[μουσικές αναφορές] Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΗΜΟΥ ΩΔΕΙΟΥ ΤΗΣ ΠΡΑΓΑΣ: 2008 - Τα γενέθλια ενός υψηλού, κερδισμένου στόχου!
(της Έφης Αγραφιώτη)

Η ιστορία του περίφημου Ωδείου της Πράγας.
2008: Τα γενέθλια ενός υψηλού, κερδισμένου στόχου!

Η ιστορία του Ωδείου της Πράγας άρχισε το 1808 δηλαδή πριν 200 χρόνια, χάρη της αγάπης για τη μουσική κάποιων αριστοκρατών, μελών της διανόησης και απλών κατοίκων, που έβλεπαν ότι η Πράγα είχε στερηθεί μια καλή ορχήστρα με καταρτισμένους, μορφωμένους μουσικούς, αντάξιους άλλων ευρωπαίων καλλιτεχνών περιωπής. Αποφασίστηκε λοιπόν τότε να ιδρυθεί ένα σχολείο που θα παρείχε κάθε βοήθεια στα μουσικά θέματα. Στόχος ήταν όχι μόνον η παροχή εκπαίδευσης αλλά και η υποστήριξη για την επαγγελματική προώθηση των διπλωματούχων μουσικών. Οι προσπάθειές τους αρχικά ατύχησαν εξ αιτίας των ναπολεόντειων πολέμων. Οι σοβαρές και πιο επίσημες διαδικασίες για τη ίδρυση του ωδείου άρχισαν στις 24 Απριλίου 1811, στο δομινικανό μοναστήρι του St. Giles. Πρώτος διευθυντής του ωδείου ήταν ο Friedrich Dionysius Weber. Η χρυσή εποχή για το ωδείο στην Πράγα άρχισε όταν απόκτησε το περίφημο αυτό μουσικό σχολείο τις νέες εγκαταστάσεις στο πρόσφατα τελειωμένο τότε Rudolphinum, με το διάσημο δάσκαλο βιολιού, Anton Benewitz, να αναλαμβάνει διευθυντής του.

  

Το πλήρες πρόγραμμα σπουδών, συμπεριλαμβανομένης της σύνθεσης και διεύθυνσης ορχήστρας ανοίγει νέες οδούς. Το 1891 ο Antonín Dvořák προσχώρησε ως επικεφαλής του τμήματος σύνθεσης. Αργότερα έγινε καλλιτεχνικός διευθυντής του Ωδείου (1901-1904) φροντίζοντας να κληθούν εκεί όλοι οι σημαντικοί μουσικοί και συνθέτες, αλλά φροντίζοντας και για την προβολή των ταλαντούχων σπουδαστών της εποχής. Με το Ωδείο συνεργάστηκαν οι συνθέτες Vítězslav Novák, Josef Suk, Rudolf Friml, Oskar Nedbal και Franz Lehár, οι διάσημοι μουσικοί (που μελέτησαν στο σχολείο) Otakar Ševčík, Ιαν. Kubelík, Jaroslav Kocian, Václav Talich, Karel Ančerl, Rafael Kubelík.
Με τη γέννηση της ανεξάρτητης Τσεχοσλοβακίας (1918), το Ωδείο έχασε τις εγκαταστάσεις στο Rudolphinum και κινήθηκε προς το μοναστήρι Benedictine. Μετά από αρκετές ακόμα μετακομίσεις  βρήκε το παρόν πανέμορφο σπίτι του, σε ένα κτήριο στην παλαιά πόλη, στην οδό NA Rejdišti. Εν τω μεταξύ περιέλαβε στο γενικό του οργανισμό και τα τμήματα δράματος και μπαλέτου.

  

Κατά τη διάρκεια των δύσκολων ναζιστικών ετών το σχολείο διευθύνθηκε από τον Václav Holzknecht, έναν καλλιτέχνη, που διέθετε όπως απεδείχθη και μεγάλο διπλωματικό ταλέντο, με το οποίο κατάφερε να διασώσει το ίδρυμα. Η συνέχεια επί του κομμουνιστικού καθεστώτος είναι γνωστή..
Η βελούδινη επανάσταση του Νοεμβρίου 1989, ανανέωσε και πάλι το κουράγιο και το όνειρο στο ίδρυμα και στους σπουδαστές που προώθησαν με ενθουσιασμό και συλλογικά τις προσπάθειες να καταστήσουν το σχολείο διεθνώς αξιοσέβαστο και πάλι. Αυτή τη στιγμή, το πρόγραμμα σπουδών φιλοξενεί όλα τα όργανα συμπεριλαμβανομένου του ακορντεόν, της κιθάρας, του πιάνου, του οργάνου, του τραγουδιού, της σύνθεσης και της διεύθυνσης. Τα τμήματα χορού αποτελούν τώρα ένα ανεξάρτητο σχολείο. Υπάρχει επίσης  τμήμα ελαφράς μουσικής από το 1996 και ένα  πρόγραμμα εκπαίδευσης δασκάλων γενικής εκπαίδευσης για τους σπουδαστές που θέλουν να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι ως δάσκαλοι μουσικής.

    
φωτο 1: Προβολή του τμήματος χορού  -  φωτο 2: Παράσταση θεατρικής ομάδας: "Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε" του Ουίλιαμ Σαίξπηρ (2007 Απρίλιος.)

 Όλες οι σπουδές διαρκούν επίσημα τα 6 χρόνια. Οι υποψήφιοι πρέπει να περάσουν από αυστηρές εισαγωγικές εξετάσεις. Δεδομένου ότι το ωδείο της Πράγας στοχεύει να μορφώσει όχι μόνο σημαντικούς καλλιτέχνες αλλά και ολοκληρωμένες προσωπικότητες, το πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει και ένα ισορροπημένο πρόγραμμα θεωρητικών, μελετών γλώσσας, αισθητικής και γενικής εκπαίδευσης.
Πρόσφατα το ωδείο της Πράγας άνοιξε τις πόρτες και στην εγγραφή  ξένων σπουδαστών.

     
Αριστερά, η αίθουσα συναυλιών στο Palffy palace.
Δεξιά, ο παγκόσμια διάσημος Σερζ Μποντό διευθύνει και διδάσκει την Συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου, το 2007.

Ιδού μια πρόχειρη μετάφραση της Προκήρυξης " Κοινωνία για τη βελτίωση της μουσικής στο τσεχικό κράτος" , της 25^ης  Απριλίου 1808:

" Η τέχνη της μουσικής που μια φορά άκμαζε στα τσεχικά εδάφη τώρα έχει μειωθεί ακόμη και στην Πράγα τόσο, που μια καλή πλήρης ορχήστρα μπορεί να διαμορφωθεί με δυσκολία, αφού για πολλά όργανα δεν υπάρχει ικανοποιητικός αριθμός μουσικών, και μερικές φορές καθόλου. Οι υπογράφοντες αυτή τη δήλωση έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους για αυτό το σκοπό, και πρέπει να αυξήσουν τις προσπάθειες τους για το καλό της τέχνης της μουσικής στα τσεχικά εδάφη άλλη μια φορά. Σύμφωνα με την κρίση τους, θα βρουν τα πρώτα κατάλληλα μέσα για αυτό το σκοπό και θα διορίσουν, για κάθε όργανο, έναν άριστο μουσικό που από τη πρόσθετη σύμβαση θα αναλάβει να μην παίζει το όργανο ειδικότητας του στην ορχήστρα για αρκετά έτη, για να αφιερωθεί στη διδασκαλία. Θα διδάξουν  το όργανο ειδικότητας τους και θα εκπαιδεύσουν μαθητές, που θα εργαστούν ως επαγγελματίες μετά. Για εκείνα τα όργανα για τα οποία κανένας σημαντικός εκτελεστής δεν μπορεί να βρεθεί στην Πράγα, οι μουσικοί πρέπει να προσκληθούν από το εξωτερικό, οι ίδιοι  όροι πρέπει επομένως να συζητηθούν μαζί τους. Για την κάλυψη των δαπανών που είναι απαραίτητες, οι υπογράφοντες έχουν αναλάβει να παρέχουν σταθερές ετήσιες συνεισφορές για 6 χρόνια κατ’ αρχήν, και απευθύνονται σε όλους τους εραστές και φίλους της τέχνης της μουσικής για να συνδράμουν κι αυτοί τους ιδρυτές σε αυτή τη προσπάθεια, με την υπογραφή τους και με οικονομική συνεισφορά  τουλάχιστον 100 ασημένιων νομισμάτων, που βοηθά προς την ανύψωση της τέχνης της μουσικής στο τσεχικό κράτος."
Υπογραφές των Franz Josef Count Wrtba Franz Count Sternberg Johann Count Nostitz Karl Count Λόρδος Firmian Johann Count Pachta Franz Count Klebelsbeg.

Το Ωδείο της Πράγας εκπαιδεύει επαγγελματίες μουσικούς και θεατρικούς καλλιτέχνες. Έχει διάφορα τμήματα μεμονωμένων οργάνων και μουσικών μελετών. Η υποστήριξη από διοίκηση και τεχνικό προσωπικό είναι δεδομένη. Η ουσιαστική προϋπόθεση για την εγγραφή στο Ωδείο της Πράγας είναι η ολοκλήρωση της βασικής εκπαίδευσης σε άλλα μουσικά ιδρύματα. Όσον αφορά στο ανώτερο όριο ηλικίας, τίθεται χωριστά ανάλογα με το επί μέρους μουσικό αντικείμενο. Οι υποψήφιοι πρέπει να περάσουν αυστηρές εξετάσεις, να πείσουν για το ταλέντο τους στο επιλεγμένο από αυτούς αντικείμενο, το γενικό δηλαδή μουσικό τους ταλέντο καθώς επίσης και για τις φυσικές και ψυχολογικές προδιαθέσεις τους. Οι μελέτες ολοκληρώνονται με μια τελική εξέταση, συνήθως συμπεριλαμβανομένης μιας δημόσιας εμφάνισης από τον πτυχιούχο. Μετά από μια επιτυχή τελική εξέταση, έρχεται και η στιγμή απονομής ενός  διπλώματος που αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως τίτλος σπουδών. Κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, οι σπουδαστές εμφανίζονται πολύ συχνά σε σχολικές συναυλίες και οι παραγωγές αυτές ηχογραφούνται για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Συμμετέχουν επίσης σε διαγωνισμούς, που είναι πλέον αναγκαία βήματα στις καλλιτεχνικές σταδιοδρομίες τους. Επιπλέον, σημαντικοί δάσκαλοι από το εξωτερικό καλούνται από το Ωδείο της Πράγας για να δώσουν masterclasses και σεμινάρια. Τα προγράμματα σπουδών εμπλουτίζονται με τον τρόπο αυτό σημαντικά.

    
Στο τρέχον ακαδημαϊκό έτος υπάρχουν περίπου 550 Τσέχοι και 40 ξένοι σπουδαστές στο Ωδείο της Πράγας. Στα πλαίσια του θεσμού λειτουργούν ορχήστρες, σύνολα παντός είδους και θεατρικός οργανισμός. Προγραμματισμένες είναι 250 τουλάχιστον συναυλίες σε αυτή τη σαιζόν. Ο παλμός στην πόλη γίνεται εντυπωσιακά δυναμικός χάρη στη μουσική ενέργεια του χώρου. Ας μη ξεχνάμε εξ άλλου ότι μιλάμε για την πόλη των Smetana, Dvořák, Janáček και Martinů, και για τον τόπο συνάντησης του ετήσιου φεστιβάλ Μουσική Άνοιξη της Πράγας. Οι σπουδαστές στο ωδείο της Πράγας περνούν έξι γεμάτα από μουσικές εμπειρίες χρόνια σε ένα σημαντικό πολιτιστικό κέντρο, που προσφέρει άφθονες ελκυστικές ευκαιρίες στους ενδιαφερόμενους να δουν και να ακούσουν μουσικά αστέρια, μεγάλους δασκάλους, κορυφαίους καλλιτέχνες.

Οι ξένοι σπουδαστές μπορούν να επιλέξουν να μελετήσουν σε οποιοδήποτε τμήμα, υπό μορφή κανονικών σπουδών (πλήρες πρόγραμμα σπουδών, δωρεάν, που απαιτεί βέβαια γνώση τσέχικης γλώσσας) ή και μέσω των σειρών έξτρα μαθημάτων (επί πληρωμή, που διδάσκονται  σε μια ξένη από τις βασικές γλώσσες). Οι υποψήφιοι επιλέγονται εξ ολοκλήρου βάσει εισαγωγικών εξετάσεων. Επειδή αξίζει πραγματικά τον κόπο και αποτελεί σταθερή σοβαρή πρόταση κατά τη γνώμη μου (και όχι μόνον), σας δίνω στοιχεία επικοινωνίας για να πάρετε πληροφορίες και να κρατήσετε επαφή με το Ωδείο. Διεύθυνση: Konzervator Prazska - Emilie Kratochvilova, NARejdisti 1 110 00-  Czech republic – Praha. FAX: (+420-2) 232 64 06 και  email: conserv@prgcons.cz


Ορχήστρα πνευστών του Ωδείου της Πράγας

Το ακαδημαϊκό έτος αρχίζει την 1η Σεπτεμβρίου και τελειώνει στις 30 Ιουνίου. Οι ξένοι υποψήφιοι μπορούν επίσης να εγγραφούν κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους εκτός από τον Ιούλιο και τον Αύγουστο που είναι μήνες διακοπών. Οι πιθανοί υποψήφιοι πρέπει να επικοινωνήσουν βέβαια πολύ έγκαιρα με τον επικεφαλής εκπαιδευτικό για το επιλεγμένο τμήμα.
 

2007 Οι γάμοι του Φίγκαρο
Δυστυχώς, το ωδείο της Πράγας δεν έχει δικό του κοιτώνα και αυτό αποτελεί σοβαρή δυσκολία για τους ξένους υποψήφιους. Εν τούτοις το ειδικό γραφείο του ωδείου παρέχει βοήθεια στην εύρεση στέγης και εξυπηρετεί σε σχετικά ζητήματα. Γραμματέας επαφών για τους ξένους σπουδαστές είναι η  κα Emilie Kratochvilova. (kratochvilova@prgcons.cz).

---

Μια σημαντική λεπτομέρεια:  από τις εξέχουσες μορφές της μουσικής ζωής στην Πράγα –και όχι μόνον- είναι η διάσημη συνθέτρια ελληνικής καταγωγής Αφροδίτη Κατμερίδου (1956-) η οποία διδάσκει στο Ωδείο της Πράγας θεωρητικά και την οποία ανακάλυψα χάρη στην πολυετή, ουσιαστική εργασία για τους έλληνες μουσικούς της διασποράς -και το πείσμα- του Θωμά Ταμβάκου, που με οδήγησε προς αυτήν (και τον ευχαριστώ).


Αφροδίτη Κατμερίδου

  Ακούστε από το tar-radio.com την σύνθεσή της Αφροδίτης Κατμερίδου
Βυζαντινή Φαντασία για τσέμπαλο και κιθάρα,
από τον κιθαριστή Josef Mazan και την συνεργάτριά του τσεμπαλίστρια Monika Koblochova.
(H ηχογράφηση πραγματοποιήθηκε το 2005).

Έφη Αγραφιώτη
effie@tar.gr