Λίλα Αδαμάκη
(Βόλος 1943)
Μια φωνή της Ελλάδας και του Κόσμου
Στον Βόλο, την όμορφη ελληνική πόλη που μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ’60 ήταν από τις πιο δραστήριες μουσικά πόλεις του τόπου μας, με πάμπολλα ωδεία, ορχήστρες και αίθουσες συναυλιών, γεννιέται η ελληνίδα σοπράνο Λίλα Αδαμάκη. Στην Αθήνα ξεκινά τις μουσικές σπουδές της υπό την καθοδήγηση της Ν. Φραγκιά-Σπηλιοπούλου στο δραστήριο, την εποχή εκείνη, Ελληνικό Ωδείο Αθηνών, απ’ όπου αποφοιτά το 1968 με Α’ Βραβείο Μονωδίας και Μελοδραματικής παμψηφεί.
Συνεχίζει τις σπουδές της στο Παρίσι, μελετώντας με την Ίρμα Κολάση στο Ευρωπαïκό Ωδείο, αποφοιτώντας με Diplôme d’ Excellence. Η διάσημη mezzo-soprano μόνο καλά λόγια είχε να λέει για την μαθήτριά της.
"…Εκτιμώ πως η Λίλα Αδαμάκη είναι μεταξύ των σπάνιων καλλιτεχνών που ξέρουν ακόμη να μας συγκινούν και να μας γοητεύουν…" είχε πει η Κολάση και τα λόγια αυτά, κατά την γνώμη μου, συμπυκνώνουν την άποψη της τόσο για την ιδιαίτερη ηχοχρωματικά φωνή της Λίλας Αδαμάκη, το ταμπεραμέντο της, όσο και για την δυνατότητα της να πλάθει με την φωνή της ηχητικές εικόνες που είναι αδύνατον να μην μαγέψουν τον ακροατή, αλλά και να τον ωθήσουν στην αναζήτηση της πεμπτουσίας του έργου που ακούει. Έχοντας φωνή ισορροπημένη, με έντονο λυρισμό και θεατρικότητα, με απολύτως ελεγχόμενο vibrato, έχει καταθέσει ερμηνείες που διακρίνονται για τον σεβασμό στις απαιτήσεις του συνθέτη. Με φωνή τεχνικά καλοδουλεμένη, και με εύρος που της επέτρεψε να διεκδικήσει ερμηνείες έργων απαιτητικών, τόλμησε να εντάξει στο ρεπερτόριο της έργα που απαιτούν απόλυτη κυριαρχία στη φωνή αλλά και βαθειά γνώση της τεχνικής του απόλυτου αλλά και τόσο ευαίσθητου αυτού μουσικού οργάνου.
Έχοντας κερδίσει το Α’ Βραβείο στο Διεθνή Διαγωνισμό Γαλλικής Μελωδίας στο Παρίσι (1972) γίνεται δεκτή μετά από ακρόαση ως σολίστ στη Γαλλική Ραδιοφωνία-Τηλεόραση τραγουδώντας μεταξύ άλλων συνθέσεις των Mahler και Ravel, έργα των οποίων, έκτοτε, σχεδόν πάντα περιλάμβανε στα προγράμματα των ρεσιτάλ και των κοντσέρτων της.
Την πρώτη εμφάνισή της στη Salle Rossini στο Παρίσι ακολούθησαν πολλά ρεσιτάλ και κοντσέρτα με ορχήστρες στη Γαλλική πρωτεύουσα, τη Λυών, τη Χάβρη, τη Γενεύη, τη Βουδαπέστη και αλλού.
Η καλλιτεχνική της δραστηριότητα, ανά την Ευρώπη, την αναγκάζει να ζει για πολλά χρόνια στο εξωτερικό, όμως στα διαλλείματα αυτής της λαμπρής σταδιοδρομίας, πάντα, βρίσκει χρόνο να επισκεφθεί την Αθήνα είτε για να συμπράξει με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών είτε για να πραγματοποιήσει εμφανίσεις σε συναυλίες που διοργανώνει η Ελληνική Ραδιοφωνία στην Εθνική Πινακοθήκη την δεκαετία του ‘80, στο Φεστιβάλ Πεντέλης, να ηχογραφήσει για το Γ’ Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, και να συμμετέχει στις μουσικές βραδιές της Αίθουσας Μητρόπουλου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Το 1996 είναι η χρονιά που καλείται να πραγματοποιήσει ένα ρεσιτάλ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Ήταν 28 Νοεμβρίου όταν ανέβηκε στη σκηνή της Αίθουσας Δημήτρης Μητρόπουλος ενθουσιάζοντας κοινό και κριτικούς, ενώ στις 27 Φεβρουαρίου 2008 εμφανίζεται για μία ακόμα φορά στον ίδιο χώρο ερμηνεύοντας αυτή τη φορά έργα συνθετών του ρομαντισμού (Mahler, R. Strauss, Wolf, Ravel, Fauré, R. Hahn) και το έργο 'Μια θάλασσα' του Μίκη Θεοδωράκη με τον Γιάννη Αερινιώτη στο πιάνο και την Στέλλα Γαδέδη στο φλάουτο σε ένα ρεσιτάλ που είχε τον πρωτότυπο τίτλο 'Ο Μίκης Θεοδωράκης συνομιλεί με συνθέτες του ρομαντισμού'.
Έχοντας μελετήσει και αποδώσει ένα ευρύ ρεπερτόριο που εκτείνεται από τη μουσική του Purcell και τις Arie antiche, τα γερμανικά lieder, τις Γαλλικές μελωδίες, ως τα έργα των Mahler, Ravel, Wolf, De Falla και πολλών άλλων, θεωρείται από τις σημαντικότερες λυρικές τραγουδίστριες κοντσέρτου.
Το 1990 εκδίδεται ο πρώτος της προσωπικός δίσκος με τον τίτλο Lieder από την εταιρεία Musica Viva, όπου ερμηνεύει έργα των Wolf, Guridi, Fauré, Θεοδωράκη.
Πάμπολλες οι επαινετικές κριτικές για το ταλέντο και τις ερμηνείες της όμως μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν κάποιες όπως του συνθέτη Henri Sauguet ο οποίος αναφερόμενος στην καλλιτεχνική της προσωπικότητα είπε ‘… Όλοι οι μουσικοί θα βρουν ικανοποίηση γιατί αυτού του είδους καλλιτέχνες δεν υπάρχουν πολλοί …’, ενώ ο Graig Harris στο All Music Guide, USA αναφέρει ότι "…Ένας βελούδινος, πλούσιος σε συγκίνηση τόνος φωνής, έχει κάνει την Λίλα Αδαμάκη μία από τις κορυφαίες ερμηνεύτριες της Ελληνικής κλασικής μουσικής…"
Όμως και στην Ελλάδα πολλοί είναι εκείνοι που έχουν μιλήσει με επαινετικά σχόλια τόσο για την φωνή της όσο και για τις ερμηνείες της. Ξεχωρίζει κάποιος την κριτική της Αλεξάνδρας Συμεωνίδου στην Νέα Εστία η οποία αναφέρει ότι "…Ο ακροατής ικανοποιείται από την ομορφιά του μετάλλου της φωνής και από τη μουσικότητα των φράσεων…", ενώ ο Γιώργος Μονεμβασίτης στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία έχει γράψει "Η φωνή της διαθέτει τον απαραίτητο ιμπρεσιονιστικό αισθησιασμό και μιαν εκφραστικότητα απολύτως συμβατή με την εκάστοτε υπηρετούμενη αισθητική…" ενώ ο ίδιος σε άλλο σημείωμά του στο περιοδικό Δίφωνο αναφέρει "…Τραγούδια των Βόλφ, Μάλερ και Σένμπεργκ συναντήθηκαν με τις "μελωδίες" των Ραβέλ, Φορέ, Πουλένκ και Σατί. Το μάλλον ασύμπτωτο μουσικό ήθος τους έσμιξε αρμονικά χάρη στην καταλυτική, εκφραστική ερμηνεία της τραγουδίστριας…"
Στο ρεπερτόριό της περιλαμβάνονται όλα, σχεδόν, τα έργα για φωνή του Maurice Ravel, Μελωδίες των Fauré, Poulenc, Debussy, Duparc, Milhaud, Satie, Sauguet, Tchaikovsky, Brahms, Schoenberg, Moussorgsky και άλλων.
Έχει ερμηνεύσει, επίσης, έργα του Μίκη Θεοδωράκη (Έρως και Θάνατος, Ο Κύκλος), του Αργύρη Κουνάδη (Σχέδια για ένα καλοκαίρι), του Γιάννη Κωνσταντινίδη (Τραγούδια της Προσμονής) ενώ σε μία δισκογραφική παραγωγή της LYRA με τίτλο ‘Τραγούδια της Πατρίδας μου’ (Lyra, 1996) ερμήνευσε συνθέσεις των Μάντζαρου, Καρρέρ, Λαμπελέτ, Σαμάρα, Σπάθη, Καλομοίρη, Ριάδη, Πετρίδη, Ευαγγγελάτου, Κωνσταντινίδη, Καζάσογλου, Καλογρίδου, Θεοδωράκη και Χατζηδάκη.
Το 1994 από την ίδια δισκογραφική εταιρεία κυκλοφορεί ο δίσκος Melodies με έργα των Poulenc, Ravel, Faure, Hue, Duparc, Saugeut, Debussy, Milhaud, Baton και Satie
Ενώ φθάνουμε στο 2000 και από την σειρά EMI Classics εκδίδεται ο δίσκος ακτίνας “Songs of the World”με έργα των Weill, Holländer, Wolf, Hahn, Fauré, Tchaikovsky, Britten, Gershwin, Ives, Villa-Lobos, Granados, Montsalvatge, Ριάδη, Καλομοίρη και Θεοδωράκη.
Η Λίλα Αδαμάκη είναι εκείνη που παρουσίασε σε πρώτη παγκόσμια δισκογραφική παραγωγή το έργο 10 Inventions του Δημήτρη Μητρόπουλου σε ποίηση Κωνσταντίνου Καβάφη και το οποίο περιλαμβάνεται στον δίσκο ακτίνας με τίτλο «Τέσσερεις κύκλοι τραγουδιών» Musica Viva (1992).
Πρόσφατα (2009) από την ετικέτα Lyra Classics κυκλοφόρησε ένας δίσκος ακτίνας που φέρει τον γενικό τίτλο
Lila Adamaki
Maurice Ravel - Robert Schumann.
Στον δίσκο αυτό περιλαμβάνονται τρεις κύκλοι τραγουδιών του Maurice Ravel (Chansons madecasses, Trois poèmes de Stéphane Mallarmé, Cinq Melodies populaires grecques) και o κύκλος τραγουδιών Gedichte der Konigin Maria Stuart, Op. 135 του Robert Schumann που θεωρείται και ο αποχαιρετισμός του συνθέτη στο Lied, ενώ τις παραπάνω επιλογές συμπληρώνει το Frühlingsnacht, Op. 39 του ίδιου συνθέτη.
Από το ραδιόφωνο του Tar o ακροατής θα έχει την ευκαιρία να ακούσει αποσπάσματα από αυτά τα έργα τα οποία πέραν ότι αναδεικνύουν τις ερμηνευτικές δυνατότητες της Λίλας Αδαμάκη αποτελούν και σημαντική κατάθεση, στο μουσικόφιλο κοινό, μερικών ζωντανών ηχογραφήσεων από το πλουσιότατο αρχείο του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και της ΕΡΤ.
Στην δισκογραφία της διακρίνει ο ακροατής την ιδιαίτερη αγάπη της στους Έλληνες συνθέτες. Είναι η ερμηνεύτρια που προσπάθησε να κάνει γνωστό ένα ρεπερτόριο με έργα Ελλήνων, αρκούντως απαιτητικά και αρκετές φορές άγνωστα στο μουσικόφιλο κοινό. Το γεγονός αυτό μπορεί ο ακροατής να το διαπιστώσει εύκολα μελετώντας τον κατάλογο των έργων που ερμηνεύει η Λίλα Αδαμάκη στο δίσκο της “Songs of the world” που όπως αναφέρθηκε προηγουμένως εκδόθηκε το 2000 από την EMI Classics. Ένα γενναίο τόλμημα σε μία παραγωγή με διεθνή διανομή και σε μία αμιγώς εμπορική ετικέτα, που στόχο είχε να τοποθετήσει τους Έλληνες στο ίδιο βάθρο με όλους τους μεγάλους του lied, και της melodie.
Η τελευταία της δισκογραφική κατάθεση, προϊόν αρχειακού υλικού της ΕΡΤ αποτελεί δείγμα ωριμότητας με έργα που διακρίνονται για την αισθητική λεπτότητά τους, την μελωδική τους πολυπλοκότητα αλλά και την ερμηνευτική τους δυσκολία. Η αξιοσύνη της καλλιτέχνιδας αυτής όμως παράγει ένα αποτέλεσμα που δύσκολα θα αφήσει ασυγκίνητο και τον πιο απαιτητικό ακροατή.
Δισκογραφία
ΑΚΟΥΣΤΕ ΣΤΟ ΤaR-radio.com
LILA ADAMAKI sings Maurice Ravel and Robert Schumann
Τα έργα
Maurice Ravel
Chansons Madécasses (1925)
(Τραγούδια της Μαδαγασκάρης για φωνή, φλάουτο, τσέλλο και πιάνο)
σε ποίηση του Κρεολού ποιητή Evariste Desire Parny
Aoua! (Κραυγή)
Robert Schumann
Gedichte der Königin Maria Stuart, Op. 135 (1852)
(Ποιήματα της Μaria Stewart)
Abschied von Frankreich (Αποχαιρετισμός στη Γαλλία)
Gebet (Προσευχή)
Frühlingsnacht, Op. 39
(Ανοιξιάτικη Νύχτα)
Maurice Ravel
Trois Poèmes de Stéphane Mallarmé (1913)
(Τρία ποιήματα του Stéphane Mallarmé για φωνή και οργανικό σύνολο)
Placet futile (Μάταιο αίτημα)
Διεύθυνση Μουσικού Συνόλου : Λουκάς Καρυτινός
Cinq Mélodies populaires greques (1906)
(Πέντε Ελληνικά λαϊκά τραγούδια σε απόδοση του Michel de Calvokoressi)
Chanson de la mariée (Ξύπνησε πετροπέρδικα)
Παίζουν οι μουσικοί
Στέλλα Γαδέδη (φλάουτο), Παναγιώτης Δράκος (φλάουτο), Ροζίνα Χριστοπούλου (φλάουτο), Νίκος Γκίνος (κλαρινέτο), Γιώργος Καραγιάννης (κλαρινέτο), Georg Youngbert (βιόλα), Ντάνα Χατζηγεωργίου (τσέλο),
Γιάννης Παπαδόπουλος (πιάνο).
1. Lieder (Musica Viva, 1990)
2. Τέσσερεις κύκλοι τραγουδιών (Musica viva, 1992)
3. Melodies (Lyra, 1994)
4. Τραγούδια της πατρίδας μου (Lyra, 1996)
5. Songs of the world (EMI Classics, 2000)
6. Lila Adamaki – Maurice Ravel, Robert Schumann (Lyra Classics, 2009)
Δημήτρης Κυπραίος
dkypraios@tar.gr
.jpg)
