Ο Λουτσιάνο Παβαρότι τραγουδά: Nessun Dorma (Τουραντότ)
Εθνική Λυρική Σκηνή
GIACOMO PUCCINI: "ΤΟΥΡΑΝΤΟΤ"
με σκηνοθέτρια την Ρενάτα Σκότο
Ωδείο Ηρώδου Αττικού / 1, 3, 5, 6, 7, 8 Ιουνίου 2008 / στις 9μμ
.jpg)
Ρενάτα Σκότο- Έλενα Κελεσίδου
Βοηθοί σκηνοθέτιδας: Leslie Halla Grayson, Αγγέλα Σαρόγλου, Κατερίνα Πετσατώδη. Βοηθός σκηνογράφου: Valentina Dellavia
Βοηθοί ενδυματολόγου: Νατάσα Δημητρίου, Giorgio Cardosi
Διεύθυνση χορωδίας: Νίκος Βασιλείου. Μουσική προετοιμασία (σολίστ): Δημήτρης Γιάκας, Χρύσανθος Αλισάφης, Φρίξος Μόρτζος. Μουσική προετοιμασία (χορωδία): Ερμιόνη Νάστου.
Ορχήστρα , Χορωδία ΕΛΣ, Διεύθυνση χορωδίας: Νίκος Βασιλείου.
Διανομή: Τουραντότ: Janice Baird (1, 3, 5, 7 Ιουνίου 2008), Susan Foster (6, 8 Ιουνίου 2008).
Μανδαρίνος: Γιώργος Ματθαιακάκης
Λιού: Έλενα Κελεσίδη (1, 3, 5, 7 Ιουνίου 2008), Όλγκα Μικιτένκο: (6, 8 Ιουνίου 2008) Καλάφ: Franco Farina (1, 3, 5, 7 Ιουνίου 2008), Piero Giuliacci : (6, 8 Ιουνίου 2008) Τιμούρ: Δημήτρης Καβράκος (1, 3, 5, 7 Ιουνίου 2008), Χριστόφορος Σταμπόγλης: (6, 8 Ιουνίου 2008)
Ο νεαρός πρίγκιπας της Περσίας: Σταμάτης Μπερής, Πινγκ: Κώστας Μαυρογένης, Πανγκ: Δημήτρης Σιγαλός, Πονγκ: Νίκος Στεφάνου, Αλτούμ: Δημήτρης Στεφάνου.jpg)
Οι τριάντα χιλιάδες θεατές είναι ο στόχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στις έξι παραστάσεις της Τουραντότ στο Ηρώδειο. Η πρεμιέρα, με το πλήθος των προσκλήσεων, τους γνωστούς τριακόσιους αγενείς που έρχονται πάντα μετά την ώρα επίσημης έναρξης για να τους προσέξουν οι συνεπείς και να θυμώσουν μαζί τους και τα μικροπροβλήματα, κύλησε καλά, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα βοηθήσει στον στόχο των τριάντα χιλιάδων θεατών, συν-επικουρούντος του εισιτηρίου που αρχίζει από 50 και φτάνει τα 130 ευρώ!
Η Ρενάτα Σκότο, από τις κορυφαίες υψιφώνους της γενιάς της, εδώ και 20 χρόνια ασχολείται και με την σκηνοθεσία. Στην Τουραντότ μας έδωσε τον καλύτερο εαυτό της, όπως και συνεργάτες της εξ άλλου. Σε ό,τι αφορά τον Πουτσίνι, έχω τραγουδήσει σχεδόν ό,τι έχει γράψει για τη φωνή μου, τη Λιου της Τουραντότ, είναι αλήθεια, την τραγούδησα μόνο μία φορά, τη φήμη μου σε αυτόν τον ρόλο την οφείλω στον δίσκο που έκανα με τον Κορέλι και τη Νίλσον. Τα θέατρα, βλέπετε, με προτιμούσαν για άλλους ρόλους, Τραβιάτα, Λουτσία, Αμίνα, και έτσι η Λιου έμενε πάντα στη γωνία. Αναφορικά με τη σκηνοθεσία, έχω ήδη ασχοληθεί με την Τόσκα, την Μπατερφλάι, την Μποέμ. Η Τουραντότ είναι η τέταρτη όπερα που σκηνοθετώ και βρίσκω πως έχει μεγάλο ενδιαφέρον το να την προσεγγίζεις από άλλη οπτική γωνία. Ως τραγουδίστρια ήμουν πάντα εγώ και ο σκηνοθέτης, εγώ και ο μαέστρος, εγώ και ο συμπρωταγωνιστής ή οι συμπρωταγωνιστές μου. Πάντοτε, δηλαδή, λειτουργούσα σε σχέση με κάποιον άλλον ενώ τώρα, είμαι υποχρεωμένη να λειτουργήσω σε σχέση με όλους.
Εδιμβούργο, 1957: η Μαρία Κάλλας χαλάει κόσμο με την «Υπνοβάτιδα» του Μπελίνι, σε μια παραγωγή της Λα Σκάλα. Η επιτυχία είναι τέτοια που η Σκάλα αποφασίζει να δώσει μιαν ακόμη παράσταση. Η Κάλλας αρνείται και τότε καλείται να την αντικαταστήσει μια 23χρονη Ιταλίδα υψίφωνος, η Ρενάτα Σκότο, που μαθαίνει τον ρόλο μέσα σε δύο ημέρες και η επιτυχία της είναι τόσο μεγάλη που γίνεται αμέσως διάσημη… Αυτή είναι μια μόνο λεπτομέρεια που αφορά στην καλλιτεχνική ζωή της τωρινής σκηνοθέτριας..jpg)
Ρενάτα Σκότο, Λουκάς Καρυτινός, στις πρόβες
Η Ρενάτα Σκότο έχει κι άλλες φορές επισκεφτεί τη χώρα μας είτε ως τραγουδίστρια (Αθήνα, Επίδαυρος, Πάτρα) και ως σκηνοθέτρια (Θεσσαλονίκη). Στην προκείμενη περίπτωση δυσκολεύτηκε και από το ίδιο το Ηρώδειο. Πρόκειται για ένα εγχείρημα δύσκολο, γιατί είναι δύσκολο το ίδιο το θέατρο, δεν έχει βάθος. Κάναμε ειδική δουλειά με τον σκηνογράφο, και νομίζω πως θα έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα. Είμαι πολύ τυχερή γιατί, πέρα από τη δυνατότητα των πολλών προβών που μου δόθηκε, έχω στη διάθεσή μου δύο καταπληκτικές διανομές. Στον ρόλο της Τουραντότ, ιδιαιτέρως, θα δούμε δύο θαυμάσιες υψιφώνους, τόσο από πλευράς φωνής και τεχνικής όσο και από πλευράς εμφάνισης.
Η εμπειρία της στο τραγούδι τη βοηθάει, άραγε, στη σκηνοθεσία; Μου είναι χρήσιμη από την άποψη ότι γνωρίζω τη μουσική και από αυτή την άποψη, ξέρω πώς να κινήσω επί σκηνής τον κόσμο. Μην ξεχνούμε πως στην περίπτωση της Τουραντότ μιλάμε για 200 άτομα. Ως εκεί όμως. Στο ίδιο το τραγούδι των συναδέλφων, δεν μπορώ, ασφαλώς, να υπεισέλθω... Είμαι τυχερή γιατί εν προκειμένω έχουν εμπιστοσύνη στην κρίση μου. Θα έλεγα πως πρόκειται για ένα θέαμα που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη μουσική και στις φωνές. Ως γνωστόν ο Πουτσίνι δεν κατάφερε να ολοκληρώσει την Τουραντότ, τον πρόλαβε ο θάνατος, τον Νοέμβριο του 1924. Για την παράσταση επέλεξα το φινάλε του Αλφάνο καθώς είναι γνωστότερο από εκείνο του Μπέριο. Η βασική μου φιλοσοφία έχει να κάνει με την αντίθεση ανάμεσα στο ρεαλιστικό, το ανθρώπινο, όπως αυτό εκπροσωπείται από τον Τιμούρ, τη Λιου και τον λαό, και στον θρύλο, το παραμύθι που αντιπροσωπεύουν η Τουραντότ και ο Καλάφ. Η ηρωίδα του τίτλου είναι ένα πλάσμα που σχεδόν δεν υπάρχει, δεν μπορείς να το αγγίξεις... Όσο για το τέλος, έχω μια ιδέα την οποία δεν θα ήθελα να αποκαλύψω. Ας μείνει ένα ακόμη αίνιγμα που θα λυθεί την ημέρα της πρεμιέρας. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι, με δεδομένο πως έχουμε να κάνουμε με ένα θέατρο 5.000 θέσεων, θέλω να κάνω το κοινό να συμμετέχει στην παράσταση. Η Τουραντότ θα έχει όλα τα στοιχεία του μεγάλου θεάματος, τα κοστούμια, τα χρώματα, τα φώτα, όλα αυτά δηλαδή που δημιουργούν ένα περιβάλλον ρομαντικό και κομψό. Έχει και κάποια στοιχεία στυλιζαρισμένα. Ωστόσο, οι πολύ μοντέρνες παραστάσεις οι οποίες στερούν τη φινέτσα και την αρμονία από ένα έργο, δεν θα έλεγα ότι με αντιπροσωπεύουν. Βρίσκω πως είναι εναντίον της ίδιας της μουσικής.
.jpg)
Ρενάτα Σκόττο
Στο Πεκίνο μιας άλλης εποχής
Μάρτιος του 1920: στη διάρκεια ενός γεύματος με τους συγγραφείς Τζιουζέπε Αντάμι και Ρενάτο Σιμόνι ο Πουτσίνι αποφάσισε το θέμα της νέας όπερας, έπειτα ένα ατελέσφορο μεγάλο διάστημα. Η «Τουραντότ», το γνωστότερο, ίσως, έργο του Κάρλο Γκότσι, ιταλού συγγραφέα του 18ου αιώνα, έδειχνε να έχει οπερετικές δυνατότητες. Οι προσπάθειες του Πουτσίνι στο να δημιουργήσει μια όπερα βασισμένη στο κινέζικο τραγικο-κωμικό παραμύθι εστιάστηκαν στο να εκμοντερνιστούν και να φυσήξει ανθρώπινη πνοή στις παλιές χαρτονένιες φιγούρες και στο να παραμείνουν τα πιο σημαντικά στοιχεία της commedia dell' arte, από σεβασμό στο χαρακτήρα του έργου του Γκότσι.
Η υπόθεση εκτυλίσσεται (σε τρεις πράξεις) στο Πεκίνο.
Η πριγκίπισσα της Κίνας Τουραντότ έχει θέσει ως όρο ότι θα δοθεί σε εκείνον που θα καταφέρει να λύσει τα τρία αινίγματά της. Αν όμως αποτύχει, τον περιμένει ο θάνατος. Παρά τη σκληρή δοκιμασία, πολλοί δοκιμάζουν την τύχη τους γοητευμένοι από την ομορφιά της πριγκίπισσας. Ανάμεσά τους, ο άγνωστος στη χώρα πρίγκιπας Καλάφ τον οποίο, εν τούτοις, αγαπά κρυφά η σκλάβα Λιου, που συνοδεύει τον τυφλό πατέρα του Τιμούρ, εξόριστο βασιλιά των Ταρτάρων. Ο Καλάφ καταφέρνει να λύσει τα αινίγματα αλλά καθώς η πριγκίπισσα αρνείται να υποκύψει, της θέτει με τη σειρά του ένα δικό του, ζητώντας της να βρει το όνομά του. Πανικός σκορπίζεται στον λαό του Πεκίνου: η Λιου βασανίζεται για να αποκαλύψει την ταυτότητά του, αλλά αυτοκτονεί χωρίς να πει λέξη. Ο Καλάφ και η Τουραντότ μένουν μόνοι: ο πρίγκιπας, καταλαβαίνοντας πως η άρνηση της ηρωίδας οφείλεται σε φόβο, τη φιλά αποκαλύπτοντας παράλληλα το όνομά του. Η Τουραντότ ανεβαίνει στον θρόνο και αναγγέλλει ότι βρήκε επιτέλους το όνομα του ξένου: είναι ο έρωτας.
Η Τουραντότ, τελευταία όπερα του Τζιάκομο Πουτσίνι, γραμμένη στο Μεσοπόλεμο, υπόδειγμα μουσικο-δραματικής οικονομίας και από τα αριστουργήματα του 20ού αιώνα, τα έχει όλα: παραμυθένια ατμόσφαιρα, έρωτα, συγκίνηση, αγωνία, δράμα, φρίκη και… χάπι εντ. Προπάντων διαθέτει συναρπαστική μουσική που συνδυάζει τον εξωτισμό του θέματος, τον ιδιαίτερο λυρισμό του Πουτσίνι και το μοντερνισμό της εποχής.
.jpg)
Η Αμερικανίδα Τζάνις Μπερντ στο ρόλο της Τουραντότ
Είδα την παράσταση και απήλαυσα κυρίως την αισθητική της. Η αδυναμία –γνωστή πλέον εδώ και πολλά χρόνια- στο ακριβή συγχρονισμό των συνόλων με πάσχουσα εμφανώς και πρωτίστως τη χορωδία και η δυσκολία κίνησης στο χώρο που με τα σκηνικά δεν επιτρέπει να απλωθούν αρκετά οι διακόσιοι συντελεστές επί σκηνής κάνοντας πιο γλαφυρό το θέαμα επομένως και οι σκηνοθετικές ιδέες, θα έλεγα ότι ήταν τα μόνα οφθαλμοφανή αρνητικά της. 
.jpg)
Έφη Αγραφιώτη
effie@tar.gr
www.myspace.com/effieagrafioti
(Ιούνιος 2008)