[μουσικές αναφορές] ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΤΣΟΥΛΗΣ “The exile of dreams”
(της Έφης Αγραφιώτη)

  ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΤΣΟΥΛΗΣ
 “The exile of dreams”

Ένας από τους γλυκύτερους και διακριτικότερους μουσικούς της γενιάς μου, μια διαχρονικά υπολογίσιμη καλλιτεχνική μονάδα, ο Βαγγέλης Κατσούλης συνεχίζει να δουλεύει σοβαρά και να μιλάει λίγο. Αυτές τις μέρες κυκλοφόρησε ένα νέο του cd από τη διεθνή εταιρία blue note, γνωστή στους φίλους της τζαζ μουσικής κυρίως. Ήταν λοιπόν μια καλή ευκαιρία να γράψουμε 2 λέξεις γι αυτόν τον ποιητικό μουσικό δημιουργό, προτείνοντας σας ενθέρμως να ακούσετε την τελευταία του δισκογραφική εργασία, την πιο τζαζ από όλες τις προηγούμενες κατά τη δική μου άποψη, με τίτλο Τhe exile of dreams.
Ο Βαγγέλης Κατσούλης γεννήθηκε το 1949. Ξεκίνησε μαθήματα μουσικής  στο Ωδείο Αθηνών και συνέχισε στο Ελληνικό Ωδείο (πιάνο με τον Γιάννη Θ. Παπαδόπουλο, θεωρητικά με τον Γιάννη Α. Παπαϊωάννου). Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 πήγε στη Γερμανία για να σπουδάσει ιατρική, η μουσική όμως ήταν πιο κοντά στην καρδιά του παρά ποτέ κι έτσι γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Γκήσσεν «Justus Liebig», όπου παράλληλα με την ιατρική μελετούσε και μουσική με τον Ντήτερ Βέρνιγκ (θεωρητικά και πιάνο). Η πρώτη δημόσια μουσική εμφάνισή του έλαβε χώρα το 1975. Τότε πρωτο-συνεργάστηκε και με τον Μάνο Χατζιδάκι στο Τρίτο πρόγραμμα. Είναι η εποχή που συνθέτει επηρεασμένος από την αβανγκάρντ της εποχής.
Το 1982 ίδρυσε συγκρότημα αυτοσχεδιαζόμενης μουσικής. Το 1984 δημιούργησε ιδιωτικό στούντιο και το 1989 ίδρυσε τη δισκογραφική εταιρεία "UΤΟΡΙΑ" που όμως χρειάστηκε να κλείσει μερικά χρόνια αργότερα. Είναι συνιδρυτής του Συλλόγου Ελλήνων Συνθετών Ηλεκτρονικής Μουσικής (ΣΕΣΗΜ), μέλος της ΕΕΜ και ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Μουσικής και Θεάματος. Παρά τις μινιμαλιστικές βουτιές η έμπνευσή του παραμένει εξαιρετικά πολύχρωμη, ηχητικά πλουραλιστική και μελωδικά φορτισμένη.
Ο Κατσούλης έχει συνθέσει μουσική για συμφωνικά σύνολα, για το θέατρο, τον κινηματογράφο, το ραδιόφωνο, μουσική για όλο το φάσμα των τεχνολογικών μέσων. Πάντα, αυτό που παρατηρούσα ήταν η υποσυνείδητη ή συνειδητή (δεν το ξέρω) προσπάθεια του, να υπερβαίνει τις διαχωριστικές γραμμές της φόρμας και των ρευμάτων και έτσι να πετυχαίνει μια γοητευτική συνύπαρξη στοιχείων τζαζ, κλασικής μουσικής, μινιμαλισμού, ποπ στοιχείων, προβάλλοντας μια … ανυπακοή στην ιδέα της υποχρεωτικής προσήλωσης κάπου ή σε κάτι.
Οι δίσκοι και οι παρουσιάσεις στο κοινό, έργων του, συνοδεύτηκαν από θερμές κριτικές, όπως (διαλέγω δύο δίσκους): για το “Silent Voyage” : Έχει τα σημάδια ενός έργου μεγάλης ωριμότητας....και μπορούμε να πούμε ανεπιφύλακτα ότι σπάνια έχει βγει από χέρια Έλληνα συνθέτη μουσική που να αντανακλά τόσο μεστά μια τόσο βαθιά κατακτημένη ψυχική γαλήνη. (Αργύρης Ζήλος ΔΙΦΩΝΟ, Μάρτιος 2002).
Είναι μια ακόμα παρέμβαση ενός συνθέτη που, χρόνια τώρα, κτίζει μια ισχυρή, υπολογίσιμη παρουσία σε έναν μουσικό χώρο απαιτήσεων. (Γιώργος Νοταράς, ECHO & ARTIS, Νοέμβριος 2002).
Για το “An Unbearably Short Glance”: Στην απόλυτη ωριμότητά του πλέον ο Β.Κ. και με την πολύτιμη βοήθεια πέντε άριστων μουσικών.., μας παραδίδει ένα έργο σπάνιας δημιουργικής  βαθύτητας με αληθινό και βασανισμένο φιλοσοφικό υπόβαθρο. (Σάκης Ματζάνας, Octava, Νοέμβριος 2005).

Silent Voyage: Katsoulis is evidently a musician who knows how to put everything in a continuity and form alliances between genres, cultures and across borders. So, this is an exceptionally beautiful, original, genuine and personal voyage. (Tor Hammero PULS, Norway, October 2005).
“An Unbearably Short Glance”: This CD gives you good-hearted and gentle music. It’s not the improvisations and the excellent performances that captivate me though, but the long and seducing songs that are sung….. Vangelis Katsoulis shows us that he knows how to create a powerful atmosphere, but also lets each musician play with his own distinctive character…..Recording this CD must have felt good. The music radiates kindness. This is very, very gentle jazz – but by no means does this imply that it is boring. I play the CD often. It does me good. (Erlend Fjesna, Jazz Review, December 2005).

The exile of Dreams
- H εξορία των ονείρων -
Παίζουν: Paolo Fresu: Τρομπέτα, Flugelhorn, sound effects - Bendik Hofseth: Τενόρο σαξόφωνο - Arild Andersen: Κοντραμπάσο, sound effects - Paul Wertico: Ντραμς - Βαγγέλης Κατσούλης: Keyboards, πιάνο, sound effects, κρουστά - Τάκης Φαραζής: Πιάνο

Η εξορία των Ονείρων κυκλοφόρησε από τη δισκογραφική εταιρεία Blue Note για λογαριασμό της οποίας ηχογραφήθηκε στις 23,24,25 Νοεμβρίου 2007. Τα πιο πολλά από τα κομμάτια στο The exile of Dreams γράφτηκαν το καλοκαίρι τού 2007 και η ατμόσφαιρά τους είναι διαποτισμένη από το δράμα της μεγάλης οικολογικής καταστροφής που υπέστη τότε η Ελλάδα από τις φωτιές. Η μουσική, άλλοτε στοχαστική κι άλλοτε τζαζ ευρείας παλέτας, φέρει έντονα τη σφραγίδα της προσωπικότητας του δημιουργού της και τις εμπειρίες από τις περιπλανήσεις του, σε διάφορα μουσικά είδη και στυλ. Όλα εδώ είναι παρόντα.


Για τρίτη φορά κατά σειράν, ο Κατσούλης συνεργάζεται με το ίδιο ακριβώς σχήμα εξαιρετικών ερμηνευτών, παγκόσμιας κλάσης, έμπειρων σε ένα ευρύ φάσμα μουσικών ειδών και κατευθύνσεων. Ερμηνευτές-αυτοσχεδιαστές, μεγάλα ονόματα της διεθνούς τζαζ σκηνής, οι μουσικοί αυτοί είναι ταυτόχρονα παραγωγοί ιδεών και δημιουργοί μουσικής. Αυτή είναι η πιο ισχυρή συγγένεια που τους ενώνει: ένας κοινός τόπος, που μεταγλωττίζει την επικοινωνία σε μουσική και παράγει συγκίνηση. Οι μουσικοί συνεργάτες του Βαγγέλη Κατσούλη αφήνουν στο νέο αυτό άλμπουμ έντονα το ηχητικό ίχνος της παρουσίας τους.
 Ιδού λίγα λόγια για αυτούς τους πολύ σημαντικούς συναδέλφους:
Ο Αριλντ Αντερσεν, θεωρείται ένας από τους διασημότερους ευρωπαίους κοντραμπασίστες στο χώρο της τζαζ. Η καριέρα του ξεκίνησε στο κουαρτέτο του συμπατριώτη του, σαξοφωνίστα Γιαν Γκαρμπάρεκ, με τον οποίο συνεργάστηκε επί έξι χρόνια. Στη συνέχεια συνεργάστηκε με ονόματα της διεθνούς τζαζ, όπως Phil Woods, Sonny Rollins, Chick Corea, Stan Getz, Kenny Wheeler, Paul Motian, Pat Metheny, Nana Vasconcelos, κ.ά. Τα τελευταία χρόνια παίζει και ηχογραφεί με το δικό του συγκρότημα, με το οποίο παρουσιάζει δικές του συνθέσεις. Έχει αποσπάσει τρεις φορές τα νορβηγικά βραβεία Grammy και ταυτόχρονα θεωρείται μια από τις κεντρικές φιγούρες της γερμανικής εταιρίας ECM.
Ντράμερ του Pat Metheny Group από το 1983, ο Πωλ Γουέρτικο έχει αποσπάσει επτά βραβεία Grammy. Ήρθε πρώτος σε πολλές ψηφοφορίες μουσικών περιοδικών και έχει στο ενεργητικό του χρυσούς δίσκους. Από τους πιο ταλαντούχους ντράμερ της εποχής μας έχει χαρακτηρισθεί από τους κριτικούς σαν "ο ιμπρεσιονιστής ντράμερ". Έχει παίξει με σπουδαίους μουσικούς όπως οι Larry Coryell, Lee Konitz, Sam Rivers, Lester Bowie, Herbie Mann, Randy Brecker, Jaco Pastorius, Ron Carter, Tomasz Stanko, Dave Holland κ.ά.
O Πάολο Φρέζου ανήκει στους καλύτερους και περιζήτητους τρομπετίστες της Ευρώπης. Ως καλύτερος ευρωπαίος μουσικός έχει πάρει το βραβείο "Top Jazz", το βραβείο "Bobby Jaspar" από την Ακαδημία Τζαζ του Παρισιού και το βραβείο "Django d' Or". Έχει συνθέσει μουσική για τον κινηματογράφο, το θέατρο, για χορευτικές παραστάσεις και διάφορα ζωντανά δρώμενα. Από το 1983 είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του διεθνούς φεστιβάλ "Time in Jazz". Οι δισκογραφικές του δημιουργίες έχουν αποσπάσει πολυάριθμα σημαντικά βραβεία. Έχει εμφανιστεί σχεδόν με όλους τους πρωταγωνιστές της ιταλικής σκηνής της τζαζ, καθώς και με ευρωπαίους και αμερικανούς μουσικούς (Dave Liebman, Tony Oxley, Tamia, Pierre Favre, Dave Holland, Gerry Mulligan, Enrico Rava, John Abercrombie).
Σαξοφωνίστας και συνθέτης, ο Μπέντικ Χόφσεθ έγινε γνωστός στη διάρκεια της εξάχρονης παραμονής του στη Νέα Υόρκη, όταν πήρε τη θέση του Michael Brecker στο περίφημο συγκρότημα Steps Ahead, με το οποίο ηχογράφησε δύο άλμπουμ. Έχουν κυκλοφορήσει αρκετές προσωπικές του δουλειές και στο ενεργητικό του έχει συνεργασίες με μουσικούς όπως οι John Laughlin, Hariprasad Chaurasia, Tony Levin, Andy Summers, Jon Christensen κ.α. Έργα του έχει παίξει η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Όσλο κι άλλες μεγάλες συμφωνικές ορχήστρες. Είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του μουσικού φεστιβάλ στο Φρέντριχσταντ της Φιλανδίας και πρόεδρος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Συνθετών και Στιχουργών CIAM.
Ο πιανίστας Τάκης Φαραζής έγινε γνωστός στο κοινό αρχικά σαν μέλος και συνιδρυτής του συγκροτήματος Iskra με το οποίο ηχογράφησε δυο δίσκους. Στη συνέχεια στράφηκε στη σύνθεση μουσικής για τον κινηματογράφο και κυρίως για το θέατρο. Η προσωπική του δισκογραφική παρουσία
σηματοδοτείται από τη μουσική για την Άλκηστη, το άλμπουμ
Ονειρέματα καθώς και το πρόσφατο «Κύκλο με την Κιμωλία».

από το δίσκο του Β. Κατσούλη «Τhe exile of dreams» ακούστε:

“Landscape of Sadness”