Για τον Δημήτρη Φάμπα
Ομιλία της Λίζας Ζώη από τη εκδήλωση της 19ης Μαΐου 2006 στην αίθουσα του Ωδείου Φίλιππος Νάκας με τίτλο "Δημήτρης Φάμπας, ο Δάσκαλος. 10 χρόνια μετά"Καλησπέρα σας.
Δεν θα πω πολλά πράγματα γιατί δεν είμαι και πολύ συνηθισμένη να μιλάω στο κοινό. Άλλωστε πιστεύω πως οι συνομιλητές μου εδώ, είναι έτοιμοι ο καθ’ ένας από τη μεριά του να σκιαγραφήσουν κατά τον καλύτερο τρόπο το πορτρέτο του δασκάλου μας. Εγώ θα αναφερθώ μόνο στη στάση που κράτησε όλα αυτά τα χρόνια ο Φάμπας στην απονομή των τίτλων. Αυτή νομίζω η συμπεριφορά του χαρακτηρίζει και τον τρόπο σκέψης του αλλά γενικότερα θα έλεγα πως ήταν μια στάση ζωής που τον διέκρινε και που είχε ως αποτέλεσμα όλοι σήμερα να μιλούν για τη μεγάλη Σχολή που άφησε πίσω του.
Όπως πολύ σωστά ειπώθηκε λοιπόν, το 1960 ήταν η χρονιά που ο δάσκαλός μας υπέγραψε το πρώτο του Δίπλωμα. Ήταν συγκεκριμένα στις 30 Ιουνίου 1960, όταν έδωσα τις διπλωματικές μου εξετάσεις ως μαθήτρια του Εθνικού Ωδείου στην αίθουσα ‘Παρνασσός’. Πρόεδρος της εξεταστικής επιτροπής ήταν τότε ο ιδρυτής του Εθνικού Ωδείου ο Μανώλης Καλομοίρης και μέλη ο Λεωνίδας Ζώρας, ο Μιχάλης Βούρτσης, η Χαρίκλεια Καλομοίρη, ο Γιώργος Βώκος, ο Στέφανος Βασιλειάδης και ο Βύρων Κολάσης. Το πρόγραμμά μου ήταν διάρκειας μιάμισης ώρας και πέρα από τα δύσκολα κομμάτια περιλάμβανε και το Κονσέρτο του Καστελνουόβο - Τεντέσκο.
Στέκομαι σε όλες αυτές τις λεπτομέρειες γύρω από το δίπλωμά μου γιατί θέλω να υπογραμμίσω πως σχεδόν μισόν αιώνα πριν, ο Δημήτρης Φάμπας παρουσίαζε διπλωματούχους των οποίων τα προγράμματα ήταν υψηλών προδιαγραφών, τόσο σε διάρκεια όσο και σε δυσκολία. Και πρέπει επίσης να σας πω ότι, πριν μας οδηγήσει στο δίπλωμα, μας υποχρέωνε να γνωρίσουμε και να έχουμε παίξει όλη την ύλη, όλο το ρεπερτόριο του οργάνου. Ξέρετε, την εποχή εκείνη μέσα από την απονομή ενός καλού διπλώματος κιθάρας δικαιωνόταν έμμεσα όχι μόνο το έργο του καθηγητή στο Ωδείο, αλλά και το ίδιο το όργανο. Ο Φάμπας έδινε έναν αγώνα να καταξιώσει το όργανο σε μουσικούς με τέτοιο καλλιτεχνικό ανάστημα όπως ήταν αυτό της επιτροπής, τα ονόματα των οποίων σας ανέφερα προηγουμένως.
Πρέπει ακόμα να σας θυμίσω πως η κιθάρα μόλις το 1987 αναγνωρίστηκε επίσημα στην Ελλάδα ως όργανο κλασικό και οι τίτλοι σπουδών (τα Πτυχία δηλαδή και τα Διπλώματα) μόνο από το 1987 και μετά απονέμονται με την έγκριση και τον έλεγχο του Υπουργείου. Αυτό σημαίνει ότι από το 1987 και μετά υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα που έχει καθορισθεί για όλα τα Πτυχία και τα Διπλώματα, οι επιτροπές είναι πενταμελείς, οι εξετάσεις γίνονται ενώπιον κοινού και με εκπρόσωπο του Υπουργείου κλπ. κλπ. Σκεφθείτε λοιπόν πως από το 1960 που ο Φάμπας έδωσε το πρώτο του δίπλωμα σε μένα, μέχρι το 1987 που οι τίτλοι άρχισαν να ελέγχονται από το Υπουργείο, δηλαδή για 27 ολόκληρα χρόνια που όλα ήταν ανεπίσημα και εύκολα, σκεφθείτε λέω, πόσους τίτλους θα μπορούσε να δώσει ο Φάμπας μια και δεν τον ήλεγχε κανείς, πόσες διευκολύνσεις σε ατάλαντους μαθητές θα μπορούσε να κάνει με πανεύκολα προγράμματα, πόσες υποχωρήσεις, πόσα χατίρια, πόσες νοθείες. Και αυτή την ώρα δεν σας λέω κάτι υποθετικό, σας μιλάω για μια κατάσταση που επικρατούσε τότε ως κανόνας στα περισσότερα Ωδεία αν και δυστυχώς εξακολουθεί να ισχύει και σήμερα σε πάρα πολλά μουσικά ιδρύματα κάτω από άλλες συνθήκες βέβαια και με άλλα τεχνάσματα.
Ο Δημήτρης Φάμπας με την λατρεία που είχε στην κιθάρα, την καλλιτεχνική συνείδηση που διέθετε και την προσήλωσή του στον αγώνα για την καθιέρωση του οργάνου, σήκωσε από την πρώτη στιγμή πολύ ψηλά τον πήχη και τον κράτησε ψηλά μέχρι τέλος, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια μοναδική παράδοση που θέλει την Ελλάδα σήμερα να κατέχει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα στην κιθάρα, μια από τις κορυφαίες σχολές στον κόσμο, τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών.
Δεν θέλω να προσθέσω τίποτε άλλο. Δύο λέξεις μόνο. Χρωστάμε πολλά στον Φάμπα. Όχι μόνον εμείς οι μαθητές του που είναι το αυτονόητο. Θεωρώ πως γενικότερα ο κόσμος της κιθάρας στην Ελλάδα χρωστά πάρα πολλά σ’ αυτόν τον καλλιτέχνη που αφιέρωσε κυριολεκτικά τη ζωή του στο όργανο που αγάπησε με πάθος.
Σας ευχαριστώ.
Μάιος 2006