[μουσικολογώντας 4] για τη συναυλία της Σόνιας Θεοδωρίδου με έργα Kurt Weill στο \'Μέγαρο\'(28/1/07)
(του Νότη Μαυρουδή)

"μουσικολογώντας 4"
για τη συναυλία της Σόνιας Θεοδωρίδου
με έργα Kurt Weill στο "Μέγαρο" (28/1/07) 

      Το ότι ο Κουρτ Βάϊλ (Kurt Weill 1900-1950) είναι μια σημαντική φυσιογνωμία στη μουσική του 20^ου αιώνα (και όχι μόνο), δεν χωράει καμία αμφιβολία. Όταν όμως απομακρυνόμαστε από την απλή ακρόαση ενός δίσκου και ακούμε τη μουσική του δια ζώσης, (Μέγαρο Μουσικής- αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος-28/1/07) η μυσταγωγία φτάνει σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα.
      Αναφέρομαι στη συναυλία- αφιέρωμα στον μεγάλο αυτόν συνθέτη, με την υψίφωνο Σόνια Θεοδωρίδου, σε μια παράσταση που ξαναβάζει στο τραπέζι τα περί «πολιτικής Τέχνης». Θα μπορούσα να πω πως η βραδιά αυτή ήταν μια κραυγή διαμαρτυρίας των φτωχών και καταφρονεμένων ενάντια στους εξουσιαστές! Περίοδος ναζιστικής εξουσίας, καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκτελεστικά αποσπάσματα, στρατόπεδα συγκέντρωσης, χιτλερική θηριωδία, κλπ.
      Η μουσικολογία (και η μουσικοκριτική) ασφαλώς δεν …καταπιάνονται με τέτοιες σκέψεις και (σχεδόν) δεν τις  αφορούν, αυτό σημαίνει όμως (σχετικά με τον Βάϊλ και τον Άϊσλερ {Hans Eisler 1898- 1962}) ότι δεν λαμβάνονται υπ’ όψη τα κίνητρα, οι στόχοι και οι σκέψεις των δημιουργών αυτών που έδρασαν μέσα σ’ αυτό το τραγικό τοπίο.
      Ψάξτε να βρείτε και να διαβάσετε τις βιογραφίες τους. Η συνεργασία τους με τον Μπέρτολτ Μπρεχτ (Bertolt Brecht 10/2/1898 – 14/8/1956) ήταν τόσο δημιουργική, ώστε να καταγραφούν μερικά από τα αριστουργήματα του 20^ου αιώνα και να  τοποθετηθεί η φόρμα της όπερας σε ανατρεπτικές διαστάσεις. Πάνω στα λιμπρέτα του Μπρεχτ, με θέματα που (δες ειρωνεία) είναι ακόμα επίκαιρα, πάνω από μισό αιώνα!
      Θα επαναλάβω πως δεν μιλάω από μουσικοκριτική θέση. Η γραφή μου δεν μπορεί να είναι …μουσικοκριτικά αναλυτική. Η ενασχόλησή μου με την όπερα και με την εξέλιξή της μέσα στο χρόνο, δεν με έχει καταστήσει (ακόμα) εξειδικευμένο στοχαστή, γι αυτό και ό,τι γράφω σ’ αυτό το διαδικτυακό …χαρτί έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο από το συναίσθημα που δέχτηκα σ’ αυτή τη βραδιά του Μεγάρου
      Μια Σόνια Θεοδωρίδου που απέδειξε πως κρατάει καλά τα εργαλεία του βοκαλισμού, πως μέσα από τις νότες τής πολύπλοκης παρτιτούρας μπορεί και μας φέρνει τόσο κοντά στην δραματοποίηση των μελωδιών, επανατοποθετεί το έργο ως γεγονός και αναγάγει την όπερα σε πολιτικό εργαλείο με «καταγγελτικό λόγο»!
      Το κάθε μέρος είχε το δικό του ύφος, υποστηριζόμενο από την σιγουριά της τεχνικής της σοπράνο.  Ο συντονισμός της με την ορχήστρα ήταν εντυπωσιακός. Η Σόνια Θεοδωρίδου κυριάρχησε πάνω στη σκηνή, αποδεικνύοντας την πλούσια εμπειρία της σε μεγάλες αίθουσες του εξωτερικού, εκεί που η όπερα έχει διανύσει μια μακρά ιστορία και το κοινό έχει αποκτήσει την απαραίτητη άνεση να ακούει και να αντιλαμβάνεται τα δρώμενα. Σε αντίθεση με μας, που ακόμα το είδος αυτό δεν μας είναι από τα προσφιλέστερα. Άλλη ιστορία, άλλες συνήθειες…
      Οι μουσικοί της ορχήστρας υπό τη διεύθυνση του (και πιανίστα) Θόδωρου Κοτεπάνου. Αυτό το στιλ ορχήστρας με κοντραμπάσο (Τεό Λαζάρου), βιολί (Διονύση Βερβιτσίώτη), κλαρινέτο- σαξόφωνο- φλάουτο (Μαρίνο Γαλατσινό), μπαγιάν (Κώστα Ράπτη, κρουστά (Θέμι Συμβουλόπουλο, κιθάρα-μπάντζο (Αριστείδη Χατζησταύρου), τσέλο (Τάσο Μισυρλή), τρομπέτα (Γιάννη Καραμπέτσο) εντέχνως έχει τη μορφή ορχήστρας καμπαρέ, ίσως για το λόγο πως υπήρχε η ανάγκη να παρουσιάζονται αυτές οι ανατρεπτικές όπερες σε μικρότερους χώρους για ειδικές παραστάσεις. Αυτή την ορχηστρική μορφή ο μαέστρος Κοτεπάνος την χειρίστηκε με εντυπωσιακή ηρεμία και (θα έλεγα) γερμανικό στιλ. Καλοκουρδισμένοι και συντονισμένοι μουσικοί, ήσαν στο πνεύμα των τραγουδιών δίχως να παρασυρθούν σε παγίδες …νεοελληνικού ρεαλισμού, που θα εξέθετε και τη σοπράνο και την ίδια την παράσταση.
      Όλα κύλησαν με τον καλύτερο τρόπο. Και οι μεταφρασμένοι υπότιτλοι των τραγουδιών και η σκηνοθεσία, μαζί με τα βίντεο –μοντάζ του Ούβε Σβαρτς (Uwe Schwarz), που κράτησε με αξιοπρέπεια την ατμόσφαιρα της παράστασης, με σεβασμό στην μνήμη και την τραγική ιστορία γύρω από τον Β' παγκόσμιο πόλεμο και την φρίκη της Γερμανικής παραφροσύνης.
      Αναφέρομαι σε ένα είδος όπερας που χαρακτήρισε και τη μουσική της ονομαζόμενης «Σύγχρονης», με θεμέλια και ιδεολογία που έχουν να κάνουν με πολιτική, κοινωνικούς αγώνες, μουσικούς στοχασμούς, νέες θέσεις στο σουρεαλισμό της μουσικής παρτιτούρας, κλπ. Δε χωράει νομίζω αντίρρηση πως ο Κουρτ Βάϊλ με τον Άστορ Πιατσόλλα (Astor Piazzolla 1921 -1992) είναι δύο φωτεινά παραδείγματα ανανέωσης της μουσικής του 20^ου αιώνα, ο καθένας από διαφορετικό δρόμο, αλλά πάντως ουσιαστικοί ανανεωτές.
      Αυτή η τελευταία, είναι καθαρά προσωπική άποψη. Όταν θα μπορέσω να την υποστηρίξω, τότε θα επανέλθω…

Νότης Μαυρουδής
mavroudis@tar.gr

(29/1/07)