"μουσικολογώντας 2" Νότης Μαυρουδής (20/1/07)
για τη συναυλία του Κώστα Γρηγορέα
στην αίθουσα "Φιλιππος Νάκας"(19/1/07) “Soundtracks για ιδανικές ταινίες” ήταν ο τίτλος της συναυλίας του Κώστα Γρηγορέα την Παρασκευή 19 Ιανουαρίου στην αίθουσα του Νάκα και κατά γενική ομολογία απολαύσαμε τη μουσική του κιθαριστή –συνθέτη, καθώς τους ερμηνευτές.
Νομίζω πως μπορούμε να λέμε πως η κιθάρα (το ρεπερτόριό της) απόκτησε έναν ακόμα σοβαρό συνθέτη που ξέρει να κολυμπάει μέσα στα νερά της «σύγχρονης» μουσικής. Λίγο είναι αυτό; γνωρίζουμε όλοι πως το ρεπερτόριο της κιθάρας χωλαίνει ως προς τις νέες ιδέες και τα ρεύματα. Και -ασφαλώς- το «πληρώνει» ακριβά βλέποντας τις άδειες αίθουσες και την πλάτη του κοινού στις αραιές συναυλίες που γίνονται…
Θα μου πείτε: «οι συνθέσεις φταίνε για την αδιαφορία του κοινού;» όχι απόλυτα, αλλά υποθέτω πως ο κόσμος αναζητάει από κάπου να πιαστεί, από κάτι που θα υποκινήσει το γούστο και το πνεύμα του. Εάν δεν είναι το έργο αυτό που θα τραβήξει την προσοχή του, τότε τι θα είναι;
Ο Κώστας Γρηγορέας είναι ο στενότερος συνεργάτης μου και τα πνευμόνια του διαδικτυακού TaR. Στενός φίλος εδώ και τριάντα χρόνια και τώρα κάθομαι εγώ και γράφω για εκείνον. Περίεργο δεν είναι;
Όλα φαίνονται «σικέ» εκ πρώτης όψεως και ίσως βρεθούν μερικοί δύσπιστοι που θα εκλάβουν αυτό το κείμενο ως τυφλή προπαγάνδα για το συνεργάτη μου. Πλανώνται όμως, γιατί οι συνθέσεις του απλώθηκαν στη γεμάτη από κόσμο αίθουσα και συναντήθηκαν με τον κόσμο σε μια επικοινωνία κοινώς ομολογημένη γαλήνια και γοητευτική.
Παλαιός σύντροφος του Κυριάκου Τζωρτζινάκη, ο Γρηγορέας, ξεκίνησε τη συναυλία με τις γνωστές «Δημοτικές εικόνες» του εκλιπόντος συνθέτη (1950-1989) τιμώντας την μνήμη του. Την ίδια αυτή ημέρα της συναυλίας, επανεκδόθηκε ένα μουσικό υλικό σε cd, με ερμηνευτή τον ίδιο τον Γρηγορέα, σε μουσική του Τζωρτζινάκη (Motivo). Ευτυχής σύμπτωση.
Στη συνέχεια, οι συνδυασμοί των οργάνων φλάουτου (Νίκος Κατριτζιδάκης) και βιολιού (Διονύσης Βερβιτσιώτης) δεν ηχούσαν παράταιρα με την ηχητική των κιθαριστών Παύλου Κανελλάκη και Μπέσσυς Διαγωμά (όλοι έξοχοι ερμηνευτές και δεξιοτέχνες). Οι ηχητικές περιοχές ήταν προσεκτικά επιλεγμένες και το κάθε όργανο ξεχώριζε υφολογικά. Το ένα όργανο έδινε χώρο στο άλλο και ταυτόχρονα αναδύονταν σε ευφυείς συνδυασμούς με ραφινάτη υψηλού επιπέδου μουσική σκέψη. Το όλον ήταν ένα αποτέλεσμα που ελάμβανε πολύ σοβαρά, τόσο την αισθητική μουσική κουλτούρα της κιθάρας, όσο και των άλλων οργάνων. Ήταν απαραίτητο.
Ο συνθέτης δεν επέδειξε καθόλου τον γνωστό εγωισμό, να προβάλει την γνώση του και να φτιάξει κιθαροκεντρικά κομμάτια. Έγραψε μουσική ζυγίζοντας σοφά την παρουσία των άλλων οργάνων που είναι από τα πιο προσφιλή στην ιδιομορφία (και ιδιοσυγκρασία) της κιθάρας.
Το έμπειρο πλέον κιθαριστικό ντουέτο (Αλεξάνδρα Χριστοδήμου και Γιάννης Πετρίδης) έπαιξε με λεπτότητα και περισσή ευαισθησία τέσσερις θεματικές εικόνες από εκείνες που πολλοί συνθέτες έχουν γράψει και τα στοιχεία τους θα είναι πάντα σημεία δημιουργικής αναφοράς. Ο Ήλιος, η Νύχτα, ο Ουρανός μου, το Ταξίδι. Θέματα διαχρονικά…
Κατά τη γνώμη μου, τα κομμάτια αυτά ισοδυναμούν με μαθήματα κιθαριστικής σύνθεσης. Ιμπρεσσιονιστική καταγραφή ιδεών και αισθήσεων. Ορθώς ο Γρηγορέας τα τιτλοφόρησε: «Soundtracks για δύο κιθάρες» και θα πρότεινα στο κιθαριστικό κοινό να στρέψει την ματιά του προς αυτή την πλευρά του φεγγαριού…
Και να το πω εδώ στο τέλος. Μη περάσει από το μυαλό σας πως αυτό εδώ, τώρα, είναι μουσικοκριτική. Δεν φιλοδοξώ να πατήσω σε εδάφη που δεν γνωρίζω ούτε ποτέ κατανόησα τον τρόπο λειτουργίας της. Εξάλλου, πάντα δυσκολευόμουν να καταγράψω με λέξεις τα συναισθήματα που με διακατέχουν (αρνητικά ή θετικά) μπροστά στην πιο άϋλη τέχνη, την τέχνη των ήχων, του μέτρου, της πειθαρχίας και της υποκειμενικής ελευθερίας!
Εάν μουσικολογώ, το κάνω μόνο από ανάγκη να καταγράψω τις αισθήσεις μου που φωλιάζουν βαθιά μέσα μου και θέλω να τις μοιραστώ μαζί σας… Εάν αυτό περιέχει ψήγματα μουσικοκριτικής, ας με συγχωρήσουν οι επαΐοντες περί του επαγγέλματος, εάν περιέχει αποκλειστικά και μόνο προσωπικές αισθήσεις, τότε, τόσο το καλύτερο για μένα. Θα γλιτώσω από το άγχος μιας παραφύση εξειδίκευσης…
Επιστρέφοντας θα τελειώσω έτσι: Η συναυλία του Κώστα Γρηγορέα στο Νάκα, στις 19/1/07, μας επισημοποίησε επί τέλους έναν συνθέτη που μπορεί να τροφοδοτήσει την κιθάρα με νέα έργα σμιλευμένα από γνώση, ευαισθησία, πείρα και συναισθηματικό έλεγχο. (Από την εποχή του Δημήτρη Φάμπα, του Κυριάκου Τζωρτζινάκη, του Βαγγέλη Μπουντούνη, όσο αφορά την Ελλάδα). Οι μουσικές εικόνες του, είμαι σίγουρος πως θα βρουν έδαφος γόνιμο, που θα παρασύρει όλους όσοι μπορούν να δουν πως οι εποχές έχουν ανάγκη από το νέο αεράκι που θα φυσήξει για ένα άλλο δημιουργικό ταξίδι…
mavroudis@tar.gr