[μουσικολογώντας 25] ΝΙΚΟΛΑΣ AΣΙΜΟΣ
\"Η μουσική ως κραυγή\" (του Νότη Μαυρουδή)

[μουσικολογώντας 25]
Νικόλας Άσιμος
(20/8/1949 – 17/3/1988)
(Η μουσική ως κραυγή…)

(για να σταματήσει η μουσική που ακούγεται αυτόματα, πατήστε το πλήκτρο [esc] 
ή το κουμπί Stop του media player)

Συμπληρώθηκαν στις 17 Μαρτίου, είκοσι χρόνια από την ημέρα που ο Νικόλας Άσιμος έφυγε από τη ζωή με τραγικό τρόπο. Κάπου έπεσε το μάτι μου που μνημόνευσαν αυτό τον θάνατο με λίγες αράδες σε μια εφημερίδα, και σκέφτηκα πως, στην περίπτωση του Νικόλα Άσιμου, αξίζει κανείς να σταθεί με περισσότερη προσοχή. Ήταν ο εκφραστής της έννοιας «μοναχικός τροβαδούρος της αμφισβήτησης» και δεν είναι τυχαίο που οι νεότερες γενιές δεν αδιαφόρησαν για τα τραγούδια του. Και μόνο αυτό, με κάνει να σκεφτώ παραπάνω αυτόν τον μοναχικό τραγουδοποιό.

Τα τραγούδια του έγιναν διάσημα μετά το θάνατό του και η εταιρία δίσκων όσο τον αγνοούσε εν ζωή, τόσο τον «αξιοποίησε» μετά θάνατον… Δεν είναι ο μοναδικός εξ’ άλλου που οι εταιρίες τον «ανακάλυψαν» και τον «αγάπησαν» ξαφνικά. Το ίδιο συνέβη με τον Παύλο Σιδηρόπουλο, που και αυτός είχε μια –σχεδόν- παράλληλη πορεία, όπως και τον Δημήτρη Λάγιο, που όμως δεν είχε η ζωή του κοινά στοιχεία με τους προαναφερόμενους…

Τέχνη και περιθώριο.

Ο Άσιμος και η περίπτωσή του, ήταν από εκείνες που καταγράφονται ως «ειδικές» και θα παρατηρήσει κανείς πως το «περιθώριο» (και όσοι εντάσσονται σ’ αυτό) είναι κάτι που δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή η διάσταση και οι συνιστώσες του όταν είναι απ’ έξω απ’ αυτό και δεν το βιώνει, όπως ο γράφων για παράδειγμα. Η στήλη «μουσικολογώντας», αυτή τη φορά, επιχειρεί να διακρίνει πίσω από το κοινωνικό υπόστρωμα του περιθωρίου, παρουσίες που αφορούν τη μουσική, όπως αυτή, που λειτούργησε στα 20 χρόνια που περάσανε από το θάνατό του, σαν μια μορφή επαναστατημένου αντιήρωα, με κυρίαρχο εργαλείο το τραγούδι του και τις ποιητικές μορφές του λόγου του. Η μουσική εξ’ άλλου, είναι πρώτο ξαδερφάκι του λόγου, έστω και αν στην περίπτωση τροβαδούρων του περιθωρίου, εμφανίζεται σε τραγούδια με μικρές μουσικές φρασούλες, με αδυναμίες μουσικής δομής, με άτεχνους χειρισμούς ορχήστρας, με αδούλευτες συγχορδίες και ηχητικές προχειρότητες, με ανολοκλήρωτες προθέσεις. Τι σημασία μπορούν να έχουν τέτοιες «επιστημονικές» επισημάνσεις; σημασία και ουσία έχουν η στιγμή του μηνύματος και η προς τα έξω διαμαρτυρία ενός ανθρώπου «καμένου» από τις αντιθέσεις ενός συστήματος ζωής που ξέρει να «κατασπαράζει» εύκολα και συχνά ευαίσθητες ψυχές… Αυτό και μόνο, κάνει τις μουσικές αυτές (με τους στίχους ασφαλώς) να εντάσσονται σε ένα είδος τέχνης που την έχουμε όλοι μας ανάγκη, αλλά την ξεχνάμε… Οι σκέψεις αυτές μου θυμίζουν και την παράλληλη  λειτουργία του πολιτικού τραγουδιού, ιδιαίτερα σε περιόδους σκληρών κοινωνικών αγώνων. Αν θελήσουμε να βγάλουμε ένα συμπέρασμα από όλα αυτά, θα έλεγα πως: σημασία έχει το μήνυμα!

Η περίπτωση του Νικόλα Ασιμου, είναι εκείνη ενός επαναστατημένου, εν δυνάμει ποιητή. Είναι και εκείνη του ευαίσθητου πολίτη που νιώθει να τον συμπιέζει και να τον καταστρέφει το Σύστημα και η απάνθρωπη οργάνωσή του. Είναι η περίπτωση του ανθρώπου που έγινε ο ίδιος ολοκαύτωμα και αυτοκαταστράφηκε, μη αντέχοντας συγκεκριμένο τρόπο ζωής, και –συγχρόνως- αρνούμενος να επικοινωνήσει συλλογικά για την ανατροπή αυτού του Συστήματος. Περιθωριοποιήθηκε και κλείστηκε στα δικά του τείχη, διανύοντας μοναχική, σύντομη και σκληρή ζωή μόλις 39 χρόνων. (Δεν θα παραθέσω εδώ βιογραφικά στοιχεία. Ο αναγνώστης που επιθυμεί, μπορεί να τα βρει από τις γνωστές πηγές).

Ερωτήματα της ζωής…
Αλήθεια, πώς μετουσιώνεται σε τραγούδι μια ζωή;
Το ερώτημα είναι εξαιρετικά δύσκολο να απαντηθεί. Οι πολλοί πιστεύουν πως ούτως ή άλλως η ζωή ενυπάρχει στο έργο ενός δημιουργού, αλλά αυτό πόση αλήθεια έχει; Νοιώθω πως είναι μια κουβέντα από εκείνες που λέγονται χωρίς πολλή σκέψη. Γιατί, πώς εξηγείται, περιπτώσεις συνθετών (και όχι μόνο) που παρ’ όλο που πέρασαν δύσκολη ζωή, να καταλήγουν στο να διατυπώνουν χλιαρά και ανούσια συναισθήματα μέσα στο έργο τους; Υπάρχουν βεβαίως και συνθέτες (και όχι μόνο) που κατάφεραν την ταραγμένη ζωή τους να την καταγράψουν και να εμπλέξουν κι εμάς στη διάστασή τους. Όλα είναι ζήτημα ικανότητας μετασχηματισμού. Να βρεθεί ο τρόπος να μετουσιωθούν σε ηχητικές ιδέες βιώματα ή το σύνολο ενός συναισθήματος. Αυτό ίσως να εμφανίζεται με τους ποιητές, όπου το εργαλείο της γλώσσας και οι συμβολισμοί των λέξεων είναι πιο ανάγλυφα και συνθέτουν τα βιώματα με τις λέξεις προτρέποντάς μας σε νοητές εικόνες. Μου είναι όμως δύσκολο να διατυπώσω τον τρόπο καταγραφής των βιωμάτων μιας ζωής, στο μουσικό πεντάγραμμο, ίσως γιατί η μουσική είναι η πιο άϋλη των τεχνών…

Το θέμα μπήκε με αφορμή την συμπλήρωση των 20 χρόνων από τον θάνατο ενός ανθρώπου με δύσκολη ζωή, όπως αυτή του Άσιμου.
Τα τραγούδια του, σκοτεινά, με  σαρκαστική και ειρωνική διάθεση, πάντα με κριτική ματιά, επιθετικός και με παράπονο προς τον έξω κόσμο, στοιχειοθετούν υλικό με έντονο κοινωνικό και πολιτικό ενδιαφέρον. Το 1987 κατηγορήθηκε άδικα για το βιασμό μίας κοπέλας και οδηγήθηκε σε ψυχιατρείο φυλακής. Το γεγονός αυτό είχε σημαντικές συνέπειες στη ψυχολογία του και στις 17/3/1988 κρεμάστηκε στο σπίτι του βάζοντας τέλος στη ζωή του. Εάν ψάξει κανείς τα βιογραφικά του στοιχεία θα συναντήσει μια σύντομη ζωή δυσάρεστη, κόντρα σε ότι τον περιέβαλλε. Και καθώς έχουμε ανάγκη από βιωματικά τραγούδια, η περίπτωση του Άσιμου μπορεί να χρησιμεύσει ως ταρακούνημα, ώστε να «θυμηθούμε» πως το τραγούδι, πέρα από τις εμπορικές, ή ακόμα και τις …φιλοσοφικές του αναζητήσεις, έχει ανάγκη και από βιωματικές στιγμές. Μόνο έτσι θα βγει από το λήθαργο που έχει περιπέσει… 

Νότης Μαυρουδής
mavroudis@tar.gr
(21/3/08)
Επιμέλεια μουσικής και εικόνων:
Κώστας Γρηγορέας

    ΑΚΟΥΣΤΕ ΣΤΟ ΤaR-radio.com:
       Nicolas Asimos: "a portrait"

ΔΕΙΤΕ: