ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Το άρθρο αυτό αφιερώνεται στους μουσικούς της Καμεράτα/Armonia Atenea και της πάλαι ποτέ Ορχήστρας των Χρωμάτων, καθώς και σε όλους τους μουσικούς που νιώθουν αδικημένοι...
Έχει νόημα ένα ακόμη ρεπορτάζ για την Ευρωπαϊκή (κατ΄άλλους Παγκόσμια) Ημέρας Μουσικής;
Αξίζει να παραθέσουμε και άλλα στοιχεία για το πόσες και ποιες ευρωπαϊκές πόλεις γιόρτασαν και τι είδους συναυλίες διοργανώθηκαν στη χώρα μας;
Παρά το γεγονός ότι αυτά τα στοιχεία είναι ενδιαφέροντα, νομίζουμε ότι δεν αξίζει να μας απασχολήσουν και εδώ. Υπάρχουν δεκάδες άρθρα, πολύ αξιόλογα, που αναφέρονται σχετικά. Ας μην κουράσουμε με παράθεση στοιχείων για τις όμορφες μουσικές βραδιές. Ας περιοριστούμε στο να συγχαρούμε όλους όσοι συμμετείχαν ως μουσικοί στις συναυλίες προς τιμήν της γιορτής της Μουσικής, όλους όσοι τις διοργάνωσαν και ασφαλώς τους φιλόμουσους ακροατές που συμμετείχαν. Αλλά ως εδώ τα περί συναυλιών.
Γιατί αυτή την ώρα προβάλλονται επιτακτικά ζητώντας απάντηση, τα ακόλουθα ερωτήματα:
Α. Ποια είναι τελικά η είδηση;
Στον απόηχο του εορτασμού της Ευρωπαϊκής Ημέρας Μουσικής, κρίνουμε ως επιτακτική την ανάγκη να ασχοληθούμε με κάτι πολύ πιο σοβαρό, επαναπροσδιορίζοντας την είδηση της ημέρας:
Είδηση δεν αποτελεί το γεγονός ότι γιορτάστηκε η Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής.
Είδηση δεν αποτελεί ούτε και ο τρόπος με τον οποίο γιορτάστηκε μια ακόμη «επέτειος», μιας ακόμη «παγκόσμιας ημέρας».
Είδηση ΕΙΝΑΙ το γεγονός ότι αυτή η γιορτή διεξήχθη σε ένα κλίμα βαθιάς λύπης, απελπισίας και αγωνίας εκ μέρους των πρωταγωνιστών της Ευρωπαϊκής Ημέρας Μουσικής, ήτοι: των ίδιων των μουσικών!
Γιατί η γιορτή της Μουσικής, είναι- αν όχι ταυτόσημη-τουλάχιστον αλληλένδετη με τη Γιορτή των Μουσικών!
Σεβόμενοι λοιπόν το έργο, όλων ανεξαιρέτως των μουσικών, θα θέλαμε να παραθέσουμε ορισμένα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
Όχι, ασφαλώς δεν έχουμε τη δύναμη να τους τα επιλύσουμε! Όμως τουλάχιστον νιώθουμε έντονη την ηθική υποχρέωση να τα αναδείξουμε, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας αφενός μεν να προβληματίσουμε όλους όσοι βρίσκονται στα κέντρα λήψης αποφάσεων, αφετέρου δε, να θέσουμε προ των ευθυνών τους όλους όσοι διαμορφώνουν (ως εργοδότες) την αγορά εργασίας.
Η σύντομη ιστορία που μας έδωσε την αφορμή γι΄αυτό το άρθρο, έχει ως εξής:
Το βράδυ της 21ης Ιουνίου, πληθώρα κόσμου ανέβαινε τα σκαλιά του επιβλητικού Ωδείου Ηρώδου του Αττικού, προκειμένου να απολαύσει τη συναυλία της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ, υπό τη Διεύθυνση του Αναστάσιου Συμεωνίδη, με σολίστ στο πιάνο, τον Γεώργιο-Εμμανουήλ Λαζαρίδη.
Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ
Το πρόγραμμα περιελάμβανε τα έργα:
Διονύσιος Λαυράγκας: «Εισαγωγή και φούγκα πάνω σε δύο ελληνικά θέματα»
Λούντβιχ βαν Μπετόβεν: «Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα Νο. 3, σε ντο ελάσσονα, έργο 37»
Αντονίν Ντβόρζακ: «Συμφωνία Νο. 9, σε μι ελάσσονα, έργο 95» («Συμφωνία του Νέου Κόσμου»)
Στα σκαλιά του θεάτρου, νέοι και νέες μοίραζαν κάποια έντυπα στον κόσμο «Είμαστε από τον Πανελλήνιο Μουσικό Σύλλογο. Σας παρακαλώ διαβάστε αυτό.»
Πήρα το κείμενο και του έριξα μια ματιά «διαγωνίως». Λίγα λεπτά αργότερα, καθήμενη πλέον, διάβαζα τα εξής:
| Π Α Ν Ε Λ Λ Η Ν Ι Ο Σ Μ Ο Υ Σ Ι Κ Ο Σ Σ Υ Λ Λ Ο Γ Ο Σ (Σαπφούς 10 – Αθήνα, Τηλ.: 210.3213694, fax: 210.3240827 e-mail pmu@pmu.gr) ΣΗΜΕΡΑ 21 ΙΟΥΝΙΟΥ γιορτάζεται διεθνώς η Παγκόσμια Ημέρα της Μουσικής Πλήθος μουσικών εκδηλώσεων οργανώνονται στην Αθήνα και σε όλο τον κόσμο Εδώ και χρόνια ο Σύλλογός μας με αφορμή αυτή την επέτειο, με ανακοίνωσή του απευθύνεται σε κοινό και μουσικούς για να αναδείξει τη δύσκολη κατάσταση που βιώνουν χιλιάδες μουσικοί στη χώρα μας αλλά και πολλά εκατομμύρια συνανθρώπων μας που έχουν ανάγκη την Τέχνη μας, αλλά η οικονομική τους κατάσταση περιορίζει την πρόσβασή τους σε αυτήν. Τα μεγάλα προβλήματα που χρόνια μας χτυπούν, όπως η ανεργία, η υποαπασχόληση, η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, τα ασφαλιστικά ζητήματα, η διεύρυνση των ελαστικών σχέσεων σε πολιτιστικές υποδομές του ευρύτερου Δημόσιου τομέα, η ανυπαρξία Δημόσιας και Δωρεάν Μουσικής Εκπαίδευσης, παραμένουν άλυτα. Η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων και η μεγάλη ανεργία στη χώρα μας, έχει ρίξει τα μεροκάματα, έχει καταργήσει τα ωράρια, και την ελάχιστη περίοδο εργασίας. Η μάχη που δίνουμε τον τελευταίο χρόνο για Συμβάσεις στα θέατρα έχει απέναντί της τους μεγάλους θεατρικούς επιχειρηματίες, το νομικό οπλοστάσιο με το οποίο τους έχουν εξοπλίσει όλες οι κυβερνήσεις και το Υπουργείο Εργασίας που κάνει ότι μπορεί για να τους βγάλει από τη δύσκολη θέση που τους φέρνουν οι κινητοποιήσεις μας. Δηλαδή κρατούν την τακτική των προηγούμενων κυβερνήσεων που πρώτα νομοθέτησαν τα 586 € μεικτά σαν κατώτερο μισθό , μετά έβαλαν Γ.Σ.Ε.Ε. και Σ.Ε.Β. να υπογράψουν Σύμβαση με αυτούς τους όρους. Έτσι αντιλαμβάνεται η «κυβέρνηση της αριστεράς» την έξοδο από τα μνημόνια και την επαναφορά των Σ.Σ.Ε. που τόσο έντονα προπαγανδίζει το τελευταίο διάστημα. Άλλωστε μετά την «καθαρή έξοδο» από τα μνημόνια τον Αύγουστο θα παραμείνουν οι μνημονιακοί νόμοι που στέλνουν όλους τους καλλιτέχνες (πνευστούς, ηθοποιούς, χορευτές, μουσικούς νυχτερινών κέντρων, κ.α.) για σύνταξη μετά τα 67 τους χρόνια. Αντίστοιχα στις πολιτιστικές υποδομές του ευρύτερου Δημοσίου (Μουσικά Σύνολα Δήμων, Ε.Ρ.Τ., κ.α.) οξύνονται τα προβλήματα που υπάρχουν εδώ και χρόνια. Υποχρηματοδότηση, αδυναμία πρόσληψης προσωπικού τη στιγμή που υπάρχει αξιόλογο δυναμικό με σημαντικές σπουδές και διακρίσεις, που είναι άνεργοι ή υποαπασχολούνται με ελαστικές σχέσεις εργασίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι δεκάδες μουσικοί των Μουσικών Συνόλων της Ε.Ρ.Τ. που για πολλά χρόνια (πάνω από 10ετία για πολλούς) εργάζονται με Συμβάσεις που προβλέπουν πληρωμή με τη συναυλία. Ήδη η Διοίκηση της Ε.Ρ.Τ. δε βλέπει με καλό μάτι τον πλούσιο προγραμματισμό των Μουσικών της Συνόλων σκεφτόμενη ότι η πληρωμή των Συμβασιούχων ανεβάζει τα έξοδα της εταιρίας. Αυτός άλλωστε ήταν και ο κύριος λόγος που η Διοίκηση της Ε.Ρ.Τ. και η κυβέρνηση αρνείται να ικανοποιήσει το δίκαιο αίτημα των μουσικών για εξομοίωση με το μισθολόγιο των Κρατικών Ορχηστρών. Σήμερα παρ’ όλο που οι ανάγκες των εργαζομένων για Πολιτισμό έχουν αυξηθεί, έχουμε λιγότερα Μουσικά Σύνολα σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Το Κράτος αποσύρεται όλο και περισσότερο από την ευθύνη του να παρέχει πολιτισμό. Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι να προκύπτουν και νέα συμφωνικά σχήματα που παρ’ όλο που λειτουργούν με εισιτήριο που για πολλούς εργαζόμενους σήμερα αποτελεί εμπόδιο έχουν το κοινό τους στοιχείο που δείχνει ότι υπάρχει ανάγκη για πολιτισμό σε ευρύτερα στρώματα. Σε αρκετά απ’ αυτά τα σύνολα όπως η ΚΑΜΕΡΑΤΑ βασική προϋπόθεση για να λειτουργήσουν σήμερα , είναι η αυξημένη αντοχή των μουσικών που τα στελεχώνουν, στη δουλειά χωρίς πληρωμή, χωρίς ασφάλιση, η πληρωμή με χαμηλές αμοιβές και μεγάλες καθυστερήσεις. Ίσως πολλοί από εσάς που διαβάζετε αυτή την ανακοίνωση να γνωρίζετε ότι η χώρα μας έχει το θλιβερό προνόμιο να έχει αποκλειστικά ιδιωτική Εκπαίδευση για την εκμάθηση μουσικών οργάνων. Το μόνο Κρατικό Ωδείο είναι το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης (Κ.Ω.Θ.) και είναι το μόνο από τα πάνω από 1000 Ιδιωτικά και Δημοτικά Ωδεία, που οι σπουδαστές του δεν πληρώνουν δίδακτρα. Τα Μουσικά Σχολεία της χώρας μας που για κάποιους λίγους αποτελούν διέξοδο για δωρεάν μουσικές σπουδές υποχρηματοδοτούνται, τη στιγμή που η σημερινή κυβέρνηση όπως και οι προηγούμενες χρηματοδοτούν χωρίς δεύτερη σκέψη με πολλά εκατομμύρια ευρώ τη συμμετοχή μας στις Νατοϊκές δραστηριότητες. Αυτό σημαίνει ότι όλο και πιο λίγα παιδιά, ιδιαίτερα μέσα στην κρίση, έχουν τη δυνατότητα να σπουδάσουν μουσική, παρόλη τη διάθεση και το ταλέντο που υπάρχει σε χιλιάδες νέους και παιδιά της χώρας μας. Τέλος, νιώθουμε ότι και εμείς σα μουσικοί δεν έχουμε ξεχωριστά προβλήματα και αγωνίες από τη συντριπτική πλειοψηφία του κοινού που έρχεται για να παρακολουθήσει τις συναυλίες μας. Καταλαβαίνουμε ότι είναι όλο και πιο δύσκολο για μια οικογένεια σήμερα να πληρώσει ακόμα και ένα φθηνό εισιτήριο. Μας ανησυχεί η λογική της ανταποδοτικότητας που αλλάζει το χαρακτήρα κοινωνικών δομών όπως τα διάφορα Μουσικά Σύνολα του Δημοσίου και των Ο.Τ.Α., αλλά και των Δημοτικών Ωδείων που η μεγάλη τους πλειοψηφία λειτουργούν πλέον ως ανταποδοτικές υπηρεσίες με την προϋπόθεση ότι ο Δημοτικός προϋπολογισμός δε βάζει ούτε ένα ευρώ για τη λειτουργία τους και το κόστος της το παίρνουν στις πλάτες τους γονείς και καθηγητές. Καλούμε όλους εσάς που δέχεστε ανάλογη επίθεση με μας, που βλέπετε τη δική σας κατάσταση διαβάζοντας τα προβλήματά μας, να αφήσετε την απογοήτευση και την ηττοπάθεια στην άκρη. Να ζητήσουμε όλοι μαζί τη ζωή που δικαιούμαστε από αυτούς που μας την κλέβουν. Σε ένα τέτοιο δρόμο μπορούν να συναντηθούν οι ανάγκες των καλλιτεχνών για ενασχόληση με την Τέχνη τους που να τους επιτρέπει να αφιερώνονται σε αυτή και να ζουν αξιοπρεπώς απ’ αυτή, με την ανάγκη του λαού μας για ελεύθερη πρόσβαση στα πολιτιστικά αγαθά. Π.Μ.Σ.” [1] |
Β. Ποιο είναι τελικά το πρόβλημα;
Δεν θα εξετάσουμε αν αυτό το κείμενο εκπροσωπεί ή όχι την πλειοψηφία των εν ενεργεία μουσικών στη χώρα μας. Γιατί αυτό δεν μπορούμε ούτε να το κρίνουμε, ούτε να το αποδείξουμε.
Ωστόσο, προτείνουμε να σταθούμε στην ουσία του ζητήματος: ο κλάδος των μουσικών μαστίζεται έντονα από την οικονομική κρίση!
Ας επιχειρήσουμε επομένως να παραθέσουμε τα προβλήματα των επαγγελματιών μουσικών, όπως αυτά καταγράφονται από εκπροσώπους του Σωματείου τους στο προαναφερόμενο κείμενο διαμαρτυρίας:
- · Aνεργία
- · Υποαπασχόληση
- Καθυστερήσεις αμοιβών και αδυναμία ασφαλιστικής κάλυψης των μουσικών που απαρτίζουν τη διεθνούς κύρους, πολυβραβευμένη Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής/ Armonia Atenea (στο εξωτερικό), όπου παραμένουν χρόνια απλήρωτοι (!) και χωρίς ασφάλιση!
- 586 € μεικτά ως κατώτερος μισθός!
- Προβλήματα ασφαλιστικής ικανότητας και συνταξιοδότησης - σύνταξη μετά τα 67 χρόνια
- Αδυναμία πρόσληψης προσωπικού μουσικών από το Κράτος (τόσο εκπαιδευτικών ΠΕ16 όσο και μουσικών κρατικά επιχορηγούμενων Ορχηστρών)
- Κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας - Ελαστικές σχέσεις εργασίας!
- Συμβάσεις που προβλέπουν πληρωμή με τη συναυλία, οπότε καθιστούν επιβαρυντική οικονομικά τη διοργάνωση συναυλιών
- Διεύρυνση των ελαστικών σχέσεων σε πολιτιστικές υποδομές του ευρύτερου Δημόσιου τομέα
- Μη ικανοποίηση αιτήματος για εξομοίωση των μουσικών της Ορχήστρας της ΕΡΤ με το μισθολόγιο των Κρατικών Ορχηστρών.
- Λειτουργία λιγότερων αριθμητικά Μουσικών Συνόλων σήμερα εν συγκρίσει με την προηγούμενη δεκαετία
- Ανυπαρξία Δημόσιας και Δωρεάν Μουσικής Εκπαίδευσης
- Υποχρηματοδότηση Μουσικών Σχολείων
- Δημοτικά Ωδεία που λειτουργούν χωρίς χρηματοδότηση από την αυτοδιοίκηση και υφίστανται ως ανταποδοτικές υπηρεσίες αδικώντας μισθολογικά καθηγητές και επιβαρύνοντας κηδεμόνες μαθητών
- Ανυπαρξία του θεσμού των κρατικών ωδείων - το μόνο Ωδείο είναι το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης (Κ.Ω.Θ.)
- Οικονομική δυσκολία των οικογενειών να χρηματοδοτήσουν τις μουσικές σπουδές των παιδιών τους
Β1. Όμως τα προβλήματα των μουσικών δεν εξαντλούνται μόνο στον παραπάνω κατάλογο…
α. Απειλείται ή έχει χαθεί η δυνατότητα βιωσιμότητας σπουδαίων εγχώριων Ορχηστρών
Η διεθνούς κύρους Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής/ Armonia Atenea, (όπως είναι γνωστή στο εξωτερικό) με μια πολύ έντονη διεθνή δραστηριότητα, συμμετοχή σε φημισμένες αίθουσες συναυλιών και διεθνείς διοργανώσεις (όπως BBC Proms) και πολύ σημαντικές διεθνείς διακρίσεις[2][3], (όπως τα Echo Klassik, Opera Awards, Diapason d’Or, Ηχογραφήσεις της Χρονιάς) αντιμετωπίζει τεράστιο οικονομικό πρόβλημα. Οι υψηλοτάτου επιπέδου μουσικοί που την απαρτίζουν, παραμένουν επί χρόνια απλήρωτοι (!) και ανασφάλιστοι (!) Από το 2015 όπου δήλωσε παραίτηση το ΔΣ της Ορχήστρας, αδυνατεί η εισπράξει την κρατική επιχορήγηση που δικαιούται και κατά συνέπεια να εξοφλήσει τις ασφαλιστικές της εισφορές[4]. Αποτέλεσμα; Οι Μουσικοί -πρεσβευτές της χώρα μας και του πολιτισμού της εκτός συνόρων, στερούνται των αυτονόητων δικαιωμάτων αξιοπρεπούς διαβίωσης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης (!) και σύνταξης!
Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής/ Armonia Atenea,
Εκείνοι όμως επένδυσαν!
Επένδυσαν με τις λαμπρές σπουδές τους, χρήματα, κόπο και χρόνο, στο Κεφάλαιο που λέγεται «Γνώση».
Επένδυσαν με τη σκληρή μελέτη τους και τις συναυλίες τους στο Κεφάλαιο που λέγεται «Παραγωγή»
Επένδυσαν στην απόκτηση μουσικών οργάνων Εποχής για τις συναυλίες (εκτός των άλλων και) Παλαιάς μουσικής
Επένδυσαν με τη συνεχή δραστηριότητά τους και τις δημόσιες σχέσεις τους εντός και εκτός συνόρων στο κεφάλαιο που λέγεται «Πολιτισμός» εντός και εκτός συνόρων και τον ανάδειξαν διεθνώς
Επένδυσαν στην παραγωγή ηχογραφημάτων, κάποια εκ των οποίων απέσπασαν διεθνή βραβεία
Η ανταμοιβή τους; Να εξισώνονται από άποψη δικαιωμάτων και οικονομικής θέσης με ένα πολίτη που δεν παράγει κανένα απολύτως έργο!!!
Παρόλα αυτά εξακολουθούν να εργάζονται σκληρά, να προγραμματίζουν συναυλίες εντός συνόρων στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και εκτός συνόρων και να προσφέρουν.
β. Επίσης, μεγάλη απογοήτευση προκαλεί το γεγονός ότι για πολλοστή φορά εορτάζεται η ημέρα της μουσικής ΧΩΡΙΣ την Ορχήστρα των Χρωμάτων, που ίδρυσε ο αείμνηστος Μάνος Χατζιδάκις. Η μη διάσωσή της, συνιστά κατάφορη προσβολή στην ιστορία και τη μεγάλη προσφορά της Ορχήστρας και φυσικά στη μνήμη του μεγάλου μουσουργού.
Ακόμη, ας μην μας διαφεύγει ότι αν δεν είχε υπάρξει έντονη αντίδραση και υποστήριξη στην πρωτοφανή και ακατονόμαστη πρωτοβουλία του κλεισίματος της ΕΡΤ και κατάργησης των μουσικών της συνόλων, δεν θα υφίστατο ούτε η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, η οποία ανήμερα του εορτασμού της Ευρωπαϊκής Ημέρας Μουσικής μας πρόσφερε μια υπέροχη, συναυλία!
γ.Το ζήτημα της διαβάθμισης των τίτλων σπουδών και η παροχή μουσικών οργάνων Πανεπιστημιακού επιπέδου
Ένα ζήτημα που παραμένει άλυτο μέχρι τώρα είναι εκείνο της παροχής σπουδών Πανεπιστημιακού επιπέδου στον τομέα των μουσικών οργάνων, καθώς και της διαβάθμισης και κρατικής αναγνώρισης των τίτλων σπουδών που παρέχουν τα ωδεία.
Είναι άδικο ένας μουσικός να σπουδάζει επί τουλάχιστον 12 χρόνια, να τελειώνει σπουδές επιπέδου διπλώματος (συχνά και με διάκριση και βραβείο) και ωστόσο να είναι ασαφές σε τι επιπέδου σπουδές αντιστοιχεί ο τίτλος σπουδών που κατέχει. Ακόμη κατάφορη αδικία συνιστά το να μην αναγνωρίζεται ο τίτλος σπουδών του όταν μεταβαίνει στο εξωτερικό για να εργαστεί ή να συνεχίσει σπουδές σε μια Ακαδημία, δεδομένου ότι δεν υπάρχει Ακαδημία μουσικής στη χώρα μας.
Η ίδρυση Ακαδημίας στη χώρα μας, αποτελεί αίτημα ενός μεγάλου ποσοστού μουσικών, ώστε αφενός μεν να παρέχονται Πανεπιστημιακού επιπέδου σπουδές στην εκμάθηση μουσικού οργάνου, αφετέρου δε, να περιοριστεί η κοινωνική μάστιγα της φυγής νέων, ταλαντούχων μουσικών από τη χώρα μας, με ό,τι κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές συνέπειες εμπεριέχει αυτό.
δ. Αδυναμία πρόσληψης μουσικών
Η έλλειψη κρατικού προϋπολογισμού για προσλήψεις έχει ως αποτέλεσμα να παρατηρούνται «κενά» μουσικών σε Ορχήστρες που επιχορηγούνται από το Κράτος, αλλά επίσης πολλά κενά μουσικών στην εκπαίδευση. Ας μην ξεχνάμε ότι έχει χρόνια να υλοποιηθεί διαγωνισμός ΑΣΕΠ εκπαιδευτικών…
Γ. Πώς διαμορφώνονται οι παρούσες συνθήκες;
Όλα αυτά τα προβλήματα και άλλα που ενδεχομένως διαφεύγουν της προσοχής μας, συνθέτουν μια ζοφερή, δυσοίωνη κατάσταση!
Κάτω υπό αυτές τις συνθήκες:
- Απειλείται το εργασιακό μέλλον των μουσικών
- Τίθεται εν αμφιβόλω η δυνατότητα αναβάθμισης της μουσικής εκπαίδευσης στη χώρα μας.
- Δημιουργούνται συνθήκες που δεν ευνοούν την αναβάθμιση και περαιτέρω εξέλιξη της Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης.
Γ.1. Συνέπειες;
Η υποβάθμιση της μουσικής εκπαίδευσης και των εργασιακών συνθηκών των μουσικών, έχει βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες συνέπειες:
- Αν οι Ορχήστρες δεν είναι βιώσιμες, θα περιοριστούν περαιτέρω οι θέσεις εργασίας των μουσικών
- Aν ο αριθμός των επαγγελματιών μουσικών που βιοπορίζεται μόνο από μουσικές δραστηριότητες (διδασκαλία, ρεσιτάλ, σύνθεση κτλ) βαίνει μειούμενος, τότε και το επίπεδο της μουσικής θα υποβαθμιστεί αναλόγως.
- Αν υπάρχει οικονομική δυσπραγία, όλο και λιγότεροι επαγγελματίες μουσικοί θα έχουν πρόσβαση σε καταξιωμένες μουσικές Ακαδημίες, άρα θα πάψουμε να έχουμε διεθνούς κύρους σολίστ με υψηλές διακρίσεις και σταδιοδρομία εκτός συνόρων
- Αν το κράτος αδιαφορεί για τη μουσική εκπαίδευση, τα αποτελέσματά της θα καταστούν πενιχρά
- Αν το όραμα δημιουργίας Μουσικής Ακαδημίας στη χώρα μας καταστεί «όνειρο απατηλό», θα συνεχιστεί το πρόβλημα της φυγής μουσικών ταλέντων στο εξωτερικό για σπουδές και σταδιοδρομία εκτός Ελλάδος
- Αν οι μουσικοί αδυνατούν πλέον να βιοποριστούν από τη μουσική, θα ετεροαπασχολούνται και άρα θα αδυνατούν να αποδώσουν το 100% των δυνατοτήτων τους!
- Αν εν μέσω οικονομικής κρίσης υπάρχουν όλο και περισσότερα νοικοκυριά που αδυνατούν να καλύψουν έξοδα μουσικών σπουδών, θα «παράγουμε» ως χώρα, όλο και λιγότερους επαγγελματίες μουσικούς
- Αν απαξιωθεί το επάγγελμα των μουσικών, θα αποτελεί αντικίνητρο για μαθητές να σταδιοδρομήσουν ως μουσικοί.
- Αν λόγω της οικονομικής κρίσης σπουδάζουν μουσική λιγότερα παιδιά, θα «χαθούν» σημαντικά μουσικά ταλέντα!
- Αν το Κράτος αδυνατεί να θεσπίσει ποιοτική εκπαίδευση και θεσμούς ανάδειξης μουσικών ταλέντων, θα αναλάβει το έργο αυτό κατ΄αποκλειστικότητα ο ιδιωτικός τομέας ενισχύοντας την άνευ όρων και ορίων εμπορευματοποίηση της μουσικής.
Γ2. Θλιβερές διαπιστώσεις…
Στη σύγχρονη κοινωνία του θεάματος, εν μέσω τέτοιας οικονομικής κρίσης, υπάρχουν «αστέρες» του αθλητισμού που-εν αντιθέσει με τους μουσικούς-αμείβονται με ιλιγγιώδη ποσά!
Στη σύγχρονη τεχνοκρατική κοινωνία, υπάρχουν εργαζόμενοι σε πολυεθνικές που αμείβονται με χιλιάδες ευρώ κάθε μήνα, γιατί σπούδασαν (συνήθως σε ένα καταξιωμένο Πανεπιστήμιο του εξωτερικού) εκείνο το αντικείμενο – εξειδίκευση που τη δεδομένη στιγμή «ζητούσε» η-προσαρμοσμένη στα τεχνοκρατικά πρότυπα του νεοφιλελευθερισμού- Αγορά εργασίας.
Στη σύγχρονη κοινωνία της Εικόνας, η αντιπροσωπευτική περίπτωση ενός «μοντέρνου νέου/νέας» είναι να αγωνίζονται για να επιτύχουν τα πρότυπα μιας ωραιοπαθούς και υπερκαταναλωτικής κοινωνίας, αναλώνοντας ώρες των ωρών σε γυμναστήρια και ινστιτούτα αισθητικής και παραμελώντας το πνεύμα τους. H δε σχέση τους με τη μουσική εξαντλείται στην αισθητική που επιτάσσει η διεθνής ποπ κουλτούρα. Άλλωστε, όχι τυχαία, πολλοί εξ αυτών έχουν γαλουχηθεί με το Kitsch πρότυπο της Bardie pop star…
Στη σύγχρονη κοινωνία της διακινδύνευσης, ο μουσικός, που προσφέρει ανεκτίμητης αξίας άϋλα αγαθά, εργάζεται με ελάχιστα δικαιώματα και περισσότερες υποχρεώσεις από τον μέσο εργαζόμενο:
- Σπουδάζει πολύ περισσότερα έτη εν συγκρίσει με έναν πτυχιούχο επιστήμης
- Διάγει ένα βίο που προϋποθέτει συνεχή μελέτη
- Λόγω μεγάλης σωματικής κόπωσης, συχνά ταλαιπωρείται από χρόνια προβλήματα υγείας
- Ο μουσικός παρότι χαμηλά αμειβόμενος, έχει αυξημένα έξοδα. Είναι υποχρεωμένος εκ των συνθηκών να έχει υψηλού επιπέδου (και άρα πολύ ακριβά) μουσικά όργανα-συνήθως δε, περισσότερα του ενός. Τα μουσικά όργανα, απαιτούν υψηλό κόστος συντήρησης και συχνή αντικατάσταση. Όχι σπάνια, το κόστος των επαγγελματικών μουσικών οργάνων, μπορεί να ξεπερνά εκείνο ενός ακριβού αυτοκινήτου ή ακόμη και ενός διαμερίσματος!
Κάτω από τέτοιες συνθήκες:
α) με τι επιχειρήματα να αντικρούσει κανείς την επιμονή γενεών και γενεών γονέων που πιέζουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν το Χ προσοδοφόρο επάγγελμα, με το αντεπιχείρημα ότι θα συνεχίσουν την εύρυθμη λειτουργία της Ψ οικογενειακής επιχείρησης ή θα βρουν ευκολότερα εργασία;
β) με ποια λογική να ενθαρρύνεις έναν νέο να ακολουθήσει το «θέλω» και όχι το «πρέπει» και να ρισκάρει, όταν οι πιθανότητες να ζήσει αξιοπρεπώς ως επαγγελματίας μουσικός βαίνουν μειούμενες και το μέλλον του προδιαγράφεται δυσοίωνο;
Aν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί, η απηρχαιωμένη επιχειρηματολογία για τις «υψηλού κύρους» Πανεπιστημιακές Σχολές, θα αποτελέσει το Ανάχωμα που θα εμποδίσει και εν τέλει θα θάψει τα όνειρα κάθε ευαίσθητου και ταλαντούχου νέου, που εύλογα επιθυμεί να σταδιοδρομήσει ως μουσικός…
Και αυτά τα όνειρα, αξίζει όλοι μας να τα ενθαρρύνουμε και να τα υπερασπιστούμε!
Ας ολοκληρώσουμε αυτές τις σκέψεις με μια ευχή…
Ας γίνει η υπέροχη συμφωνία του Νέου Κόσμου που απολαύσαμε από την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, η αφορμή για να ανακαλύψουμε έναν λιγότερο δύσβατο και πιο δίκαιο, Νέο Δρόμο για τους μουσικούς μας.
Γιατί όπως αναγράφεται και στο κείμενο του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου: «Σε ένα τέτοιο δρόμο μπορούν να συναντηθούν οι ανάγκες των καλλιτεχνών για ενασχόληση με την Τέχνη τους που να τους επιτρέπει να αφιερώνονται σε αυτή και να ζουν αξιοπρεπώς απ’ αυτή, με την ανάγκη του λαού μας για ελεύθερη πρόσβαση στα πολιτιστικά αγαθά.[5]»
Σήμερα, ο Μουσικός είναι ένας αφανής Ήρωας που σέρνει, απαξιωμένος και εξαντλημένος το Σταυρό του.
Αν θέλουμε πράγματι να τιμήσουμε την Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής, αύριο τι ελπίζουμε να είναι;
Τίνα Βαρουχάκη
varouchaki.tar@gmail.com
Ιούνιος 2018
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)
[1] Πηγή: http://pmu.gr/?p=380#more-380
[3] Αναλυτικά οι διακρίσεις στο βιογραφικό της Ορχήστρας: http://www.megaron.gr/default.asp?la=1&pid=138 Για τη δραστηριότητά της υπάρχει πληθώρα άρθρων και συνεντεύξεων, δημοσιευμένων στις σελίδες της Ορχήστρας στα κοινωνικά δίκτυα.
Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής/ Armonia Atenea και
[4] Bλ σχετικά: Ανακοίνωση του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής http://www.sfm.gr/ANAKOINWSH-KAMERATA.pdf
[5] Πηγή: Για το βιογραφικό της Ορχήστρας, βλ http://pmu.gr/?p=380#more-380
