ΚΟΑ: δυο εναρκτήριες συναυλίες, ένα πολλά υποσχόμενο πρόγραμμα και πολλά ερωτηματικά… (της Τίνας Βαρουχάκη)

ΚΟΑ: δυο εναρκτήριες συναυλίες,
ένα πολλά υποσχόμενο πρόγραμμα
και πολλά ερωτηματικά…

Ξεκινώντας από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά επέλεξε η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών για την έναρξη της νέας καλλιτεχνικής περιόδου 2014 -15 υπό τη Διεύθυνση του Ολλανδού αρχιμουσικού Willem de Bordes, καλλιτεχνικού διευθυντή της Amsterdam Sinfonietta.

Ο Ολλανδός αρχιμουσικός Willem de Bordes

Αυτή η συναυλία δεν ήταν σημαντική μόνο για το κοινό που παρακολουθεί το αξιόλογο έργο της ΚΟΑ. Είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για τον «κιθαριστικό κόσμο» δεδομένου ότι με την ΚΟΑ συνέπραξε το γνωστό και καταξιωμένο ντουέτο Στέλιου Γκόλγκαρη – Βασίλη Μαστοράκη. Οι δυο σολίστ, με αξιόλογη δισκογραφία στο ενεργητικό τους, ερμήνευσαν το Concerto for Two Guitars του Mario Castelnuovo-Tedesco καταχειροκροτούμενοι από ένα ενθουσιώδες κοινό.

Ο Willem de Bordes ανάμεσα στον Βασίλη Μαστοράκη και τον Στέλιο Γκόλγκαρη

Εξίσου ενδιαφέροντα (αν και κάπως ασύνδετα μεταξύ τους) ήταν και τα υπόλοιπα έργα της συναυλίας, η οποία ξεκίνησε με Felix Mendelssohn-Bartholdy: Overture, ‘The Hebrides, or Fingal’s Cave”, Op. 26. Στη συνέχεια, ο Γάλλος σαξοφωνίστας Clément Himbert ερμήνευσε το έργο “Scaramouche” του Darius Milhaud. Η συναυλία ολοκληρώθηκε με το δημοφιλές έργο του Peter Ilyich Tchaikovsky, “Romeo & Juliet.”
Η συναυλία της ΚΟΑ, πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Διεθνούς Φεστιβάλ «Συμφωνία» Πειραιά και Νήσων Αργοσαρωνικού. Στο πλαίσιο του εν λόγω Φεστιβάλ, διοργανώνονται αξιόλογες συναυλίες. Ωστόσο, θεωρούμε σκόπιμο να επισημάνουμε ότι σε συναυλίες με έργα λόγιας μουσικής είναι εξίσου σημαντικό με το ενδιαφέρον μουσικά πρόγραμμα, να υπάρχει και ένα αντιστοίχως επιμελημένο έντυπο πρόγραμμα συναυλιών. Η παροχή πληροφοριών για τα έργα που πρόκειται να παρουσιαστούν και τους συνθέτες τους, αποτελεί μια εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση
για την κατανόηση των έργων. Συχνά η όχι πλήρης αναγραφή των μερών κάθε έργου, ευθύνεται και για την παρεμβολή χειροκροτημάτων ανάμεσα στα μέρη, φαινόμενο που δυστυχώς παρουσιάστηκε στην εν λόγω συναυλία.

Η επίσημη έναρξη του προγράμματος της ΚΟΑ υπό τον νέο Καλλιτεχνικό Διευθυντή Στέφανο Τσιαλή στο ΜΜΑ

Την περασμένη Παρασκευή, 3Οκτωβρίου έγινε και η επίσημη έναρξη του προγράμματος της ΚΟΑ υπό τη διεύθυνση του νέου Καλλιτεχνικού Διευθυντή, Στέφανου Τσιαλή.

Το κοινό, είχε την ευκαιρία να «απολαύσει» την πρώτη συναυλία του κύκλου «Σλάβικη Ψυχή I» με τίτλο: «Η χαρά της ζωής» τίτλος που «προετοίμασε» το κοινό για τη χαρούμενη ατμόσφαιρα των έργων. Το πρώτο μέρος της συναυλίας ξεκίνησε με το «Καρναβάλι» εισαγωγή για ορχήστρα, έργο 92 του Antonín Dvořák. Σε εντελώς άλλη ατμόσφαιρα, το δημοφιλέστατο Κονσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ 1 σε μι ελάσσονα, έργο 11, του Frédéric Chopin, που ακολούθησε στη συνέχεια. Με την ΚΟΑ συνέπραξε ο σολίστ πιάνου Θοδωρής Τζοβανάκης, ο οποίος έλαβε ενθουσιώδη χειροκροτήματα από το κοινό.
Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας, ακολούθησε η επίσης δημοφιλής και ανάλαφρη συμφωνία του Antonín Dvořák αρ 8 σε σολ μείζονα, έργο 88. Το κοινό, παρότι δυστυχώς όχι μεγάλο αριθμητικά, υπήρξε πολύ ενθουσιώδες. «Βλέπω σας άρεσε ο Ντβόρζακ» είπε χαριτολογώντας απευθυνόμενος στο κοινό ο καλλιτεχνικός διευθυντής Στέφανος Τσιαλής και ανήγγειλε «μπίζ» με την ερμηνεία του γεμάτου λυρισμό δεύτερου από τους οκτώ σλάβικους χορούς του Dvorzak (op 46) αμέσως μετά, προσθέτοντας: «υπό την προϋπόθεση ότι θα ξανάρθετε!» για να λάβει ένα ακόμη ζωηρό χειροκρότημα εκ μέρους του κοινού.

Της συναυλίας είχε προηγηθεί μια ενδιαφέρουσα διάλεξη για τα έργα που επρόκειτο να ακολουθήσουν από τον καταξιωμένο σολίστ πιάνου, Τίτο Γουβέλη. Ο κύκλος των διαλέξεων θα συνεχιστεί, όπως γινόταν μέχρι σήμερα, γεγονός καίριας σημασίας για την ενδυνάμωση της σχέσης του κοινού με τη δυτική μουσική.

Είναι πολύ ευχάριστο ότι η ΚΟΑ όχι απλώς συνεχίζει την προσπάθεια για «άνοιγμα» στην κοινωνία, αλλά φέτος ακολουθεί μια ακόμη πιο «φιλολαϊκή οικονομική πολιτική» μειώνοντας περαιτέρω τις τιμές των εισιτηρίων. Το εισιτήριο στη διακεκριμένη ζώνη ανέρχεται μόλις στα 25 ευρώ. Οι τιμές εισιτηρίων της Β΄ζώνης εξισώνονται με τις τιμές της Γ΄(με κόστος 10,00 ευρώ), διατηρείται το κόστος 5,00 ευρώ για ανέργους, ενώ παραμένει η τιμή 3,00 ευρώ ανά άτομο για «ομάδες ατόμων» από ωδεία, σχολεία κτλ

Το μήνυμα είναι σαφές: να παρακολουθήσει τις συναυλίες της ΚΟΑ όχι μόνο το παραδοσιακά φιλόμουσο και εξοικειωμένο με την «κλασική μουσική» κοινό, αλλά και ο «μέσος πολίτης».

ΚΟΑ: συνέντευξη τύπου με ερωτηματικά για το διοικητικό και οικονομικό καθεστώς της ορχήστρας

Στο πλαίσιο της συνέντευξης τύπου που διοργανώθηκε προσφάτως στο ξενοδοχείο Χίλτον, για την υποδοχή του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή κ Στέφανου Τσιαλή και την παρουσίαση του προγραμματισμού της σεζόν 2014-15, διατυπώθηκαν και οι βασικές επιδιώξεις του έργου της ορχήστρας, οι οποίες είναι:

· Η ενίσχυση της διεθνούς παρουσίας

· Η επίτευξη ακόμα μεγαλύτερης εξωστρέφειας μέσω της εξερεύνησης εναλλακτικών μορφών μουσικής έκφρασης, σ’ απρόβλεπτους χώρους φιλοξενίας και με μία ελαφρώς διαφοροποιημένη ημερολογιακή λογική

· Η διαμόρφωση ενός εκτενούς, ελκυστικού και «πολύχρωμου» προγράμματος, το οποίο επιτρέπει στο κοινό να ξανασυναντηθεί με δημοφιλέστατα έργα, προτείνοντάς του παράλληλα τη γνωριμία με λιγότερο γνωστούς συνθέτες

· Η προώθηση του, ούτως ή άλλως σημαντικού, κοινωνικού και εκπαιδευτικού ρόλου της Ορχήστρας

Στόχοι που υποδηλώνουν σαφή πρόθεση για περαιτέρω «άνοιγμα στην κοινωνία» και προαναγγέλλουν ένα πολλά υποσχόμενο καλλιτεχνικό πρόγραμμα.

Επίσης αξίζει να υπογραμμισθεί ότι «ο Διευθυντής της Κ.Ο.Α. ευχαρίστησε, εκ μέρους του συνόλου της Ορχήστρας, το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» για την πολύτιμη προσφορά του, εκφράζοντας την ελπίδα ότι θα συνεχίσει να στηρίζει το κοινωνικό και εκπαιδευτικό της έργο, μέσω της υλοποίησης του προγράμματος «Δικαίωμα στη Μουσική» για δεύτερη χρονιά».
Ωστόσο, όσο ευοίωνο και αν προδιαγράφεται το μέλλον της ορχήστρας από καλλιτεχνικής πλευράς, τόσο δυσοίωνες διαφαίνονται οι προβλέψεις σε ό,τι αφορά τη διοίκηση και χρηματοδότησή της, εγείροντας έτσι ερωτηματικά για την εύρυθμη λειτουργία της στο μέλλον. Με δεδομένη αφενός την κατακόρυφη μείωση της ετήσιας κρατικής επιχορήγησής της ορχήστρας, (από 1.290.450 ευρώ το 2010, στα 500.000 ευρώ το 2014) και αφετέρου την ύπαρξη 18 κενών οργανικών θέσεων μουσικών (!), η ΚΟΑ ζητά την αρωγή της Πολιτείας όχι μόνο για την οικονομική, αλλά και τη θεσμική θωράκισή της.

Ενδεικτικό της αγωνίας για το μέλλον της ΚΟΑ, είναι το περιεχόμενο κειμένου με αποσπάσματα από το «Ψήφισμα των Μουσικών της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών» που υπογράφεται από την Πρόεδρο του Συλλόγου των Εργαζομένων της ΚΟΑ, σολίστ, Νέλλη Οικονομίδου. Όπως αναφέρεται, μεταξύ άλλων, χαρακτηριστικά: « Οι Κρατικές Ορχήστρες χρειάζονται μονάχα την επάνδρωσή τους με επαρκές προσωπικό, την κάλυψη δηλαδή των κενών τους θέσεων, την κρατική οικονομική ενίσχυση που δικαιούνται, όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες του κόσμου και τον σεβασμό της Πολιτείας».
Το κείμενο στη συνέχεια αναφέρεται σε φημολογούμενο «σχέδιο δημιουργίας ενός Ν.Π.Ι.Δ.» με την ονομασία «Οργανισμός Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών» και σε ενδεχόμενη «διοικητική συγχώνευση της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών με την Καμεράτα» αλλαγή της ισχύουσας νομοθεσίας των δυο ορχηστρών, «υποβάθμιση του ρόλου του καλλιτεχνικού διευθυντή» και ανάθεση της διοίκησης της ορχήστρας «σε χέρια ιδιωτών».

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε κατά πόσον είναι ή όχι υπαρκτό το ενδεχόμενο ριζικών αλλαγών στο μοντέλο διοίκησης της ορχήστρας με κίνδυνο να έχει τη «μοίρα της “Ορχήστρας των Χρωμάτων”» όπως ανησυχούν ότι θα συμβεί τα μέλη του καλλιτεχνικού και διοικητικού προσωπικού της ΚΟΑ. Όμως γεγονός παραμένει ότι το καλλιτεχνικό έργο της ορχήστρας είναι αντιστρόφως ανάλογο με την πενιχρή χρηματοδότησή της και από αυτό και μόνο το γεγονός θεωρούμε ότι αξίζει να τύχει της υποστήριξής μας.
Οφείλουμε να υπομνήσουμε, με την ευκαιρία έναρξης της καλλιτεχνικής περιόδου 2014-15, ότι η ΚΟΑ στα 70 και πλέον χρόνια της ιστορίας της έχει προσφέρει ανεκτίμητης αξίας καλλιτεχνικό έργο. Ιδιαιτέρως δε, τα τελευταία χρόνια, η ΚΟΑ έκανε τεράστια προσπάθεια προσέγγισης του κοινού και εμπλούτισε καλλιτεχνικά το πρόγραμμά της με πολλές ενδιαφέρουσες και καινοτόμες προτάσεις, τακτική που, όπως καθίσταται σαφές από τον έντυπο προγραμματισμό 2014-15, συνεχίζεται αμείωτη.

Στο πλαίσιο της φετινής καλλιτεχνικής σεζόν το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει κύκλους συναυλιών «Σλάβικη Ψυχή», «Γερμανοί Ρομαντικοί», «Η Γαλλία στη Μουσική», καθώς και πολύ ενδιαφέρουσες συναυλίες μουσικής δωματίου από σύνολα της ΚΟΑ, τα οποία θα φιλοξενηθούν στο «Ωδείο Φίλιππος Νάκας» καθώς και στο «Gazarte» μια Δευτέρα κάθε μήνα.

Στο πρόγραμμα αναγγέλθηκαν και πολύ αξιόλογες διεθνείς συνεργασίες με μεγάλες ορχήστρες, μαέστρους και σολίστες, καθώς και άλλες συναυλίες όπως εκείνη προς τιμήν του Ακαδημαϊκού και προέδρου της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών, Θόδωρου Αντωνίου, καθώς και «τη συνεργασία με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου για την πρώτη παγκόσμια παρουσίαση, του, βασισμένου στο «Σατυρικόν» του Πετρώνιου, ομώνυμου έργου του στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών».
Έμφαση δόθηκε στα κοινωνικά και εκπαιδευτικά προγράμματα της ορχήστρας: «Στην Αθήνα, συνεχίζεται βεβαίως η συνεργασία μας με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο πλαίσιο των Κυριακάτικων Πρωινών, με συναυλίες με μουσικό περιεχόμενο προσιτό στους νεαρούς ακροατές. Παράλληλα, διατηρείται η προνομιακή πολιτική εισιτηρίων για κρατήσεις σχολείων ή ωδείων στις συναυλίες της Κ.Ο.Α. έναντι συμβολικού αντιτίμου 3€. Για τρίτη συνεχή χρονιά, πραγματοποιούνται σεμινάρια χάλκινων οργάνων σε συνεργασία με το Ωδείο «Φίλιππος Νάκας». Τα τελευταία χρόνια η Κ.Ο.Α. έχει κινητοποιηθεί ιδιαίτερα και στην περιφέρεια σε συνεργασία με τοπικούς φορείς ή ακόμα και σε ακριτικά νησιά, μέσω της καθιερωμένης πια παρουσίας μας στο πολιτιστικό πρόγραμμα «Άγονη Γραμμή Γόνιμη».
Όπως απεδείχθη περίτρανα και από τα πολύ θετικά αποτελέσματα των εκπαιδευτικών και κοινωνικών δράσεων της ΚΟΑ (διανεμήθηκαν στον τύπο ευχαριστήρια γράμματα μαθητών που συμμετείχαν σε αυτά), το κοινό δεν διακρίνεται σε «ειδικό» και «μη ειδικό». Το κοινό και δη το μαθητικό κοινό, «εκπαιδεύεται» και μάλιστα με θαυμαστά αποτελέσματα!
Οι ιθύνοντες οφείλουν να αποφασίσουν ποιο θα είναι το στίγμα της Κρατικής Πολιτιστικής Πολιτικής στον τομέα της μουσικής. Αισθητική τύπου “Eurovision” ή μύηση του κοινού στη λόγια μουσική;

Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά και ηθική και πνευματική. Θα αφήσει το Κράτος τους πραγματικά άξιους να προσφέρουν κοινωνικά;

Περισσότερα για το πρόγραμμα της ΚΟΑ:
http://www.koa.gr/

http://www.megaron.gr/

Τίνα Βαρουχάκη
varouchaki@gmail.com
Οκτώβριος 2014