[μουσικολογώντας 3] Δύο νέες μουσικές λαογραφικές εκδόσεις του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου (Μ.Λ.Α) «Μέλπως Μερλιέ»
(του Νότη Μαυρουδή)

"μουσικολογώντας 3"
Δύο νέες μουσικές λαογραφικές εκδόσεις
του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου (Μ.Λ.Α) «Μέλπως Μερλιέ»

      Το πρώτο πράγμα που θέλω να ξεχωρίσω είναι η ψυχή του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου (Μ.Λ.Α) «Μέλπως Μερλιέ» που ακούει στα ονόματα του ακούραστου μελετητή της παραδοσιακής μουσικής και λαογραφίας Μάρκου Φ. Δραγούμη και του πεισματάρη συνεργάτη του και αφοσιωμένο σε στόχους, Θανάση Μωραΐτη. Και τούτο διότι πάντα χρειάζεται πρωτίστως η κινητήρια δύναμη, ώστε να μπαίνουν στο αυλάκι ιδέες και προγράμματα.
      Προχθές (Τετάρτη 24/1/07) στο μουσείο Μπενάκη, βρεθήκαμε μπροστά (και πάλι) σε δύο εκπληκτικές εκδόσεις μελέτης μουσικού λαογραφικού πονήματος από το ΜΛΑ! Στο πάνελ ήταν ο Μάρκος Δραγούμης, ο Θανάσης Μοραΐτης, ο Μπερτράν Μπουβιέ (καθηγητής στην έδρα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Γενεύης), και ο μουσικολόγος Λάμπρος Λιάβας.
      Λοιπόν, πρόκειται 1^ον, για το δίτομο έργο με τίτλο: «ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 1953 - 1954» πάνω στο υλικό έρευνας και μελέτης του εθνομουσικολόγου Samuel Baud Bovy (1906 - 1986) (σε συνεργασία με την Αγλαϊα Αγιουτάντη και τη Δέσποινα Μαζαράκη)  με την επιμέλεια έκδοσης (μετάφραση – ανασύνθεση κειμένων) του μουσικολόγου Λάμπρου Λιάβα, ο οποίος είναι και εκείνος που από το 1987 έχει την ευθύνη για το αρχείο του Baud Bovy που εδρεύει στην Ελβετία.   
      και 2^ον, για τις: «ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΜΕΛΩΔΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΙΟ» των Hubert Pernot (ηχογράφηση)– Paul Le Flem (καταγραφή), με νέα γραφή και διορθώσεις (το 1999) από τον Μάρκο Δραγούμη.   
      Αυτές ήταν οι παρουσιαζόμενες εκδόσεις εκείνης της ημέρας και για άλλη μια φορά θαύμασα την αφοσίωση αυτών των ανθρώπων που σαν παλαιοί ιδεολόγοι τάσσονται, αφιερώνονται σε έναν στόχο, σε έναν σκοπό και προσαρμόζουν τη ζωή τους με επίκεντρο τη μελέτη, μετασχηματίζοντας πραγματικά τη μουσικολογία σε επιστήμη, δηλαδή στην πραγματική της διάσταση.
      Δίχως περιστροφές, ομολογώ πως πάντα θαύμαζα αυτούς τους ανθρώπους που αφοσιώνονται σε ιδέες και τώρα τους είχα μπροστά μου, βλέποντάς τους να ανακοινώνουν με ταπεινότητα τις μελέτες τους. Μελέτες που πραγματικά δεν γνωρίζω εάν το κοινό που αποτείνονται μπορεί να καλύψει τα έξοδα τόσο επιμελημένων εκδόσεων. Ίσως το κοινό υπάρχει, παρ’ όλο που αυτό δεν φαίνεται εκ πρώτης όψεως, γιατί, σας πληροφορώ πως όλες οι εκδόσεις του ΜΛΑ είναι υπόδειγμα αισθητικής και περιεχομένου.
      Το αντικείμενο της παραδοσιακής μουσικής (κατ’ επέκταση, της λαογραφίας) είναι στις μέρες μας δυσκολότατο γιατί, όσο οι εποχές γλιστράνε και ο χρόνος περνάει, τόσο οι μεγάλες μάζες των ανθρώπων χάνουν το δέσιμο με τον τόπο και τις παραδόσεις. Όσο η ζωή στις πόλεις (μακριά από την περιφέρεια και τα χωριά) έχει γίνει απαραίτητη προϋπόθεση επιβίωσης, τόσο οι άνθρωποι θα απομακρύνονται από τις μνήμες και τις ιστορικές τους διαδρομές. Με αυτή την εξέλιξη, οι μελετητές λαογράφοι (μουσικολόγοι) θα αναζητούν τις πηγές τους και τις «υποθέσεις εργασίας» με πολύ κόπο, πολλά έξοδα και σε πολύ περισσότερο χρόνο. Αντιλαμβανόμαστε όλοι λοιπόν το δυσκολότατο έργο που είχαν μπροστά τους οι μελετητές (Δραγούμης - Μωραΐτης) και όσοι άλλοι συνέβαλαν γι αυτές τις εκδόσεις.
       Ήδη από την εποχή που εμφανίστηκε στη λαογραφική μουσική μελέτη ο ελληνιστής Samuel Baud Bovy (από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα) μπήκαν οι βάσεις για μια μελέτη επιστημονικού επιπέδου, τόσο ώστε η ελληνική μουσική παράδοση να γίνει επίκεντρο ενδιαφέροντος στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο. Βέβαια, ο Bovy συνεργάστηκε με την Μέλπω Οκταβίου Μερλιέ (1890 - 1979) που είχε συλλέξει και μελετήσει ένα εντυπωσιακό για εκείνη την εποχή, σε αριθμό, μουσικό υλικό παραδοσιακών τραγουδιών.
      Πολλά μπορεί κανείς να πει και να γράψει γι αυτούς τους εργάτες αυτής της πλευράς της μουσικής που, σκυμμένοι και απορροφημένοι στην έρευνα, αναζητούν πάντα να ανακαλύπτουν τις άγνωστες πτυχές του παλαιότερου υλικού τραγουδιών που, πάντως, χρησιμεύει (εκτός των άλλων) για μελέτη των παλαιότερων αυτών κοινωνιών, από εποχές που αρχίζουν και χάνονται στο χρόνο.
      Αναζητήστε αυτές τις εκδόσεις και το δισκογραφικό υλικό που παράγεται από το ΜΛΑ. Εκεί μέσα θα συναντήσετε την αστείρευτη αγάπη προς έναν κόσμο που χάνεται (?) αλλά που συγχρόνως τον έχουμε και μπροστά μας μέσα από τα βιβλία και τις παλαιές ηχογραφήσεις που μας παρουσίασαν αυτοί οι πεισματάρηδες των ερευνών.
      Παραθέτω τα στοιχεία: Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο/ Κυδαθηναίων 11, 105 58 Πλάκα – Αθήνα. Τηλ.- fax 210 3251364. email: mlamerlie@yahoo.com  στην ιστοσελίδα: http://www.mla.gr/
      Σπεύσατε να πληροφορηθείτε. Γνωρίστε τους. Διαφημίστε τους.

Νότης Μαυρουδής
mavroudis@tar.gr

(26/1/07)