ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΑΘΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟ.
(1947-29/4/2009)
Ο Στάθης Μιχαλόπουλος με το Νίκο Ζέρβα
(Mάθαμε ξαφνικά για τον πρόωρο θάνατο του Στάθη Μιχαλόπουλου, ενός κιθαριστή και μουσικοπαιδαγωγού που από τη δεκαετία του ’60 κρατούσε τον δικό του μουσικό κόσμο. Πράος και ευγενής πάντα, είχε καλά λόγια για τους συναδέλφους του και παρακολουθούσε τα κιθαριστικά δρώμενα. Τον θυμόμαστε ενεργό και υπερασπιστή του καλού ήχου. Ασφαλώς και δεν (θα) είμαστε (ποτέ) έτοιμοι να δεχόμαστε τέτοιες ειδήσεις για τον χαμό ενός τέτοιου φίλου από τα παλιά…
Το TaR ζήτησε τη συνδρομή του φίλου του (και μαθητή) Νίκου Ζέρβα για να τον αποχαιρετήσει με ένα ταπεινό σημείωμα…
Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, έχει παρατηρηθεί η εξάπλωση μιας δηλητηριώδους αράχνης που υφαίνει τον ιστό της στον πολιτικό κυρίως ,αλλά δυστυχώς και στους κοινωνικούς χώρους...
Ονομάζεται ΛΗΘΗ.
Θα ήμασταν τουλάχιστον αγνώμονες, αν δεν αναφέρουμε λίγες γραμμές για τον πρόσφατα χαμένο και πολυαγαπημένο δάσκαλο και ιδιαίτερο κιθαριστή Στάθη Μιχαλόπουλο.
Αν στην καθημερινότητα συναντά κανείς δύο συνήθεις τύπους επαγγελματιών, τον επαγγελματία-διεκπεραιωτή και τον επαγγελματία-εραστή. Με βεβαιότητα θα κατατάσσαμε τον Στάθη στον δεύτερο τύπο.
Ο Στάθης Μιχαλόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947 σε μουσική οικογένεια. Πρώτος του δάσκαλος, στην ηλικία των οκτώ ετών, ο θειος του Λευτέρης. Μετά από λίγα χρόνια μαθητείας κοντά του, ο μικρός Στάθης -έχοντας ακούσει για την φήμη του μεγάλου τότε δασκάλου και κιθαριστή Γεράσιμου Μηλιαρέση - πείθει τον θειο να τον παραδώσει στα χέρια του Μαέστρου. Ο νεαρός πλέον κιθαριστής, δίνει το πρώτο του ρεσιτάλ στην ηλικία των δεκατεσσάρων ετών στην ΧΕΝ, και με μεγάλη επιτυχία.
Στα δεκαπέντε του χρόνια παρουσιάζει και την πρώτη σοβαρή κρίση της ψυχικής του υγείας. Παρ’ όλα αυτά, το 1970 σε ηλικία 23 ετών -και σε φοβερή φόρμα -παίρνει το δίπλωμα του από το Ελληνικό Ωδείο με Άριστα παμψηφεί και 1ο βραβείο. Έκτοτε και ως το 1996, διδάσκει στο παράρτημα Κυψέλης του Ελληνικού Ωδείου, μαζί με τον πατέρα του, Μιχάλη και τον θειο του.
Οι επιπτώσεις της απαραίτητης νευροληπτικής φαρμακευτικής αγωγής, στην ταχύτητα και στα ρεφλέξ, δεν υπήρξαν ποτέ ευκαταφρόνητες. Εν τούτοις, δεν στάθηκαν ικανά εμπόδια ώστε να αποτρέψουν τον πάντα αφοσιωμένο Στάθη να δώσει ρεσιτάλ σε αρκετές αίθουσες της Αθήνας (Νάκας, Ισπανικό ινστιτούτο, Παρνασσός κ α ) και της επαρχίας, να ηχογραφήσει και μαγνητοσκοπήσει σε ραδιόφωνο και ελληνική τηλεόραση αντίστοιχα και παράλληλα να διδάξει στο ΕΜΠ και το Δημοτικό Ωδείο Λαμίας.
Σύναψε 2 γάμους που δεν ευδοκίμησαν. Είχε όμως κοντά του-όπως κι εκείνος έλεγε - την μεγάλη οικογένεια των μαθητών, στους οποίους είχε ιδιαίτερη αδυναμία.
Ο Στάθης Μιχαλόπουλος, ο αυθόρμητος και πρόσχαρος κιθαριστής, υπήρξε πρότυπο δάσκαλου αλλά και πρότυπο καλού συναδέλφου. Στην διδασκαλία του ήταν ιδιαίτερα ανοικτός σε νέους δρόμους και τεχνικές. Είναι στιγμές που άνετα θα τον χαρακτηρίζαμε ως ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ καθηγητή. Τα προαναφερθέντα εμπόδια στην υγεία και την φυσική του κατάσταση, τον έκαναν -από πολύ νωρίς ακόμα- πιο ευέλικτο σε θέματα σχετικά με την στάση της κλασσικής κιθάρας και της τεχνικής της. Υπήρξε συχνά κριτικός του appoyando, το οποίο θεωρούσε ένα είδος «σκαλώματος» στην αβίαστη ροή της μελωδίας του αρπέζ. Έλεγε χαρακτηριστικά: «Στην άρπα πόσο appoyando συναντάς;». Η έλλειψη εκρηκτικότητας, που συχνά τον ταλαιπωρούσε (για τους προαναφερθέντες λόγους ... - περιέργως , μόνο στο δεξί χέρι), υπήρξε από την άλλη μεριά ευτυχής συγκυρία ώστε να επικεντρώσει το παίξιμο του στην έκφραση και τον χρωματισμό . Σε αυτούς τους δυο τομείς ήταν απαράμιλλος. Χαρακτηριστικό της σημασίας που τους έδινε, η φράση του: «να φοβάσαι όπου ακούς πολύ υψηλή δεξιοτεχνία...» Το μουσικό του ύφος είχε ανέκαθεν προσωπικότητα, είχε ψυχή. Αυτό περνούσε και στους μαθητές του. Παράλληλα, είχε τρόπους στην καθημερινή διδασκαλία, ώστε να εξελίσσει τον νέο κιθαριστή σε δυνατά τεχνικά επίπεδα. Στα ρεσιτάλ, αλλά και στα διάφορα σεμινάρια, όλες του οι αισθήσεις βρίσκονταν σε εγρήγορση ώστε να συγκρίνει, να εξελίξει, να εφαρμόσει.
Στον ψυχολογικό τομέα, η στήριξη προς τους μαθητές, δεν είχε εκπτώσεις. Ήταν γενναιόδωρος στην ενθάρρυνση, συχνά ενθουσιώδης. Προσιτός και φιλικός, είχε σαν κύριο γνώμονα το συμφέρον του σπουδαστή. Αν κάποιες φορές, ορισμένοι μαθητές του «λοξοκοίταξαν» προς κάποιο «μεγάλο» ονομαστό δάσκαλο, εκείνος δεν στάθηκε εμπόδιο, αντίθετα κράτησε μαζί τους τις καλύτερες των σχέσεων. Ανάμεσα στους πολυάριθμους μαθητές του, η σολίστ και διευθύντρια ορχήστρας Κατερίνα Βαφειάδου, ο συνθέτης Τάσος Ρωσόπουλος, ο Βασίλης Γρατσούνας του Ωδείου Εν Οργάνοις (ολοκλήρωσε με τον Δημήτρη Φάμπα ) κ.α.
Όσον αφορά τους συναδέλφους, ο Στάθης δεν είχε -από κατασκευής χαρακτήρα - παρά μόνον καλά και ειλικρινή λόγια για αυτούς. Ζούσε τον καθημερινό κοινό αγώνα και βίωνε και αυτός την σκληρή και άνιση πολλές φορές προσπάθεια. Η ζεστή και αυθόρμητη αγκαλιά που του επιφύλασσαν γνωστοί και μη κιθαριστές σε κάθε ευκαιρία, ήταν αδιάψευστη μαρτυρία της δημοφιλίας του στην κιθαριστική οικογένεια.
Τα τελευταία χρόνια, παρά τα όχι και τόσο ανθηρά οικονομικά του, επιπλέον της κιθάρας το κύριο ενδιαφέρον του εστιάστηκε στην συλλογή μουσικών cd και την ενασχόληση με το αρμόνιο. Σε καλές φάσεις της υγείας του, δεν έχανε ρεσιτάλ η συναυλία, καθ’ ότι συνταξιούχος, με αρκετό ελεύθερο χρόνο. Εν τούτοις, ο τόσο αγαπητός αυτός κιθαριστής, βρέθηκε κι εκείνος σιγά -σιγά σε μια χαοτική Αθηνά, σε μια μεγαλούπολη αποξένωσης και μοναχικότητας να ψάχνει την προσωπική του πυξίδα. Είναι ειρωνεία, δυστυχώς όμως συμβαίνει συχνά, όταν έχουμε λύσει κάποια χρονίζοντα και σοβαρά θέματα (πχ σύνταξη) κάποιος τομέας του εαυτού μας να καταρρέει. Ατυχώς για εκείνον αλλά και εμάς που τον γνωρίζαμε από κοντά, τον τελευταίο χρόνο η ψυχική του υγεία υπέστη πολύ σοβαρές διακυμάνσεις και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του δεν ήταν εύκολο να συμμορφωθεί με την λήψη της απαραίτητης φαρμακευτικής αγωγής. Ίσως κάπου να κουράστηκε, ίσως να έβλεπε ότι ερχόταν το τέλος του προσωπικού του ταξιδιού...
Έφυγε, με τραγικό τρόπο, στις 29 Απριλίου 2009, προτιμώντας να μαγεύει με την αιθέρια κιθάρα του τους αγγέλους του ουρανού. Οι αναμνήσεις κοντά του, οι συμβουλές του, το μουσικό του παράδειγμα, είναι η παρακαταθήκη που άφησε σε εμάς, φίλους και μαθητές, σαν ξεχωριστές προσωπικότητες αλλά και σαν μέλη της μεγάλης κιθαριστικής οικογένειας.
Αγαπημένε Φίλε και Δάσκαλε Στάθη, Καλό κατευόδιο…
Νίκος Ζέρβας
(Αθήνα, Μάιος 2009)
