Cecile Chaminade
(Αύγουστος 1857- Απρίλης 1944)
150 χρόνια από τη γέννηση της συνθέτριας
Παιδί και εγγόνι στρατιωτικών και αξιωματικών του ναυτικού, η Chaminade έδειξε τη μουσική της τάση αλλά και το «απόλυτο αυτί» της από πολύ μικρή. Η πιανίστρια μητέρα της ανέλαβε την ευθύνη να οδηγήσει τις μουσικές σπουδές της. Το 1863 η οικογένεια γνωρίζει τον Georges Bizet που στέκεται η ευτυχέστερη γνωριμία –πρωτίστως- για την κόρη τους. Ο Μπιζέ την βάφτισε μικρή Μότσαρτ. Αν και την οδήγησε στον περίφημο καθηγητή Le Couppey που τη δέχτηκε στη τάξη του με ενθουσιασμό, ο πατέρας της αρνήθηκε με κατηγορηματικό τρόπο να της επιτρέψει να πάει στο ωδείο, δεχόμενος ευτυχώς, υπό όρους, να πληρώνει ιδιωτικά μαθήματα για τη μουσική της μόρφωση. Τα κορίτσια είναι φτιαγμένα για να παντρεύονται και να κάνουν οικογένειες...
Χάρη στον Μπιζέ που επέμεινε, επετράπη τελικά στη μικρή να σπουδάσει. Στο σπίτι των Chaminade οργανώνονταν ανά δεκαπενθήμερο μουσικά βραδινά, όπου η ταλαντούχα πιανίστρια, συνοδεύοντας τον πατέρα της, ερασιτέχνη βιολονίστα και άλλους μουσικούς, πολλοί εκ των οποίων διέπρεψαν αργότερα, είχε ευκαιρίες να αποκτήσει εμπειρία αλλά και να παίξει μαζί τους τις πρώτες συνθέσεις της. Παρόντες οι φίλοι της οικογένειας, ο Σαιν Σανς, ο Γκουνό, ο Σαμπριέ.
Δειλά στην αρχή και δυναμικά στη συνέχεια ο «θηλυκός Σοπέν» σύμφωνα με τον Λίστ, έχτισε μια σπουδαία πιανιστική και συνθετική σταδιοδρομία. Ήταν όμως τόσος ο πανικός και τόσα τα τραύματα που της είχε αφήσει ο αυταρχισμός του πατέρα της, ώστε αν και είχε σοβαρές προτάσεις να συνεργαστεί με διάσημους ιμπρεσάριους, στη σκέψη ότι θα πρέπει να τους υπακούσει δεν δέχτηκε ποτέ καμία παρόμοια συνεργασία, ακολουθώντας μόνη το δρόμο της. Η έλλειψη αυτή επέδρασε ουσιαστικά στη προβολή της δικής της μουσικής αλλά και της σολιστικής σταδιοδρομίας της.
Η Chaminade μας άφησε δύο εκατοντάδες κομμάτια για ένα και δύο πιάνα και εκατόν πενήντα σύντομης διάρκειας μελωδίες, μικρά αριστουργήματα. Η γραφή της είναι μελωδική, υπερασπίζεται πάντα το “μέτρο” μακριά από ρομαντικές υπερβολές, βασίζεται σε συντηρητικές αρμονίες, διαθέτει μεγάλη φαντασία και χάρη. Στα κομμάτια βρίσκουμε και κάποια στοιχεία δανεισμένα άλλοτε από το Μέντελσον, άλλοτε από το Σκαρλάττι, άλλοτε από τον Σοπέν.
Παρ όλη την αποδοχή του συνθετικού ταλέντου της, οι κοινωνικές προκαταλήψεις και η τραγική ιστορική συγκυρία των ετών του Μεγάλου Πολέμου, μέσα στο καζάνι του οποίου αγωνιζόταν να επιβιώσει και να συνθέσει, δεν βοήθησαν τη συνθέτρια να διεκδικήσει τη θέση που πραγματικά θα της έπρεπε. Τα τελευταία είκοσι χρόνια ευτυχώς όλο και ευρύτερο κοινό ανακαλύπτει τα έργα της. Ο δίσκος ακτίνας με τις Μελωδίες της και οι συναυλίες με το ίδιο περιεχόμενο της Anne Sofie von Otter (στο πιάνο ο Bergt Forsberg) έδωσαν τροφή σε πάμπολλες μουσικές και μουσικοκριτικές στήλες.
Η Chaminade πέθανε φτωχή, απομονωμένη και ακρωτηριασμένη (έχασε στον πόλεμο το αριστερό πόδι) στο Μόντε Κάρλο το 1944.
Έφη Αγραφιώτη |
ακούστε: 10 κομμάτια της C.Chaminade στο TaR-radio.com