MANA – ZUCCA
“I Love Life”
Η Mana-Zucca υπήρξε μια πολύ επιτυχημένη συνθέτρια του εικοστού αιώνα και συγχρόνως μια ευτυχισμένη και πολύπλευρα δημιουργική προσωπικότητα. Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη στις 25 Δεκεμβρίου 1885 ως Gizella Zuccamanof (στη συνέχεια άλλαξε το επίθετο σε Zuccaman).
Ήταν κόρη πολωνών εξόριστων, ζούσε σε περιβάλλον που αγαπούσε τη μουσική και ίσως έτσι ήταν φυσικό να συνθέτει από μικρή. Στην ηλικία των επτά ετών άρχισε να μαθαίνει πιάνο με καθηγητή τον εξέχοντα πολωνό πιανίστα και παιδαγωγό Alexander Lambert (1863-1929), ο οποίος τότε δίδασκε στο New York College of Music. Ο Lambert, πολωνός στην καταγωγή κι αυτός, δεν ήταν μόνο ο δάσκαλός της για πολλά χρόνια, αλλά υπήρξε και ο μέντορας της. Της πρότεινε - εκτός των άλλων - να πάρει το καλλιτεχνικό όνομα Augusta, το οποίο η νεαρή συνθέτρια χρησιμοποίησε μεν για λίγο, αλλά στη συνέχεια αποφάσισε να χρησιμοποιεί το επώνυμό της αναδιατεταγμένο, επειδή η ιδέα του δασκάλου της δεν την ικανοποιούσε. Οι δύο τους παρέμειναν στενοί φίλοι μέχρι την ημέρα που ο σπουδαίος αυτός πιανίστας σκοτώθηκε χτυπημένος από ένα ταξί, στο Μανχάτταν.
Σε ηλικία των οκτώ ετών, η μικρή ταλαντούχα μουσικός εμφανίστηκε ως σολίστ στο Concerto No. 1 για πιάνο του Beethoven, συμπράττοντας με τη Συμφωνική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης. Το 1914 έκανε το σκηνικό της ντεμπούτο ως σοπράνο στην οπερέτα του Franz Lehár «O Κόμης του Λουξεμβούργου». Δεν άφησε ποτέ το πιάνο πάντως. Κατά διαστήματα μελέτησε με εξέχοντες πιανίστες της εποχής της όπως τον Ferruccio Busoni και τον Leopold Godowsky .
Την εποχή που η Mana-Zucca σπούδαζε πιάνο με τον Alexander Lambert, μελετούσε αρμονία και σύνθεση με τον Herman Spielter. Τα πρώτα της συνθέματα ήταν η αφορμή για να γίνει δεκτή, αν και τόσο μικρή, στην τάξη του.
Το πρώτο δημοσιευμένο έργο της είναι ένα σύντομο κομμάτι για βιολί και πιάνο, με τίτλο Μουσική στιγμή (Moment Musicale) που είχε συνθέσει στα επτά της. Η Étude de Concert γράφτηκε όταν ήταν οκτώ ετών. Το πρώτο της τραγούδι, με τίτλο «Frage», (πολυχρησιμοποιημένος ο τίτλος από τον Λιστ, τον Μπραμς, τον Βέμπερ) κυκλοφόρησε από εκδόσεις Rudolph Schirmer, όπως και η Moment Triste και η Moment Orientale, που συνέθεσε στα εννέα της χρόνια. Μέχρι την ενηλικίωση της είχε ολοκληρώσει εντυπωσιακά μεγάλο αριθμό συνθέσεων. To 1907 συνέθεσε και το πρώτο δικό της κοντσέρτο πιάνο.
Η Mana-Zucca στα 14 της χρόνια βρέθηκε στην Ευρώπη με την μεγαλύτερη αδελφή της Beatrice. Εγκαταστάθηκαν στο Βερολίνο, όπου σύντομα η μικρή μουσικός με τον διαχυτικό χαρακτήρα, έγινε μέρος του συναρπαστικού πολιτιστικού περιβάλλοντος της πόλης. Το ντεμπούτο της στο Βερολίνο, στην Bechstein Saal εντυπωσίασε και άνοιξε πόρτες για συναυλίες σε όλη την Ευρώπη. Η ευκαιρία που είχε να παίξει με τον διάσημο Ισπανό βιολονίστα Juan Manon, οδήγησε στο να υπογράψει συμβόλαιο για να συνεργαστούν σε εξήντα συναυλίες μέσα σε τρία χρόνια.
Στο Βερολίνο, η Mana-Zucca δεν έχασε την ευκαιρία να μελετήσει τα έργα του Brahms με τον περίφημο παιδαγωγό και ειδικευμένο μελετητή της μουσικής του, τον Josef Weiss και λίγο αργότερα έγινε δεκτή για οκτάμηνο πρόγραμμα μαθημάτων πιάνου από τον F. Busoni. Επιπλέον στο Βερολίνο σπούδασε φωνητική με την (ιδιόρρυθμη αλλά σπουδαία δασκάλα) Δεσποινίδα van Gelder, και αργότερα, στο Λονδίνο, δέχτηκε συμβουλές για την φωνή της από τον Raimond von zur Muhlen, έναν από τους μαθητές της Clara Schumann, διάσημο τραγουδιστή του lieder και περιζήτητο δάσκαλο φωνής.
Mühlen, Dorothea: Der Sänger Raimund von zur- Mühlen. Hannover-Döhren, Verlag Harro Von Hirschheydt, 1969
Μια νέα φάση στη ζωή της Mana-Zucca ξεκίνησε όταν δέχτηκε πρόταση γάμου από τον Irwin M. Cassel, έναν τζέντλεμαν που γνώριζε από πολύ νεώτερη. Ο Cassel φρόντιζε ώστε να περνούν επτά μήνες κάθε χρόνο στη Νέα Υόρκη και τους υπόλοιπους πέντε μήνες στο Μαϊάμι, όπου έφτιαξε για την σύζυγό του κυρίως, ένα εντυπωσιακό σπίτι στο οποίο συναντιούνταν μέλη της μουσικής οικογένειας της Φλόριντα και όχι μόνον. Δυστυχώς στα τέλη της δεκαετίας του 70 το περίφημο αυτό σπίτι που φιλοξένησε όλο τον μουσικό κόσμο για χρόνια, καταστράφηκε.
Ο Cassel , φιλότεχνος ο ίδιος, υποστήριξε τη μουσική σταδιοδρομία της Mana-Zucca, είναι μάλιστα ο στιχουργός στο γνωστότερο ίσως τραγούδι της "I Love Life" (1923), το οποίο ερμήνευσαν διάσημοι τραγουδιστές όπως ο John Charles Thomas και ο Lawrence Tibbett. Μετά τη γέννηση του μοναδικού της παιδιού, ενός γιου, το 1926, το Μαϊάμι έγινε μόνιμη κατοικία της.
Έζησε ευτυχισμένη και δημιουργική εκεί, συνθέτοντας και οργανώνοντας μουσικές βραδιές στο σπίτι της και απολαμβάνοντας πολύ συχνά παρέες μικρών παιδιών που έφταναν κοντά της για να τους μάθει τα παιδικά τραγούδια της και να τους διδάξει μουσικά παιχνίδια.
Η δημοσιευμένη μουσική της γυναίκας αυτής αριθμεί περισσότερα από τετρακόσια έργα, μουσική για πιάνο, ορχήστρα και φωνή. Συνέθεσε επίσης μουσική για σπουδαστές πιάνου, τραγουδιού και σύνθεσης. Συνολικά συνέθεσε πάνω από 1.000 έργα, όπως όπερα, ορχηστρικά έργα, μπαλέτο, μουσική δωματίου και σόλο έργα, συμπεριλαμβανομένου ενός κονσέρτου βιολιού για τον Αμερικανό βιολιστή Joan Field. Κέρδισε όμως τεράστια φήμη ως συνθέτρια ελκυστικών τραγουδιών.
Η Mana-Zucca πέθανε στο Μαϊάμι στις 8 Μαρτίου 1981, πλησίαζε τα εκατό. Τα χειρόγραφά της καθώς και αντίγραφα των συνθέσεων της, στεγάζονται στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Φλόριντα.
Έφη Αγραφιώτη
Effie.tar@gmail.com
Ιούνιος 2017
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)