμεση αντίληψη των πρωτοποριακών απόψεών του για τη διδασκαλία του οργάνου. Είναι κάθετα αντίθετος στην «μοναχική» εκπαίδευση των κιθαριστών, κάτι που κατά τη γνώμη του προετοιμάζει για μια μοναχική καριέρα. Την μοναχικότητα, υποστηρίζει, ούτε η κιθάρα, ούτε η μουσική την έχουν ανάγκη. Προτεραιότητες για αυτόν είναι η κατάρτιση στην prima-vista και στη Μουσική Δωματίου, ώστε οι κιθαριστές να διδάσκονται ένα ευρύ ρεπερτόριο. Οι συνεχείς επιλογές από το δυσκολότερο σόλο ρεπερτόριο της κιθάρας θεωρεί πως αναγκάζει τους σπουδαστές να χάνουν πολύτιμο χρόνο μόρφωσης σε σχέση με άλλους μουσικούς και τους εξαναγκάζει σε μια φτωχή γκάμα έργων. Η ανησυχία του είναι ότι τελικά η διδασκαλία καταλήγει περισσότερο σαν μελέτη δύσκολων δακτυλισμών και όχι μουσικών φράσεων με αποτέλεσμα να παράγονται εντυπωσιακοί δεξιοτέχνες, άλλα «αμόρφωτοι», καλλιτεχνικά περιορισμένοι και μοναχικοί μουσικοί. (Διαφωνεί κανείς;)
Κώστας Γρηγορέας
www.grigoreas.gr
.jpg)
ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ
2000
2006 John Williams & John Etheridge: Places Between (Sony)
2006 Great Performances - Bach Lute Suites (C) (Sony)
2005 Testament (BBC/Testament)
2005 The Essential John Williams (2CD) (C) (Metro)
2005 Bryn Terfel: Simple Gifts (Deutsche Grammophon)
2004 The Ultimate Guitar Collection (2CD) (C) (Sony)
2004 Rosemary and Thyme (Sanctuary Classics)
2003 El Diablo Suelto (Sony)
2003 The Seville Concert (Expanded Edition) (Sony)
2003 The Guitarist (Expanded Edition) (Sony)
2001 Perpetual Motion (Sony)
2001 Invocación Y Danza (C) (Sony)
2001 John Williams Plays Bach (C) (Sony) "Music For You"
2001 The Magic Box (Sony)
2000 English Guitar Music (C) (Essential Classics)
2000 The Essential John Williams (C) (Metro)
2000 Classic Williams - Romance of the Guitar (C) (Sony)
.jpg)
1990
1999 Plague and the Moonflower (Altus)
1999 When Night Falls (Sony)
1999 The Prayer Cycle (Sony)
1999 Schubert and Giuliani (Sony)
1996 Great Performances - Rodrigo (C) (Sony)
1999 Guitar Moods (C) (Decca)
1999 Bach and Scarlatti (C) (Belart)
1999 Spanish Guitar Favourites (C) (Decca)
1998 The Guitarist (Sony)
1998 In My Life (MCA)
1997 Great Expectations (Atlantic)
1997 The Very Best of John Williams (C) (Crimson)
1997 The Black Decameron (Sony)
.jpg)
1996 John Williams Plays the Movies (and The World of John Williams) (Sony)
1996 Bach Lute Music: Volume 2 (C) (Essential Classics)
1996 Bach Lute Music: Volume 1 (C) (Essential Classics)
1996 Paganini, Scarlatti, Giuliani & Villa-Lobos (C) (Essential Classics)
1996 Dodgson and Rodrigo (C) (Essential Classics)
1996 Concertos by Harvey and Gray (Sony)
1996 The Mantis & the Moon (Sony)
1995 George Martin presents the Medici Quartet (Classic FM)
1994 Julian Bream and John Williams Ultimate Collection (C) (BMG)
1994 The Great Paraguayan (From The Jungles of Paraguay) (Sony)
1994 From Australia (Sony)
.jpg)
1993 Together (Expanded Edition on CD) (RCA)
1993 Together Again (Expanded Edition on CD) (RCA)
1993 The Seville Concert (Sony)
1992 Iberia (Sony)
1992 Takemitsu (Sony)
1991 The Best of John Williams (C) Music Club
1991 Rodrigo, Giuliani and Vivaldi (C) (Essential Classics)
1991 Latin American Guitar Music by Barrios and Ponce (C) (Essential Classics)
1991 Guitar Recital (C) (Decca)
1990 Spanish Guitar Music (C) (Essential Classics)
1990 Vivaldi Concertos (Sony)
1990 Bach: Four Lute Suites (C) (CBS)
1990 Leyenda (CBS)
.jpg)
1980
1989 The Golden Guitar (C) (CBS)
1989 Rodrigo and Albéniz (C) (CBS)
1989 Rodrigo Concertos (C) (CBS)
1989 Guitar Concertos (2CD) (C) (CBS)
1989 Spanish Guitar Favourites (C) CBS
1989 The Great Guitar Concertos (2CD) (C) (CBS)
1989 Spirit of the Guitar: Music of the Americas (CBS/Sony)
1988 John Williams - The Collection (C) (Castle)
1988 The Baroque Album (CBS/Sony)
1988 A Fish Called Wanda (Milan)
1987 Unforgettable John Williams (C) (Castle)
1987 Fragments of a Dream CBS/ (Sony)
1987 Paul Hart Concerto for Guitar and Jazz Orchestra (CBS/Sony)
1987 Emma's War (Filmtrax)
1986 Le Grand Classique (C) (CBS/Guy Laroche)
.jpg)
1986 The Essential Collection (C) (Castle)
1986 Classic Aid: Concert in Aid of The UNHCR (CBS)
1986 Echoes of London (CBS)
1985 Hounds of Love (EMI Manhattan)
1985 Bach, Handel, Marcello: Concertos (CBS/Sony)
1984 Rodrigo (CBS)
1983 Cadmium ... (Ariola)
1983 The Guitar is the Song: A Folksong Collection (CBS/Sony)
1983 Let The Music Take You (CBS/QNote)
1983 The Honorary Consul Island (single)
1983 Sky Five Live (Ariola)
1982 Portrait of John Williams (CBS/Sony)
1982 Just Guitars: A Concert in Aid of The Samaritans (CBS)
1982 Sky Forthcoming (Ariola)
1982 John Williams and Peter Hurford Play Bach (CBS)
1981 Sky 3 (Ariola)
1981 Echoes of Spain - Albeniz (CBS)
1981 Great Performances: Rodrigo (C) (CBS)
1980 Sky 2 (Ariola)
1980 The Guitar Music of John Williams (C) (Tellydisc)
1980 The Platinum Collection (2LP) (C) (Cube Records)
1980 Guitar Quintets (CBS)
.jpg)
1970
1979 Spotlight on John Williams (2LP) (C) (Cube Records)
1979 Bridges (C) (Lotus Music/K-Tel)
1979 Morning Sky (C) (Cube Records)
1979 John Williams at His Best (C) (Neon)
1979 Cavatina(C) (Cube Records)
1979 The Deer Hunter (Capitol)
1979 The Secret Policeman's Ball (Island)
1979 Sky (Ariola)
1979 Recollections (C) (CBS)
1979 Julian Bream & John Williams Live (RCA)
1979 John Williams plays Stephen Dodgson (C) (CBS)
1978 Manuel Ponce (CBS)
1978 Travelling (Cube Records)
1978 John Williams Collection (C) (CBS)
1978 John Williams Plays Paganini (C) (CBS)
1978 Stevie (CBS)
1978 Malcolm Arnold and Leo Brouwer Concertos (CBS)
1977 Mermaid Frolics (Polydor)
1977 John Williams ~ Barrios (CBS)
1977 Castelnuovo-Tedesco, Arnold and Dodgson Concertos (CBS)
1977 Guitar Recital (Double LP) (C) (Decca)
1977 John Williams plays Bach and Scarlatti (C) (Decca)
1977 John Williams plays Spanish Favourites (C) (Decca)
1977 John Williams Plays Patrick Gowers (C) (CBS)
1977 The Sly Cormorant Argo (Decca)
1976 Villa-Lobos and Scarlatti (C) (CBS)
1976 John Williams and Friends (CBS)
.jpg)
1976 Duos (CBS)
1976 Best Friends (RCA)
1975 Bach: Complete Lute Music (CBS)
1974 John Williams' Greatest Hits (C) (CBS)
1974 Rodrigo & Villa-Lobos (CBS)
1974 Together Again (a.k.a. Julian and John 2) (RCA)
1974 Rhapsody (CBS)
1973 The Height Below (Cube Records)
1973 Music from England, Japan, Brazil, Venezuela, Argentina and Mexico (CBS)
1972 John Williams Plays More Spanish Music and Other Favourites (C) (CBS)
1972 Greatest Hits-The Guitar (C) (Columbia)
1972 Previn and Ponce Concertos (CBS)
1972 Gowers Chamber Concerto, Scarlatti Sonatas (CBS)
1972 Together (a.k.a. Julian and John) (RCA)
1972 Guitar Recital (I & II) (C) (Ace of Diamonds)
1971 Music for Guitar and Harpsichord (CBS)
1971 Changes (Cube Records)
1971 200 Motels (United Artists)
1971 The Raging Moon (EMI)
1971 Songs of Freedom - Theodorakis (CBS)
1970 Webern: Complete Works (CBS/Philips)
1970 John Williams Plays Spanish Music (CBS)
.jpg)
1960
1969 Songs for Voice and Guitar (CBS)
1969 Concertos by Vivaldi and Giuliani (CBS)
1969 Virtuoso Variations for Guitar (CBS)
1968 Haydn and Paganini (CBS)
1968 Two Guitar Concertos (Rodrigo and Dodgson) (CBS)
1967 More Virtuoso Music for Guitar (CBS)
1965 Two Guitar Concertos (Rodrigo and Castelnuovo-Tedesco) (CBS)
1965 Virtuoso Music For Guitar (CBS)
1964 CBS [Columbia] Records Presents John Williams (CBS)
1963 Jacqueline du Pré: Recital (EMI)
1963 Twenty Studies for Guitar (Westminster)
1961 A Spanish Guitar (Westminster)
1961 Folk Songs (with Wilfred Brown:Tenor)
1961 Folk-Songs (L'Oiseau-Lyre)
1950
1958 Guitar Recital Volumes 1 & 2 (Delysé)
Website http://www.johnwilliamsguitarnotes.com/