"μουσικές αναφορές"
Μουσικές Ταυτοπροσωπίες:
Δύο δίσκοι του Κώστα Γρηγορέα
Εκ πρώτης όψεως παρουσιάζω εδώ δύο διαφορετικούς δίσκους με παρανομαστή τον ίδιο ερμηνευτή.
Έχω πάντως τη πρόθεση να εκδηλώσω τον ενθουσιασμό μου για τον συνθέτη Γρηγορέα που τόσο με εντυπωσίασε η δημιουργική – ποιητική του πλευρά και τον ερμηνευτή Γρηγορέα που ανασύρει τόσο αντιπροσωπευτικά και δωρικά τον συνθέτη Τζωρτζινάκη, αυτόν τον τόσο σημαντικό άνθρωπο του κόσμου της κιθάρας.
Κώστας Γρηγορέας: Κιθάρα σε Ελληνικό τρόπο
(συνθέσεις για σόλο κιθάρα)
παραγωγή Timbro (διανομή erosmusic)
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ εδώ
ακούστε: 3 κομμάτια στο TaR-radio.com
Γνωρίζω τη κιθαριστική αξία και τη μουσική δραστηριότητα του Κώστα Γρηγορέα εδώ και πολλά χρόνια. Ανέκαθεν όμως οι κιθαριστές κατοικούσαν μακριά από τους πιανίστες, έτσι δεν συναντηθήκαμε. Το διαδικτυακό μας περιοδικό συνέτριψε την κακή τύχη και την μετέβαλε σε ευτυχία. Και μια ακόμα ιδέα κατέρριψε το μύθο που θέλει όπως είπαμε αλλού τους πιανίστες και αλλού τους κιθαριστές: θα γράψω για το δίσκο του Γρηγορέα, αυτό είναι πρόκληση!
Πρώτη διαπίστωση που μοιράζομαι μαζί σας είναι ότι ακούγοντας το cd του Κώστα Γρηγορέα ένοιωθα όπως όταν διαβάζω – διαβάζουμε- ένα καθηλωτικό βιβλίο. Ξέρουμε ότι μας καθηλώνει προτού σκεφτούμε ή και χωρίς να σκεφτούμε το γιατί. Είναι το πρώτο του δισκογραφικό παρόν στη σύνθεση, δηλαδή πόσο καλύτερο θα είναι το δεύτερο; Θυμάμαι ότι ο Μάνος Χατζιδάκις εκφραζόταν με ενθουσιασμό για το ταλέντο του, όταν το 1986 εξεδόθη το Τετράδιο για Κιθάρα (μεταγραφές του Τάσου Καρακατσάνη), για τον τρόπο που αντιλαμβανόταν ο Γρηγορέας το κιθαριστικό στήσιμο ενός τραγουδιού. Ακούγοντας τώρα την δική του μουσική, διαπιστώνω με θαυμασμό ότι είκοσι χρόνια μετά παραμένει ακριβής και λιτός, σχεδιάζει με λυρική μαεστρία εκφραστικές αποχρώσεις διαχυτικές, παίζοντας με λεπτότητα, με τη γνώση του έμπειρου σολίστα. Η αντίληψη για την εκτέλεση τώρα μεταφέρεται ταυτόφωνη, σε κοινό συναισθηματικό φορτίο με την αντίληψη για τη σύνθεση, τη δημιουργία. Η εμπειρία του κιθαριστή οδηγεί τα πράγματα πιο πέρα, στην περιπέτεια της επικοινωνίας. Στο «δικό του» δίσκο ο συνθέτης Γρηγορέας μπορεί να εκφράζει τη ψυχή του κιθαριστή εαυτού του, τι ευτυχία! Βρίσκει τρόπους να διαπερνά το συναίσθημα και να ενεργοποιεί το σώμα του ακροατή. Δεν γνωρίζω τι από όλα συνειδητά επεδίωξε, εξ άλλου (συνήθως) οι συνθέτες δυσκολεύονται να προσδιορίσουν την αρχή του κουβαριού.
To cd περιλαμβάνει περίπου μια ώρα μουσικής, επτά έργα. Το μεγαλύτερο σε διάρκεια είναι η Σουίτα για το πέρασμα του χρόνου, σε πέντε μέρη. Η φόρμα ακουμπάει ως βασική παράμετρος μόνον τη σύνθεση Αρια-Τοκκάτα, σε τρία μέρη.Τα δύο Νυχτερινά θα μπορούσαν να βαφτιστούν για τις ανάγκες αυτού του μικρού κειμένου «δύο κινήσεις εσωστρέφειας» ενώ οι Παραστάσεις δεν είναι παρά τρία αληθινά κιθαριστικά ποιήματα, χωρίς υπερβολή. Δεν αποφεύγω να αναφερθώ στα άλλα κομμάτια, απλώς δεν ξέρω τι να πρωτοσημειώσω!
Τώρα βέβαια, όταν η ακρόαση του δίσκου τελείωσε, δεν σας κρύβω ότι ήρθε η στιγμή να αναρωτηθώ για το λόγο που οδήγησε το συνθέτη να ονομάσει το δίσκο του Κιθάρα σε Ελληνικό Τρόπο. Αποφεύγω να ζητάω από ένα συνθέτη να μου προσδιορίσει τα τι και τα πώς, απλώς γιατί κάνει τη διαδικασία της αποκάλυψης της αλήθειας μιας συνθεσιακής δοκιμασίας να φαντάζει σαν ρεαλιστική σκηνή. Δεν ξέρω λοιπόν τι σημαίνει Ελληνικός Τρόπος για τον Γρηγορέα, όμως με τη λέξη τρόπο χαρακτηρίζουμε το αποτέλεσμα της σύζευξης όσων ξέρουμε επειδή μάθαμε και όσων ξέρουμε επειδή εμπειρικά τα αποκομίσαμε από κάπου. Οργανώνοντας λοιπόν τον ηχητικό του κόσμο ο Γρηγορέας προσέγγισε αυτό που βίωσε στη διαδρομή του, σαν άλλοτε νέος και τώρα ώριμος, πολύπλευρος και πολυσχιδής μουσικός, μέσα από τη σύζευξή του με τη γνώση της μουσικής και την αίσθηση που η προικισμένη ιδιοσυγκρασία του διαθέτει.
Για τους κιθαριστές είναι τύχη εκλεκτή ο δίσκος αυτός. Για τους φιλόμουσους μια υπέροχη επιλογή και για μένα μια μεγάλη χαρά να γράφω γι’ αυτόν στο Tar σήμερα.
Ο Κώστας Γρηγορέας παίζει Κυριάκο Τζωρτζινάκη
(συνθέσεις για κιθάρα)
Motivo, 2007
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ εδώακούστε: 3 κομμάτια στο TaR-radio.com
Μουσικές ενός προαναγγελθέντος θανάτου; Μουσικές χωρίς όρια; Μουσικές για τον χρόνο, τον παρόντα, τον μέλλοντα και τον παρελθόντα; Ο Κυριάκος αν ζούσε θα ήταν σήμερα σχεδόν 57 ετών. Η κιθάρα θα είχε κατά πολύ ευρύτερο ρεπερτόριο καθώς ο Τζωρτζινάκης ερευνούσε τους μουσικούς ορίζοντες γνωστικά και εμπειρικά ήδη από τη δεκαετία του 1970. Κυρίως η σύνθεση τον τραβούσε και αυτήν τον ενδιέφερε να υπηρετεί, με τα έργα του εξ άλλου σκόπευε κριτικά πάνω στα μικρά και τα μεγάλα που συνέβαιναν στη δύσκολη αυτή εποχή για την Ελλάδα, αντιστεκόταν στη μιζέρια και την κακογουστιά απ’ όπου κι αν προερχόταν. Ως κιθαριστής σίγουρα δεν μπορούσε να συναγωνιστεί τα σπουδαία ταλέντα του Φάμπα εκείνης της εποχής, ούτε και επεδίωξε κάτι ανάλογο, από όσα μπορώ να θυμάμαι.
Είναι κρίμα που έφυγε τόσο νωρίς, εκ των υστέρων σκέπτομαι ότι βιαζόταν να τα γράψει όλα, σαν να το περίμενε, έσπευδε θαρρείς να προλάβει το χρόνο..
Τον πρώτο δίσκο της εταιρίας Motivo (1985) με ερμηνευτή τον Κώστα Γρηγορέα που είχε από χρόνια εξαντληθεί ήρθε να αντικαταστήσει ο τωρινός δίσκος – cd στον οποίο συμπεριελήφθησαν έργα στα οποία ακούγεται ο Τζωρτζινάκης, και έργα που η ψυχή του παίζει με τη καρδιά και τα δάχτυλα του στενού του φίλου, του Κ. Γρηγορέα. Όπως ο σολίστ αναφέρει θέλησε να προτείνει στους ακροατές ηχογραφήσεις ιστορικής και συναισθηματικής αξίας.. ο δίσκος ανήκει στους πολύ σημαντικούς της κιθαριστικής δισκογραφίας στον τόπο μας. Η τεχνική επάρκεια και η ερμηνευτική διαύγεια του Γρηγορέα δεν χρειάζεται εμένα για να δηλωθεί. Η ερμηνεία του πλούσια σε χρώματα, κοντά στο εκάστοτε «ύφος» αναφοράς των συνθέσεων. Και πώς θα γινόταν διαφορετικά, αφού ήταν τόσο κοντά στο συνθέτη εκείνες τις ώρες που έγραφε.
Από τα έργα του δίσκου οι Τέσσερις Δημοτικές Εικόνες, τα Νυχτερινά, το Αφιέρωμα στην Ν(έλλη), ο Χορός των Ρολογιών, το Μεσογειακό, οι Σπουδές και το Χωρίς Όρια γράφτηκαν πριν το 1980. Τα άλλα κομμάτια είναι καταθέσεις των τελευταίων του χρόνων, μέχρι το 1989 που έφυγε. Η Ωδή στο Παράλογο, για τρεις κιθάρες ηχογραφήθηκε από τον Κώστα Γρηγορέα σε τριπλή ηχογράφηση. Ιδιαίτερη ιστορική σημασία έχει το Τρίο στο οποίο παίζουν ο συνθέτης, ο Κ. Γρηγορέας και ο Δ. Αντωνάτος από ηχογράφηση της πρώτης εκτέλεσης του συντομότατου έργου (1978).
Ο ενδιαφερόμενος ακροατής θα έχει επιπρόσθετα την ευκαιρία να βρει πολλές πληροφορίες για τη μουσική και τη ζωή του Κυριάκου Τζωρτζινάκη (Ιούνιος 1950 – Οκτώβριος 1989) στο κατατοπιστικό φυλλάδιο που συνοδεύει το δίσκο αυτό.
Εφη Αγραφιώτη
effie@tar.gr