ΚΟΑ: ανακοίνωση καλλιτεχνικού προγραμματισμού 2015- 16 (της Τίνας Βαρουχάκη)

ΚΟΑ: ανακοίνωση καλλιτεχνικού προγραμματισμού
2015- 16

Με τη συμβολική φράση «έχουμε τον τρόπο», απαντά η ΚΟΑ στην ολοένα μειούμενη χρηματοδότηση και «με όπλα το πείσμα, το χιούμορ και την αισιοδοξία», κατορθώνει να εντείνει το πολλά υποσχόμενο έργο της, υλοποιώντας νέες ιδέες σε πείσμα των καιρών.
«Παρά τα, απότοκα της οικονομικής κρίσης, προβλήματα που αντιμετωπίζουμε κι εμείς όπως ολόκληρη η χώρα, οι συνθήκες δεν κάμπτουν την αποφασιστικότητα και τη δημιουργικότητά μας, αλλά, αντιθέτως, μας κάνουν να πεισμώνουμε και να προσπαθούμε ακόμα περισσότερο γι΄ ακόμα περισσότερους», διευκρίνισε, μεταξύ άλλων, ο Διευθυντής της Κ.Ο.Α. Στέφανος Τσιαλής, στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου, η οποία πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 29 Σεπτεμβρίου στο ξενοδοχείο Hilton, που είναι σταθερός Χορηγός Φιλοξενίας της Ορχήστρας.
Το χιούμορ, η αισιοδοξία και η «δίψα» για νέες ιδέες και άρση στερεοτύπων, αποτυπώνεται και στο εικαστικό κομμάτι των προγραμμάτων και αφισών της Ορχήστρας (από τη δημιουργική ομάδα του G Design Studio, η οποία αποτελείται από τους Μιχάλη Γεωργίου, Αλέξανδρο Γαβριλάκη και Δημήτρη Στεφανίδη) όπου εικονίζονται μουσικά όργανα κατασκευασμένα από φρέσκα φρούτα και λαχανικά! Όπως επισημαίνεται στο σχετικό δελτίο τύπου: «το μήνυμα είναι σαφές: επιθυμία μας είναι η αξιοποίηση των εγχώριων πρώτων υλών, η ανάδειξη και αξιοποίηση δηλαδή του ελληνικού δυναμικού και δη του πιο φρέσκου. Παρεμπιπτόντως, ούτε θα εκπλαγούμε, ούτε θα ενοχληθούμε εάν ο συνειρμός, σας οδηγήσει στη …λαϊκή αγορά: η Ορχήστρα θέλει να είναι κτήμα του Λαού και μέρος της Αγοράς-αλλά, εννοείται, εχθρός του λαϊκισμού, του ευτελούς και του αγοραίου…»

Μια από τις καινοτόμες δράσεις της Ορχήστρας για τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά, είναι η δημιουργία μίας Ακαδημίας Νέων Μουσικών. Όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά: «Στόχος μας να προετοιμάσουμε μουσικούς για την ένταξή τους σε μία επαγγελματική Ορχήστρα, να δημιουργήσουμε, δηλαδή, ένα «φυτώριο» μουσικών ορχήστρας, να τους εκπαιδεύσουμε στο συμφωνικό ρεπερτόριο, να τους προετοιμάσουμε για τη συμμετοχή τους σε ακροάσεις διεθνούς κλίμακας και να τους προσφέρουμε μία πρώτη εργασιακή εμπειρία».
Σε ό,τι αφορά τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό της Ορχήστρας, εξακολουθεί να χωρίζεται σε θεματικούς άξονες (όπως συνέβαινε όλα τα τελευταία χρόνια) επιφυλάσσοντας όμως πολλές «εκπλήξεις» και νέες ιδέες, όπως πχ τις συναυλίες μουσικής δωματίου σε μουσεία.
Ορισμένοι από τους κύκλους συναυλιών είναι οι ακόλουθοι:

Eμείς και ο κόσμος
Στο κατώφλι του 20^ου αι (κύκλος Μάλερ)
Συναυλίες μουσικής δωματίου
Συναυλίες για όλη την οικογένεια
Μουσικοί περίπατοι στα μουσεία
Γνωστοί και άγνωστοι θησαυροί
συναυλίες για νέους από 8 έως 108 ετών

Οι περισσότερες συναυλίες της ΚΟΑ θα πραγματοποιηθούν στο Μ.Μ.Α. Ωστόσο, ορισμένες συναυλίες θα δοθούν και σε άλλους χώρους πολιτισμού, όπως ο πολυχώρος Gazarte, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, αλλά και η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.
Επίσης φέτος διευρύνθηκαν και οι συνεργασίες της ΚΟΑ με άλλους φορείς που είναι αρωγοί στο έργο της. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο σχετικό δελτίο τύπου: «Στους πολύτιμους συνεργάτες μας ανήκουν βέβαια και η Γερμανική Πρεσβεία στην Αθήνα, η οποία και φέτος στηρίζει γενναιόδωρα πολλές από τις δράσεις μας, όπως και το Γαλλικό Ινστιτούτο. Φέτος καλωσορίζουμε όμως συνεργασίες και με τις Πρεσβείες της Δανίας, της Ιταλίας και της Ιαπωνίας, ευελπιστούμε σε μία ευρεία συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής, ενισχύουμε τους δεσμούς μας με εγχώριους πολιτιστικούς φορείς, όπως η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και επιλέγουμε ως χώρους υποδοχής των συναυλιών μουσικής δωματίου, πέραν του δοκιμασμένου πλέον, ιδιαίτερου πολυχώρου Gazarte και μερικά από τα πιο προβεβλημένα μουσεία μας».
Η χειμερινή σεζόν «ξεκινησε επισήμως στις 2 Οκτωβρίου, με μία συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, αφιερωμένη στη μνήμη του μεγάλου αρχιμουσικού της ελληνικής διασποράς στην πρώην Σοβιετική Ένωση, συνθέτη, δασκάλου και επίτιμου αρχιμουσικού της Κ.Ο.Α. Οδυσσέα Δημητριάδη (Βατούμ 1908-Τυφλίδα 2005), με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από το θάνατό του» όπως επισημαίνεται στο σχετικό δελτίο τύπου. Επίσης η συνθέτης Ελένη Καραϊνδρου συμπράττει με την ΚΟΑ στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (16 και 17 Οκτωβρίου), υπό τη μουσική διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού.

Ο Διευθυντής της Κ.Ο.Α. Στέφανος Τσιαλής
(φωτο Χρύσα Νικολέρη)

Ιδιαίτερα πλούσιο είναι το κοινωνικό και εκπαιδευτικό έργο της ΚΟΑ, δεδομένου ότι συνεχίζονται προγράμματα που μέχρι τώρα υλοποιήθηκαν επιτυχώς και τα οποία αποσκοπούν στην εξοικείωση του κοινού και δη των μαθητών και γενικότερα των νέων, με τη συμφωνική μουσική και τη μουσική δωματίου. To κοινωνικό και εκπαιδευτικό έργο της ΚΟΑ υφίσταται στο πλαίσιο των ακόλουθων πρωτοβουλιών[1]:

- «Ανοιχτές Δοκιμές»: Παιδιά προσχολικής ηλικίας και μαθητές δημοτικού παρακολουθούν, για πέμπτη χρονιά, με το σχολείο τους, επιλεγμένες δοκιμές της Ορχήστρας, απολύτως δωρεάν.

- «Με την τάξη μου στην Ορχήστρα μας»: Μαθητές σχολείων όλων των βαθμίδων και σπουδαστές ωδείων παρακολουθούν συναυλίες, έναντι συμβολικού αντιτίμου 3€ (για ομαδικές κρατήσεις).

- «Εισαγωγικές Ομιλίες»: Οι κάτοχοι εισιτηρίων έχουν το προνόμιο να παρακολουθήσουν το δωρεάν πρόλογο που κάνει ένας διακεκριμένος μουσικός ή μελετητής στα έργα κάθε συναυλίας, τρία τέταρτα πριν την έναρξή της.

- «Δικαίωμα στη Μουσική»: Βασικός πυλώνας του εκπαιδευτικού και κοινωνικού έργου της Ορχήστρας τα δύο προηγούμενα χρόνια, χάρη στην πολύτιμη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, το πρόγραμμα συνεχίζεται και φέτος με:

• Δράσεις σε ειδικά σχολεία, ιδρύματα για παιδιά, μονάδες απεξάρτησης και σωφρονιστικά ιδρύματα

• Εκπαιδευτικά προγράμματα – συναυλίες της Ορχήστρας ή των μουσικών συνόλων της σε σχολεία εντός και εκτός Αθηνών.

• Σεμινάρια και συναυλίες των μουσικών συνόλων της Ορχήστρας σε μουσικούς φορείς (Μουσικά Σχολεία, Φιλαρμονικές, Ωδεία) σ’ όλη την Ελλάδα.

• Ως «κερασάκι» του προγράμματος «Δικαίωμα στη Μουσική» ετοίμασαν ένα εκπαιδευτικό αλλά και «παιχνιδιάρικο» βιβλιαράκι στο οποίο ο ταλαντούχος σκιτσογράφος και κομίστας Σπύρος Δερβενιώτης συστήνει στα παιδιά ένα-ένα τα μουσικά όργανα και το μαέστρο μίας συμφωνικής ορχήστρας, ανιχνεύοντας τις ομοιότητές τους με διάσημους εκπροσώπους του ζωικού βασιλείου. Στόχος, το βιβλιαράκι να σταλεί σε όλα τα σχολεία που μετείχαν στο πρόγραμμά μας ή και-Υπουργείου Παιδείας θέλοντος-σε όλα τα σχολεία της χώρας.

- «Εργαστήριο για χάλκινα πνευστά»: Για τέταρτη συνεχή χρονιά πραγματοποιούνται σχετικά σεμινάρια από κορυφαίους μουσικούς της Κ.Ο.Α.

- «(Επι)μένοντας Κυκλάδες»: Συναυλίες και εκπαιδευτικές δράσεις για τους μόνιμους κατοίκους των πανέμορφων Κυκλάδων, με τη στήριξη της Γερμανικής Πρεσβείας στην Αθήνα και των τοπικών φορέων.

- «10 χρόνια Άγονη Γραμμή Γόνιμη»: Γιορτάζουμε τα γενέθλια του γνωστού πια προγράμματος, σχεδιάζοντας φέτος, για τα 7 χρόνια στα οποία είμαστε σταθεροί συνταξιδιώτες, να «δέσουμε» σε ισάριθμους νησιωτικούς προορισμούς.

(φωτο Χάρης Ακριβιάδης)

Για να πετύχει όμως το όλο εγχείρημα, οφείλει εκτός των άλλων και το Κράτος να είναι αρωγός συμβάλλοντας προς την κατεύθυνση επίλυσης καίριων προβλημάτων της Ορχήστρας. Όπως υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, η Πρόεδρος, του Συλλόγου Μουσικών Υπαλλήλων Κ.Ο.Α., Νέλλη Οικονομίδου: «Επιτέλους λοιπόν, πρέπει κάποιος Υπουργός Πολιτισμού να δει τα γενικότερα προβλήματα του χώρου» (….) « να πάρει την ειδικότερη απόφαση της κάλυψης όλων των κενών οργανικών θέσεων, αλλά και της θεσμοθέτησης τουλάχιστον δυο πραγμάτων, που δεν επιβαρύνουν καθόλου τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά θα βοηθήσουν στην καλύτερη λειτουργία των ορχηστρών και έχουν δοκιμαστεί επιτυχώς, αφού λειτουργούν τα τελευταία χρόνια με διευθυντικές εγκυκλίους:

Την εκπροσώπηση των μουσικών στο Ειδικό Ταμείο Οργάνωσης Συναυλιών, γιατί κανείς δεν γνωρίζει καλύτερα από τους ίδιους τους μουσικούς της ανάγκες της Ορχήστρας
Την νομοθέτηση του Καλλιτεχνικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου με αιρετά μέλη προερχόμενα από τους κόλπους των Ορχηστρών».

Ας μην ξεχνάμε ότι τη δεκαετία του ΄80 δια στόματος πολιτικού (!) είχαν χαρακτηριστεί τα «μπουζουκτσίδικα» ως πολιτιστικά κέντρα! Οι συνεχείς αλλαγές στους όρους παραγωγής και κατανάλωσης της μουσικής από τη δεκαετία του ΄80 μέχρι και τη δεκαετία του 2000, επέφερε στον τόπο μας το άκρως θλιβερό φαινόμενο επικράτησης της αθλίας αισθητικής του περιβάλλοντος της πίστας. Τότε, το επιχείρημα προώθησης αυτής της αισθητικής από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα ήταν ότι: «το κοινό ζητάει (;) σκουπίδια».
Με την έλευση της οικονομικής κρίσης, μοιραία ο χυδαίος νεοπλουτισμός έπαψε να υφίσταται στον ίδιο βαθμό και ακολούθως το συμβολικό του ισοδύναμο στον τομέα του πολιτισμού «οι ναοί διασκέδασης», δεν έχουν πλέον τη ζήτηση και την προβολή που είχαν τις τρείς προηγούμενες δεκαετίες.
Σήμερα, στους δύσκολους καιρούς που όλοι βιώνουμε, ένας ιστορικός θεσμός, αναλαμβάνει την πρωτοφανή πρωτοβουλία να φέρει τη συμφωνική μουσική κοντά στο λαό. Αυτό το επιτυγχάνει χωρίς ίχνος λαϊκισμού και ασφαλώς χωρίς καμία πρόθεση ελιτισμού. Όπως, τηρουμένων των αναλογιών, τις δεκαετίες του ΄60 και ΄70 κορυφαίοι συνθέτες έφεραν την-ανέκαθεν θεωρούμενη ως ελιτίστικη-ποίηση κοντά στο «λαό», ενδεχομένως στις μέρες μας δημιουργούνται βαθμιαία οι προϋποθέσεις για μια αντίστοιχη διάχυση στο ευρύ κοινό, της συμφωνικής μουσικής, καθώς και της μουσικής δωματίου.

Αυτό το εγχείρημα έχει ανεκτίμητη αξία, γιατί αποσκοπεί αφενός στην καλλιέργεια νέων (δηλαδή των πολιτών και πολιτικών του μέλλοντος) και αφετέρου στην ανίχνευση και προώθηση νέων μουσικών ταλέντων (δηλαδή των σολίστ και συνθετών του μέλλοντος).
Αλήθεια, πώς οραματιζόμαστε τη μουσική κουλτούρα της Ελλάδας σε είκοσι χρόνια;
Mήπως η διαμόρφωσή της, συναρτάται με τη χάραξη κοινωνικής, εκπαιδευτικής και πολιτιστικής πολιτικής ΣΗΜΕΡΑ;
Ας μην αφήσουμε τη βαθιά και πολύπλευρη οικονομική και κοινωνική κρίση, να δημιουργήσει και μια (εξίσου αδιέξοδη) πολιτιστική.

Εκείνοι «έχουν τον τρόπο». Εμείς;

Περισσότερες πληροφορίες http://www.koa.gr/

Τίνα Βαρουχάκη
varouchaki.tar@gmail.com
Οκτώβριος 2015
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας