[μουσικές αναφορές] ΟΙ ΜΙΚΡΟΙ ΜΕΛΩΔΟΙ ΚΑΙ Ο ΜΙΚΡΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΗΣ ΝΤΟΜΕΝΙΚΑΣ ΜΙΚΑΪΤΣ
(της Έφης Αγραφιώτη)

ΟΙ ΜΙΚΡΟΙ ΜΕΛΩΔΟΙ
ΚΑΙ Ο ΜΙΚΡΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΗΣ
ΤΗΣ ΝΤΟΜΕΝΙΚΑΣ ΜΙΚΑΪΤΣ

Οι πιο γλυκιές ευχές για το Πάσχα!

Αν αυτή η χώρα μετρούσε και εκτιμούσε τις ιδέες και τη ζεστασιά που κάποιοι νέοι άνθρωποι εκπέμπουν στη κοινωνική μας αμηχανία, θα μπορούσε αλλιώς να συνεκτιμήσει τις δυνατότητες της να φτιάξει την σύγχρονη εικόνα της προς τα μέσα και προς τα έξω. Θεωρώ πολύ συμβολικό το σημερινό μας θέμα αλλά πολύ ενδιαφέρον!
Μια μουσικός ταλαντούχα, αφιερωμένη, με πείρα δασκάλας μουσικής, το 2001 αφήνει τη βολή και το μισθό της και «παίρνει πάνω της το μεράκι και το ρίσκο». Βρίσκει ένα χώρο 60 τμ στην Ανω Γλυφάδα και ξεκινάει να χαϊδεύει τα παιδάκια με μουσικούς ήχους, φαντασία και παλμό. Το στέκι της είναι ένας χώρος διαμορφωμένος για πρόβες των μελών της ομάδας, αλλά έτσι διαρρυθμισμένος ώστε να μπορούν να παρουσιάσουν τη δουλειά τους μπροστά σε κοινό. Διαθέτει πλούσιο υλικό μουσικών βιβλίων καθώς και συλλογή από μουσικά όργανα και υλικά για το θεατρικό παιχνίδι. Βιωματική μουσική μάθηση πλεγμένη με βιωματικό παιχνίδι σε ένα καλαίσθητο σπιτάκι! Η ποιοτικότερη αφύπνιση της ψυχής.
Το μπράβο θα είναι λίγο, να το πούμε όμως...

Ντομένικα Μίκαιτς

Οι μικροί Μελωδοί μελετούν (και) ως ορχήστρα, αλλά ετοιμάζουν σύνθετα πράγματα, προγράμματα, θεατρικές μουσικές παραστάσεις. Συμπρωταγωνιστούν και συμπαράγουν. Μαθαίνουν να γεύονται την καλαισθησία, ασκούν τη δημιουργικότητα τους. Προσθέστε το στην στείρα καθημερινότητα μας για να προσμετρήσετε την αξία του εγχειρήματος.

  

Υπάρχει, το αναφέραμε ήδη, και η παράμετρος του θεάτρου στην ιστορία αυτή. Υπεισέρχεται και συνεπικουρεί. Το θεατρικό παιχνίδι έχει ως στόχο να αναπτύξει τη σωστή συνεργασία μεταξύ των παιδιών της ομάδας, αλλά και την αυτοεκτίμηση του καθενός ξεχωριστά. Ενθαρρύνει το παιδί να παίρνει ρίσκο, να συμμετέχει ολοκληρωτικά σ' αυτό που γίνεται, οξύνοντας έτσι τη φαντασία του και τη δημιουργικότητά του. Άλλωστε όλα τα παιδιά έχουν την ικανότητα να παράγουν Θεατρικό Παιχνίδι και μάλιστα, για όσα παιδιά έχουν χάσει σε κάποιο βαθμό την αυθόρμητη έκφρασή τους, ή απλώς διστάζουν και αυτοπεριορίζονται, δίνεται ευκαιρία να γίνουν πιο επινοητικά, πιο ελεύθερα και εκφραστικά. Έτσι λοιπόν, μέσα από τον μαγικό κόσμο των παιδιών θα ξεπηδήσουν φανταστικοί ήρωες, γλυκές φωνές, χαμόγελα και σκέψεις που θα γίνουν οδηγός! Υπεύθυνη για τα θεατρικά θέματα άλλη μια δυναμική και παραγωγική γυναίκα: η Δήμητρα Βλάχου. Το βιωματικό θέατρο και το θεατρικό παιχνίδι, ας προσθέσουμε το αυτονόητο, αποτελούν απαραίτητες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, σύμφωνα με τις σύγχρονες παιδαγωγικές απόψεις παγκοσμίως.

Δήμητρα Βλάχου

Μια πρόσφατη –σχετικά- δραστηριότητά τους:
Τετάρτη 25 Ιουνίου 2008, 9.00μμ, κτήμα Mabrida, της οικογένειας Σοφιανού

«Ιστορίες και Μελωδίες από τα Παλιά» η Αθήνα στις ωραίες της στιγμές.
Ένα ταξίδι στην παλιά Αθήνα με γνωστές μελωδίες και στιγμιότυπα από την καθημερινή ζωή.

«…η καθημερινότητα δείχνει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων…»
Η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα της Ελλάδας το 1834. Διαφορετικοί άνθρωποι μαζεύτηκαν σιγά – σιγά από παντού για να γίνουν οι κάτοικοί της. Άνθρωποι απλοί καθημερινοί, πλούσιοι, φτωχοί, καλλιτέχνες, ιδιόρρυθμοι, που κατάφεραν με τα χρόνια να της δώσουν έναν χαρακτήρα και μια ζωντάνια που λίγες πόλεις στον κόσμο έχουν. Οι μικροί μελωδοί ντύθηκαν με ρούχα εποχής και μέσα από τραγούδια που τόσο αγαπήθηκαν εκείνα τα χρόνια, μας δίνουν μιαν εικόνα της καθημερινότητάς των Αθηναίων, τους περιπάτους τους, τις συνήθειές τους, τις προτιμήσεις τους, τις νοοτροπίες τους, τους έρωτές τους και την διασκέδασή τους.

Οι μικροί μελωδοί είναι (αλφαβητικά):
Νικόλας Ασλανίδης, Δημήτρης Καβαλιέρος, Βασίλης Λυτσάκης, Κατερίνα Πολίτου. Χριστίνα Δρυ, Μάνος Κάντας, Μαριάνα Μπουντουράκη, Ξενοφών Σπυράκος, Ειρήνη Λουκή, Νικόλας Νούλας, Ήβη Κασιμάτη.

Βοήθησαν: Βενετία Ευρυπιώτη: Video, έντυπο υλικό, Δήμητρα Βλάχου: θεατρική κίνηση, Βάλια Γκούζια, Φρόσω Μυτιληναίου: σκηνικά, Μαρία Μίκαϊτς, Αφροδίτη Κασιμάτη: κοστούμια κοριτσιών, Μαρία Κουβέλη: παρασκηνιακή υποστήριξη

Μια σύντομη συζήτηση με τη Ντομένικα Μίκαϊτς σχετική με το όνειρό της

Ε.Α. Πώς  ονειρεύτηκες μια τέτοια δραστηριότητα; με ποια αφορμή ίσως είπες «avanti» και ξεκίνησες;

- Εδώ και πολλά χρόνια ονειρευόμουν να φτιάξω ένα χώρο όπου τα παιδιά θα μπορούσαν να έρθουν σε επαφή με όλων των ειδών τις Τέχνες, την Μουσική, τα Εικαστικά, το Θέατρο, με ένα διαφορετικό όμως τρόπο από αυτό που συνηθίζεται. Ήθελα η επαφή τους να είναι κυρίως βιωματική. Στον τομέα της Μουσικής, για παράδειγμα, που κατέχω, αφού διδάσκω είκοσι χρόνια, ήθελα ο χώρος να είχε και μια καλή βιβλιοθήκη - για να μπορούν να λύνουν επί τόπου ό,τι απορία μπορεί να προκύψει, μια καλή cd-θήκη - για να υπάρχει ποικιλία ακουσμάτων, και έναν χώρο που θα μπορούσαν να παίζουν όποιο είδος μουσικής τους άρεσε. Φανταζόμουν ότι σιγά - σιγά θα μαζεύονταν παιδιά που θα αγαπούσαν την Μουσική και θα γνωρίζονταν μεταξύ τους κάνοντας έτσι ομάδες με διάφορα "μουσικά αποτελέσματα". Κάτι αντίστοιχο ήθελα να γίνει και με τις υπόλοιπες Τέχνες. Αυτό όμως που πάντα ακολουθούσε σαν δεύτερη σκέψη ήταν ότι χρειαζόμουν ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο για να μπορέσω να υλοποιήσω μια τέτοια ιδέα.
Έτσι, κάποια στιγμή και κάποια χρόνια αργότερα, πήρα την απόφαση να το ξεκινήσω "από την άλλη μεριά". Δηλαδή κάλεσα κάποιους μαθητές μου και τους είπα ότι θα έφτιαχνα μια ορχήστρα με παιδιά. Σκοπός σε εκείνη την φάση ήταν τα παιδιά να μάθουν να ακούνε την Μουσική την ώρα που παίζουν, να συγχρονίζονται με τους υπόλοιπους και να γίνουν μια ομάδα που να μπορεί να παίζει καλά Μουσική, στηρίζοντας ο ένας τον άλλον. Ο καθένας τους έπαιζε απλές μελωδικές γραμμές χωρίς δεξιοτεχνικές απαιτήσεις, όμως ο συνδυασμός όλως των οργάνων έβγαζε ένα πλούσιο ηχητικό αποτέλεσμα. Στην πράξη προέκυψε κάτι ακόμα: όλα τα παιδιά ήταν πιανίστες και κατά συνέπεια, όλα ήθελαν να καθίσουν στο πιάνο. Από αυτή την λεπτομέρεια που δεν μου περνούσε από το μυαλό όταν ξεκίνησε το όλο εγχείρημα, η ομάδα οδηγήθηκε σε κάτι καινούριο: όλα τα παιδιά μαθαίνουν να παίζουν όλα τα όργανα κάνοντας ένα είδος κυκλικής πορείας σε κάθε παράσταση. Με αυτό τον τρόπο έρχονται σε επαφή με όλα τα όργανα -  πιάνο, φλογέρα, ακορντεόν, κιθάρα, αρμόνιο, μεταλλόφωνο, ξυλόφωνο, διάφορα κρουστά - μαθαίνοντας παράλληλα τον χαρακτήρα τους και τον τρόπο που υπάρχουν σε κάθε κομμάτι. Τα δύο πρώτα χρόνια οι πρόβες γίνονταν στο σπίτι μου, σε ένα δωμάτιο όπου ήταν στριμωγμένα παιδιά και όργανα. Περνούσαμε πολύ ωραία, παίζαμε μουσική, γελούσαμε και στήναμε τραγούδια και παραστάσεις που μας άρεσαν. Έπειτα νοίκιασα τον χώρο που βρισκόμαστε τώρα. Λέγεται "μικρός χώρος τέχνης" και βρίσκεται στην Άνω Γλυφάδα, Ιθώμης 63. Στα χρόνια που πέρασαν έχουμε παρουσιάσει αρκετές δουλειές. Σας αναφέρω τις σημαντικότερες:
- Αφιέρωμα σε τραγούδια του Κινηματογράφου και του Θεάτρου
- Αφιέρωμα στον Μάνο Χατζιδάκι
- Παρουσίαση του βιβλίου της Ηρώς Παπαμόσχου "Ένα Μωρό χωρίς όνομα" σε μουσική δική μου.
- Παρουσίαση του βιβλίου της Ελένης Τουρκάκη "Μαρμελάδα Πορτοκάλι" σε μουσική δική μου (υπάρχει και ηχογραφημένη σε στούντιο αυτή η δουλειά)
- "Θάλασσα" - τραγούδια, ποιήματα, πεζά.

Οι επόμενες παραστάσεις άρχιζαν να αλλάζουν μορφή, να έχουν έντονο θεατρικό στοιχείο. Τους ρόλους τους έπαιρναν τα ίδια παιδιά, που γίνονταν με αυτό τον τρόπο, μουσικοί και ηθοποιοί στον ίδιο χρόνο. Συνεχίζω να σας απαριθμώ παραστάσεις μας:
- Η Ιστορία του Κόσμου μέσα από την Μουσική - από τον πρωτόγονο άνθρωπο μέχρι το σήμερα και οι σημαντικές στιγμές της ιστορίας του.
- Μια Συνηθισμένη Μέρα - μια μέρα ενός μαθητή του Γυμνασίου με ηχογραφημένες τις βαθύτερες σκέψεις του και με συνοδεία πολλών περιγραφικών τραγουδιών.
- Η Ιστορία Της Αθήνας - παλιά τραγούδια και δραματοποίηση των χαρακτήρων που βγάζουν μαζί με βιντεάκια των παιδιών που δείχνουν τις συνήθειες των παλιών Αθηναίων.
Από τη φετινή χρονιά μπήκε στην ομάδα μας η εμψυχώτρια Δήμητρα Βλάχου, που κάνει θεατρικό παιχνίδι σε πρώτη φάση για το δέσιμο της ομάδας και σε επόμενη φάση διδάσκει τους ρόλους στα παιδιά.

 

Ε.Α. Και τι ετοιμάζετε για φέτος;

- Τη φετινή χρονιά θα παρουσιάσουμε τις "Ζακυνθινές Μάντσιες", μια συνήθεια των ανθρώπων του νησιού να πειράζονται μεταξύ τους, με συνοδεία παραδοσιακών Ζακυνθινών τραγουδιών. Επίσης, κάτι που αξίζει να αναφέρω είναι ότι το καλοκαίρι, από τις 15 Ιουνίου μέχρι τις 15 Ιουλίου, θα γίνει στο "μικρό χώρο τέχνης" ένα καλοκαιρινό πρόγραμμα τύπου day camp, όπου το θέμα θα είναι οι Τέχνες - Μουσική, Εικαστικά, Θέατρο - μέσα από μια ιστορική αναδρομή. Τα παιδιά θα έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τις τέχνες με βιωματικό τρόπο μέσα από παιχνίδια, κατασκευές και αυτοσχεδιασμούς (και χωρίς καθόλου μάθημα ή ασκήσεις).

  

Ε.Α. ποια είναι τα παιδιά Μικροί Μελωδοί, αυτή τη στιγμή;

-Τα παιδιά είναι (αλφαβητικά - αναφέρω και τις ηλικίες τους): Φώτης Αντωνιάδης - α΄ δημοτικού, Νικόλας Ασλανίδης - δ΄ δημοτικού, Δημήτρης Καβαλιέρος - δ΄ δημοτικού, Ειρήνη Λουκή - γ΄ δημοτικού, Βασίλης Λυτσάκης - δ΄ δημοτικού, Μαριάνα Μπουντουράκη - γ΄ δημοτικού, Νικόλας Νούλας - δ΄ δημοτικού. Παίζουν όλοι όλα τα όργανα και είναι όλοι τους το ίδιο σημαντικοί για την ομάδα. Αυτή είναι η δεύτερη ομάδα παιδιών που απαρτίζει τους Μικρούς Μελωδούς. Τα παιδιά της πρώτης ομάδας ήταν πια μαθητές των τελευταίων τάξεων του Γυμνασίου, που σημαίνει πως είχε φτάσει η ώρα να προχωρήσουν παρακάτω με άλλο τρόπο.Εκείνη την εποχή δημιουργήθηκε η επόμενη ομάδα, που μαζί έχουμε δουλέψει τα δύο τελευταία έργα, την "παλιά Αθήνα" και το φετινό.

Ε.Α.  Πού στοχεύεις σήμερα, καθώς συνεχίζεις να φροντίζεις τόσο φανατικά αυτή τη προσπάθεια;

-Ο "Μικρός Χώρος Τέχνης" παίρνει σιγά - σιγά μια μορφή που πλησιάζει το πρώτο μου όνειρο. Σταδιακά μπαίνουν και άλλες δραστηριότητες που σαν στόχο έχουν να διευρύνουν τους ορίζοντες των παιδιών και όχι μόνο.
Αυτή την στιγμή εκτός από την πρόβα των Μικρών Μελωδών που είναι κάθε Παρασκευή 6-8μμ, δουλεύω ένα πρόγραμμα για δημοτικά σχολεία, ιδιωτικά και δημόσια, που τους παρουσιάζω τα μουσικά όργανα με βάση τις οικογένειες τους, έπειτα παίζουν - "γρατζουνάνε" όλα τα παιδιά το πιάνο, την κιθάρα και το ακορντεόν και τέλος τραγουδάνε όλα μαζί τραγούδια που ξέρουν, ή που μαθαίνουμε εκείνη την στιγμή και συνοδεύουν τον εαυτό τους παίζοντας κρουστά. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης προκύπτουν πολλές ερωτήσεις που τις λύνουμε, τις περισσότερες μάλιστα πρακτικά. Είναι πιστεύω ένας πολύ ευχάριστος τρόπος να πλησιάσουν τη μουσική και φεύγοντας εγώ από κει να τους έχει ήδη κινηθεί το ενδιαφέρον, που να θέλουν από μόνα τους να πάνε και… παρακάτω, ό,τι σημαίνει αυτό για τον καθένα.
Κάθε Κυριακή γίνεται ένα σεμινάριο από τον μουσικό Ορέστη Τάνη, για ενήλικες αυτή τη φορά, που μαζί με τον συνεργάτη του, ηθοποιό ή χορευτή, χωρίζουν σε ομάδες τους μαθητές όπου οι μεν μουσικοί γράφουν για τους χορευτές - ηθοποιούς και οι χορευτές - ηθοποιοί αρχικά αυτοσχεδιάζουν πάνω στην μουσική και εξελικτικά στήνουν μια παράσταση. Η τελευταία δουλειά παρουσιάστηκε στον "Κινητήρα" τον Μάρτιο. Ο νέος κύκλος του Σεμιναρίου άρχισε την Κυριακή 12 Απριλίου. Η διεύρυνση των οριζόντων δεν γίνεται αποκλειστικά και μόνο μέσα από τις Τέχνες - αν και κατά την γνώμη μου τα πάντα ξεκινάνε από αυτές - στην επόμενη χρονιά θα υπάρχει πρόγραμμα και για άλλες δραστηριότητες όπως:
- Γνωριμία με το Σύμπαν - πρωινό πρόγραμμα για μαθητές Δημοτικού με παρουσίαση εκπαιδευτικών θεμάτων σε οθόνη. Στο τέλος τα παιδιά θα φτιάχνουν το πλανητικό σύστημα με πλαστελίνες (επιμελείται και παρουσιάζει η Δόκτωρ Αναστασία Μεταλλινού).
- Παιδική Λογοτεχνία - απογευματινό πρόγραμμα που σκοπό έχει να φέρει τα παιδιά κοντά στο βιβλίο - και ποιος ξέρει, ίσως και μακριά από την τηλεόραση (επιμελείται και στηρίζει η Μαρία Μηλιώνη, δασκάλα με πολυετή πείρα).
- Και το πιο δύσκολο αλλά και ενδιαφέρον: ένα πρόγραμμα όπου θα βοηθά τα παιδιά που έχουν κάποια δυσκολία στο σχολείο (όχι τύπου δυσλεξίας) με εναλλακτικούς τρόπους. Για παράδειγμα, δυσκολεύεται στο διάβασμα, θα βοηθείται με το διάβασμα παραμυθιών ή ρόλων, κα. Το πρόγραμμα αυτό θα στηρίζεται από έμπειρους δασκάλους. Αυτές οι τελευταίες προτάσεις δεν είναι δικές μου ιδέες αλλά ανθρώπων που επισκέφτηκαν τον χώρο και η αύρα του τους οδήγησε να ονειρευτούν κάτι καινούριο. Αυτό μου δίνει μεγάλη χαρά και τους στηρίζω ώστε να το κάνουμε μαζί πράξη. Στο χώρο επίσης γίνονται και μικρές συναυλίες, των μαθητών μου, των μικρών μελωδών αλλά και άλλων καλλιτεχνών - μικρών και μεγάλων - που παρουσιάζουν την δουλειά τους.

Ε.Α. Ζώντας και δουλεύοντας τόσα χρόνια με μικρής ηλικίας παιδιά, πώς αντιλαμβάνεσαι αυτή τη στιγμή την αποδοχή της μουσικής από μέρους τους; από ποιες κυρίως επιρροές εξαρτώνται τα σημερινά μικρά παιδιά;

 

-Τα παιδιά είναι σαν σφουγγάρια. Απορροφούν με ενθουσιασμό οτιδήποτε τους δώσεις και έχουν την ικανότητα να το διανθίσουν επιπλέον, αφού η φαντασία τους δεν έχει ακόμα μπει σε καλούπια.

Το θέμα είναι τι βρίσκεται μπροστά τους. Γιατί αυτό είναι κάτι που εξαρτάται αρχικά από τους γονείς. Εάν π.χ. ένας γονέας, για δικούς του -σεβαστούς- λόγους, τα τοποθετήσει μπροστά στην τηλεόραση τότε κι εκείνα θα μείνουν εκεί. Εάν όμως αποφασίσει να τα βγάλει έξω, να τα κοινωνικοποιήσει, να τους δώσει ερεθίσματα, τότε θα αρπάξουν τις ευκαιρίες και θα διευρύνουν τους ορίζοντές τους.

Οι γονείς, και οι ενήλικες γενικότερα, επίσης βλέπουν τα παιδιά τους σαν μικρά και ανίκανα, ίσως επειδή δεν έχουν τις δικές τους «διαστάσεις», όσο κι αν ακούγεται αστείο αυτό. Στην πραγματικότητα όμως τα παιδιά έχουν φοβερές ικανότητες, που θυσιάζονται συχνά στον βωμό των "μη" και των "πρέπει - δεν πρέπει" των γονιών.

Διαθέτουν ένα είδος ελευθερίας που δυστυχώς φυλακίζεται πολύ νωρίς πια. Ενώ οι παλιές γενιές την έχαναν στην περίοδο της εφηβείας, οι σημερινές γενιές το χάνουν με το που ξεκινάνε το σχολείο. Και ακολουθούν ένα σωρό προβλήματα και αδιέξοδα.

Για τούς παραπάνω λόγους ενθουσιάζομαι περισσότερο όταν συναντώ έναν γονιό που είναι διατεθειμένος να ανοίξει την πόρτα του σε κάτι καινούριο. Ένα παιδί το μόνο που χρειάζεται για να ανθίσει είναι ασφάλεια - που την νιώθει όταν αισθάνεται ότι υπάρχουν όρια - και ελευθερία να μπορεί φανταστεί και να δημιουργήσει χωρίς περιορισμούς. Σαν δασκάλα τόσα χρόνια δίπλα στα παιδιά, είναι πολύ σημαντικά τα όσα έχω πάρει από αυτά. Στην αρχή τα παρατηρούσα με φόβο, μου φαινόντουσαν τόσο ξένα όλα αυτά που άκουγα από εκείνα. Στην συνέχεια άρχισα να τα αποδέχομαι και όταν επιτέλους κατάφερα να τα σεβαστώ και να τα ακολουθήσω κατάλαβα πόσο μπορούσε αυτό να μου γίνει ωφέλιμο. Είμαι λοιπόν αισιόδοξη και συνεχίζω να προσπαθώ με τους καλύτερους στόχους.

Ε.Α. Οι συνεργάτες και οι αναγνώστες μας στέλνουν την αγάπη τους κι ένα πλατύ εγκάρδιο χαμόγελο στα παιδιά που προσπαθούν μαζί σου.

Καλό Πάσχα!

Ακούστε τους Μικρούς Μελωδούς
σε πέντε σύντομες συνθέσεις της Ντομένικας Μίκαϊτς
που έγραψε για την παρουσίαση του βιβλίου της Ελένης Τουρκάκη "Μαρμελάδα Πορτοκάλι"

 

Έφη Αγραφιώτη
effie@tar.gr
Απρίλιος 2009
Επιμέλεια σελίδας: Κώστας Γρηγορέας