| ΣΙΦΝΟΣ Δώμα με κυματωσιές. Αρμοσμένο το γυμνό σώμα, σαν από τότε, θα 'λεγες, που γεννήθηκες μες στη λειψανοθήκη του ήλιου. Οδυσσέας Ελύτης «Ο Μικρός Ναυτίλος» (1985) |
ΤΖΟΥΛΙΕΤΤΑ ΚΑΡΟΡΗ – ΜΑΡΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ – ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΡΖΑΚΗΣ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
στην Τίνα Βαρουχάκη
Με αφορμή τη διοργάνωση του 7ου MuSifanto
30 χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από την ίδρυση ενός φορέα που συμβάλλει τα μέγιστα προς την κατεύθυνση της μουσικής εκπαίδευσης παιδιών, εφήβων και νέων της νησιωτικής Ελλάδας και της εξοικείωσής τους με τη μουσική δωματίου, τη συμφωνική μουσική και γενικότερα την τέχνη. Πρόκειται για τον Σύνδεσμο «Οι Φίλοι του Ελληνικού Νησιού και της Θάλασσας», ιδρύτρια του οποίου ήταν η αείμνηστη ραδιοφωνική παραγωγός Φραγκίσκη Ψαχαροπούλου-Καρόρη, μέντορας πολλών καταξιωμένων δημοσιογράφων της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Σε αυτή την αξιόλογη και αξιέπαινη προσπάθεια, η ιδρύτρια δεν ήταν μόνη. Είχε δίπλα της και άλλες σπουδαίες προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών, όπως τους αείμνηστους Παναγιώτη Τέτση και Μάριο Πλωρίτη.
“Η Φραγκίσκη Ψαχαροπούλου-Καρόρη είχε το όραμα να φέρει την κλασική μουσική κοντά στα παιδιά και στους νέους. Πίστευε πως η γνωριμία και η μελέτη της θα τους ανοίξει τους ορίζοντες και θα τους δώσει χαρά», παρατηρεί η καταξιωμένη ραδιοφωνική παραγωγός του Τρίτου Προγράμματος της ΕΡΑ, κυρία Τζουλιέττα Καρόρη, η οποία με την Πρόεδρο του Συνδέσμου κυρία Μαρία Κωνσταντινίδη, καθώς και τον υπεύθυνο των Μουσικών εργαστηρίων για την κλασική κιθάρα κ. Δημήτρη Κουρζάκη, μας έκαναν την τιμή να μιλήσουν στο www.tar.gr για τον Σύνδεσμο και το έργο του. «Σκοπός του Συνδέσμου είναι να δοθούν στα παιδιά και στους νέους των νησιών μας πολιτιστικές ευκαιρίες για μάθηση και επικοινωνία με τον ευρύτερο χώρο του πολιτισμού και της τέχνης, με έμφαση στην κλασική μουσική στις νησιωτικές περιοχές και με σεβασμό στη δική τους μουσική παράδοση», υπογραμμίζει η Πρόεδρος του Συνδέσμου, κυρία Μαρία Κωνσταντινίδη. Σήμερα, με την υποστήριξη κυρίως ιδιωτών χορηγών, λειτουργεί το Μουσικό Εργαστήρι της Σίφνου και 5 ακόμη εργαστήρια σε Ικαρία, Λήμνο, Κέα, Σαντορίνη,Σέριφο, στα οποία έχουν επιμορφωθεί έως σήμερα περισσότεροι από 6.000 μαθητές. Το έργο των μουσικών εργαστηρίων έχουν υποστηρίξει δεκάδες μουσικοπαιδαγωγοί, ανάμεσά τους οι καταξιωμένοι καθηγητές μουσικής και σολίστ Αλέξανδρος Κάλκος, Αμαλία Κουντούρη, Δημήτρης Κουρζάκης και Διονύσης Μαλλούχος, ο οποίος είχε και την ιδέα της ονομασίας του MuSifanto, του αξιολογότατου μουσικού Φεστιβάλ που διοργανώνεται τα τελευταία χρόνια στη Σίφνο. Φέτος το 7ο MuSifanto, το οποίο τελούσε υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, είχε πολλές και ποικίλες εκδηλώσεις, οι οποίες κορυφώθηκαν με συναυλία μουσικών συνόλων της ΕΡΤ, υπό τον αρχιμουσικό Νίκο Τσούχλο.
Οι σπόροι του Συνδέσμου, σε αυτά τα 30 χρόνια επιτυχούς πορείας, είναι οι δεκάδες απόφοιτοι των Μουσικών Εργαστηρίων που ασχολήθηκαν με τη μουσική και κάποιοι εξ αυτών διδάσκουν στα μουσικά εργαστήρια, όπως o κιθαριστής Μάρκος Δεστέφανος, η νηπιαγωγός Δήμητρα Αντωνίου, που διδάσκει μουσική προπαιδεία σε Μουσικό Εργαστήριο στην Αστυπάλαια κ.ά. Αλλά και οι σπουδαστές των Μουσικών Εργαστηρίων που δεν θα γίνουν μουσικοί, θα έχουν κοινωνικοποιηθεί και καλλιεργηθεί πνευματικά χάρη σε όλους όσοι στηρίζουν με κάθε τρόπο την όλη προσπάθεια, δικαιώνοντας περίτρανα τον σπουδαίο μας ποιητή Οδυσσέα Ελύτη: «Μέσα στη θλίψη της απέραντης μετριότητας που μας πνίγει από παντού, παρηγοριέμαι ότι κάπου, σε κάποιο καμαράκι, κάποιοι πεισματάρηδες αγωνίζονται να εξουδετερώσουν τη φθορά.»
«Η Σίφνος και οι Σιφνιοί φημίζονται για την καλαισθησία τους και για την αγάπη τους στον πολιτισμό. Εκτός από τις καθημερινές συναυλίες, κατά τη διάρκεια του MuSifanto τα παιδιά παρακολουθούν σεμινάρια κλασικής κιθάρας, πιάνου, παλαιάς μουσικής, μονωδίας και τρομπέτας και δημιουργούνται μαθητικές ορχήστρες με βάση την κιθάρα ή άλλα μουσικά σύνολα. Προσπαθούμε επίσης να «βγαίνει» η μουσική από τις αίθουσες και να παρουσιάζεται σε μέρη ιδιαίτερου φυσικού ή αρχιτεκτονικού κάλλους, όπως σε πλατείες, αυλές μοναστηριών και ξεχωριστά μονοπάτια. Σε αυτό το πλαίσιο έχουμε και τον Μουσικό Περίπατο. Επιλέγουμε μια διαδρομή, και στις στάσεις της υπάρχουν μουσικοί που ερμηνεύουν μικρής διάρκειας έργα, ενώ ο κόσμος ακολουθεί. Είναι ένας πολύ άμεσος τρόπος προσέγγισης της μουσικής και προσελκύει ένα πολυπληθές κοινό, όλων των ηλικιών».
Τ.Β. Φέτος συμπληρώνονται 30 έτη από την ίδρυση της εθελοντικής και μη κερδοσκοπικής οργάνωσης με την επωνυμία: «Σύνδεσμος οι Φίλοι του Ελληνικού Νησιού και της Θάλασσας». Θα θέλατε να μας μιλήσετε περιληπτικά για την ιστορία αυτού του θεσμού;
Μαρία Κωνσταντινίδη: Η σπίθα που άναψε με την πρωτοβουλία της Φραγκίσκης Ψαχαροπούλου-Καρόρη οδήγησε στην ίδρυση του Συνδέσμου «Οι Φίλοι του Ελληνικού Νησιού και της Θάλασσας». Σκοπός του είναι να δοθούν στα παιδιά και στους νέους των νησιών μας πολιτιστικές ευκαιρίες για μάθηση και επικοινωνία με τον ευρύτερο χώρο του πολιτισμού και της τέχνης, με έμφαση στην κλασική μουσική στις νησιωτικές περιοχές και με σεβασμό στη δική τους μουσική παράδοση.
Ιδρυτικά μέλη του Σωματείου υπήρξαν σημαντικοί εκπρόσωποι της Τέχνης και του πολιτισμού εκείνης της εποχής. Ενδεικτικά αναφέρονται οι: Τίτος Πατρίκιος, Μάριος Πλωρίτης, Έλλη Σολωμονίδου-Μπαλάνου, Πολυξένη Ματέυ, Παναγιώτης Τέτσης, Άννα Σικελιανού, Λάμπρος Λιάβας και πολλοί άλλοι.
Σε συνεργασία με την Πολιτεία, τις κατά τόπους Αρχές και Διοικητικές Περιφέρειες ιδρύθηκαν 9 Μουσικά Εργαστήρια κλασικής μουσικής και εκπαιδευτικών δράσεων στα νησιά:
Ικαρία, Λήμνο, Κέα, Κύθνο, Κουφονήσια, Σαντορίνη, Σέριφο, Τήνο και Σίφνο.
T.B. Tι μαθήματα εντάσσονται στα Μουσικά Εργαστήρια;
Μαρία Κωνσταντινίδη: Σε αυτά εντάχθηκαν μαθήματα προπαιδείας με σύστημα ORF, πιάνου και κλασικής κιθάρας με σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους και καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα. Ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των παιδιών, τις δυνατότητες του κάθε νησιού και τις οικονομικές αντοχές του Συνδέσμου, έχουν προστεθεί μέχρι σήμερα μαθήματα χορωδίας, χορού, αυτοσχεδιασμού, κρουστών, παραδοσιακού και κλασικού βιολιού, θεωρίας της μουσικής, προγράμματα μουσικής αγωγής για νήπια και παιδιά προσχολικής ηλικίας. Δημιουργούνται επίσης μικρά μουσικά σύνολα τα οποία συμμετέχουν σε «εσωτερικές» εκδηλώσεις των Μ.Ε. αλλά και σε τοπικές εκδηλώσεις των Δήμων των νησιών όπου λειτουργούν, π.χ. αρχαιολογικούς χώρους, πολιτιστικές εκδηλώσεις, βραδιές πανσελήνου, κάλαντα Χριστουγέννων κ.λπ.
T.B. Kάθε πότε πραγματοποιούνται τα μαθήματα; Την εποχή της πανδημίας κατέστη εφικτό να συνεχιστούν;
Μαρία Κωνσταντινίδη: Οι δάσκαλοι μουσικής επισκέπτονται τα νησιά 2 Σαββατοκύριακα τον μήνα όλο τον χειμώνα, αψηφώντας τις αντίξοες καιρικές συνθήκες και τα συχνά μεταβαλλόμενα δρομολόγια των ακτοπλοϊκών και αεροπορικών συγκοινωνιών.
Στην εποχή της πανδημίας τα μαθήματα εξακολούθησαν διαδικτυακά με τη στήριξη του Δ.Σ. μέσω της παροχής ενημερωτικών Σεμιναρίων για την εξοικείωσή τους με την εξ αποστάσεως διδασκαλία.
T.B. Πόσοι περίπου μαθητές έχουν επιμορφωθεί μέχρι σήμερα στα Μουσικά Εργαστήρια;
Μαρία Κωνσταντινίδη: Συνολικά μέχρι σήμερα στα Μ.Ε. έχουν συμμετάσχει 6.000 μαθητές, δίδαξαν 60 δάσκαλοι και συμμετείχαν 50 σολίστ.
Στο έργο των 30 χρόνων καταλυτικό ρόλο έπαιξε το παιδαγωγικό πρόγραμμα Μουσική για Όλους, με δωρητή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Στόχος του ήταν να δοθεί δωρεάν η ευκαιρία σε όλους, παιδιά και ενήλικες, να γνωρίσουν τον ευρύτερο χώρο της μουσικής. Πραγματοποιήθηκε σε 6 νησιά του Αιγαίου και παρουσιάστηκαν 16 εισηγήσεις, 7 σεμινάρια, 5 συναυλίες, 18 βιωματικά εκπαιδευτικά προγράμματα, 3 ανταλλαγές μεταξύ των νησιών και 6 επισκέψεις στην Αθήνα για την παρακολούθηση μουσικών παραγωγών του ΜΜΑ. Για την εφαρμογή του προγράμματος συνεργάστηκαν με επιτυχία 20 διακεκριμένοι μουσικοί.
T.B. Στον απολογισμό του έργου του Συνδέσμου εντάσσονται αποκλειστικά δράσεις που αφορούν στον τομέα της μουσικής;
Μαρία Κωνσταντινίδη: όχι, πραγματοποιήθηκαν παράλληλες δράσεις, όπως:
i. Παιδικές και μουσικές βιβλιοθήκες.
Ενισχύθηκαν με σημαντικό αριθμό βιβλίων οι παιδικές βιβλιοθήκες 10 νησιών με δωρητές την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας, το Ίδρυμα Ωνάση και τα Ελληνικά Γράμματα. Επίσης, το 2010 μέσω δωρεάς Μέλους του Συνδέσμου δημιουργήθηκαν μουσικές βιβλιοθήκες σε όλα τα Μουσικά Εργαστήρια του Συνδέσμου.
ii.Εκδηλώσεις γνωριμίας και συνεργασίας με τα νησιά.
Με τη στήριξη και τη συνεργασία του Μουσείου Μπενάκη και των Δήμων οργανώθηκαν σε διάστημα 6 ετών εορταστικές εκδηλώσεις για την προβολή ισάριθμων νησιών στην Αθήνα και την ανάδειξη της καλλιτεχνικής προσφοράς του Συνδέσμου σε αυτά μέσω των Μ.Ε. Συμμετείχαν εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης των νησιών, χορευτές, παραδοσιακοί μουσικοί, δάσκαλοι και μαθητές από τα Μουσικά Εργαστήρια Κέας, Λήμνου, Σίφνου, Ικαρίας, Σαντορίνης.
Ανεξάρτητα από την ύπαρξη Μουσικού Εργαστηρίου σε αυτό το νησί εκτάκτως παρουσιάστηκε και η Κάσος.
iii. η ετήσια έκδοση «Το Τετράδιο της Χρονιάς», που διέτρεξε 11 χρόνια επιτυχημένης πορείας -προϊόν και αυτό της Φραγκίσκης Ψαχαροπούλου-Καρόρη με καλλιτεχνικό και ενημερωτικό υλικό.
iv. ο ετήσιος Διαγωνισμός Ζωγραφικής, που κλείνει εφέτος 30 συνεχή χρόνια ! Απευθύνεται σε μαθητές του Δημοτικού των νησιών και παράκτιων πόλεων με θέματα από τις τοπικές τους παραδόσεις και την ιστορία τους. Μέχρι σήμερα έχουν πάρει μέρος 7.000 μαθητές από 900 σχολεία και ο θεσμός συνεχίζεται. Μέλη της κριτικής επιτροπής έχουν υπάρξει οι: Παναγιώτης Τέτσης, Έλλη Σολομωνίδου-Μπαλάνου, Αλέκος Λεβίδης, Βασίλης Θεοχαράκης και Καίτη Παπαχριστοπούλου, ζωγράφος και ιδρυτικό Μέλος του Συνδέσμου. Φέτος εγκαινιάστηκε ο Διαγωνισμός Φωτογραφίας για μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου στις ίδιες περιοχές.
Για τη συνολική του δραστηριότητα ο Σύνδεσμος έλαβε το Βραβείο Ποιότητας από την Κίνηση Πολιτών για μια ανοιχτή κοινωνία και το Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού, και το Βραβείο Gina Bachauer – Νικολάου Δούμπα κατηγορία Πολιτιστικού Οργανισμού που δραστηριοποιείται στην Ελληνική Περιφέρεια.
Ίσως στο μέλλον κάποια παιδάκια ν΄ασχοληθούν με τη μουσική, ίσως και όχι. Μα είναι απίθανο να μην θυμούνται την πρώτη φορά που ήρθαν στην τάξη των Μουσικών Εργαστηρίων Σίφνου, μουσικοί της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ και τους παρουσίασαν τα μουσικά όργανα μιας μεγααααάλης, αληθινής Συμφωνικής Ορχήστρας!
Τ.Β. Ποιες προσωπικότητες των Γραμμάτων και των Τεχνών στήριξαν διαχρονικά και ποικιλοτρόπως το έργο του Συνδέσμου;
Μαρία Κωνσταντινίδη: Στο διάστημα των 30 χρόνων που τιμούμε σήμερα, ένας μεγάλος αριθμός αφοσιωμένων εθελοντών, χορηγών και καλλιτεχνών στήριξε το έργο του Συνδέσμου όπως οι: Άγγελος Δεληβορριάς, Βασίλης Θεοχαράκης, Αλέκος Λεβίδης, Ντόρα Μπακοπούλου, Κώστας Γρηγορέας, Σαββίνα Γιαννάτου, Νίνα Πατρικίδου, Αντώνης Κοντογεωργίου, Βαγγέλης Μπουντούνης, Μάρω Ραζή, Δόμνα Σαμίου, Αλέξανδρος Μυράτ, Διονύσης Μαλλούχος, Έφη Μηνακούλη, Νίκος Ξανθούλης, Δημήτρης Κουρζάκης, Άγγελος Μπότσης, Μαριβίτα Γραμματικάκη, και πολλοί άλλοι Έλληνες και ξένοι.
Τ.Β. Ποιες είναι οι πηγές χρηματοδότησης του Συνδέσμου;
Μαρία Κωνσταντινίδη: Οι συνδρομές και οι δωρεές των Μελών και των ιδιωτών υποστηρικτών, το ΥΠ.ΠΟ.Α., η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, ο Δήμος Σίφνου, ο Δήμος Κηφισιάς, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, μεγάλοι χορηγοί, μεταξύ των οποίων η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η Microsoft, η John Fafalios Foundation, η Αεροπορική Εταιρεία Aegean Airlines, το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β&Μ Θεοχαράκη, το Μουσείο Μπενάκη, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, η Μουσική Βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη και άλλες περιστασιακές δωρεές μέσω κοινωνικών καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, όταν αυτό είναι εφικτό όπως οι «χρυσοί ευεργέτες» του φετινού MuSifanto Νικόλαος Δ. Πουρνάρας και Ελένη Πουρνάρα-Καρκαζή.
Φυσικά, όλοι οι Δήμοι με τους οποίους συνεργάζεται ο Σύνδεσμος έχουν αναλάβει εν μέρει ή εξ ολοκλήρου τα έξοδα που αναλογούν στη λειτουργία των Μ.Ε. στο νησί τους, συγκεκριμένα, τα μεταφορικά των δασκάλων, τη φιλοξενία τους και την παραχώρηση κατάλληλου χώρου για τη διενέργεια των μαθημάτων.
Τ.Β. Στο πλαίσιο των δράσεων του Συνδέσμου υλοποιείται από το 2015 το Μουσικό Φεστιβάλ MuSifanto. Πώς προέκυψε η ιδέα και ποιοι οι καλλιτεχνικοί και εκπαιδευτικοί στόχοι αυτής της διοργάνωσης;
Τζουλιέττα Καρόρη: Η Φραγκίσκη Ψαχαροπούλου-Καρόρη, είχε το όραμα να φέρει την κλασική μουσική κοντά στα παιδιά και στους νέους. Πίστευε πως η γνωριμία και η μελέτη της, θα τους ανοίξει τους ορίζοντες και θα τους δώσει χαρά.
Μαρία Κωνσταντινίδη: Τα χρόνια περνούσαν και οι μαθητές του Μουσικού Εργαστηρίου όχι μόνο της Σίφνου αλλά και των άλλων νησιών προόδευαν. Οπότε μια νέα ιδέα προέκυψε, αυτή τη φορά από την Τζουλιέττα Καρόρη: Ένα Φεστιβάλ κλασσικής μουσικής στη Σίφνο!
Τζουλιέττα Καρόρη: Ο πιανίστας Διονύσης Μαλλούχος, συνεργάτης της Φραγκίσκης από τα μαθητικά του χρόνια, αγκάλιασε την ιδέα και πρότεινε να ονομαστεί το φεστιβάλ MuSifanto (Μούσες/Μουσική/και Sifanto, μια από τις παλαιότερες ονομασίες της Σίφνου).
Αυτό γεννήθηκε και σχεδιάστηκε ώστε να δώσουμε στα παιδιά που ζουν μακριά από αίθουσες συναυλιών, την ευκαιρία να ακούσουν από κοντά σημαντικούς ερμηνευτές, να απολαύσουν, να εμπνευσθούν, να έχουν ένα ακόμα κίνητρο για να προχωρήσουν.
Παράλληλα, οι επισκέπτες του νησιού έμαθαν με τα χρόνια πως στο ξεχωριστό φυσικό περιβάλλον της Σίφνου γίνονται συναυλίες υψηλού επιπέδου, που μπορούν να κάνουν ακόμα πιο ενδιαφέρουσες τις διακοπές τους. Η Σίφνος και οι Σιφνιοί φημίζονται για την καλαισθησία τους και για την αγάπη τους στον πολιτισμό. Εκτός από τις καθημερινές συναυλίες, κατά τη διάρκεια του MuSifanto τα παιδιά παρακολουθούν σεμινάρια κλασικής κιθάρας, πιάνου, παλαιάς μουσικής, μονωδίας και τρομπέτας και δημιουργούνται μαθητικές ορχήστρες με βάση την κιθάρα ή άλλα μουσικά σύνολα. Προσπαθούμε επίσης να «βγαίνει» η μουσική από τις αίθουσες και να παρουσιάζεται σε μέρη ιδιαίτερου φυσικού ή αρχιτεκτονικού κάλλους, όπως σε πλατείες, αυλές μοναστηριών και ξεχωριστά μονοπάτια. Σε αυτό το πλαίσιο έχουμε και τον Μουσικό Περίπατο. Επιλέγουμε μια διαδρομή, και στις στάσεις της υπάρχουν μουσικοί που ερμηνεύουν μικρής διάρκειας έργα, ενώ ο κόσμος ακολουθεί. Είναι ένας πολύ άμεσος τρόπος προσέγγισης της μουσικής και προσελκύει ένα πολυπληθές κοινό, όλων των ηλικιών.
Οι μικροί κιθαριστές στο πλαίσιο του Φεστιβάλ MuSifanto, μετά από ένα σεμινάριο κλασικής κιθάρας!
Τ.Β. Φέτος το 7ο MuSifanto, το οποίο τελούσε υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, είχε πολλές και ποικίλες εκδηλώσεις, οι οποίες κορυφώθηκαν με συναυλία μουσικών συνόλων της ΕΡΤ υπό τον αρχιμουσικό Νίκο Τσούχλο. Θα θέλατε να μας βάλετε στο κλίμα της συναυλίας, εστιάζοντας στις αντιδράσεις των μικρών θεατών που έβλεπαν και άκουγαν για πρώτη φορά Συμφωνική Ορχήστρα;
Τζουλιέττα Καρόρη: Είμαστε πολύ τυχεροί γιατί η Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, ο μαέστρος Νίκος Τσούχλος και η διοίκηση της ΕΡΤ ανταποκρίθηκαν με προθυμία στην πρόσκλησή μας. Και ήταν πραγματικά συγκινητική η ανταπόκριση του κοινού και η αλληλεπίδραση με τους μουσικούς. Μια αληθινή γιορτή της μουσικής, στο Κάτω Πετάλι, στην πλατεία του χωριού, κάτω από τα φωτισμένα παράθυρα του Μουσικού Εργαστηρίου Σίφνου «Φραγκίσκη Ψαχαροπούλου-Καρόρη» και ακριβώς απέναντι από το σπίτι του σπουδαίου ζωγράφου Παναγιώτη Τέτση, που υπήρξε ένας από τους ιδρυτές του Συνδέσμου «Οι Φίλοι του Ελληνικού Νησιού και της Θάλασσας» που διοργανώνει το MuSifanto.
Ήταν μια ευκαιρία να δούμε από κοντά τα μουσικά όργανα μιας Συμφωνικής Ορχήστρας, τον ρόλο που έχει κάθε όργανο και την αρμονία που παράγεται όταν συμπράττουν, και να ακούσουμε έργα του W.A.Mozart και του Joseph Haydn.
Θα ήθελα εδώ να προσθέσω πως, την προηγούμενη μέρα, μουσικοί της Συμφωνικής πήραν μέρος στον Μουσικό Περίπατο και πως το πρωί πριν από τη συναυλία παρουσίασαν στους μαθητές του Φεστιβάλ αλλά και στους φίλους της μουσικής τα μουσικά όργανα και τις δυνατότητές τους.
Η Συναυλία της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ υπό τον αρχιμουσικό Νίκο Τσούχλο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ MuSifanto
Τ.Β. Δεδομένου ότι το www.tar.gr, είναι ένα διαδικτυακό περιοδικό «με αφορμή την κιθάρα», θα μας επιτρέψετε να εστιάσουμε το ενδιαφέρον μας στις κιθαριστικές σας εκδηλώσεις. Πώς προέκυψε η συμμετοχή του διεθνούς φήμης σολίστ κλασικής κιθάρας, Craig Ogden;
Δημήτρης Κουρζάκης: Τη δεκαετία του 1990 ήμασταν συμφοιτητές με τον Craig Ogden και τον Άγγελο Μπότση στο Royal Northern College of Music στο Μάντσεστερ, στο οποίο σήμερα ο Craig είναι διευθυντής του τμήματος κλασικής κιθάρας. Η αλήθεια είναι ότι είχαμε απευθύνει πρόσκληση στον Craig να συμμετάσχει στο MuSifanto του 2019 και την είχε αποδεχθεί με πολύ ενθουσιασμό. Μια καθυστέρηση ανανέωσης του αυστραλιανού του διαβατηρίου από τη σχετική υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και η πανδημία δυσκόλεψαν μεν, αλλά δεν στάθηκαν ικανά να ματαιώσουν τη συμμετοχή του στο MuSifanto! Θεωρούμε προνόμιο που ένας μουσικός της εμβέλειας του Craig Ogden, με εμφανίσεις στις μεγαλύτερες αίθουσες του κόσμου και συμπράξεις με πληθώρα ορχηστρών ανά τον κόσμο, είναι πλέον μέρος της παρακαταθήκης του MuSifanto. Και ήταν μεγάλη μας χαρά να έχουμε κοντά μας, όχι μόνο έναν καλλιτέχνη που έχει χαρακτηριστεί από το BBC άξιος διάδοχος του Julian Bream, αλλά και έναν εξαιρετικό άνθρωπο.
Οι άλλοτε συμφοιτητές στο Royal Northern College of Music Δημήτρης Κουρζάκης, Άγγελος Μπότσης, Craig Ogden, μετά από την από κοινού ερμηνεία του τρίο Baiao de Gude, του Bραζιλιάνου συνθέτη και κιθαριστή Paulo Bellinati
Τ.Β. Mετά το ρεσιτάλ του Craig Ogden στη σκηνή ανέβηκε μαζί του το κιθαριστικό ντουέτο D & A Guitar Duo που αποτελείται από επίσης καταξιωμένους Έλληνες σολίστ, τους Δημήτρη Κουρζάκη και Άγγελο Μπότση και ερμήνευσαν όλοι μαζί το τρίο για κιθάρα του Βραζιλιάνου Paulo Bellinati. Θα θέλατε επίσης να μιλήσετε για το πρωτότυπο αυτό έργο, αλλά και το πλαίσιο συνεργασίας των τριών μουσικών;
Δημήτρης Κουρζάκης: Σκεφτήκαμε και οι τρεις ότι δεν υπήρχε καλύτερος τρόπος να κλείσει η βραδιά παρά με τη συνάντησή μας επί σκηνής. Το θεωρήσαμε και μία κίνηση προς τιμήν του κοινού μας δάσκαλου Gordon Crosskey, ενός καθηγητή από τα χέρια του οποίου πέρασαν και χτίστηκαν πολλοί σημαντικοί κιθαριστές του διεθνούς στερεώματος.
Ο σύγχρονος βραζιλιάνος συνθέτης και κιθαριστής Paulo Bellnati έχει σημαντική συνεισφορά στο ρεπερτόριο της κλασικής κιθάρας, έχοντας επιτύχει μια αξιοσημείωτη ισορροπία ανάμεσα στην επιτήδευση της κλασικής μουσικής και τον αυθορμητισμό της λαϊκής. Στο έργο του Baiao de Gude, που παρουσιάσαμε στο MuSifanto, ο Bellinati μεταφέρει την ένταση και τους ήχους ενός παιχνιδιού που παίζεται με μαρμάρινους βώλους (gude), χρησιμοποιώντας σαν ρυθμικό καμβά το Baiao, που είναι βραζιλιάνικος χορός.
Τ.Β. Εκτός από το αξιόλογο αυτό μουσικό Φεστιβάλ, υλοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια επίσης σχολικής χρονιάς μουσικά εργαστήρια στη Σίφνο και άλλα νησιά. Θα θέλατε ν’ αναφερθείτε τόσο σε ποιοτικούς, όσο και σε ποσοτικούς δείκτες της προσπάθειας για το 2022 (σε ποια νησιά υλοποιήθηκαν μουσικά εργαστήρια, σε ποια μουσικά όργανα, πόσα παιδιά τα παρακολούθησαν κτλ);
Μαρία Κωνσταντινίδη: Τα δύο προηγούμενα χρόνια της καραντίνας τα μαθήματα σε όλα τα Μουσικά Εργαστήρια δεν σταμάτησαν. Έγιναν διαδικτυακά σε όλα τα νησιά ύστερα από μεγάλη προσπάθεια εκ μέρους του Συνδέσμου και των δασκάλων, αλλά όπως ήταν φυσικό η έλλειψη προσωπικής επαφής κούρασε τα παιδιά και δεν έδινε περιθώρια για μεγαλύτερη ανάπτυξη. Από τα μέσα όμως του 2022 έγινε μια πολύ μεγάλη προσπάθεια επανασύνδεσης των μαθητών όλων των Μ.Ε. με προσωπική παρουσία των δασκάλων τους. Αυτό δημιούργησε νέο ενθουσιασμό και έδωσε μεγάλη ώθηση στη συμμετοχή παλαιών και νέων μαθητών. Σε αυτή τη σχεδόν φυσιολογική χρονιά τους δόθηκε η ευκαιρία στα Μ.Ε να οργανώσουν τις ετήσιες καλοκαιρινές συναυλίες στον τόπο τους στο τέλος της σχολικής χρονιάς και να αξιολογήσουν την πρόοδό τους.
Επίσης, επειδή για λόγους πρακτικούς και οικονομικούς δεν ήταν δυνατόν οι μαθητές των Μ.Ε. να ταξιδέψουν στο MuSifanto όπως ήταν επιθυμητό, τους δόθηκε η ευκαιρία να προετοιμάσουν μια 5λεπτη βιντεοσκοπημένη μουσική παρουσίαση της δουλειάς τους, ώστε η κάθε μια ξεχωριστά να προβληθεί ως ένα πρελούδιο πριν την εκάστοτε βραδινή επαγγελματική συναυλία του Φεστιβάλ.
Σήμερα, στα Μ.Ε. Ικαρίας, Κέας, Λήμνου, Σίφνου και Σερίφου, διδάσκονται κυρίως κλασική κιθάρα, πιάνο, μουσικοκινητική, κρουστά, ανάλογα με την επιθυμία των μαθητών, κλασικό και παραδοσιακό βιολί, χορός, χορωδία, αυτοσχεδιασμός και γίνονται διαθεματικά σεμινάρια μουσικής σε συνδυασμό με άλλες τέχνες (θέατρο, ιστορία, ζωγραφική κ.λπ.). Ο αριθμός των μαθητών που παρακολουθούν τα Εργαστήρια εξαρτάται από τις γενικότερες συνθήκες, όπως η πανδημία τα 2 τελευταία χρόνια, οι συγκεκριμένες τοπικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου. Μπορούμε όμως ενδεικτικά να πούμε πως για τη χρονιά που πέρασε κιθάρα διδάχτηκαν 57 παιδιά, πιάνο 50 και προπαιδεία 56. Σε μικρότερο αριθμό έγιναν μαθήματα κρουστών. Στην Ικαρία επίσης έγινε έναρξη μαθημάτων κλασικού βιολιού, προγράμματα μουσικής αγωγής για νήπια και παιδιά προσχολικής ηλικίας.
Τ.Β. Μεταξύ των μουσικών που δίδαξαν στα σεμινάρια που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του MuSifanto, ήταν και ο καταξιωμένος κλασικός κιθαριστής Μάρκος Δεστέφανος, ο οποίος έλαβε τα πρώτα μαθήματα μουσικής στο πλαίσιο των μουσικών εργαστηρίων του Συνδέσμου και σήμερα ζει και διδάσκει κλασική κιθάρα στην Αυστρία. Έχετε ανάλογες περιπτώσεις μαθητών των Mουσικών Εργαστηρίων που έγιναν επίσης επαγγελματίες μουσικοί;
Μαρία Κωνσταντινίδη: Εκτός από τον Μάρκο Δεστέφανο, η μαθήτρια κλασικής κιθάρας του Μ.Ε. Σίφνου Δήμητρα Αντωνίου, διορισμένη ως νηπιαγωγός στην Αστυπάλαια, οργάνωσε στο νησί με δική της πρωτοβουλία ένα Μουσικό Εργαστήρι στο οποίο διδάσκει προπαιδεία σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Παράλληλα, πρώτευσε στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Μουσικής Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Η ίδια είχε λάβει μέρος ως σολίστ στις 3 συναυλίες που είχε οργανώσει ο Σύνδεσμος σε Σέριφο, Σίφνο, Κίμωλο σε συνεργασία με την ορχήστρα Καμεράτα των Φίλων της Μουσικής και τον αρχιμουσικό Αλέξανδρο Μυράτ.
Είμαστε επίσης ευτυχείς που στα νησιά Κέα και Λήμνο τα μαθήματα κλασικής κιθάρας ανέλαβαν δάσκαλοι όπως ο Αλέξης Σακίρη και ο Αριστείδης Κρασσάς, οι οποίοι εξελίχθηκαν μέσα από τα αντίστοιχα Μ.Ε. Αρκετοί είναι οι μαθητές που προχώρησαν και έλαβαν το πτυχίο τους στα όργανα που διδάχτηκαν (πιάνο, κιθάρα).
Τ.Β. Υπάρχουν κάποια πρακτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Σύνδεσμος και που με υποστήριξη (όχι κατ’ ανάγκη οικονομική) θα μπορούσαν να επιλυθούν;
Μαρία Κωνσταντινίδη: Το Σωματείο χρειάζεται ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση από εθελοντές, εξειδικευμένους συμβούλους Δημοσίων Σχέσεων και προσέλκυσης πόρων, διαχείρισης σε πρακτικούς και καλλιτεχνικούς τομείς, και κυρίως περισσότερους έμπειρους και διαθέσιμους δασκάλους για τη στελέχωση των Μ.Ε. Αναγκαστικά εμπλέκονται παντού τα οικονομικά μέσα που απαιτούνται ώστε ο Σύνδεσμος να μπορεί απρόσκοπτα να υποστηρίζει ένα άρτια στελεχωμένο γραφείο με ένα επαρκές προσωπικό. Σήμερα, για να γίνει αυτό συμμετέχουν ενεργά και παλαιά Μέλη του Δ.Σ. σε σχεδόν καθημερινή βάση, δεδομένου πως η Υπεύθυνη γραμματείας εργάζεται με όρους μερικής απασχόλησης.
Τ.Β. Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια του Συνδέσμου;
Μαρία Κωνσταντινίδη: Το 2022, όπως άλλωστε και διαχρονικά, ο Σύνδεσμος εστιάζει στην ποιότητα της εκπαίδευσης, το «άνοιγμα» προς τον ευρύτερο χώρο της μουσικής, τη συνεργασία με αξιόλογους μουσικούς και μουσικούς Οργανισμούς με μέλημα την προσφορά αυτής της εκπαίδευσης σε όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά και νέους των νησιών μας. Κυρίως στοχεύει στην πιο στενή παρακολούθηση και επαφή μας με τα Μ.Ε. σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς σε όλα τα νησιά. Πρακτικά και οικονομικά αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν και απολύτως αναγκαίο. Θα γίνει όμως προσπάθεια να ανταποκριθούμε φέτος έστω και μερικώς εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν.
Επιδιώκεται επίσης η διεύρυνση της ύλης και ο εμπλουτισμός των προγραμμάτων με περισσότερα όργανα, ενδιάμεσα ενισχυτικά μαθήματα γενικότερης μουσικής ύλης, επιμόρφωση των δασκάλων μας και περισσότερη εξωστρέφεια. Μοιραία και αυτές οι δραστηριότητες εξαρτώνται απόλυτα από τις οικονομικές δυνατότητες του Συνδέσμου και τη διαθεσιμότητα των δασκάλων μας.
Παράλληλα, συνεχίζεται η προσπάθεια για τη δημιουργία και νέων Μουσικών Εργαστηρίων (προετοιμάζεται η Σκιάθος, μελετάται αίτημα από την Αμοργό) ιδιαίτερα στα πιο μικρά και απομακρυσμένα νησιά π.χ. στην Κάσο, στους Φούρνους και τους Λειψούς, αξιοποιώντας ενδεχομένως τις δυνατότητες που προσφέρουν σήμερα τα νέα ηλεκτρονικά μέσα.
Σπουδαστές των σεμιναρίων Μονωδίας με την καταξιωμένη Μονωδό Ειρήνη Καραγιάννη
Τ.Β. Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι που κρίνετε ως σημαντικό και δεν σας έδωσα την ευκαιρία μέσω των ερωτήσεων;
Μαρία Κωνσταντινίδη: Η παρουσίαση αυτή δεν θα ήταν ολοκληρωμένη αν δεν αναφερόμασταν σε εκείνους οι οποίοι ως αφοσιωμένοι συνεργάτες στάθηκαν με πάθος δίπλα μας συμβάλλοντας στο έργο μας με κάθε τρόπο, με πρώτους τους 15 δασκάλους που σήμερα διδάσκουν στα Μουσικά Εργαστήρια. Τους: Αμαλία Κουντούρη και Αλέξανδρο Κάλκο, πρώτους διδάξαντες στη Σίφνο και στενούς συνεργάτες μέχρι σήμερα, τον Δημήτρη Κουρζάκη πολύτιμο αρωγό στα τμήματα κιθάρας σε στενή επαφή με τους δασκάλους και τα νησιά τα οποία επισκέπτεται προσωπικά όποτε αυτό είναι δυνατό, τον Διονύση Μαλλούχο, από τους πρωτεργάτες του MuSifanto και του προγράμματος Μουσική για Όλους όπως και σε ό,τι αφορά τα εκπαιδευτικά καλλιτεχνικά θέματα, την Αλίκη Νταή μέλος του Δ.Σ. συντονίστρια των θεμάτων των Μ.Ε. και φυσικά σε όλους του δασκάλους μας παλαιούς και νέους που έκαναν το όραμα της Φραγκίσκης πραγματικότητα. Υπολογίζεται πως στα 30 αυτά χρόνια ο Σύνδεσμος συνεργάστηκε με 50 περίπου μουσικούς οι οποίοι δίδαξαν στα διάφορα όργανα της ειδικότητάς τους, συμμετείχαν σε προγράμματα και ανταποκρίθηκαν με προθυμία στο κάλεσμά μας για συνεργασία.
Τους ευχαριστούμε όλους ΘΕΡΜΑ όπως θερμά ευχαριστούμε και το περιοδικό TAR για την ευκαιρία που μας έδωσε, ώστε να προβληθεί το έργο του Συνδέσμου σε ένα μουσικόφιλο κοινό.
Τ.Β. Και εμείς σας ευχαριστούμε θερμά γι΄ αυτή την ενδιαφέρουσα συνέντευξη. Όλοι σας συναποτελείτε την «ψυχή» ενός πολύ αξιόλογου θεσμού που ευχόμαστε ολόψυχα να ενδυναμωθεί έτσι ώστε οι σημερινοί μαθητές να είναι είτε οι αυριανοί δάσκαλοι των ολοένα αυξανόμενων Μουσικών Εργαστηρίων, είτε οι μουσικόφιλοι εθελοντές του Συνδέσμου «Οι Φίλοι του Ελληνικού Νησιού και της Θάλασσας», συμβάλλοντας στη διοργάνωση για τον εορτασμό των 30 και πλέον χρόνων του MuSifanto!
Τίνα Βαρουχάκη
varouchaki.tar@gmail.com
Δεκέμβριος 2022
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)
Το TaR είναι χορηγός επικοινωνίας του MuSifanto
