ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΤΖΩΡΤΖΙΝΑΚΗΣ, 25 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
Ένα μεγάλο «ευχαριστώ» από τρεις προσωπικότητες του χώρου της κιθάρας και δυο σολίστ. Ένα αφιέρωμα στη μνήμη του κιθαριστή και συνθέτη Κυριάκου Τζωρτζινάκη, με τίτλο «25 χρόνια χωρίς τον Κυριάκο Τζωρτζινάκη» διοργανώθηκε από το ωδείο «Φ. Νάκας» με δυο ρεσιτάλ κλασικής κιθάρας σε Αθήνα και Πάτρα.
Με τις γλαφυρές ομιλίες τους, μας συγκίνησαν προσωπικότητες που είχαν την τύχη να γνωρίσουν και να ζήσουν από κοντά τον αείμνηστο Κυριάκο Τζωρτζινάκη: ο Ευάγγελος Ασημακόπουλος, ο Γιώργος Μονεμβασίτης και ο Κώστας Γρηγορέας.
Με τις εξαιρετικές και ευαίσθητες ερμηνείες τους, μας χάρισαν μια αξέχαστη μουσική βραδιά, οι εκλεκτοί σολίστ κιθάρας, μαθητές του Ευάγγελου Ασημακόπουλου, Βιργινία Αμαριωτάκη και Μανώλης Βροντινός.
«Αυτό που φάνηκε από νωρίς στον Κυριάκο Τζωρτζινάκη, ήταν ένα ταλέντο και μια έφεση στη μουσική. Ήταν μια διαπίστωση που από νωρίς την έκαναν προσωπικότητες της μουσικής όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος αν θυμάμαι καλά το 1976 είχε επαινέσει το ταλέντο του είχε γράψει ένα ιδιαίτερο σημείωμα για την έμπνευση και το πηγαίο ταλέντο του νεαρού Κυριάκου» είπε μεταξύ άλλων στην γλαφυρή ομιλία του προλογίζοντας την εκδήλωση, ο Καθηγητής και σολίστ, Ευάγγελος Ασημακόπουλος.
Ο κριτικός και ιστορικός της μουσικής, Γιώργος Μονεμβασίτης έκανε μια προσωπική ιστορική αναδρομή στην γνωριμία του με τον Κυριάκο Τζωρτζινάκη. Θυμήθηκε ότι τον συνάντησε για πρώτη φορά στο πλαίσιο ενός αφιερώματος στα έργα του (ερμηνευτές τότε ήταν ο ίδιος ο συνθέτης, ο Κώστας Γρηγορέας και ο Δημήτρης Αντωνάτος, μαθητές όλοι του Δημήτρη Φάμπα) στην «Ελληνοαμερικάνικη Ένωση». Μας έκανε να νοιώσουμε τη χαρά που ένοιωσε ο ίδιος, όταν του πρότεινε ο Τζωρτζινάκης να προλογίζει τον πρώτο του δίσκο. Στη συνέχεια, μίλησε εκτενώς για τη φιλία που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της συνεργασία τους για την έκδοση του έντυπου τότε περιοδικού «TaR»: «Συναντηθήκαμε και ξανασυναντηθήκαμε βεβαίως για το σχεδιασμό και την υλοποίηση του «TaR» και μου έκανε εντύπωση στο 2ο ή 3ο τεύχος ένα κείμενο του Κυριάκου Τζωρντζιάκη: «Ηχητική οργάνωση και ανθρώπινη αντιληπτικότητα». Σε αυτό το κείμενο με συμβολικό αλληγορικό τρόπο, ο Κυριάκος εξέφραζε τις απόψεις τη φιλοσοφία του για τη μουσική» ανέφερε ο κ Μονεμβασίτης μεταφέροντας περιληπτικά στο κοινό τις απόψεις του Τζωρτζινάκη: «Η ηχητική οργάνωση της μουσικής πρέπει να είναι τέτοια που ο άνθρωπος να μπορεί να την καταλαβαίνει. Όχι κάποιους ανούσιους και δήθεν πειραματισμούς, κάποιες δυσαρμονικές αλληλουχίες φθόγγων που στο όνομα της Πρωτοπορίας δεν κάνουν τίποτε, δεν δημιουργούν τίποτε, είναι μια σαπουνόφουσκα ουσιαστικά» κατέληξε ο κ Μονεμβασίτης, συμπεραίνοντας: «η μουσική που έφτιαχνε ο Κυριάκος Τζωρτζινάκης είχε ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά, γιατί ήταν εξαιρετικά ανθρωποκεντρική. Με όποιες παραμέτρους, με όποιους προσανατολισμούς και αν συνέθετε, πάντα είχε στη σκέψη του τον άνθρωπο. Αναρωτιόταν αν αυτό που δημιουργεί θα γίνει αντιληπτό από τον ακροατή».
Ίσως ακριβώς λόγω αυτών των χαρακτηριστικών της μουσικής του Κυριάκου Τζωρτζινάκη, έγινε τόσο αγαπητό το έργο του και παραμένει επίκαιρο έως και σήμερα, ως εάν να ζούσε ο μεγάλος κιθαριστής και συνθέτης: «Βλέπω την ανταπόκριση που υπάρχει τόσα χρόνια μετά! παρατήρησε ο Κώστας Γρηγορέας και πρόσθεσε εμφατικά: «βλέπω ότι υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι δεν γνωρίζουν πότε έζησε αυτός, δεν γνωρίζουν αν αυτός πέθανε νωρίς ή ποιος ήταν. Και βλέπω ότι δέχονται τη μουσική του σαν σημερινή! Δεν την δέχονται σαν μια μουσική, η οποία ήταν κομμάτι μιας εποχής και όταν έρθει στη μόδα αυτή η εποχή θα μας απασχολήσει. Παρακολουθώ τα παιδιά, τους μαθητές της κιθάρας. Αγκαλιάζουν τη μουσική του με πολύ μεγάλη ευκολία. Το ίδιο και οι νέοι σολίστ» τόνισε στη συνέχεια και από το παρελθόν μας μετέφερε στο παρόν: «Μετά από τρεις δεκαετίες τα έργα του δείχνουν πως αντέχουν στο χρόνο. Και καλύτερη απόδειξη από αυτό δεν μπορεί να υπάρξει: σήμερα κλείνουμε 25 χρόνια από τότε που έφυγε, με τη συναυλία δυο νεότερων από εμάς κιθαριστών, οι οποίοι διάλεξαν αυτοί να κάνουν την παρουσίαση του έργου του Κυριάκου».
Μετά από αυτές τις εκ βαθέων προσωπικές και ευαίσθητες εξομολογήσεις των τριών ομιλητών, η συγκίνηση έγινε ακόμη μεγαλύτερη ακούγοντας την ιδιαιτέρως ευαίσθητη και άκρως δεξιοτεχνική ερμηνεία έργων του Κυριάκου Τζωρτζινάκη από τους δυο σολίστ.
Η συναυλία ξεκίνησε με το ντουέτο «τραγούδι χωρίς λόγια».
Στη συνέχεια, η Βιργινία Αμαριωτάκη έπαιξε σόλο στο πρώτο μέρος της συναυλίας ερμηνεύοντας τα έργα του Κυριάκου Τζωρτζινάκη: «Σπουδές 1,3 και 7» «Χορός των ρολογιών», “Singing in another tune” και «Νυχτερινό 3».
Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας, ο Μανώλης Βροντινός, ερμήνευσε τα τρία μέρη από τη “Sonatina Americana”
και το «Μεσογειακό».
Η συναυλία ολοκληρώθηκε, με τους σολίστ να ερμηνεύουν εξίσου εξαιρετικά ως ντουέτο το έργο του Κυριάκου Τζωρτζινάκη σε πέντε μέρη, με τον τίτλο: “Greek Memories."
Ασφαλώς ακολούθησαν και τα παραδοσιακά «μπιζ». Η ατμόσφαιρα ήταν γεμάτη συγκίνηση και στα καμαρίνια, όταν πήγαμε να συγχαρούμε τους σολίστ. Δεν γινόταν να αρκεστούμε σε μια «ζεστή» χειραψία και ένα «ευχαριστώ». Τελικώς, καταλήξαμε να κάνουμε ολόκληρη συζήτηση….
Τ.Β. Πώς ξεκίνησε η πρωτοβουλία να διοργανώσετε ένα αφιέρωμα στον Κυριάκο Τζωρτζινάκη και μάλιστα ως κιθαριστικό ντουέτο;
Μ.Β. Παρακολουθώ την πορεία της Βιργινίας Αμαριωτάκη από τότε που σπούδαζε κιθάρα στο Σύγχρονο Ωδείο Κρήτης, πριν ακόμα έρθει και αυτή υπό την καθοδήγηση του δασκάλου μου Ευάγγελου Ασημακοπουλου και ομολογώ ότι είμαι εντυπωσιασμένος από την καλλιτεχνική της εξέλιξη, οπότε η πρότασή της να συνεργαστούμε ήρθε ως φυσικό επακόλουθο. Έτσι κατά την αναζήτηση του ρεπερτορίου μας και δεδομένου του γεγονότος ότι φέτος κλείνουν 25 χρόνια από το θάνατο του αξέχαστου μουσικού, πρότεινα στην Βιργινία και συμφώνησε με μεγάλη χαρά, να αφιερώσουμε ολόκληρη τη συναυλία στον Κυριάκο Τζωρτζινάκη. Ήταν λοιπόν ένας ελάχιστος φόρος τιμής και το δικό μας "ευχαριστώ" στο πρόσωπό του, παρά το γεγονός ότι δεν είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε προσωπικά.
Β.Α. Είναι μεγάλη μου χαρά που συνεργάζομαι φέτος με τον Μανώλη Βροντινό, ο οποίος εδώ και αρκετά χρόνια έχει μια πολύ αξιόλογη αλλά και σεμνή παρουσία στον καλλιτεχνικό χώρο. Η αφορμή το αφιέρωμα αυτό ήταν η συμπλήρωση 25 χρόνων απ' τον θάνατό του, νιώθω όμως πως απλά βρέθηκε ένα ερέθισμα και και για μας για να γνωρίσουμε λίγο καλύτερα τον ίδιο μέσα απ' τα κομμάτια του. Ασχοληθήκαμε με αρκετά απ' αυτά πριν αποφασίσουμε ποια θα παρουσιάζαμε στο ρεσιτάλ και ομολογώ πως δεν ήταν εύκολη η επιλογή αφού είναι όλα αξιόλογα. Ο Τζωρτζινάκης ήταν μια σημαντική προσωπικότητα για την κιθάρα στην Ελλάδα και δεν θα πρέπει να το ξεχνάμε αυτό. Όχι τόσο για την παρουσία του στο χώρο ως εκτελεστή όσο για την συνθετική του πλευρά. Ήταν ο πρώτος που άρχισε να γράφει για κιθάρα δίνοντας το στίγμα του συνθέτη, κάτι που αργότερα συνέχισαν και εξέλιξαν άλλοι. Νομίζω πως είναι υποχρέωσή μας κατά κάποιο τρόπο να τιμούμε τους ανθρώπους που έχουν προσφέρει στο όργανο. Ίσως αυτή η συναυλία να είναι η αρχή για μια σειρά αφιερωμάτων σε Έλληνες συνθέτες που θα θέλαμε να πραγματοποιήσουμε ώστε να γνωρίσει καλύτερα το πλατύ κοινό το έργο τους.
Τ.Β. Aνήκετε και οι δυο σε μια γενιά κιθαριστών που δεν γνώρισε προσωπικά τον κ Τζωρτζινάκη. Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι σας συγκινεί το έργο του;
Μ.Β. Ο Κυριάκος Τζωρτζινάκης είναι για το χώρο μας ένας συνθέτης-κιθαριστής που πάντα υπάρχει στο μυαλό μας, γιατί εμπλούτισε με σημαντικά έργα το ρεπερτόριο της κιθάρας, γιατί έφυγε πολύ νωρίς και γιατί είχε ακόμη να δώσει πολλά στη μουσική. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι όταν σκεπτόμαστε για Έλληνα συνθέτη για το πρόγραμμα κάποιου ρεσιτάλ ή ακόμα και για τα προγράμματα εξετάσεων των μαθητών μας στα ωδεία, το όνομα του είναι από τα πρώτα στον στοχασμό μας. Του οφείλουμε λοιπόν όλοι ένα μεγάλο "ευχαριστώ".
Β.Α. Δυστυχώς δεν είχα την τύχη να τον γνωρίσω από κοντά, έχω ακούσει όμως τόσα γι αυτόν από ανθρώπους που τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του, που ενισχύουν την εικόνα που έχω σχηματίσει: ενός πολύ δημιουργικού κι ευαίσθητου ανθρώπου. Αυτή η ευαισθησία, η οποία χαρακτηρίζει όλα του τα έργα, είναι κάτι που με συγκινεί ιδιαίτερα. Ας μην ξεχνάμε επίσης πως το έργο του είναι πάντα επίκαιρο κι έχει έναν διαχρονικό χαρακτήρα. Ακούγοντας κανείς πολλές απ’ τις συνθέσεις του, νομίζει πως είναι κομμάτια γραμμένα σήμερα και όχι 30 χρόνια πριν!
Τ.Β. Υπάρχει κάποιο έργο του που έχει κάποιο ιδιαίτερο συμβολισμό ή σημασία για σας;
Β.Α. Κάθε έργο του Τζωρτζινάκη έχει έναν πολύ συγκεκριμένο χαρακτήρα, ο οποίος ταυτίζεται απόλυτα με τον τίτλο που του έχει δώσει. Αν έπρεπε να ξεχωρίσω ένα κομμάτι του, νομίζω θα ήταν οι «Ελληνικές Αναμνήσεις» το οποίο ο ίδιος αφιέρωσε στους Δασκάλους μας Ευάγγελο & Λίζα, κι αυτό γιατί έχει έντονα ελληνικά στοιχεία τα οποία περιγράφει πολύ εύστοχα και με ιδιαίτερη αισθητική. Εικόνες της υπαίθρου οικείες σε όλους μας, οι οποίες αποκτούν μια άλλη διάσταση δοσμένες με τόσο όμορφο τρόπο.
Τ.Β. Ποιές ήταν οι εντυπώσεις σας από τις δυο συναυλίες σε Πάτρα και Αθήνα;
Μ.Β. Οι ακροατές στις δύο συναυλίες μας μετέδωσαν μια μοναδική ατμόσφαιρα αγάπης για τα έργα του Κυριάκου Τζωρτζινάκη και θα θέλαμε να τους ευχαριστήσουμε που μας τίμησαν με την παρουσία τους. Ευχαριστούμε επίσης το Ωδείο «Φ. Νάκας», που βοήθησε με την άψογη οργάνωσή του, αλλά και τους κυρίους Ευάγγελο Ασημακόπουλο, Κώστα Γρηγορέα και Γιώργο Μονεμβασίτη που προλόγισαν τη συναυλία στην Αθήνα και κάλυψαν την ιστορική πλευρά του Κυριάκου Τζωρτζινάκη ως συνθέτη-κιθαριστή και ως ανθρώπου.
Β.Α. Θα θέλαμε να τους ευχαριστήσουμε ιδιαιτέρως και να επισημάνουμε ότι βοήθησαν πολύ με την παρουσία τους, δίνοντάς μας στοιχεία για την προσωπικότητα του Τζωρτζινάκη αφού οι ίδιοι ήταν πολύ κοντά σ’ εκείνον στο σύντομο διάστημα της ζωής του.
Κατά γενική ομολογία ήταν δύο πολύ συγκινητικές βραδιές και για μας, αλλά και για τον κόσμο που τις παρακολούθησε.
Προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε το έργο ενός ανθρώπου σ’ ένα διάστημα μιας ώρας και κάτι! Αυτό ξέρετε από μόνο του είναι αρκετά δύσκολο και παρακινδυνευμένο. Η επιλογή των κομματιών, η δομή του προγράμματος, αλλά και ο διαχωρισμός του σε σόλο και ντουέτα ήταν πράγματα που έπρεπε να προσέξουμε ιδιαίτερα έτσι ώστε να δώσουμε τη δική μας ματιά και προσέγγιση στο έργο του συνθέτη.
Τ.Β. Πρόκειται να διοργανώσετε κάποια άλλη συναυλία σε άλλη πόλη στο πλαίσιο του ίδιου αφιερώματος;
Β.Α. & Μ.Β. Η επόμενη συναυλία-αφιέρωμα θα πραγματοποιηθεί στο Ηράκλειο Κρήτης στις 23 Μαρτίου, στο πλαίσιο του 16ου Φεστιβάλ Κιθάρας που πραγματοποιεί ο Ευάγγελος Ασημακόπουλος και διοργανώνει το Σύγχρονο Ωδείο Κρήτης
Τίνα Βαρουχάκη
varouchaki@gmail.com
Μάρτιος 2014
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας