Η "γνωριμία" μου με τον Andrés Segovia
Μουσείο Σεγκόβια στο Λινάρες (φωτογραφίες: Μαρία Παπάδη)
"Γνώρισα" τον Andrés Segovia, όπως όλοι της γενιάς μου, έμμεσα: Από τη δισκογραφία του, τις μεταγραφές του και την ερμηνευτική του τεχνοτροπία με την οποία ήταν ποτισμένοι οι παλιοί (μας) δάσκαλοι.
Ταυτόχρονα, η (κύρια τότε, θεωρούμενη δύσκολη σήμερα…) μέθοδος του Emilio Pujol που ήταν μαθητής του Tárrega και ουσιαστικός δάσκαλος του Segovia μας έκανε όλους αναπόφευκτα μαθητές της Ισπανικής σχολής.
Από την άλλη μεριά, στη δεκαετία του 80 γνωρίσαμε την άνοδο και ακμή της Λατινοαμερικάνικης σχολής, με την κυρίαρχη μέθοδο του Abel Carlevaro, το ρεπερτόριο συνθετών όπως ο Barrios, ο Brouwer και άλλοι σχετικά "καινούργιοι" τότε για μας, εμβληματικές ήδη μορφές σήμερα, και φυσικά πολλούς εξαιρετικούς σολίστες. Με άλλη προσέγγιση στον ήχο, σχεδόν αποκλειστικά tirando παίξιμο, πολύ λαϊκό χρώμα (με τα πλεονεκτήματα αλλά και τα προβλήματά του), βιώθηκε στην Ελλάδα τουλάχιστον ως η "αντίπαλη" σχολή.
Φταίει που οι Έλληνες ψάχνουμε πάντα για αντιπάλους;
Φταίει που μας αρέσει εύκολα και ατεκμηρίωτα (ως ξερόλες…) να αμφισβητούμε τους πάντες;
Υπήρξε τότε, στη δεκαετία του 80, εντονότατη αμφισβήτηση του Segovia σε μια σειρά από θέματα που αφορούσαν τη διδασκαλία, την τεχνική, τις μεταγραφές και τις ερμηνείες του. Σε κάποιο σημαντικό βαθμό συμμεριζόμουν κι εγώ τότε αυτή την οπτική που τον ήθελε "ξεπερασμένο", η οποία άλλωστε κατά μεγάλο μέρος δικαιώθηκε από το χρόνο.
Ας μην ξεχνάμε, όμως, την τεράστια συνεισφορά του:
Μας γνώρισε ρεπερτόριο που δεν ξέρουμε αν και πότε θα ανακαλυπτόταν χωρίς αυτόν.
Αλώνισε όλο τον κόσμο και ηχογράφησε περίπου τα πάντα (όσα υπήρχαν στην εποχή του, βέβαια).
Αναγόρευσε την κιθάρα σε όργανο συναυλιών, κάνοντάς την αγαπητή σε πολύ περισσότερο κόσμο και πολύ ευρύτερο κοινό από όσο ώς τα χρόνια του.
Έκανε πολλούς και αρκετά σημαντικούς συνθέτες να πλουτίσουν έστω και λίγο το φτωχό (σε σύγκριση με του πιάνου ή του βιολιού) σε μεγάλους συνθέτες ρεπερτόριό της.
Δημιούργησε, μ' άλλα λόγια, όχι μόνος του αλλά ως κυρίαρχη φυσιογνωμία, ένα ολόκληρο κόσμο ακροατών, συνθετών και ερμηνευτών της κιθάρας! Μας έδωσε "σπίτι" ν' ανήκουμε.
Μπορεί να ξεπεράστηκε από τα πράγματα, είναι φυσικό άλλωστε, και οι σπουδαιότεροι άνθρωποι στην ιστορία κάποτε ξεπερνιούνται.
Δεν δικαιούμαστε όμως να ξεχνάμε τι τους οφείλουμε.
Ευχαριστούμε, παππού…
Νίκος Παναγιωτίδης
panagiotidis@tar.gr)
(Απρίλιος 2007)