[Νέο CD]
Νίκος Σκαλκώτας - Μια παγκόσμια πρεμιέρα
(Το TaR είναι χορηγός επικοινωνίας της έκδοσης)
Το έτος Σκαλκώτα (1904 – 1949) παρήλθε, αλλά η μνήμη του μεγάλου Έλληνα συνθέτη παραμένει ζωντανή.
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός που μια νέα και πολύ ιδιαίτερη δισκογραφική έκδοση είδε το φως της δημοσιότητας. Ήδη από το τέλος του προηγούμενου επετειακού έτους η Γαλλική δισκογραφική εταιρία Melism είχε την πρωτοβουλία της συγκέντρωσης ενός ξεχωριστού και ανέκδοτου ως τώρα υλικού προερχόμενου από τη γραφίδα του Σκαλκώτα, αλλά και το ερμηνευτικό δυναμικό Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών και την κυκλοφορία μιας σειράς από πρώτες παγκόσμιες δισκογραφήσεις.
Τα έργα: Δώδεκα από τους 36 Ελληνικούς Χορούς για ορχήστρα, η Σουίτα του 1929 για βιολί και μικρή ορχήστρα (εδώ σε μεταγραφή του συνθέτη για βιολί και πιάνο), δύο ακόμη μέρη από τη συλλογή των Ελληνικών Χορών (σε μεταγραφή επίσης του συνθέτη για σόλο πιάνο), η ορχηστική εισαγωγή Η Επιστροφή του Οδυσσέα (σε μεταγραφή και πάλι του συνθέτη για δύο πιάνα) καθώς και τρία τραγούδια του για mezzo-soprano και πιάνο.
Οι καλλιτέχνες: Little Symphony Orchestra of San Francisco με αρχιμουσικό τον Gregory Miller, Αγγελική Καθαρίου, Τότα Οικονόμου, Nina Pissareva Zymbalist, Νικόλαος Σαμαλτάνος και Christophe Sirodeau.
Το συνοδευτικό booklet με εξώφυλλο τη φωτογραφία – πορτρέτο του συνθέτη, εκτός από το δίγλωσσο κείμενο (Αγγλικά – Γαλλικά) του Νικόλαου Σαμαλτάνου που μας ξεναγεί με ιδιαίτερα ανάγλυφο τρόπο στο ιστορικό της σύνθεσης, έρευνας και ηχογράφησης των έργων, περιλαμβάνει σπάνιο επίσης φωτογραφικό υλικό από τα αρχεία Χουρμουζίου – Παπαϊωάννου, από τη Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» καθώς και από αρχεία των Θωμά Ταμβάκου, Πολυξένης Ματέι, Νικόλαου Σαμαλτάνου και Alice’s Archives.
Το υλικό αυτό συνίσταται σε φωτογραφίες εποχής και χειρόγραφες παρτιτούρες του συνθέτη καθώς και φωτογραφίες των ερμηνευτών που συνοδεύονται από προγράμματα από ρεσιτάλ και συναυλίες τους με τα έργα της παρούσας έκδοσης.
Την επιμέλεια της έκδοσης έχει ο Δημήτρης Σαμαλτάνος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο οπισθόφυλλο της έκδοσης το κείμενο του εκδότη επισημαίνει το σχόλιο του μουσικολόγου Hans Kelller που παρουσιάζει τον Σκαλκώτα σαν το 4ο “S” στη μοντέρνα μουσική μετά από τα τρία αντίστοιχα των Schoenberg, Stravinsky και Shostakovitch.
Το CD ( tracks 1 – 5) ξεκινά με τη Σουίτα του 1929 (ΑΚ3) στην εκδοχή για βιολί και πιάνο από μια πρόσφατη ηχογράφηση των Nina Pissareva Zymbalist και Νικόλαου Σαμαλτάνου που πραγματοποιήθηκε στον Ναό Saint Marcel στο Παρίσι το 2019. Το έργο παρουσιάζεται εδώ για πρώτη φορά στην κατά το δυνατόν ολοκληρωμένη του μορφή περιλαμβάνοντας και το 5ο ημιτελές μέρος με το μέρος του βιολιού μόνο, καθώς το μέρος του πιάνου έχει χαθεί. Η ερμηνεία, γνήσια προσέγγιση της σκαλκωτικής γλώσσας, κινείται πλήρως στο ύψος των απαιτήσεων της.
 Nina Pissareva Zymbalist |
 Νικόλαος Σαμαλτάνος |
Νίκος Σκαλκώτας: Σουίτα για βιολί και μικρή ορχήστρα
(μεταγραφή για βιολί και πιάνο). Ninna Pissareva Zymbalist – Νικόλαος Σαμαλτάνος
Τα σύντομα έργα που ακολουθούν (tracks 6 – 8) είναι τρία τραγούδια επάνω σε στίχους των Δ. Χωραφά (από την άγνωστη ποιητική συλλογή του γνωστού Έλληνα αρχιμουσικού) και Ι. Στεφάνου. «Στην Αμμουδιά» (On the Beach, 1946 AK89a) και «Η Μουσική» (The Music, 1946, AK89)) του πρώτου και «Κάποτε» (Once upon a time, 1938, AK81) του δεύτερου. Η ηχογράφηση και η εξαιρετική ερμηνεία έγινε από τη μεσόφωνο Αγγελική Καθαρίου και το Νικόλαο Σαμαλτάνο στο πιάνο, στον ίδιο χώρο τον Αύγουστο του 2017.
Αγγελική Καθαρίου
Νίκος Σκαλκώτας: On the Beach (Στην Αμμουδιά) στίχοι: Δ. Χωραφάς
Αγγελική Καθαρίου μέτζο σοπράνο – Νικόλαος Σαμαλτάνος πιάνο
Η «Επιστροφή του Οδυσσέα» του 1944 -45 , 1949 (ΑΚ5a), το μόνο ολοκληρωμένο και σπονδυλωτό μέρος που προοριζόταν, κατά τον μουσικολόγο Γιάννη Γ. Παπαϊωάννου σαν εισαγωγή μιας όπερας με το ίδιο όνομα, παρουσιάζεται στη συνέχεια (tracks 9 – 13) στην εκδοχή του για δύο πιάνα και από μια παλαιότερη ηχογράφηση υψηλών ερμηνευτικών απαιτήσεων από τους Νικόλαο Σαμαλτάνο και Christophe Sirodeau στην Μεγάλη Αίθουσα του Ωδείου της Μόσχας το Δεκέμβριο του 1994 σε ψηφιακή επεξεργασία του 2018. Αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο πρωτοεκτελέστηκε στις 23 Ιουνίου του 1969 από την Συμφωνική του Λονδίνου με αρχιμουσικό τον Antal Dorati. Η μεταγραφή έγινε από τον Σκαλκώτα λίγο πριν το θάνατο του μετά παράκληση του προσωπικού φίλου του Σκαλκώτα, πιανίστα, Alex Thurneissen.
Christophe Sirodeau
Ακολουθεί μια επιλογή δώδεκα από τους 36 περίφημους Ελληνικούς Χορούς για ορχήστρα (1931 – 1949, AK11) σε ηχογράφηση της Little Symphony Orchestra of San Fransisco με αρχιμουσικό τον Gregory Miller (Γρηγόριος Μανούσσος) που πραγματοποιήθηκε το 1957 (tracks 14 – 25). Πρόκειται για την πρώτη παγκόσμια δημοσίευση με στερεοφωνική επεξεργασία του ήχου μιας ιστορικής ηχογράφησης το πρωτότυπο της οποίας φαίνεται ότι έχει χαθεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ελληνικής καταγωγής μαέστρος, όπως εμφανίζεται στα αρχεία της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης, είχε αντικαταστήσει περισσότερες από μία φορές τον Leonard Bernstein στις προγραμματισμένες συναυλίες της σημαντικής αυτής ορχήστρας.
Το CD κλείνει με μια ιστορική επίσης ηχογράφηση που ανακαλύφθηκε πρόσφατα με δύο από τους χορούς, στην εκδοχή τους για πιάνο, η οποία έγινε στο Παρίσι, στα studio της Γαλλικής Ραδιοφωνίας το 1949 από την Τότα (Θεοδότα) Οικονόμου και αποτελεί την πρώτη παγκόσμια ηχογράφηση έργων του Σκαλκώτα που έγινε ποτέ (tracks 26 – 27). Η Ελληνίδα σολίστ του πιάνου, αξίζει να σημειωθεί ότι σπουδάσει με τον Heggei, μαθητή του List και γνώριζε προσωπικά τον Σκαλκώτα, ο οποίος μάλιστα της είχε παραδώσει τη συγκεκριμένη παρτιτούρα.
Βρισκόμαστε εμπρός σε μια δισκογραφική παραγωγή με ιδιαίτερο καλλιτεχνικό βάρος και σπάνιο αρχειακό υλικό.
Παναγιώτης Θεοδοσίου
Μάιος 2020
Τεχνική επιμέλεια σελίδας Κώστας Γρηγορέας
(Η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη του αρθρογράφου