Μορφή και περιεχόμενο. Το ένα προδικάζει το άλλο; Μια ελαφριά προσέγγιση.


(φωτο Σ.Μ)

Δεν μπόρεσα να βρώ την εκτέλεση κάποιου εργου του Bach χωρίς πνευματικά δικαιώματα απο το συγκεκριμένο όργανο της εκκλησίας του Αγίου Θωμά

Ας  αρκεστούμε λοιπόν  σε μια συναυλία απο το Freiberg .

πιστοποιητικό του  Ζίλμπερμανν

Κατά τον σύντομο διαδικτυακό διάλογο που είχαμε, εξέφρασα την απορία μου αν θα ήταν δυνατόν να παιχτεί κάτι ευτελές σε ένα τέτοιο θεϊκο οπτικά και ηχητικά όργανο.

Το γνωστό ερώτημα επανήλθε και πάλι στο μυαλό μου. Σε ποιό βαθμό η εμφάνιση  ή η φόρμα εμπεριέχει το περιεχόμενο;

Και εάν μεν η εμφάνιση υποδηλώνει λειτουργικό έλλειμμα η απάντηση είναι εύκολη.  Όσο  να περιμένουμε απο ένα φυματικό να παίξει γαλλικό κόρνο, αυτός δεν θα μπορέσει ποτέ. Για τον ίδιο λόγο δεν θα μπορούσαμε να έχουμε μια παρόμοια με την παραπάνω εκστατική εμπειρία  αν ακούγαμε  ένα φορητό στρατιωτικό όργανο του Αμερικανικού στρατού. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι εδώ. Η σχέση δομής και λειτουργικότητας δεν αμφιβητείται.  Όλοι αντιλαμβάνονται τη διαφορά ενος κιντήρα 600 και ενός  2500 cc

Ζούμε στην εποχή της εικόνας.  Ξέρουμε όλοι πόσο ισχυρός ειναι ο πειρασμός να  κατρακυλίσουμε απο την τεχνική αξιολόγηση σε μια πρώτη και εύκολη  αξιολόγηση με βάση το φαίνεσθαι και όχι το είναι, που κρύβει ακόμα  τις  (μη πιστοποιημένες) δυνατότητες.    Καλά θα κάνουμε   να ξανασκεφτούμε τις πλευρές του προβλήματος.  Η εικόνα που προηγείται πάντοτε προϊδεάζει κατά τρόπο όχι πάντα σωστό.

Ο φυματικός όμως  που αναφέραμε προφανώς δείχνει την αδυναμία του.  Στις μέρες μας  όμως η μουσική έχει γίνει περισσότερο απο ποτέ και θέαμα.  Η κυριαρχία του φαίνεσθαι  με όρους εμφάνισης  και φόρμας πάνω στο είναι, δηλαδή στην ουσία,  μας έχει φορτώσει έργα που σε μια άλλη λιγότερο πληθωρική κοινωνία δεν θα εμφανιζόντουσαν. Ισως κάτι πρέπει να μάθουμε. Εμείς,  το κοινό, παρακάμπτοντας την  λειτουργικότητα συσχετίζουμε πράγματα που δεν έχουν κυρίαρχη αιτιώδη σχέση μεταξύ τους. Αυτό το ξερουν πολλοί δημιουργοί  οι οποίοι με “έξυπνο” τρόπο χρησιμοποιούν   μια  εύκολα  αναγνωρίσιμη φόρμα αγνοώντας την λειτουργικότητα ή  το ουσιαστικό περιεχόμενο. Εδώ η γυναίκα του Καίσαρα δεν είναι τιμία αλλά  δείχνει τιμία.

Ξαναγυρίζω λίγο πίσω και  στέκομαι σε δύο γνωστές αντιφάσεις απο το φυσικό κόσμο.

Το παγώνι και το αηδόνι. Το πρώτο, όμορφο με απαίσια φωνή, το δεύτερο ακριβώς το αντίστροφο.

το παγώνι

Αν κρίναμε λοιπόν απο την εμφάνιση θα έπρεπε να περιμένουμε απο το παγώνι να είναι καλλικέλαδο.

Και για να κάνω φτηνό πνεύμα σκέφτομαι πως κάπως έτσι  οι κριτές και θεατές στο  show “Britain you got talent” έκριναν την ασουλούπωτη μικροαστή Σκωτσέζα Susan Boyle. Η ομιλία της και το παρουσιαστικό την κατέτασαν στα ψώνια που πάνε για να παραγεμίσουν το  show και να ικανοποιήσουν τα ανθρωποφαγικά ένστικτά του κοινού. Ναί, έχει και τέτοια το κοινό, κάθε κοινό έχει.

Μέχρι που άνοιξε το στόμα της να τραγουδίσει  το I Dreamed a Dream” from Les Misérables.Κλειστε τα μάτια και ακουστε την.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ: http://youtu.be/VSrAJsWvEIc

Ευτυχώς όμως τα  χαρίσματα μοιράζονται. Λίγα άτομα είναι τυχερά να συνδυάζουν πολλά χαρίσματα.

Σας αφήνω με αναπάντητο το κεντρικό ερώτημα.

Γνωρίζω  ότι δεν θα απαντηθεί ποτέ αλλά ελπίζω να κλόνισα τα στερεότυπα με το Σαββατιάτικο  γονατογράφημά μου.


Γιώργος Λιγνός (Μαικήνας)
http://lignostar.wordpress.com/