MIGUEL VEGA DE LA CRUZ – “ Nino Miguel” (Του Στάθη Γαλάτη) | TAR - Μουσικό διαδικτυακό περιοδικό με αφορμή την κιθάρα

MIGUEL VEGA DE LA CRUZ – “ Nino Miguel”
(1952-2013)

Ένας διάττων αστέρας στο χώρο της κιθάρας φλαμένκο.

Θλιμμένο βλέμμα, κράτημα της κιθάρας γεμάτο αγάπη, μια καθαρά βοημική έκφραση στο νεανικό του παίξιμο.

Ενα από τα γραφικά σοκάκια της Huelva, μιας όμορφης παραθαλάσσιας κωμόπολης, που ατενίζει, πιο πάνω από το στενό του Γιβραλτάρ και, πιο πέρα, τον αχανή Ατλαντικό.

“Huelva, del mar centinela….”, “Ουέλβα, φρουρέ της θάλασσας”, όπως ξεκινά μια copla από τα περίφημα fandangos της περιοχής.

...Απογευματάκι, με το θαλασσινό νοτιά να υγραίνει τα τραπεζάκια στις ταβέρνες της παραλίας, ένας μεσόκοπος άντρας περιφέρεται περπατώντας νευρικά ολόγυρα...Στο αριστερό του χέρι κρατά μια κιθάρα γυμνή, χωρίς θήκη(!), ακούγοντας πολλούς από τους θαμώνες από τα τριγύρω στέκια να τον αναγνωρίζουν και να τον φωνάζουν με τ’όνομά του, προσκαλώντας τον να κάτσει μαζί τους: “….Anda, Miguel, por aqui! ”.

Εκείνος,δεν αργεί να βρει ένα παγκάκι, όπου θα κάτσει δίπλα σε μια παρέα ανθρώπων που τον αναγνωρίζουν, και θα αρχίσει να παίζει ούτε λίγο ούτε πολύ την σύνθεση του Paco de Lucia “ Entre dos aguas”!.

Βίντεο: https://www.youtube.com/watch?v=vY9Ix2w9mOs

Κι’όμως,αυτός ο άνθρωπος με τα ροζιασμένα δάχτυλα και αυτό το σιδερένιο κράτημα στην ταστιέρα είναι ο ίδιος που, το 1975 εμφανίστηκε, νεότατος, στην Ισπανική τηλεόραση παίζοντας την σύνθεσή του “Vals Flamenco”, και δείχνοντας ότι υπάρχει, κατά τα φαινόμενα, διάδοχος κατάσταση μετά τον Paco de Lucia.

Μάιος 2013

Ξάφνου ένας υγρός , αρρωστημένος άνεμος ήρθε από τα έλη της Huelva και τον πήρε για πάντα. Αυτή την εύθραυστη βοημική ιδιοφυία της κιθάρας με τ’ όνομα Miguel Vega de la Cruz, γιο του επίσης κιθαριστή Miguel ‘el Tomate’ και θείο του Tomatito, τον νεαρό που όλοι θαυμάζαμε σαν “Νino Miguel”, γεννημένο και αναπαυμένο στην αγαπημένη του Huelva.

Εναν «Nίνιο» (παιδί), που θύμιζε έναν κατά πολύ μεγαλύτερο άνθρωπο σε ηλικία -όχι τόσο σωματικά, αλλά διανοητικά...!

Πέρασε έτσι μια φάση λάμψης απόλυτης φήμης -ας μην ξεχνάμε ότι ο Paco de Lucia τον χαρακτήριζε σαν τον επερχόμενο νέο μεγάλο κιθαριστή του φλαμένκο- και ανοδικής πορείας, και μετά...το απόλυτο κενό!

Eκείνη την χρυσή περίοδο της κιθάρας φλαμένκο (1970-1980), τότε που οι συνθέσεις του περίφημου «τρίπτυχου», δηλαδή των Paco de Lucia, Manolo Sanlucar και Victor Monge “Serranito, ουσιαστικά δημιουργούσαν και καθιέρωναν την «κιθάρα φλαμένκο κονσέρτου», αλλά και τις συναυλίες φλαμένκο σε μεγάλες αίθουσες, άρχισε να γίνεται ευρύτερα γνωστό στον χώρο αυτό το ταλέντο του Miguel.

Το “Vals flamenco”, η εμβληματική του σύνθεση, κρατήθηκε επάξια δίπλα σε συνθέσεις όπως το “Caballo Negro” του Manolo Sanlucar, το “Entre dos aguas” του Paco de Lucia ή το “Poema en Granada” και το “Luz de Luna” του Victor Monge “Serranito”.

Αυτό το παιδί από την Huelva, νεαρότερος από όλους, διαμόρφωσε για τον εαυτό του ένα επίπεδο φήμης και αναγνώρισης που, δυστυχώς, για διάφορους σοβαρούς προσωπικούς λόγους, δεν κατάφερε να το αναπτύξει αλλά και να το διαχειριστεί... Και τα χρόνια περνούσαν, σιγά-σιγά έπαψε να είναι στην «πρώτη ζήτηση» και στις περιπτώσεις που τον αναζητούσαν δεν τον έβρισκαν... Ήταν, απλά, ένας γυρολόγος χωρίς σκοπό μέσα στην ίδια του την πόλη...

Μια σπάνια φωτογραφία με τον Nino Miguel, (πρώτο αριστερά)και δίπλα του προς τα δεξιά τον χορευτή Lolo de Huelva, τον Antonio Sanchez, (αδελφό του Paco de Lucia), τον τραγουδιστή Camaron de la Isla, και πίσω τους, έφιππος, ο ίδιος ο Paco de Lucia. Περίπου πενήντα χιλιόμετρα βόρεια της Huelva, στο ετήσιο προσκύνημα (romeria) της Παρθένου της Rocio, έφιπποι και με τις παραδοσιακές φορεσιές τους, οι καλλιτέχνες του φλαμένκο συμμετέχουν σ' αυτή τη μεγάλη γιορτή.

Ωσπου, τελείως αιφνιδιαστικά, με την προτροπή του μέντορα και φίλου του κιθαριστή Juan Carlos Romero, πείθεται να δώσει ένα ρεσιτάλ στη Σεβίλλη, το 2005. Λίγο πριν αυτό πραγματοποιηθεί, διάφοροι κύκλοι (μέσων ενημέρωσης, σχολών, κιθαριστών κ.λπ.), είχαν αναρωτηθεί, όχι και με τον καλύτερο τρόπο, «αν το πρόσωπο αυτό...που συνηθίζαμε να βλέπουμε να τριγυρνά στις ταβέρνες και τα μπαράκια...ξυπόλητος...σαν τον τρελό του χωριού...μπορεί ακόμη να παίξει κιθάρα...».
Και η απάντηση των φίλων ήταν «...Ναι, με την σωστή ψυχολογική υποστήριξη και με μια κιθάρα της προκοπής...».

Πέμπτη, 10 Μαρτίου 2005.

Ο Nino Miguel στην αίθουσα Joaquin Turina, στην Sevilla.

(Αποσπάσματα από κριτικές εκείνου του ιστορικού ρεσιτάλ).

------«...Μόλις λίγες μέρες πριν, ο κιθαριστής αυτός, γεννημένος δυο χρόνια μετά τον Camaron de la Isla, που στην εφηβεία του θεωρήθηκε σαν ο επόμενος μεγάλος μετά τον Paco, και στις μέρες μας αντιμετωπίζονταν σαν «τελειωμένος πια οργανοπαίκτης» (sic), είχε το κουράγιο να πραγματοποιήσει κάτι που λίγοι -πραγματικά λίγοι- από τους «σταρ» της εποχής θα μπορούσαν να ρισκάρουν, δηλαδή ένα ρεσιτάλ διάρκειας μιας ώρας, μόνος του, χωρίς cajon ή drums, ή ακόμα και palmas…Έχοντας, λες, αναδυθεί από μια άλλη χρονοκάψουλα, μην έχοντας «μολυνθεί» από το τζαζίστικο μικρόβιο, έπαιξε φλαμένκο με τον επιβλητικό, χυμώδη τρόπο που αυτο παιζόταν, προτού μια άλλη γενιά ξεκινήσει την πορεία «πειραματισμού» με εναλλακτικά κουρδίσματα, «σοφιστικέ» συγχορδίες, και ένα κρυμμένο compas, που όμως δεν αιχμαλωτίζει τους ακροατές με την ίδια ένταση...».

------«...Επαιξε μεγάλα κομμάτια που δεν ακούγονταν σαν απλά «μελωδικά θέματα», αλλά περισότερο σαν αρμονικές περιπλανήσεις που, δεμένες με ρυθμικά φραζαρίσματα, σε προετοίμαζαν για τις πιο προχωρημένες φαλσέτες που θα ακολουθούσαν...».

------ «...Δέχτηκε το χειροκρότημα ενός κοινού ενθουσιώδους, με παιδική, ακραία ίσως, σεμνότητα, που έφθανε τα όρια της αιδημοσύνης...».

Ο Νino Miguel, δέχτηκε από την πόλη της Huelva, την γενέτειρά του, το 2009 μια τιμητική πλακέτα για το έργο και την προσφορά του.

Η ίδια πόλη χάρισε επίσης το όνομά του σε μια από τις πλατείες της! (Δεν μπορώ εδώ να αποφύγω την σύγκριση με την χώρα μας, όπου, π.χ. το όνομα μιας ολόκληρης Κάλλας κοσμεί ένα χωματόδρομο πλάτους ενάμισυ μέτρου κάπου στο παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού!...Αθάνατη Ελλάδα!).

Το 2011, αυτός ο τσιγγάνος στην πνευματικότητα , την δημιουργικότητα αλλά και στην βοημική του απόλυτη ελευθερία, ξαναπαίζει δημόσια στην Σεβίλλη.

Τελικά, ποιος ξέρει,ίσως επειδή αυτές οι χειρονομίες θαυμασμού ήρθαν κάπως αργά για κάποιον που γεύονταν την ελευθερία μόνο μέσα στη μοναξιά του, όντας σε ένα συνεχή διάλογο με την κιθάρα του, ο Nino Miguel εξαφανίζεται οριστικά, μέχρι το θάνατό του το 2013.

Και πάλι,ίσως να μην υπάρχει καλύτερος τρόπος να κλείσει αυτό το αφιέρωμα στον αδικοχαμένο τσιγγάνο κιθαριστή, από μια σύνθεσή του που σε ταξιδεύει στο νοσταλγικό, αραβοανδαλουσιάνικο, φιλοσοφημένο ambiente των κήπων του χενεραλίφε στο ανάκτορο της Αλάμπρα, όπου η ευωδιά του τριαντάφυλλου και του γιασεμιού τόνιζε το ρυθμικό κελάρυσμα του νερού στα μικρά συντριβάνια των ανακτόρων.

Σαν επίλογος.

Δεν είναι λίγες οι φορές που θυμάμαι να συγκινήθηκα έντονα ακούγοντας έναν κιθαριστή να παίζει...λόγου χάρη τον Manuel Lopez Ramos με το Recuerdos de la Alhambra, ή τον Manuel Barrueco με την Catedral, ή τον Γρηγορέα με την Alfonsina του Ramirez ….

Στην Solea και την Granaina του Nino Miguel όμως, έκλαψα, έτσι, σαν κάτι να φτερούγισε από μέσα μου...προς τα πάνω...

Στάθης Γαλάτης
egalat@tee.gr
Σεπτέμβριος 2016