"ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΩΝΤΑΣ 8" Νότης Μαυρουδής (31/3/07)
Μίκης-Χριστόδουλος: Σημειώσατε 2 Θα το πω με δυο διαφορετικούς τρόπους.
1ος τρόπος: «Ο Μίκης μας ξάφνιασε».
2ος τρόπος: «Ο Μίκης μας ξάφνιασε;»
Ο πρώτος (καταφατικός), ξάφνιασε όλους όσοι θεωρούν πως ο μεγάλος αυτός συνθέτης πάντα λειτουργούσε και πολύ πέρα από τη Μουσική, πολύ πέρα από την Πολιτική, πολύ πέρα από τους προσωπικούς ή συλλογικούς αγώνες του. Όπως φαίνεται, φυλάει πολλές εκπλήξεις και μια από αυτές είναι αυτή η φράση του: «όταν μιλάς για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή τον αρχηγό της Εκκλησίας, πρέπει πρώτα να πλένεις το στόμα σου».
Θα πρέπει με τον καιρό να έχουμε εμπεδώσει πως ο Μίκης, κάθε άλλο παρά «ανοιχτό βιβλίο» είναι. Κι έτσι, στην ηλικία των 82 ετών, μας βάζει και πάλι μπροστά σε ένα θέμα που δεν φανταζόμασταν πως θα προέκυπτε από τον ίδιο…
Αγαστή συνεργασία με την Αρχιεπισκοπή (λέγε με Χριστόδουλο) με την ευκαιρία της παρουσίασης της μουσικής του σύνθεσης για το έργο τού Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού με τίτλο «Ακολουθίας εις κεκοιμημένους» που παρουσιάστηκε στις 30/3/07 στη Μητρόπολη Αθηνών.
Προφανώς ο Μίκης ξεχνάει πως η Αρχιεπισκοπή (με την παρούσα ηγεσία) είναι ένας θεσμός που δεν έχει επιδείξει την καλύτερη …διαγωγή. Τα συνεχόμενα (και αμέτρητα πλέον) σκάνδαλα με το οικονομικό αλισβερίσι και τα παραδικαστικά κυκλώματα (λέγε με Γιοσάκη) μόνο ένας λωτοφάγος τα προσπερνάει. Τα πυκνά και έως ρατσιστικά κηρύγματα του Χριστόδουλου από άμβωνος, η ακροδεξιά του σκέψη και οι κατά καιρούς σχέσεις του με τη Χρυσοπηγή και πολλά ακόμη γεγονότα, έχουν θυμώσει ένα μεγάλο μέρος του κόσμου (ακόμα και πιστών).
Μας λέει να μη τους αμφισβητούμε (τους θεσμούς), αλλά τους θεσμούς τους φτιάχνουν οι άνθρωποι και η ιστορία δείχνει πως ποτέ δεν θα σταματήσουν να βρίσκονται στο μάτι του κυκλώνα. Δηλαδή να κρίνονται και να αμφισβητείται το έργο τους όταν αυτό είναι μισαλλόδοξο και αντιδραστικό. Και ορθώς συμβαίνει αυτό. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, γιατί τότε η κοινωνία θα ήταν αδρανής και υποτακτική.
Εκείνοι όμως που είναι άκρως θιγμένοι είναι ο κόσμος της αριστεράς, που υποθέτω πως είναι ο κόσμος του Μίκη. Πολλές φορές λοιδορήθηκαν από τα μισαλλόδοξα κηρύγματα του «εκπροσώπου του Θεού». Μα, όλα αυτά, αυτονόητα έχουν δημιουργήσει άκρως αντιπαθητικά κύματα περισσότερο προς το πρόσωπό του Αρχιεπισκόπου, παρά προς τον θεσμό.
Να αναφερθώ και στην αισθητική της αυτοκρατορικής μεγαλοβυζαντινολαγνίας με τα χρυσοποίκιλτα μαραφέτια που μας γυρνούν αιώνες πίσω, σε εποχές που η ανθρωπότητα πλήρωσε με αίμα και ψυχές τις αυταρχικές ασυδοσίες, γράφοντας με μαύρο χρώμα τις χιλιάδες σελίδες της ιστορίας. Επίδειξη χλιδής και πλούτου χαρακτηρίζει τις συμπεριφορές των θεσμικών παραγόντων της Εκκλησίας.
Πώς να πλένουμε εμείς το στόμα μας μιλώντας για τον συγκεκριμένο αρχηγό της Ελλαδικής Εκκλησίας; Ποιο είναι λοιπόν το επιχείρημα που μπορεί να μας αναιρέσει τον θυμό μας τόσο, ώστε να το βουλώνουμε και να αφήνουμε ασχολίαστα τόσα κακώς κείμενα που συμβαίνουν καθημερινά; Τι είδους αναχρονιστική προτροπή είναι αυτή;
Μα, ποια αριστερή λογική υπαγορεύει πως μπροστά στους θεσμούς, όλοι εμείς θα πρέπει να είμαστε πειθήνια και υπάκουα στρατιωτάκια; Μα, οι ανατροπές και οι αντιστάσεις των κοινωνιών, έγιναν ακριβώς απέναντι στους θεσμούς εκείνους που λειτούργησαν αναχρονιστικά και σκοταδιστικά, όπως λειτουργεί στην εποχή μας ο θεσμός της σημερινής Αρχιεπισκοπής.
Κριτικάροντας και σχολιάζοντας τα κακώς κείμενα της Εκκλησίας, δεν πας να την καταργήσεις, αλλά να δηλώσεις την παρουσία σου ως πολίτης που αναζητάει να ζει σε θεσμούς που σέβονται τις ατομικές ελευθερίες, τις δημοκρατικές κατακτήσεις, καθώς και την ελευθερία της θρησκευτικής πίστης ή ακόμα και το δικαίωμα στην αθεϊα.
Και κάτι άλλο. Κάποιος που θέλει να εξηγήσει τη νέα «βόμβα» Μίκη, θα πρέπει πρώτα να θυμηθεί τις κατά καιρούς παραινέσεις του για διάφορα πολιτικά θέματα ή τις προτιμήσεις του, ιδιαίτερα προς τους ερμηνευτές των τραγουδιών του. Ως και η Αλέξια, ο Κόκοτας, ο Πάριος, η Βίκυ Λέανδρος, ο Ρέμος ανακηρύχθηκαν από τον συνθέτη οι «τέλειοι» ερμηνευτές του, αναιρώντας (από τα συμφραζόμενα )την Φαραντούρη, τον Μπιθικώτση, τον Καζαντζίδη, κλπ.
Τουτέστιν, ο μεγάλος αυτός δημιουργός ιστορικών μουσικών έργων, κάνει το λάθος να υμνολογεί όποιον παρουσιάζει το έργο του. Τώρα, η καινούργια «πόρτα» είναι η Εκκλησία της Ελλάδος και θα πρέπει να επιδειχθεί …σεβασμός, σύνεση και υπακοή απ’ όλους εμάς… Και επί πλέον, «να πλένουμε το στόμα μας»!
Λοιπόν. Ανάγκη να τα συμμαζεύουμε τα πράγματα. Η «ελληνικότητα», ο Χριστιανισμός», η «πατρίδα», το «έθνος», η «σημαία», η «ορθοδοξία», λέξεις – έννοιες, έχουν καταταλαιπωρήσει έναν ολόκληρο λαό που επιθυμεί να ψάχνει συνεχώς την σηματοδότησή τους κατά εποχές, ώστε να συνεννοείται. Τώρα και πάλι μας δημιουργούν σύγχυση γιατί τοποθετούνται από τον Μίκη με σαθρό περιεχόμενο, σε λάθος χρόνο, σε λάθος πρόσωπα, σε λάθος συγκυρία.
Μας στενοχώρησαν αυτά τα λόγια, του δημιουργού γιατί, απ’ ότι γνωρίζουμε, Μίκης και Αρχιεπίσκοπος, είναι πρόσωπα- σύμβολα, ασυμβίβαστα μεταξύ τους. Η ιστορία τους και η αισθητική τους, δεν συνάδει…
Δεν είναι αμιγώς μουσικό αυτή τη φορά το θέμα σ’ αυτή την στήλη. Η αναφορά όμως στο αγαπητό και άξιο προς εκτίμηση πρόσωπο του Μίκη Θεοδωράκη για άστοχες (κατά τη γνώμη μου) δηλώσεις, μου επιτρέπουν να λοξοδρομήσω και να μουσικολογήσω δίχως μουσική…
mavroudis@tar.gr