ΜΗΝΑΣ ΜΠΟΓΡΗΣ
.jpg)
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ωδείο Πειραϊκού Συνδέσμου, τέλη δεκαετίας ΄90. Θυμάμαι το Μηνά Μπόγρη να ερμηνεύει εξαιρετικά ένα έργο που δεν είχα ξανακούσει, ούτε γνώριζα το όνομα του συνθέτη- ήταν ο Roland Dyens. Το ύφος της ερμηνείας του, τότε, δικαιολογείται από τις συχνές αναφορές του, σήμερα, στο έργο του μεγάλου κιθαριστή και συνθέτη: «μου αρέσουν μουσικοί όπως ο Roland Dyens που αναπτύσσει τις ιδιότητες του διασκευαστή – συνθέτη και μπορεί να αναμίξει πολλά είδη μέσα στο προφίλ της κλασικής κιθάρας».
Μετά από μια συμμετοχή του στο δίσκο «Ημερολόγιο ΙΙ» του Νίκου Ξυδάκη (2006), το 2011 ο Μηνάς Μπόγρης, μας ξεναγεί στα «Κρυφά Μονοπάτια», “Hidden Paths”, τον προσωπικό του δίσκο με δικές του συνθέσεις για σόλο κιθάρα και σαφείς επιρροές από κινηματογραφική μουσική, καθώς και από το κιθαριστικό ρεπερτόριο. Στο δίσκο αυτό, περιλαμβάνεται και το έργο «Παλαιός Χορός», αφιερωμένο «από ψυχής» όπως λέει συγκινημένος, στον δάσκαλό του, Παναγιώτη Δεληγιάννη.
Ένα από τα έργα του δίσκου “Hidden Paths”, το "Waltz”, επιλέγεται από την Εύα Φάμπα, η οποία το ερμηνεύει στο δίσκο της που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2014 από την εταιρεία Naxos με τίτλο: «GREEK GUITAR MUSIC - Eva Fampas (2014)». Παράλληλα, το “Waltz”, μαζί με ένα ακόμη έργο του, το «νυχτερινό», συμπεριλαμβάνονται και στην αντίστοιχη έντυπη έκδοση με τις παρτιτούρες από την εταιρεία ( Les Productions d’OZ).
Ο Μηνάς Μπόγρης μετά από μια δραστήρια ακαδημαϊκή χρονιά συνεχίζει τις εμφανίσεις του. Ως τρίο, με την Αμαλία Τάτση (ερμηνεία) και τον Κώστα Αναστασόπουλο (πιάνο), θα δώσουν δυο συναυλίες, στις 8 Αυγούστου, στα Λαγκάδια της Αρκαδίας στην Πελοπόννησο και στις 9 Αυγούστου, στο Μυστρά.
«Γενικότερα, απευθύνομαι σε ανθρώπους που γράφουν στίχους και τους ζητώ να με ενημερώνουν όταν έχουν γράψει κάτι το οποίο θέλουν να αξιοποιήσουν. Θα ήθελα να παίρνω υλικό και να το επεξεργάζομαι. (…) Θέλω να συνυπάρχω με τη μουσική, να μην ξεφύγω από αυτό το δρόμο, ανεξάρτητα με τις συνθήκες που κατά καιρούς επικρατούν στη ζωή μου»
.jpg)
Τ.Β. Έχετε ένα ενδιαφέρον προφίλ βιογραφικού, το οποίο συνδυάζει την επιστήμη με την τέχνη: αφενός πανεπιστημιακό πτυχίο – μεταπτυχιακό και αφετέρου δίπλωμα κλασικής κιθάρας και σπουδές ανώτερων θεωρητικών. Οι σπουδές σας, σας οδήγησαν σε μια ποικιλία επαγγελματικών ενασχολήσεων: εργαστηριακός συνεργάτης στο ΤΕΙ Πειραιά, Καθηγητής κλασικής κιθάρας, συνθέτης και σολίστ. Ποια από τις παραπάνω επαγγελματικές ταυτότητες βιώνετε ως πιο αντιπροσωπευτική;
Μ.ΜΠ. Την ιδιότητα του μουσικού και πιο συγκεκριμένα, του διασκευαστή και του συνθέτη. Μου αρέσει να παίζω έργα τα οποία δεν είναι αμιγώς του ρεπερτορίου, αλλά είτε έχω γράψει ο ίδιος τη μουσική, είτε αποτελούν δικές μου διασκευές.
Τ.Β. Ποιες αισθάνεστε ότι είναι οι σημαντικότερες μουσικές σας επιρροές;
Μ.ΜΠ. Η κινηματογραφική μουσική, η τζαζ, η λατινοαμερικάνικη και η Έθνικ. Ενδεικτικά αναφέρω επιρροές από τη μουσική των Nino Rota, Ennio Morricone, Kurt Weill και Χατζιδάκι, κυρίως το κινηματογραφικό του προφίλ. Από την λατινοαμερικάνικη μουσική είναι πάρα πολλοί οι συνθέτες, το ίδιο ισχύει και για τη τζαζ. Επίσης μου αρέσουν μουσικοί όπως ο Roland Dyens που αναπτύσσει τις ιδιότητες του διασκευαστή – συνθέτη και μπορεί να αναμίξει πολλά είδη μέσα στο προφίλ της κλασικής κιθάρας, καθώς και ο Ralph Towner, που είναι προγενέστερος του Dyens.
Τ.Β. Το 2011 κυκλοφόρησε ο δίσκος σας “Hidden Paths.” Από το δίσκο αυτόν το έργο «Παλαιός χορός» είναι αφιερωμένο στο δάσκαλο που σας οδήγησε στο δίπλωμα κιθάρας, τον Παναγιώτη Δεληγιάννη. Υπάρχει κάποιος ειδικός λόγος που του αφιερώσατε το συγκεκριμένο έργο;
Μ.ΜΠ. Είναι ίσως το πιο εξωστρεφές έργο του δίσκου, αν θέλεις ένα άνοιγμα ψυχής. Νομίζω ότι αντιπροσωπεύει τον ίδιο ως άνθρωπο. Την ανοικτή του ψυχή, το δόσιμό του τόσο στον τομέα της διδασκαλίας, όσο και ως ανθρώπου και φίλου. Από ψυχής αυτό το έργο αφιερώθηκε σε εκείνον.
Τ.Β. Υπάρχει στον ίδιο δίσκο ένα άλλο έργο με τίτλο «πορεία», που έχει πάρει βραβείο στο διαγωνισμό του ωδείου «Φουντούλη» και για το οποίο γράφετε ότι «αποτελεί μια μουσική κατάθεση που επιχειρεί να περιγράψει το πώς είχα φανταστεί κάποτε τον προσωπικό μου δρόμο…. » Πώς είχατε φανταστεί τον προσωπικό σας δρόμο;
M.MΠ. Είναι ένας δρόμος που αφορά τη σχέση μου με τη μουσική την οποία δεν ήθελα να διαταράξω σε καμία περίπτωση. Προσπαθούσα να είναι στη ζωή μου, ανεξάρτητα με το πώς ζούσα τη δεδομένη στιγμή. Θέλω να συνυπάρχω με τη μουσική, να μην ξεφύγω από αυτό το δρόμο, ανεξάρτητα με τις συνθήκες που κατά καιρούς επικρατούν στη ζωή μου.
Τ.Β. Πώς βιώνετε τη σύνθεση αφενός ως ψυχολογική διεργασία (ως έμπνευση) και αφετέρου ως τεχνική;
Μ.ΜΠ. Υπάρχει ένα βίωμα, το οποίο μου δημιουργεί το αντίστοιχο ερέθισμα. Μπορεί να είναι είτε μια συναισθηματική κατάσταση, μια βαθύτερη σκέψη, ή κάποιο γεγονός που μπορεί να με επηρεάζει τη δεδομένη χρονική στιγμή. Πάνω στον προβληματισμό και την αγωνία της φάσης που διανύω, γεννιέται μια πρώτη συνθετική ιδέα, την οποία μετά επεξεργάζομαι με όσα εργαλεία τεχνικά διαθέτω. Θα μπορούσε να είναι μια παραλλαγή πάνω στο αρχικό μουσικό θέμα, ή ίσως μια διαφοροποίησή του ή εναρμόνιση, ανάλογα με το χαρακτήρα του θέματος που έχω συλλάβει, το οποίο μουσικά «κινείται» σε κάποιο από τα είδη μουσικής που ανέφερα πριν ότι με εκφράζει, τζαζ, λάτιν μουσική, κινηματογραφική μουσική κτλ
Τ.Β. Χρησιμοποιείτε τις νέες τεχνολογίες;
M.MΠ. Nαι, βεβαίως. Συνήθως χρησιμοποιώ το finale. Σε αυτό το στάδιο όμως καταλήγω όταν το έργο έχει ολοκληρωθεί. Πριν τη χρήση του προγράμματος, το έργο έχει ήδη καταγραφεί ηχητικά στον υπολογιστή μου.
Τ.Β. Τον Ιούλιο του 2014, κυκλοφόρησε από την εταιρεία “Naxos” το cd της Εύας Φάμπα με τίτλο: «GREEK GUITAR MUSIC - Eva Fampas (2014)» με έργα κιθάρας νέων συνθετών, το οποίο παρουσιάστηκε στον «Ιανό», τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου. Εκεί περιλαμβάνεται το έργο σας "Waltz". Ήταν δική σας η επιλογή του έργου;
Μ.ΜΠ. Η Εύα Φάμπα μου ζήτησε να της στείλω κάποια δικά μου έργα που τα έχω επεξεργαστεί σε video, τα έχω ανεβάσει και στο youtube. Επέλεξα να της στείλω το «νυχτερινό» και το "Waltz". Επισημαίνεται ότι τα δυο αυτά έργα περιλαμβάνονται ως παρτιτούρες στην έντυπη μορφή που έχει κυκλοφορήσει από την εταιρεία « Les Productions d’OZ, η οποία είναι Καναδική και έχει εκδώσει έργα του Dyens και άλλων γνωστών συνθετών. Μεταξύ των δυο προαναφερόμενων έργων, τελικώς η Εύα Φάμπα επέλεξε να ερμηνεύσει το "Waltz" και αυτό περιλαμβάνεται στο cd.
Με την ευκαιρία, θα ήθελα να σημειώσω ότι έχω και ορισμένες άλλες συμμετοχές σε δίσκους. Ειδικότερα, στο δίσκο του Νίκου Ξυδάκη «Ημερολόγιο ΙΙ» (2006), έχω διασκευάσει ένα τραγούδι σε στίχους του ποιητή Διονύση Καψάλη και μουσική του Λεωνίδα Μαριδάκη, με τίτλο «Εσπερινός». Επίσης συμμετέχω σε κάποιον άλλο δίσκο με παιδικά τραγούδια που έχει τον τίτλο: «Με τα φτερά της Φαντασίας». Πρόκειται για ποιήματα βασισμένα σε κείμενα του ανθολογίου της Ε΄και ΣΤ΄Δημοτικού. Την προσαρμογή του υλικού, έκαναν οι εκπαιδευτικοί Πολυξένη Γιάχου και η Αγάπη Ευθυμιοπούλου. Εγώ μελοποίησα το ποίημα «Στου παιχνιδιού την ιστορία», το οποίο ερμηνεύει η Ντόρα Αθανασίου. Αυτό το υλικό, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Καλέντη» (βιβλίο και cd).
Τ.Β. Τι πληροφορίες έχετε για την απήχηση του δίσκου «GREEK GUITAR MUSIC» εντός και εκτός συνόρων;
Μ.ΜΠ. Πάει καλά απ΄ότι έχω μάθει. Στην Ελλάδα, ειδικά η έντυπη μορφή έχει πολύ καλές πωλήσεις. Σε ό,τι αφορά το cd, πρόσφατα δόθηκε μια ώρα χρόνος στο Ισπανικό ραδιόφωνο (το αντίστοιχο «τρίτο πρόγραμμα») για την παρουσίαση της δουλειάς που έχει δισκογραφήσει η Εύα Φάμπα. Στο αφιέρωμα περιλαμβανόταν ασφαλώς και το πρόσφατο cd της, “Greek Guitar Music” και ανάμεσα στα λίγα έργα που πρόλαβαν να μεταδοθούν ήταν και το δικό μου, το "Waltz".
Τ.Β. Με δεδομένη την κρίση που «μαστίζει» τη δισκογραφία, αναζητείτε εναλλακτικούς τρόπους διάχυσης του έργου σας ή σκοπεύετε να επιμείνετε στη διάδοσή του μέσω cds;
Μ.ΜΠ. Όπως είναι τα πράγματα τώρα, δεν μπορείς να συνεχίσεις με τον τρόπο που ίσχυε πριν μερικά χρόνια. Είναι ανεβασμένο πια το υλικό στο διαδίκτυο, είτε ένα- ένα τραγούδι, είτε περισσότερα, αλλά πλέον χάνεται η αίσθηση ενός ολοκληρωμένου έργου. Ο μουσικός για να συνεχίσει να παράγει υλικό, πρέπει να επιλέξει το διαδίκτυο, εκτός εάν έχει την οικονομική δυνατότητα να το εκδώσει, να το τυπώσει και να το διανείμει. Το cd είναι αρκετά κοστοβόρο, ενώ αντιθέτως, η οδός του διαδικτύου είναι σε ένα βαθμό ανέξοδη. Ένα άλλο πρόβλημα με το cd, είναι ότι το υλικό πρέπει να το διανείμεις μόνος σου εφόσον οι εταιρείες πια δεν το αναλαμβάνουν. Μέσω του διαδικτύου, είναι πιο εύκολο να μάθει τη δουλειά σου γρήγορα ο κόσμος, (μ΄ ένα e-mail, μέσω του facebook ή από διάφορα sites). Το διαδίκτυο είναι ο πιο εύκολος ο δρόμος, ασφαλώς το χρησιμοποιώ και εγώ ανεβάζοντας έργα μου στο youtube.
Τ.Β. Την ακαδημαϊκή χρονιά που πέρασε, είχατε μια πλούσια καλλιτεχνική δραστηριότητα με πολλές και ενδιαφέρουσες live εμφανίσεις. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για τις καλλιτεχνικές σας συνεργασίες;
Μ.ΜΠ. Καταρχήν, γίνανε δυο παρουσιάσεις του cd “Greek Guitar Music”, η μια στον Ιανό, τον Οκτώβριο και η άλλη στο μουσείο Μπουζιάνη, το Δεκέμβρη. Σε αυτή τη δεύτερη συναυλία, είχαμε ο καθένας από τους συμμετέχοντες τη δυνατότητα να ερμηνεύσουμε τα έργα μας και να μιλήσουμε γι΄αυτά. Επίσης, την Άνοιξη, παρουσιάσαμε με την Αμαλία Τάτση στο «Κελάρι» του Athenaeum μια συναυλία με τίτλο «Κινηματογραφικά Στιγμιότυπα». Η συναυλία στο «Κελάρι» περιελάμβανε μουσική από τον κινηματογράφο (ευρωπαϊκό και διεθνή) με δικές μου διασκευές, είτε πάνω σε κινηματογραφικά soundtracks, είτε σε τραγούδια του σινεμά, που τραγούδησε η Αμαλία Τάτση. Μέσα σε αυτό το πρόγραμμα, είχα εντάξει και τρία έργα από το “Greek Guitar Music”, το δικό μου, δηλαδή το "Waltz", το «ταξίδι» του Γιώργου Μαυροειδή και ένα έργο του Νίκου Χαριζάνου, με τίτλο: «δυο μπαλάντες και χορός». Πρόσφατα, τον περασμένο Ιούνιο, συμμετείχα σε μια συναυλία κιθάρας στον «Πολυχώρο Τέχνης Αλεξάνδρεια».
.jpg)
Από την παρουσίαση της έντυπης έκδοσης “Greek Guitar Music” στο μουσείο Μπουζιάνη, Δεκέμβριος 2014
Τ.Β. Έχετε ασχοληθεί ενεργά και με το τραγούδι. Θα ήθελα να σταθώ στο τραγούδι «εκεί ψηλά» που ερμηνεύετε ο ίδιος σε στίχους Μιχάλη Μπρούζου με φωνή και κιθάρα. Σκέφτεστε να ενισχύσετε το προφίλ σας και ως τραγουδοποιού;
Μ.ΜΠ. Ομολογώ ότι όποτε πέφτουν στα χέρια μου στίχοι που μου κεντρίζουν το ενδιαφέρον, αισθάνομαι πολύ έντονα την ανάγκη να τους μελοποιήσω και έτσι ανταποκρίνομαι άμεσα. Αυτό συνέβη στην περίπτωση των στίχων του φίλου, Μιχάλη Μπρούζου, ο οποίος είναι καταξιωμένος μουσικός, αλλά τη δεδομένη στιγμή δεν θέλησε να ασχοληθεί με τους συγκεκριμένους στίχους. Επίσης ο τραγουδοποιός και συνθέτης Νίκος Δούκας, αντίστοιχα, μου είχε δώσει να μελοποιήσω δικούς του στίχους, στο τραγούδι "κρυφή ανάσα." Ήταν μια ακόμη περίπτωση μελοποίησης όπου οι στίχοι, μου δημιούργησαν το κίνητρο.
Γενικότερα, απευθύνομαι σε ανθρώπους που γράφουν στίχους και τους ζητώ να με ενημερώνουν όταν έχουν γράψει κάτι το οποίο θέλουν να αξιοποιήσουν. Θα ήθελα να παίρνω υλικό και να το επεξεργάζομαι. Σε ό,τι αφορά το θέμα της τραγουδοποιΐας, για να παραφράσω τη γνωστή επίκαιρη φράση: «δεν είμαι τραγουδιστής παντός καιρού»: ερμηνεύω τραγούδια που με εκφράζουν και συνήθως έχουν ήδη παρουσιαστεί από τραγουδοποιούς, είτε του ελληνικού, είτε του ξένου ρεπερτορίου. Βέβαια, αυτό το τραγούδι και ορισμένα ακόμη, τα ερμήνευσα επειδή τα νοιώθω. Με αυτή τη λογική το τραγούδι βγαίνει πιο πηγαίο και πιο αβίαστα. Όμως ακόμη δεν έχω κάνει σπουδές πάνω στη φωνητική, αλλά δεν το αποκλείω αργότερα.
Τ.Β. Στο πλαίσιο της επαγγελματικής σας σταδιοδρομίας, ασχολείστε ενεργά με τη διδασκαλία. Μαθητές σας, λαμβάνουν μέρος σε συναυλίες στο πλαίσιο δράσεων του Συλλόγου «Δημήτρης Φάμπας». Η εκπαιδευτική εμπειρία, θεωρείτε ότι σας «διδάσκει»;
Μ.ΜΠ. Ναι, προφανώς! Η διδασκαλία, είναι σημαντικό κεφάλαιο. Το πιο σημαντικό που μπορεί να σε διδάξει είναι ότι μπορείς να δεις τη διαφορετικότητα του κάθε ανθρώπου στο πεδίο της κιθάρας και γενικότερα σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Αυτό φαίνεται πάρα πολύ στον τρόπο που κάθε μαθητής αφομοιώνει, αποδίδει. Ο κάθε μαθητής χρειάζεται ιδιαίτερη μεταχείριση για να μπορέσει να αποδώσει και γι΄αυτό απαιτείται εκ μέρους του δασκάλου ιδιαίτερη ευαισθησία.
Επίσης ως δάσκαλος ενθαρρύνω τους μαθητές μου να λαμβάνουν μέρος σε συναυλίες. Τον περασμένο Μάρτιο στο πλαίσιο των δράσεων του Συλλόγου «Δ. Φάμπας» διοργανώθηκαν δυο μαθητικές συναυλίες στις οποίες συμμετείχαν, μεταξύ άλλων και μαθητές μου. Η μια έγινε στην βιβλιοθήκη του ΜΜΑ και αφορούσε στην κατηγορία των μικρών μαθητών και η άλλη, διοργανώθηκε στο μουσείο Μπουζιάνη, όπου έλαβαν μέρος μαθητές πιο προχωρημένου επιπέδου.
Τ.Β. Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τα καλλιτεχνικά σας σχέδια;
M.MΠ. Νομίζω ότι αυτός που επιθυμεί να γράφει μουσική δεν επηρεάζεται τόσο πολύ. Η μουσική, είναι καταρχήν μέσο έκφρασης. Συνεπώς, στο κομμάτι της δημιουργίας, η κρίση ίσως και να δημιουργήσει περισσότερα ερεθίσματα. Το θέμα είναι το να βγει το υλικό παρά έξω. Την προώθηση και τη γνωστοποίηση του υλικού σου στον κόσμο μπορεί να επηρεάζει η κρίση. Ανάλογα με το πόσο γνωστός είσαι, θα σε ακολουθήσει και ένα κοινό το οποίο θα μάθει τις δραστηριότητές σου και βέβαια μεγάλο ρόλο εδώ παίζουν τα διαδικτυακά μέσα.
T.B. Πώς διαμορφώνονται οι επικείμενες καλλιτεχνικές σας συνεργασίες;
Μ.ΜΠ. Το σχήμα με την Αμαλία Τάτση έχει εμπλουτιστεί με ένα νέο μέλος, τον Κώστα Αναστασόπουλο, οπότε αποτελούμε trio. Πρόκειται να δώσουμε συναυλία στις 8 Αυγούστου στα Λαγκάδια της Αρκαδίας, στην Πελοπόννησο. Είναι ένα ιστορικό χωριό, με φυσικό κάλλος, η πολιτιστική και αρχιτεκτονική κληρονομιά του οποίου, προστατεύεται από έναν σύλλογο που λέγεται «Άνθη της Πέτρας», ο οποίος και μας προσκάλεσε. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ελληνικό ρεπερτόριο κατά παραγγελία του συλλόγου, με έργα Χατζηδάκι, Θεοδωράκη, Μαυρουδή, Σπανού κ.ά. Την επόμενη ημέρα, στις 9 Αυγούστου, θα παίξουμε στο Μυστρά, σε ένα μπαράκι που λέγεται «Bistro», από το οποίο φαίνεται το Κάστρο.
.jpg)
Από συναυλία στο «Κελάρι» του Athenaeum, Aπρίλιος 2015
Τ.Β. Έχετε κάποια άλλα καλλιτεχνικά σχέδια;
Μ.ΜΠ. Αναμένεται ένα νέο cd με τίτλο "8 παιδικά τραγούδια" με συνθέτη την πιανίστα, Νίκη Πεζοπούλου, τα οποία είναι αφιερωμένα στα παιδιά του Ορφανοτροφείου και Αναρρωτηρίου Πεντέλης.
Σε ό,τι αφορά τη δική μου συμμετοχή στο cd, παίζω κιθάρα και έχω κάνει διασκευές προσαρμόζοντας το μέρος της κιθάρας στα παιδικά τραγούδια. Η δουλειά αυτή, έχει ηχογραφηθεί στο studio του Πυθαγόρειου Ωδείου στον Άγιο Στέφανο και πρόκειται να κυκλοφορήσει σύντομα, με έξοδα του ορφανοτροφείου Πεντέλης. Με αφορμή την κυκλοφορία του δίσκου, θα διοργανωθούν και ορισμένες συναυλίες.
Τ.Β. Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι άλλο;
Μ.ΜΠ. Θεωρώ τυχερούς τους ανθρώπους που ασχολούνται με την τέχνη. Σήμερα, το βιώνουμε έντονα αυτό. Η ενασχόληση με την τέχνη, είναι ένα «καταφύγιο» στο οποίο μπορείς να εκφραστείς και να «ξεχάσεις», ή έστω να αλλάξεις λίγο την ψυχική σου διάθεση. Θα ήταν χρήσιμο για τα νέα παιδιά το να ασχολούνται με την τέχνη, είτε είναι μουσική, είτε είναι κάτι άλλο.
Μέσα από την τέχνη αντλεί κανείς ενέργεια για να αντιμετωπίσει όλα τα υπόλοιπα, που είναι πολύ δύσκολα.
Τίνα Βαρουχάκη
varouchaki.tar@gmail.com
Αύγουστος 2015
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου)