Νεκτάριος Καραντζής
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Αρχαιολάτρη δεν θα με έλεγα… Τουλάχιστον, όχι άνευ όρων.
Δεν ανήκω δηλαδή σε αυτούς που οτιδήποτε μακρινό, εξωτικό και μυθικό τους γοητεύει. Γιαυτό άλλωστε και δεν θα έλεγα ότι έχω συγκινηθεί ιδιαίτερα από τις ουκ ολίγες αναβιώσεις, ανασυστάσεις, επανατοποθετήσεις κλπ κλπ αρχαίων ελληνικών αριστουργημάτων. (Ή και μετριοτήτων που ο χρόνος, η απόσταση και η δημιουργική αμπελοφιλοσοφία των αναλυτών τα έχουν αναγορεύσει σε αριστουργήματα).
Ας πούμε λοιπόν ότι είμαι το είδος του συντηρητικού ακροατή ο οποίος σέβεται το έργο κάποιου ανθρώπου του τότε και δεν μου αρέσει ιδιαίτερα η δημιουργική αυθαιρεσία των ανθρώπων του σήμερα, την οποία και βλέπω συνήθως με αρκετή καχυποψία ως προς τα κίνητρα της και τη σχέση της με τις διάφορες πηγές χρηματοδοτήσεων.
Όμως, ενίοτε το ένστικτό μου έχει αντίθετη άποψη και με ξεβολεύει, καθόσον ένα «Κέλομαί σε Γογγύλα - Πέφανθι λάβοϊσά μα - Γλακτίν αν σε δηύτε πόθος – αμφιπόταταϊ» δια χειρός Χατζιδάκι και φωνής Φλέρυς κονιορτοποιεί ξάφνου την όποια μουχλοειδή εμμονή μου στα ιερά και τα όσια της Τέχνης.
Για να μη σας κουράσω άλλο με τις ανησυχίες μου, ένα παρόμοιο «κάτι» με τράβηξε ακούγοντας την Οδύσσεια δια χειρός Καραντζή και φωνής Σαβίνας. Δεν έχω βέβαια το φιλολογικό υπόβαθρο για να εξηγήσω το πώς και το γιατί, ίσως δεν έχω ούτε καν το μουσικό για το συγκεκριμένο είδος. Οπότε σας το προτείνω κυρίως λόγω ενστίκτου.
Όμως μπορώ να διαβεβαιώσω ότι στο έργο δεν θα συναντήσετε μουσικοαρχαϊκούς εξυπνακισμούς ούτε βαρύγδουπες ταλαιπωρείες του κειμένου. Μόνο ένα ταιριαστό και άριστα ισορροπημένο μουσικό φόντο, ώστε να λάμψει η ομορφιά του υπέροχου αρχαίου ποιήματος. Του οποίου το κείμενο τραγουδιέται ευρηματικά από το συνθέτη μόνο όσο και όπου χρειάζεται. Χρησιμοποιώντας βέβαια ένα από τα καλύτερα επί της γης εργαλεία του συναδέλφου Απόλλωνα, τη φωνή και την ερμηνεία της Σαβίνας. Σε πολύχρωμο ηχητικό φόντο φτιαγμένο από θαυμάσιους μουσικούς.
Κώστας Γρηγορέας
Οκτώβριος 2012
www.grigoreas.gr
(LYRA)
Ο συνθέτης Νεκτάριος Καραντζής μελοποιεί και η Σαβίνα Γιαννάτου ερμηνεύει, αποσπάσματα από την «Οδύσσεια» του Ομήρου. Πρόκειται για έργο που η Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Ιθάκης ανέθεσε στον συνθέτη κι εκείνος υλοποίησε, έχοντας ως στόχο ότι η μελοποίηση του σημαντικότερου ίσως έργου ελληνικής λογοτεχνίας απαιτεί μέτρο, ισορροπία, αρμονία, λιτότητα. Τα κείμενα επέλεξαν ο Μιχάλης Μπουρμπούλης και ο Άρης Δρουκόπουλος.
Ο συνθέτης Νεκτάριος Καραντζής σημειώνει:
«Η ανάθεση από τη Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Ιθάκης της μελοποίησης αποσπασμάτων από την Οδύσσεια, έθεσε παλιά και απαιτητικά ερωτήματα σε νέα βάση. Ζητήματα ύφους, θέματα φόρμας, που απασχολούν κάθε συνθέτη άρχισαν να ζητούν επιτακτικά απαντήσεις. Κυρίως όμως έπρεπε να απαντηθεί το ερώτημα: αν η μουσική για το σημαντικότερο, ίσως, έργο της ελληνικής λογοτεχνίας έπρεπε να έχει ένα χαρακτήρα ελληνικό, τότε τι σημαίνει ελληνική τέχνη; Και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της ελληνικής μουσικής;Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα έκρυβε τις απαντήσεις και για τα υπόλοιπα. Ελληνική τέχνη σημαίνει μέτρο, ισορροπία, ανθρώπινη διάσταση, αρμονία. Η λιτότητα της δωρικής αρχιτεκτονικής, η συμπύκνωση του αρχαίου ελληνικού λόγου, η παντελής απουσία του περιττού από το δημοτικό τραγούδι σε συνδυασμό με το γλυκό φως που εκπέμπουν και τη βαθιά εκφραστική δύναμη που έχουν, αποτέλεσαν την αφετηρία αλλά και τον τελικό στόχο αυτού του εγχειρήματος.Το έργο αυτό όμως θα έμενε μετέωρο, ανολοκλήρωτο, αν δεν το υλοποιούσαν οι συντελεστές που, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, συμμετείχαν σε αυτό. Από την αρχική σύλληψη της ιδέας από τον Μιχάλη Μπουρμπούλη και την ‘Αένανον Πλεύσιν’, την αμέριστη συμπαράσταση από τη ΔΚΕ Ιθάκης μέχρι την καθοριστική συμβολή των μουσικών και την ερμηνεία της Σαβίνας, υπήρξε μία ανθρώπινη αλυσίδα, που έκανε τις νότες μουσική, το αφηρημένο χειροπιαστό, το όραμα πραγματικότητα. Από τα βάθη της καρδιάς μου τους ευχαριστώ όλους».
Η μετάφραση των αποσπασμάτων στο ένθετο του άλμπουμ, είναι του Αργύρη Εφταλιώτη. Τα εικαστικά είναι χαρακτικά του 19ου αι., εμπνευσμένα από την Οδύσσεια.
Ο Νεκτάριος Καραντζής γεννήθηκε στην Αθήνα, κατάγεται από την Ιθάκη και ζει στη Θεσσαλονίκη. Έχει συμπράξει με σημαντικούς jazz μουσικούς όπως ο Evan Parker και η Dee Dee Bridgewater κι έχει εμφανιστεί σε Φεστιβάλ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει δισκογραφία με τους: Trio Praxis, Μπάντα της Φλώρινας, Ευοί Ευάν, Φλώρο Φλωρίδη, Bass to Bass. Έχει συνεργαστεί με μουσικούς και σύνολα από διαφορετικούς χώρους που κυμαίνονται από την παραδοσιακή μουσική, διάφορα παρακλάδια της jazz (mainstream, ethnic, free) μέχρι το rock και την κλασική (Σαβίνα Γιαννάτου, Πετρολούκας Χαλκιάς, Danny Hayes κ.ά.). Από το 2000 είναι μέλος της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Θεσσαλονίκης. Με τους Terra Incognita έχει ηχογραφήσει τρία προσωπικά CD σε μια προσπάθεια συγκερασμού των ιδιωμάτων της jazz και της κλασσικής με την παρουσία εκτεταμένων συνθέσεων, αλλά και αυτοσχεδιασμών που απομακρύνονται από τα στερεότυπα της jazz. Έχει συνθέσει έργα για ορχήστρα, φωνητικά σύνολα, σύνολα κρουστών και μουσική δωματίου. Τέλος, σπούδασε Φιλοσοφία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
ΣΕΙΡΑ ΚΟΜΜΑΤΙΩΝ
1.Άνδρα μοι έννεπε
2.Πατρίδα γαίαν
3.Ροδοδάκτυλος Ηώς
4.Ιθάκην ευδείελον
5.Και πίνετε οίνον
6.Ω Κίρκη
7.Νυξ ολοή
8.Αέναος πλεύσις
9.Ως φάτο
10.Περίφρων Πηνελόπεια
11. Νόστιμον ήμαρ
ΜΟΥΣΙΚΟΙ
Σαββίνα Γιαννάτου : τραγούδι,αφήγηση
Παντελής Στόικος : καβάλ
Θύμιος Ατζακάς : ούτι
Βαγγέλης Πασχαλίδης : σαντούρι
Αλέκος Παπαδόπουλος : κρουστά
Κατερίνα Κίτσου : άρπα
Θεοδοσία Παπαδοπούλου : φλάουτο
Γιάννης Ανισέγκος : άλτο φλάουτο
Παναγιώτης Κουγιουμτζόγλου : όμποε,αγγλικό κόρνο
Δημήτρης Λεοντζάκος : κλαρινέτο
Στέλλα Σαράφη : μπάσο κλαρινέτο
Τραιανός Παπαδόπουλος : κόρνο
Δημήτρης Θεοδωρακάκης : φαγκότο,κοντραφαγκότο
Όμηρος Γιαβρούμης : α' βιολί
Κώστας Παυλάκης : β' βιολί
Σούζαν Γωγούση : βιόλα
Πέλλα Παπαβασιλείου : τσέλλο
********************
Ηχοληψία-μίξη ήχου : Γιώργος Βακάλης
Πρόσθετη ηχοληψία : Κώστας Μπώκος
Ηχογράφηση Οκτώβριος-Νοέμβριος 2009 στουντιο magnanimous, Θεσσαλονίκη
Πρόσθετες ηχογραφήσεις Ιούλιος 2010 στουντιο 19, Αθήνα
Φωτογραφία εξωφύλλου : Δάφνη Κοτσιάνη
Artwork : Δάφνη Κοτσιάνη
Επιλογή κειμένων : Μιχάλης Μπουρμπούλης , Άρης Δρουκόπουλος